KERNPLAN Hoogmade Bewaar exemplaar Kernen in hun Kracht Dichter bij de kern
Beste inwoner van Hoogmade, Van harte bied ik u het kernplan van Hoogmade aan. Het kernplan is het tastbare resultaat van gesprekken met dorpsraad, inwoners, verenigingen, organisaties en gemeente over het behouden en versterken van de leefbaarheid van uw dorp. Dorpsagenda en Kernen in hun Kracht De dorpsraad Hoogmade heeft veel werk verzet ter voorbereiding op en gedurende de periode van de dorpsgesprekken in 2015. In De Toekomstagenda voor Hoogmade, plan van de dorpsraad zijn acties voor de korte en lange geformuleerd. Dorpsraad en gemeente hebben de afgelopen maanden intensief overlegd op welke wijze de concrete acties uit de toekomstagenda én de informatie uit het traject Kernen in hun Kracht in dit kernplan vertaald konden worden. Het resultaat is een kernplan voor Hoogmade met aandacht voor de korte en de langere termijn. Voor de korte termijn zijn er een aantal concrete initiatieven genoemd. Graag werken we samen met u aan de uitvoering van alle initiatieven. Iedereen kan meedoen. De helft van alle inwoners van Hoogmade is op de één of andere manier betrokken bij één van de verenigingen of organisaties die het dorp rijk is. Het is van belang om deze participatie te handhaven, of zelfs te vergroten. De initiatieven zoeken nemers! Dat kunt u ook zijn. Meer informatie kunt u krijgen bij de contactpersoon die bij het initiatief wordt genoemd of bij de dorpsraad. In hoofdstuk 4 treft u de focus van de dorpsraad en de gemeente voor de langere termijn aan. Belangrijke onderwerpen zijn bouwen en wonen. Gemeente, dorpsraad en Woondiensten Aarwoude bundelen zich in een werkgroep om hier samen aan te blijven werken. Op de hoogte blijven Samenwerken aan de leefbaarheid van het dorp houdt natuurlijk niet op bij het verschijnen van dit kernplan. Het kernplan is slechts een momentopname. In dit kernplan staan meerdere initiatieven om het dorp leefbaar te houden of te maken. Om de stand van zaken van alle initiatieven bij te houden is er de Monitor Burgerinitiatieven. U vindt hierin een verzameling van Kernen in hun kracht initiatieven uit verschillende dorpen maar ook van burgerinitiatieven die bij ons kenbaar zijn gemaakt. De monitor kunt u vinden op www.kaagenbraassem.nl/burgerinitiatief. Nieuwe initiatieven zijn altijd welkom! Ik hoop dat u geïnspireerd raakt door dit kernplan en ziet wat er bereikt kan worden door ideeën met elkaar te delen. Zo houden we van Hoogmade een Krachtige Kern! Met vriendelijke groet, Floris Schoondewoerd, wethouder 2 3
Beschrijving van Hoogmade Kernen in hun Kracht is een traject waarin inwoners, dorpsraad, organisaties, verenigingen en gemeente bij elkaar komen om gezamenlijk te denken over en te werken aan het in stand houden of versterken van de leefbaarheid van de dorpskern. In Hoogmade is flink samengewerkt, waardoor dit kernplan tot stand is gekomen. Het Kernplan is van en voor het dorp. Iedereen kan bijdragen aan een leefbaar Hoogmade door mee te helpen met de uitvoering van dit kernplan. Het dorp Hoogmade is ontstaan langs de Does en bestond uit een bebouwingslint aan de noordkant van de Kerkstraat. Hoogmade dankt zijn naam aan de relatief hoge ligging in een laaggelegen en nat veengebied. Vanaf de jaren zestig is het dorp in fasen planmatig uitgebreid. Het dorp heeft momenteel bijna 1.700 inwoners en ca. 630 woningen, waarvan 67% koopwoningen en 25% huurwoningen. Hoogmade is een hechte dorpsgemeenschap. De hechte banden maken dat Hoogmade een goed ontwikkeld verenigingsleven heeft die veel voorzieningen aan de dorpsgemeenschap biedt. De eigenheid van Hoogmade zit zowel in de mensen die er leven als in de voorzieningen die zij gemeenschappelijk op de been weten te houden. Bestuur, beheer en exploitatie van de voorzieningen gebeurt door de vele vrijwilligers. Met de twintig verenigingen en stichtingen en de multifunctionele voorzieningen van de Stichting Cultureel Centrum Hoogmade is er een mooi aanbod in het dorp met betaalbare tarieven. De basisschool neemt een belangrijke positie in voor de dagelijkse contacten. Voor het middelbaar onderwijs zijn de inwoners in het bijzonder georiënteerd op Leiderdorp en Leiden. Het aantal commerciële voorzieningen is beperkt maar de kwaliteit is prima. Er is een supermarkt, een bloemenwinkel, een kapsalon, een camping, een vleeshandel, een sierteeltkwekerij, een antiekboerderij en twee restaurants en ook jachthavens aan de rivier de Does. Tevens zijn er een meerdere bedrijven die zich richten op de persoonlijke verzorging en/of dienstverlening. Van oudsher is Hoogmade gericht op de veeteelt en de tuinbouw, waardoor er nog twintig actieve veehouderijen zijn te vinden. Samen met de aanwezige molens, maken deze horeca, agrarische en recreatiebedrijven Hoogmade aantrekkelijk voor recreatie en (water)toerisme. Door de krachten te bundelen kunnen de recreatieve mogelijkheden van Hoogmade nog beter worden gepromoot. Hoogmade ligt centraal tussen Leiderdorp en Woubrugge, en heeft Alphen aan den Rijn binnen handbereik. Hoogmade is goed bereikbaar via de doorgaande Doespolderweg (N446), die aansluit op de A4. Het omliggende landschap van Hoogmade wordt in de cultuurhistorische hoofdstructuur van de Rijnstreek aangemerkt als een gebied van topkwaliteit. Via een uitgebreid netwerk van fietsroutes en wandelpaden ligt het Groene Hart open voor iedere levensgenieter. Hoogmade is daarmee een uitgesproken toeristische trekpleister en een visitekaartje voor de gemeente als geheel. 4 5
Bestaande woningvoorraad Type en eigendom Hoogmade Kaag en Braassem Omvang woningvoorraad 607 10.417 Aandeel koopwoningen 67% 61% Eengezins koop 62% 55% Meergezins koop 5% 6% Aandeel huurwoningen 30% 37% Eengezins koop 17% 21% Eengezins koop 6% 8% Eengezins koop 6% 6% Eengezins koop 1% 2% Aandeel huur/koop onbekend 3% 2% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Hoogmade- Koop Kaag en Braassem- Koop Hoogmade- Huur Meergezins coporatie Eengezinscorporatie Meergezins pariculier Eengezins particulier Kaag en Braassem- Huur Leeftijdsopbouw Geboortejaar Aantal Percentage Leeftijd 2003-2007 83 4,9% 0-5 2008-2004 99 5,9% 5 tot 10 2003-1999 101 6,0% 10 tot 15 1998-1994 79 4,7% 15 tot 20 1993-1987 101 6,0% 20 tot 25 1988-1984 65 3,9% 25 tot 30 1983-1979 93 5,5% 30 tot 35 1978-1974 78 4,6% 35 tot 40 1973-1969 142 8,4% 40 tot 45 1968-1964 113 6,7% 45 tot 50 1963-1959 152 9,0% 50 tot 55 1958-1954 135 8,0% 55 tot 60 1953-1949 137 8,1% 60 tot 65 1948-1944 110 6,5% 65 tot 70 1943-1939 76 4,5% 70 tot 75 1938-1934 57 3,4% 75 tot 80 1933-1929 33 2,0% 80 tot 85 1928-1924 16 1,0% 85 tot 90 1923-1919 9 0,1% 90 tot 95 1918-1914 2 0,1% 95 tot 100 Totaal 1681 100,0% Overzicht Verenigingen en Stochtingen in Hoogmade Alexia-comité Basisschool Ter Does / Stichting KB De Veenplas Begrafenisvereniging Sint Barbara Koninklijke Muziekvereniging De Heerlijkheid Hoogmade / DHH DIO Gym- en Trimvereniging EHBO / afd. Hoogmade Hengelsportvereniging de Eindsprint Historische Vereniging Otto Cornelis van Hemessen IJsclub Hoogmade Jeugdvereniging De Brug 2000 NKJB Parochie OLV Geboorte - De Goede Herder Protestantse Kerk in Nederland / PKN Hoogmade/Rijpwetering Stichting Peuterspeelzalen SamenEEN Stichting Cultureel Centrum Hoogmade / CCH Stichting Welzijn Ouderen Hoogmade Woubrugge / STIWO Stichting Zomerspelen Hoogmade Stichting Roeiploeg Sloepweesje Stichting Wilhelminacomité Sportvereniging MMO Toneelvereniging Zolderkolder Tennisvereniging Hoogmade Vereniging Dorpsraad Hoogmade Vrouwenvereniging Wielerclub Hoogmade Zomerkamp Hoogmade Bestaande relevante documenten: Maatschappelijk ruimtelijke structuurvisie, dorpsperspectief (gemeente K&B) Karakteristiek: Kern met grote eigenheid en goed ontwikkeld verenigingsleven Kansen: richten op recreatie, water zichtbaar maken en recreatie bij agrariërs Ontwikkelingen: woningbouw en onderwijshuisvesting Ruimtelijk: oorspronkelijk bebouwingslint langs de Does met na-oorlogse uitbreidingswijken Maatschappelijke Agenda (gemeente K&B) Toekomstagenda (Dorpsraad Hoogmade) Onderzoek leefbaarheid, inclusief enquête (Dorpsraad Hoogmade) 6 7
Initiatieven Er zijn samen initiatieven geformuleerd door de dorpsraad, de gemeente, enthousiaste inwoners en mensen van verenigingen en organisaties. Deze initiatieven gaan we samen uitvoeren om zo samen de leefbaarheid van het dorp te versterken. Zorg voor elkaar lijkt soms klein, maar helpt heel veel Anneke Hoogenboom en de heer C. Winters, inwoners van Hoogmade. 1Verenigingenberaad Een verenigingenberaad voor Hoogmade kan de samenwerking en eenheid tussen verenigingen versterken. Gedacht wordt aan een regelmatig overleg tussen verenigingen, stichtingen en clubs. Onder de dorpsraadparaplu kwamen de verenigingen al bij elkaar. Nu wil men er een structurele vorm aan geven en gaat men in het verenigingenberaad gemeenschappelijke activiteiten organiseren en gemeenschappelijke belangen behartigen. Aanspreekpunt dorp: Karel Caron Aanspreekpunt gemeente: Pauline Portegies (Driemaster) 2Planning: Loopt Dorpsagenda De dorpsagenda wordt het medium voor inwoners, verenigingen, stichtingen en organisaties om kennis te nemen van elkaars activiteiten. De agenda is voor en door inwoners en verenigingen uit Hoogmade en maakt onderdeel uit van de website van de dorpsraad. Informatie van andere organisaties, zoals de activiteitenwijzer van Driemaster of informatie voor recreatie en toerisme is denkbaar. Een link met de activiteitenwijzer van Driemaster ligt voor de hand. Aanspreekpunt dorp: Sacha Elstgeest Aanspreekpunt gemeente: Pauline Portegies (Driemaster) Planning: Loopt 9 8
3Welkomstpakket voor nieuwe inwoners presenteren? 4 5 Met een hartelijk welkom en informatie over verenigingen en organisaties wil de dorpsraad Hoogmade mensen betrekken bij de samenleving in het dorp. Kennismaken met verengingen, bijvoorbeeld door een knipkaart voor introducties aan te bieden, zodat nieuwe inwoners voordelig kennis kunnen maken met de verenigingen in het dorp. Wat kunnen dorpsraad en de verenigingen nog meer aanbieden in het welkomstpakket? Willen bedrijven zich Aanspreekpunt dorp: Aanspreekpunt gemeente: Planning: Koningsdag Bestuur dorpsraad Pauline Portegies (Driemaster) Loopt Een feestje voor en door het dorp, dat wil Hoogmade door de activiteiten van de Koningsdag uit te breiden en te verbreden door met elkaar en samen met het Alexia-comité een topdag te organiseren waarvoor je in Hoogmade blijft. Aanspreekpunt dorp: Danielle van Leijden Aanspreekpunt gemeente: Driemaster Planning: Eerste kwartaal 2016 Hoogmade op de kaart Molens, horeca, agrarische en recreatiebedrijven maken Hoogmade aantrekkelijk voor recreatie en (water)toerisme. Door de krachten te bundelen kunnen de recreatieve mogelijkheden van Hoogmade beter worden gepromoot. Hoogmade wil een effectieve kerngerichte promotie, gebruikmakend van de gemeentegerichte promotie. Welke bedrijven uit Hoogmade willen meedoen? Dit initiatief kan pas worden opgestart met behulp van minstens één extra vrijwilliger. 6Wandelpaden 7 Routes door de polder en over dijken kunnen een mooie aanvulling zijn voor de inwoners en recreanten om te kunnen wandelen in en om Hoogmade. Rondom Hoogmade zijn er al verschillende wandelroutes. Ook zijn er een paar boerenlandpaden in ontwikkelingen. Er is overleg met Rijkswaterstaat en ProRail wat ervoor heeft gezorgd dat de rondwandeling snel kan worden opengesteld. Aanspreekpunt dorp: Jan en Koos van der Meer Aanspreekpunt gemeente: Joël Eichler Planning: Eerste kwartaal 2016 Zwemplek Dit initiatief bestaat uit twee fasen: 1: DE VERKENNING De huidige zwemplek is door de jeugd van Hoogmade als één van de belangrijkste flops-van-het-dorp benoemd. De dorpsraad stelt voor om verschillende locaties waar een zwemplek denkbaar is in Hoogmade te verkennen en te wegen. Bij de Kerkstraat wordt nu s zomers veel gezwommen. Wil men op basis van de verkenning dat dit een formele zwemplek wordt? Wat wil de jeugd? Samen met jongeren, ouders, omwonenden en andere gebruikers van het water willen we kijken naar de mogelijkheden. 2: DE INRICHTING Daarna kan gekeken worden naar de inrichting van de zwemplek. Is die veilig als het gaat om het vaarverkeer in De Does, bereikbaarheid voor de jeugd en de eventuele confrontatie met wegverkeer. Aanspreekpunt dorp: Bestuur dorpsraad Aanspreekpunt gemeente: Joël Eichler Planning verkenning: Start eerste kwartaal 2016 Planning inrichting: afhankelijk van de verkenning Aanspreekpunt dorp: Doky Verhagen Aanspreekpunt gemeente: Lia van Berkel 10 11
8Spelen 9 en ontmoeten Aanspreekpunt dorp: Aanspreekpunt gemeente: Welke (ouders van) gebruikers van de speelplekken willen meedenken over de juiste plek en een passend aanbod? Kunnen we door herschikken een beter resultaat krijgen? Bestuur dorpsraad Timo Dreef Speelplek Van Alcmaerlaan De ondergrond wordt als slecht ervaren en geïnformeerd is naar de staat van beheer en onderhoud. Is een pannakooi hier een optie? In het slagen van het initiatief vormen draagvlak en financiering een belangrijk onderdeel. Aanspreekpunt dorp: Bestuur dorpsraad Aanspreekpunt gemeente: Timo Dreef Hoogmade draait en steunt op zijn vele vrijwilligers Karel Caron, ook één van die vele vrijwilligers van Hoogmade. 12 13
10 Maatschappelijke functies in het dorp Behouden van voorzieningen en maatschappelijke functies in de kern kan ook door de aanwezigheid anders te organiseren. Gedacht kan worden om enkele voorzieningen die nu niet in Hoogmade beschikbaar zijn naar Hoogmade te trekken. De gehouden enquête geeft voldoende aanknopingspunten. Wellicht kan samen met het \ Cultureel Centrum Hoogmade (CCH) of de school onderdak worden geboden aan voorzieningen. Aanspreekpunt dorp: Bestuur dorpsraad Aanspreekpunt gemeente: Floor van den Berg (CJG) Ik hoop dat de agrarische en recreatieve kwaliteiten van Hoogmade beter ontsloten worden 11 Burenhulp Burenhulp zorgt voor hulp aan elkaar. Wat is er nodig om te participeren in de samenleving, bijvoorbeeld voor gezinnen met zorg? Wat is er nodig om te bereiken dat senioren betrokken blijven bij de gemeenschap? Wat kunnen we samen en voor elkaar doen? Na een oproep van de dorpsraad Burenhulp voor en door alle Hoogmadenaren is het bestand aangevuld met een nieuwe groep dorpsbewoners. Nu is er een behoorlijke groep mensen die klaar staat om incidenteel hulp te verlenen. Hulpvragen blijven tot nu toe echter uit. Is er vraagverlegenheid? Aanspreekpunt dorp: Riekie Brunt Aanspreekpunt gemeente: Pauline Portegies (Driemaster) Corneel en Henk van Rijn, Boerderij Buitenverwachting. 14 15
12 Verkenning verbeteren inrichting van het Noordeinde Het Noordeinde is één van de toegangspoorten van Hoogmade. Het dorp wil verkennen welke verbeteringen bespreekbaar zijn. Hiertoe zal gezamenlijk een visuele verkenning worden gedaan, waarna verbetervoorstellen voor de inrichting en uitstraling in samenwerking met de aanwonenden worden opgesteld. Reconstructie of groot onderhoud voor het Noordeinde is op dit moment nog niet opgenomen in het meerjarenprogramma van de gemeente. Aanspreekpunt dorp: Bestuur dorpsraad Aanspreekpunt gemeente: Martijn van Graas 13 Hondenpoep De Dorpsraad streeft ernaar de overlast van hondenpoep te verminderen. Daartoe zal door hen een voorstel worden uitgewerkt om looproutes en prullenbakken op elkaar af te stemmen, waarbij uitgegaan wordt van de bestaande plekken en het aantal prullenbakken zonder toevoegen van bijvoorbeeld standaarden met hondenpoepzakjes. Draagvlak voor de keuze van de looproutes en het voorstel voor de nieuwe plekken van prullenbakken wordt door de dorpsraad georganiseerd. Daarna kan in overleg met de gemeente worden getreden om uitvoering van de (verplaats)- werkzaamheden te plannen Aanspreekpunt dorp: Bestuur dorpsraad Aanspreekpunt gemeente: Martijn van Graas 16 17
Leefbaarheid voor nu en in de toekomst Behoud en versterken van leefbaarheid in dorpen vraagt vaak een lange en duurzame adem. Ontwikkelingen gaan snel op het gebied van internet en innovatie. Dat verandert ook de activiteiten en keuzes van nieuwe generaties. Ver weg wordt dichtbij. Tegelijk is er ook een toenemende behoefte aan identiteit en behoud van de sociale samenhang binnen dorpen. In dat licht is een gevarieerde opbouw in leeftijd van de dorpen belangrijk. Schoolbestuur, gemeente en Dorpsraad staan in Hoogmade voor de toekomst van de school. Met vereende krachten wordt door dorpsraad en gemeente gewerkt aan de projecten woningen bij de brede school en Hoogmadese Wetering. Deze projecten zijn ook onderdeel van de regionale woningbouwprogrammering voor deze periode. Dorpsraad en gemeente blijven ook na deze planperiode zich gezamenlijk inspannen om voldoende woningen beschikbaar te houden. Zij volgen daartoe ook de ontwikkelingen op de snel veranderende woningmarkt. Naast nieuwbouw zal ook doorstroming moeten leiden tot leefbare dorpen met starters, (jonge) gezinnen en senioren. De verenigingen die de inwoners van het dorp al generaties lang vitaal hebben gehouden, vormen het hart en de sociale samenhang van het dorp. Deze samenhang zal nieuwe vormen kennen als gevolg van de ontwikkelingen zoals Internet en verbreding van de horizon waar het gaat om voorzieningen en tijdsbesteding in vrije tijd. Huidige en komende generaties inwoners van Hoogmade zullen de verenigingen vorm geven met nieuwe vormen. Wat echter blijft is de identiteit van het dorp. Mensen vinden elkaar en zijn met elkaar verbonden en op elkaar betrokken in de verschillende levensfasen. Daar ligt de kracht van Hoogmade nu en naar de toekomst, en dat moet zo blijven. Dorpsraad en gemeente streven naar behoud en versterking van deze sociale samenhang, door het koesteren van bestaande fundamenten, aanvullen en vernieuwen waar nodig. Het dorp dat ben je zelf! Dat zijn de inwoners, de verenigingen, de stichtingen, de school, de kerken, de bedrijven, etc. Zij stippelen zelf hun toekomst uit, maar kunnen dat niet zonder actieve hulp en steun van de gemeente, zoals ook opgenomen in de doelen van de Maatschappelijke Agenda (MAG). Dorpsraad en gemeente staan ook voor de lange termijn gezamenlijk proactief voor aankomende initiatieven voor ontwikkeling, zeker ook waar het gaat om wonen. Voor de korte en middellange termijn liggen de gezamenlijke ambities vast in ruimtelijke plannen. Voor straks is het nadenken over behoeften van dan en dat vraagt ook nieuwe denkkracht. Dorpsraad en gemeente vormen samen met Woondiensten Aarwoude en eventuele andere partijen die meedenken over leefbaarheid Hoogmade op de lange termijn een werkgroep. Deze werkgroep verzorgt ook ideeën voor de toekomst die in een gezamenlijke lobby van dorpsraad en gemeente verder kunnen worden gebracht in de gemeentelijke besluitvorming, maar ook in de lobby richting andere overheden, zoals de regio en de provincie. Het nadenken over de toekomst stopt niet met het vaststellen van een kernplan voor het dorp. Rode draad voor het kernplan van Hoogmade is het koers houden op de prachtige ambities voor de komende 5-10 jaar in de Brede School met woningen en Hoogmadese Wetering. Zij zijn de basis voor behoud en versterking van de leefbaarheid van Hoogmade. Tegelijkertijd: de toekomst wacht niet! Dus vandaag beginnen met een gezamenlijke werkgroep die nadenkt over toekomstige ontwikkelingen op basis van de Maatschappelijk Ruimtelijke Structuurvisie (MRSV) van morgen! Dorpsraad en gemeente pakken die handschoen samen met partners in en voor Hoogmade op. 18 19
Colofon Redactie en tekst Gemeente Kaag en Braassem - maart 2016 Foto s Inwoners en gemeente Kaag en Braassem Bezoekadres: Westeinde 1, Roelofarendsveen Postadres: Postbus 1, 2370 AA Roelofarendsveen www.kaagenbraassem.nl/kerneninhunkracht Aan dit kernplan werkten inwoners van Hoogmade mee en de volgende organisaties: