2012 - No. 71 - feb/mrt/apr - GRATIS magazine van uw Service Apotheek. Karin Bloemen. Je hebt er toch voor gekozen om BN er te worden?

eef! 2012 - No. 71 - feb/mrt/apr - GRATIS magazine van uw Service Apotheek Karin Bloemen Je hebt er toch voor gekozen om BN er te worden? en... Thema hart- en vaatziekten Op bezoek Als u het ons vraagt... Puzzel mee Actueel En nog meer... www.serviceapotheek.nl - www.leesleef.nl - gedreven door gezondheid

Voorwoord Uit het oog, uit het hart? In deze Leef! hebben wij speciale aandacht voor uw hart. Tegenwoordig weten de meeste aanstaande moeders tijdens de zwangerschap al of de baby een jongetje of meisje is. Als een baby is geboren, is de vraag meteen: klopt t hartje goed? Dat uw hart van levensbelang is weet iedereen. In het woordenboek zag ik toevallig dat er meer dan honderd spreekwoorden zijn over het hart. Het ene nog beeldender dan het andere: zijn hart luchten, het hart op de juiste plaats hebben, het komt uit een goed hart, naar hartenlust, een gebroken hart hebben. Eén op de drie vrouwen overlijdt aan hart- en vaatziekten. In dit nummer van Leef! kunt u lezen dat theaterpersoonlijkheid Karin Bloemen net zoals ik geschokt was toen ze hoorde dat maar een derde van het onderzoek naar hart- en vaatziekten bij vrouwen gebeurt. Karin zegt hierover: Ik heb zoiets van: dat accepteren we toch niet? Cover-Dri: Bedbescherming van Attends Het unieke patroon van Cover-Dri onderleggers met geurbescherming bestaat uit hexagonaal gevormde kussentjes. Dit patroon zorgt voor een nog betere bescherming, uitstekende absorptie en droogheid zoals u van Attends gewend bent. De Attends Cover-Dri onderleggers zijn verkrijgbaar in verschillende maten. De Attends Cover-Dri Plus 80*170 is speciaal gemaakt om een eenpersoonsmatras te beschermen. Dankzij de speciale instopstroken kunt u de onderlegger om uw matras fixeren. Voor meer informatie kunt u terecht bij uw apotheek, op www.attends.nl of telefonisch bij Van Heek Medical, 088 220 88 00. Vul in en stuur deze coupon op naar: Van Heek Medical, Postbus 291, 5800 AG Venray Gratis Proefpakket! Ontdek zelf de veiligheid en comfort van Attends Cover Dri. Vraag nu een gratis proefpakket aan via deze coupon of bel Attends: 088-220 8800. Ook kunt u voor meer informatie kijken op www.attends.nl. Hart- en vaatziekten: doodsoorzaak nummer 1 bij vrouwen In een openhartig interview leest u over de 28 jaar dat Karin Bloemen in het theatervak zit, over de burn-out die zij heeft gehad, over haar moederschap en over hoe ze het vindt om BN er te zijn. U leest ook over de nieuwe show van Karin. De naam van die show is enkel en alleen maar door Karin uit te spreken: Absobloodylutely Bloemiliciously Fanf*ckintastic. Als lezer van Leef! kunt u twee theaterkaartjes voor deze grootse theatershow winnen. En een heel bijzondere geste van Karin: u kunt ook een Meet&Greet met Karin Bloemen winnen! Cardioloog Hans Verheul vertelt in deze Leef! heel bevlogen over zijn werk in het Flevoziekenhuis in Almere. Hij geeft duidelijke uitleg over hart- en vaatziekten en benadrukt het belang van een gezonde leefstijl om hartproblemen te voorkomen: een goed gewicht, gezonde voeding, niet roken en voldoende bewegen. Daar kan geen cardioloog tegenop, aldus specialist Verheul. De cardioloog staat op de foto naast een heel schattige kindertekening die hij zo n twintig jaar geleden van zijn dochters heeft gekregen. Heel ontroerend! Apotheker Jouke de Jong van Service Apotheek de Wiken in Drachten vertelt over de proef die de Friese Service Apotheken samen met De Friesland Zorgverzekeraar uitvoeren. Bij die proef wordt uitgeprobeerd of het apparaat Pico een handig hulpje is bij goed geneesmiddelgebruik. Wat de Pico is en welke ervaring mevrouw Dijkstra hiermee heeft, leest u verderop. In deze Leef! leest u ook over de 72.000 mensen die elk jaar worden opgenomen op één van de ongeveer tachtig intensive care-afdelingen in Nederland. Ik ben eens gaan kijken op zo n IC en dat was indrukwekkend. Voor veel patiënten en naasten is de periode op de IC aangrijpend. Er komt een heleboel op u af als u wordt geconfronteerd met een onzekere gezondheidssituatie en met alle toeters en bellen op een intensive care. Tot slot, dit is de laatste keer dat u mij op deze bladzijde ziet. Wij willen u voortaan op deze pagina elke keer met een andere Service Apotheker kennis laten maken. Uit het oog, uit het hart? Nee hoor, want ik blijf u als eindredacteur van Leef! een warm hart toedragen! Veel leesplezier! Emma Vogels-Giesen, apotheker Maak uw keuze: Cover Dri 60*60 Super Cover Dri 90*60 Super Cover Dri 80*170 met instopstroken Dhr/Mevr. Adres Postcode/Plaats Telefoonnummer lk ga ermee akkoord dat mijn gegevens opgeslagen worden. Uiteraard worden uw gegevens vertrouwelijk behandeld en zullen wij deze niet aan derden verstrekken. Ja, ik wil deelnemen aan een tevredenheidonderzoek. leef! 3

Ga mee naar Noorwegen Oad Reistopper Inhoud in deze leef! Wegens groot succes herhaald Interview: Karin Bloemen 6 Je hebt er toch voor gekozen om BN er te worden? Informatie: Service Apotheek 10 Producten en informatie van uw Service Apotheek Thema: Hart- en vaatziekten 13 Risico verkleinen op hart- en vaatziekten 6 Thema: Hans Verheul, cardioloog 14 Een gezonde leefstijl? Daar kan geen cardioloog tegenop! reissom: 8 dagen e 799,- p.p. Vertrek: zondag 6, 13, 20, en 27 mei 8-daagse vliegexcursiereis Fagernes Centraal in Noorwegen ligt Fagernes, dé succesvolle standplaats van Oad Reizen. Fagernes is het toeristische hart van de afwisselende folkloristische streek Valdres. Prachtig gelegen aan de Strondafjord, een verbreding van de rivier de Begna en omgeven door met naaldbomen begroeide berghellingen. U wordt tegen een scherpe prijs per SAS Scandinavian Airlines naar Oslo gevlogen en u geniet van zowel de mooie natuur als het stadje met al haar bezienswaardigheden. U kunt fietsen, wandelen en zwemmen en Oad Reizen neemt u mee naar Noorse staafkerkjes, schitterende beekjes, meertjes en imposante bergtoppen. Ook de stad Oslo wordt natuurlijk niet vergeten. Bovendien wordt u op de luchthaven van oslo door onze eigen oad-chauffeur Peter rasenberg opgewacht met een luxe oad comfort class touringcar. Dit betekent dus extra veel beenruimte en een verstelbare voetensteun! Korting vertrek 6 mei 25,- p.p. Reisnummer: BENO11 ExcursiEs Tijdens deze 8-daagse reis brengt u onder andere een bezoek aan: Oslo Flåmbanen Nærøyfjorden Jotunheimen Ryfossen waterval Hemsedal Borgund Staafkerk Valdresdal Stronda- en Slidrefjord Sjoadalen Midt Gudbrandsdal Lillehammer Quality HotEl**** ligging: dit sfeervolle hotel ligt in het centrum van Fagernes direct aan de Strondafjord. Kamer: uw keurig ingerichte kamer is voorzien van telefoon, televisie, minibar, radio, bureau en een badkamer met bad of douche en toilet. De meeste kamers hebben fjordzicht. Faciliteiten: receptie lounge lift restaurant bar biljart grote tuin met terras aan de fjord ligweide binnenzwembad sauna solarium en fitnessruimte (niet gratis) Inbegrepen: Retourvlucht Amsterdam - Oslo per SAS Scandinavian Airlines Luchthavenbelasting en brandstoftoeslag Vervoer per luxe Oad Comfort Class touringcar tijdens uw gehele verblijf in Noorwegen 7 overnachtingen in het Quality Hotel op basis van een 2-persoonskamer Verblijf op basis van halfpension (ontbijtbuffet en dinerbuffet of 3-gangenkeuzemenu) Volledig excursieprogramma Gratis koffie/thee na de diners 6 x per week live-muziek Kofferservice in Fagernes Gratis Oad-infoboekje bij uw reisbescheiden niet Inbegrepen: Alle lunches Toeslag 1-persoonskamer à 155,- p.p. Persoonlijke uitgaven en fooien Entreegelden en facultatieve excursies Reis- en annuleringsverzekering Reserveringskosten à 15,- per boeking Calamiteitenfonds à 2,50 per boeking 14 18 Thema: Wist u dat? 16 Leef! scheidt feiten van fabels. Thema: Op bezoek 18 Op bezoek bij Service Apotheek de Wiken in Drachten Thema: Hart- en vaatziekten 20 Toeters en bellen en emoties op de intensive care Puzzel: Puzzel mee en win 21 Win een paar dagen België Als u het ons vraagt: Vragen die ons regelmatig worden gesteld 22 Hoge bloeddruk, bijwerkingen en spataders Pico : vergeet nooit meer uw geneesmiddelen 24 Speciaal voor als u meerdere geneesmiddelen naast elkaar moet gebruiken Actueel: Voor u geselecteerd 26 Boeken, evenementen en wenskaarten Column: Theo de Zwart 29 Genieten van een zoute haring? Nog even dit!: Om niet te vergeten 31 Nieuwtjes en wetenswaardigheden Leef! is een gratis magazine van Service Apotheek en verschijnt vier keer per jaar. Uitgever: Nederlandse Service Apotheek Beheer B.V. Eindredactie: Emma Vogels-Giesen, apotheker. Redactie-/postadres: Leef!, Vughterweg 47-b, 5211 CK s-hertogenbosch. E-mail: leef@serviceapotheek.nl. Internet: www.leesleef.nl. Aan dit nummer werkten mee: Marianne Schepers, Jeroen Mentink, Olga van Vemde en Tina Evers, apothekers. Fred Verdult/Volle Maan, Arwen Kleyngeld, Anita Meulenbroek en Bianca ten Velde. Fotografie: Marjolein Annegarn, Nick van Ormondt en FARMAidee. Vormgeving: Chris Brander/FARMAidee. Druk: Groen Grafische Producties. Informatie: In Nederland zijn ruim 335 Service Apotheken. Voor adressen en meer informatie kunt u terecht bij: Nederlandse Service Apotheek Beheer B.V., Postbus 19, 7468 ZG Enter. Tel: 088-276 84 84. E-mail: info@serviceapotheek.nl. Internet: www.serviceapotheek.nl. Oplage: 1.100.000. Aan de inhoud van Leef! wordt de grootst mogelijke zorg besteed. Aan de artikelen kunnen geen rechten worden ontleend. Niets uit deze uitgave mag, op welke wijze dan ook, worden verveelvoudigd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever en andere auteursrechthebbenden. Voor meer informatie en boeken bel: 0548-37 76 16 Maandag t/m vrijdag: 08.00 uur tot 21.00 uur. Zaterdag en zondag: 10.00 uur tot 16.00 uur. Kijk op www.serviceapotheek.nl voor de vestigingsplaatsen bij u in de buurt. leef! 5

Interview Karin Bloemen Je hebt er toch voor gekozen om BN er te worden? Als je begint als artiest, gaat het om kunnen: je leert de techniek om goed te zingen, dansen en performen. Daarna ga je van kunnen naar kunst: het ontwikkelen van je eigen vorm. In de 28 jaar dat ik in het theatervak zit heb ik alles al een keer gedaan wat ik gaaf vind. Nu gaat het weer om het kunnen: het vakmanschap om die levende kunstvorm perfect uit te voeren. Bij een goede grap een extra laag vinden bijvoorbeeld. Wat beweegt mensen? Wim Kan, Wim Sonneveld en Toon Hermans waren de drie grote kleinkunstenaars. Ze waren meester in het brengen van lering én vermaak. Soms kun je met een hele maffe sketch een knipoog geven naar de maatschappij zonder dat je belerend bent. Ik heb één liedje, het is al 22 jaar oud, dat politiek getint is, maar ook heel emotioneel: Zuid-Afrika. Verder ben ik niet maatschappijkritisch. Ik vind politiek niet theatraal en ik ben er niet goed in om daar de grap in te vinden. Ik vind het juist heel mooi om het te hebben over dingen die ons emotioneel bezighouden: wat beweegt een moeder? Wat beweegt een man? Waar zitten de lach en de traan? Geen kind meer Ik vind het mooi als mensen zich herkennen in mijn nummers. Ik vind het een waanzinnig compliment als het lukt om iemand te raken; als iemand mee gaat vibreren. Mijn nummer Geen kind meer wordt heel veel gespeeld bij uitvaarten. Ik vind het heel mooi dat het mensen troost. Ik heb het een keer live gezongen bij de begrafenis van de moeder van een vriendin. Dat was een overwinning voor mezelf, omdat ik vroeger bang was dat ik dan ontzettend moest huilen. Absobloodylutely Bloemiliciously Fanf*ckintastic Ik maak altijd de show die ik zelf graag zou willen zien. Ik ga uit van mijn eigen smaak en verlangen. Gelukkig komt dat overeen met wat het publiek wil zien. Mijn vorige show, overgang, was een onewomanshow. Nu heb ik weer een ouderwets grote Karin Bloemen-show met alles erop en eraan: Absobloodylutely Bloemiliciously Fanf*ckintastic. Prachtige dans door drie danseressen; heerlijke nummers met drie backing vocals en een band; grappen die goed uitpakken; prachtige kostuums. Het is een spektakel voor oog en oor! Filmpjes Een van de hoogtepunten van mijn nieuwe show zijn de filmpjes met cabaretier Erik van Muiswinkel. Erik is briljant in die filmpjes, en zelf doe ik het ook wel erg leuk moet ik zeggen, haha. Elk filmpje laat een korte scène zien over een getrouwd stel. Het publiek reageert waanzinnig enthousiast. De boodschap: ook al gaat het moeilijk, houd de moed erin. Je kunt iemand maar beter accepteren zoals-ie is. For Better For Worse zeggen ze in het Engels bij een huwelijk. Ik hoop dat mensen de zaal blijer uit gaan dan ze erin komen. Een paar keer vroegen mensen na de voorstelling: wie was nou die mevrouw met dat grijze haar in die filmpjes? Dat was ik dus! Elk filmpje duurt twee tot drie minuten, dus dan heb ik nét genoeg tijd om een andere jurk aan te trekken. Zakelijke kant Het publiek ziet in het theater het sprookje van de show. Ik ben niet alleen creatief bezig, maar moet ook op de zakelijke kant letten. Vroeger zaten theaters vol met mensen die een abonnement hadden, maar nu kopen veel mensen pas op het laatste moment een kaartje. Dat is wel spannend natuurlijk. Maar het publiek heeft daar niks mee te maken. Het is vreselijk als mensen denken: o wat erg, hè, dat heeft ze allemaal zelf moeten betalen. Burn-out Mijn moeder zei altijd: Van werken ga je niet dood, maar je kunt gek worden van stress, perfectionisme, schuldgevoel, onverwerkt verdriet en van het gevoel dat je tekortschiet. Ik heb een burn-out gehad. Het heeft me vier maanden gekost om te herstellen van die overspannenheid. De leuke bijkomstigheid was dat mijn huis lekker opgeruimd werd. Ik heb 37 plakboeken gemaakt, 600 videofilms gesorteerd en m n hele huis opgeruimd. Dat opruimen hielp om m n leven op orde te krijgen. Voor die tijd werkte ik altijd. Krokusvakantie? Meivakantie? Het kwam niet in me op om een week vrij te nemen. Nu blijkt het geen enkel probleem te zijn om vrije tijd in te plannen: een leukedingendag, een familiedag, langs oma, lekker shoppen in de stad, een strandwandeling of gewoon stom huiswerk maken. Allemaal goed, maar niet alsmaar werken. tekst: Fred Verdult. fotografie: Nick van Ormondt leef! 7

Karin Bloemen Kies uw geschikte gezichtsverzorging en ontvang een luxe tasje met miniproducten CADEAU* Een werkloze moeder bestaat niet Een jaar niks doen is niks voor mij. Ik ben moeder en een werkloze moeder bestaat niet. Je hebt altijd de zorg voor je kinderen. Als ik een jaar niet in het theater zou werken, zou ik dingen gaan doen waar ik nu niet aan toe kom: reizen, schilderen, sporten. Kennis doorgeven aan jong talent Ik geef geregeld een gastles op de academie voor musicaltheater van Frank Sanders. Ik heb zoveel geleerd in de tijd dat ik op de academie zat; het is gaaf om die kennis door te geven aan jongeren. Het is gewoon te gek om talent te stimuleren; je ziet studenten groeien in het vak waar ik zelf zoveel van houd. Toen ik het theater inging, deed ik gewoon mijn vak. Sinds de jaren tachtig zijn er steeds meer fotografen van de roddelbladen gekomen. In de huidige tijd van internet en sociale media is je privacy als BN er helemaal ver te zoeken. Ik ben natuurlijk gewend aan recensies in kranten en zo die iedereen kan lezen. Die zijn geschreven door recensenten met verstand van theater. Maar op internet lees je soms ongezouten kritiek van iemand die zich Pietje Anoniempje noemt. Blijkbaar is internet een goede uitlaatklep. Ik lees dat soort commentaren niet; dat scheelt weer. Vrienden van de Thuiszorg Ik ben ambassadeur van Vrienden van de Thuiszorg. Thuiszorgmedewerkers komen soms onvoorstelbaar schrijnende situaties Vochtarme huid AQUALIATHERMAL Versterkende en kalmerende 24u hydraterende verzorging Onzuivere huid NORMADERM Hydraterende dagverzorging tegen onzuiverheden Rimpels en versteviging LIFTACTIV DERM SOURCE Anti-rimpel en verstevigende verzorging Huidverslapping NEOVADIOL Gf Dichtheidsverbeterende herproportionerende verzorging Vrouwen en hart- en vaatziekten Eén op de drie vrouwen overlijdt aan hart- en vaatziekten. Ik was geschokt toen ik hoorde dat maar een derde van het onderzoek naar hart- en vaatziekten bij vrouwen gebeurt. Ik heb zoiets van: dat accepteren we toch niet? Daarom werk ik graag mee aan de reclamespotjes van de Hartstichting. tegen: mensen die geen cent te besteden hebben en eenzaam zijn. Vrienden van de Thuiszorg biedt op aangeven van een thuiszorgmedewerker praktische hulp. Ik treed elk jaar gratis op voor zeventig mensen die nooit op vakantie kunnen gaan. Dan hoor ik wel: dit was de mooiste avond van m n leven. Win twee theaterkaartjes voor Absobloodylutely Bloemiliciously Fanf*ckintastic en een Meet&Greet met Karin Bloemen! Schrijf voor 30 april 2012 naar Leef!, Vughterweg 47-b, 5211 CK s-hertogenbosch of mail naar leef@serviceapotheek.nl onder vermelding van Karin Bloemen. *BIJ AANKOOP VAN 2 VICHY GEZICHTSVERZORGINGSPRODUCTEN ZOLANG DE VOORRAAD STREKT Je hebt er toch voor gekozen om BN er te worden? Mensen zeggen weleens: je hebt er toch voor gekozen om Bekende Nederlander te worden? Dat is een vergissing! Vraag advies bij uw apotheek leef! 9 Dat is prachtig natuurlijk, maar ik schrik daar ook wel een beetje van. De vrienden bestaan dit jaar vijftien jaar. We kunnen uw donatie goed gebruiken. Kijk maar eens op www.vriendenvandethuiszorg.nl. De speeldata van het theaterprogramma van Karin Bloemen staan op www.labloemen.nl.

Informatie Zelf bloeddruk meten Nieuw bij uw Service Apotheek Service Apotheek: producten en informatie Binnen blijven voor hooikoorts of toch naar buiten Hooikoorts is een allergische reactie op stuifmeelpollen. Deze pollen worden door grassen, planten en bomen in hun bloeitijd verspreid. Ze zweven vooral in de maanden februari tot en met september in de lucht. Bomen bloeien het eerst, daarna volgen de grassen en planten. Sommige mensen hebben alleen last van graspollen, andere van boompollen en weer andere van alles. De ernst van de klachten kan verschillen van persoon tot persoon maar ook per persoon van jaar tot jaar. Hooikoorts komt vooral voor bij mensen tussen 5 en 45 jaar, met een piek tussen 15 en 24 jaar. Het is een (erg) hinderlijke aandoening, maar verder niet gevaarlijk. Ga voor meer informatie naar uw Service Apotheek of www.serviceapotheek.nl, hier vindt u ook het actuele hooikoortsbericht. Steeds meer mensen vinden het prettig om zelf thuis hun bloeddruk te kunnen meten. Wat zijn hier de voordelen van? Leef! vertelt u er meer over. Bloeddruk Om zelf thuis goed te meten heeft Service Bij een bloeddrukmeting worden altijd twee Apotheek een speciale volautomatische waarden bepaald: de bovendruk en de bloeddrukmeter in het assortiment die zéér onderdruk. Deze waarden zijn niet constant, eenvoudig te bedienen is door middel van maar schommelen. Niet alleen per dag, maar een Start/Stop knop. De meter is voorzien ook door de dag heen. Eén keer meten zegt van een extra groot display voor het makkelijk aflezen van bloeddrukwaarden en dus niet zo veel. De bloeddruk wordt als volgt weergegeven: bovendruk/onderdruk hartslag. mm Hg. Bijvoorbeeld 140/90 mm Hg. Voordelen van thuis meten Zelf thuis meten van de bloeddruk biedt een aantal voordelen. Mensen met verhoogde bloeddruk moeten meestal hun leven lang geneesmiddelen gebruiken om de bloeddruk te verlagen en laag te houden. Maar bloeddruk is niet iets wat je voelt; je hebt dan ook niet direct last van een verhoogde bloeddruk. En dan kan het lastig zijn om trouw Bij aanschaf van een bloeddrukmeter in uw elke dag geneesmiddelen te gebruiken. Service Apotheek krijgt u een uitgebreide Door zelf te meten, worden mensen zich gebruiksinstructie en een handig invulkaartje meer bewust van hun bloeddruk, waardoor waarop u zelf uw waarden kunt bijhouden. ze ook bewuster met hun medicatie om zullen gaan of hun levensstijl zullen aanpassen. Honingdrop, Menthol Eucalyptus, Vijzeldrop, Winegums of Zoete gapertjes 150 gram 1,75 Hoestpastilles 60 gram 2,50 Wees lief voor uw hart Er zijn ongeveer een miljoen hart- en vaatpatiënten in Nederland. De komende maanden staan zij centraal in Service Apotheken. Er zal aandacht worden besteed aan de behandeling van risicofactoren (zoals hoge bloeddruk en verhoogd cholesterol) en aan goed geneesmiddelengebruik. Loop binnen voor meer informatie of een persoonlijk gesprek. Wilt u gebruikmaken van GRATIS THUISBEZORGING van uw genees- en/of hulpmiddelen? Neem dan contact op met uw Service Apotheek. Teken zijn er het hele jaar door Teken worden actief als de temperatuur boven de 8 tot 10 o C komt. Van maart t/m oktober worden mensen het meest gebeten. Bij uw Service Apotheek kunt u terecht voor meer informatie over het voorkomen en behandelen van tekenbeten. Insectwerende middelen tegen teken en tekenpincetten zijn verkrijgbaar bij uw Service Apotheek. 10 leef! leef! 11

Houd uw medicatieoverzicht actueel! Om veilige zorg te kunnen verlenen is een actueel medicatieoverzicht nodig. Dit kunnen wij niet alleen, daar hebben wij uw hulp bij nodig! Informeer daarom uw Service Apotheek bij wijzigingen in uw geneesmiddelengebruik, gebruik van vrij verkrijgbare middelen (zoals bijvoorbeeld pijnstillers en vitamines), zwangerschap, borstvoeding, allergieën en alles wat voor uw geneesmiddelengebruik van belang kan zijn. Thema hart- en vaatziekten Tips voor het actueel houden van uw medicatieoverzicht. Weet waarom u een geneesmiddel gebruikt. Maak gebruik van één apotheek. Meld bijwerkingen. Houd uw apotheker op de hoogte welke genees-, hulp- en zelfzorgmiddelen u gebruikt. Maak gebruik van een geneesmiddelenpaspoort Neem uw medicatieoverzicht overal mee naar toe. Bijvoorbeeld bij opname in het ziekenhuis, bezoek aan een specialist, maar bijvoorbeeld ook op vakantie. Controleer regelmatig of uw gegevens nog kloppen bij uw Service Apotheek. Geef wijzigingen in het gebruik van uw geneesmiddelen zo snel mogelijk door aan uw apotheker, zodat uw medicatieoverzicht actueel is. Voor meer informatie over het medicatieoverzicht, ga naar uw Service Apotheek. Risico verkleinen op hart- en vaatziekten Wat kan Service Apotheek voor u betekenen? Nieuw bij de Service-apotheek: PROBIOTICA plus 10-daagse kuur voor de opbouw van de darmflora Phital probiotica plus bevat Duolac (dubbel gecoate) melkzuurbacteriën. Dit coatingsysteem heeft een PH-afhankelijk bevrijdingsmechanisme. Dit beschermt de bacteriën tegen afbraak door maagzuur en gal. Hierdoor kunnen de bacteriën levend en in goede conditie de darmen bereiken. Kijk voor het volledige assortiment voedingssupplementen op: VAN NATUURLIJKE OORSPRONG www.phital.nl Niet alle mensen lopen een even groot risico op hart- en vaatziekten. In het algemeen geldt dat met het ouder worden ook het risico op hart- en vaatziekten stijgt. Soms blijkt ook het geslacht risicoverhogend of juist verlagend te zijn. Zowel leeftijd als geslacht zijn voorbeelden van risicofactoren die men niet beïnvloeden kan. Maar andere risicofactoren voor hart- en vaatziekten kunnen wel degelijk door eigen ingrijpen beïnvloed worden. Dit zijn de volgende risicofactoren: Leefstijl (roken, voeding, gewicht, bewegen) Bloeddruk Cholesterol Diabetes Hierbij kunt u in gedachten houden dat veel van deze risicofactoren ook onderling verbonden zijn. Zo zal een gezonde leefstijl een uitwerking hebben op het gewicht en hierdoor op zowel het cholesterol, de bloeddruk als op het krijgen van diabetes. Zelf risico op hart- en vaatziekten verkleinen Ook al hebt u niet alles zelf in de hand. Toch kunt u zelf ook het een en ander doen om de kans op hart- en vaatziekten te verlagen. Enkele tips Stoppen met roken Het is geen aardig advies aan rokers, maar roken is wel de grootste boosdoener. Daarom levert stoppen de grootste winst op: het risico op hart- en vaatziekten wordt dan het meest verminderd. Meer weten. Vraag ernaar in uw Service Apotheek of neem de folder ook Uitgerookt? mee. Overgewicht verminderen Afvallen is makkelijker gezegd dan gedaan. Gezond eten en veel bewegen zijn daarbij de sleutelwoorden. Voldoende lichaamsbeweging Ook wanneer u niet te zwaar bent kan voldoende lichaamsbeweging hart- en vaatziekten helpen voorkomen. Service Apotheek heeft een speciaal programma gemaakt met aantrekkelijke fiets- en wandelroutes en tips om gezond te bewegen. Meer weten? Ga naar www.beweegactief.nl. Gezonde voeding Probeer eens een mediterraan dieet met veel verse groenten en olijfolie. Vermijd voedsel met verzadigde vetten. Die zitten o.a. in vet vlees, volle melk, volvettekaas, roomboter, margarine, koekjes, chips, chocolade en zoutjes. Verder ligt in uw Service Apotheek de folder Uw gezondheid is ook uw zorg voor u klaar. Geneesmiddelen Soms is het nodig de bloeddruk, cholesterol en/of diabetes met geneesmiddelen te behandelen. Uw Service Apotheek helpt u graag bij goed gebruik van uw geneesmiddelen. Zeker als het gaat om het behandelen van risicofactoren, zoals hoge bloeddruk of een verhoogd cholesterol, is het niet altijd makkelijk om uw geneesmiddelen te blijven gebruiken. U merkt er zelf immers niet veel van. Ook daar vertellen wij u graag meer over. U kunt ook een afspraak maken voor een persoonlijk gesprek in de apotheek. Daarnaast zijn er diverse folders aanwezig met aanvullende informatie over het gebruik van geneesmiddelen. Adve Phital Probiotica plus Leef Magazine A5.indd 1 25-11-11 14:29 12 leef! leef! 13

Cardioloog Hans Verheul, cardioloog Flevoziekenhuis Almere Geraakt Ook na meer dan twintig jaar word ik elke werkdag weer geraakt. Veel patiënten ken ik al jarenlang en ze hebben in de loop der jaren heel persoonlijke dingen met me gedeeld: het verlies van een partner, het kwijtraken van een baan, ruzie met de kinderen, een andere aandoening. Vernieuwingen Een Nederlander leeft nu zes jaar langer dan in 1950. Twee van die zes extra levensjaren komen door cardiologie: de eerste pacemaker eind jaren vijftig ondersteunde het hart een paar dagen. Pacemakers van nu gaan tien jaar mee en zijn heel slim: de pacemaker houdt het hartritme in de gaten en grijpt in als het hart te langzaam klopt of stilvalt. gewikkelde keuzes overleg ik met collega s, bijvoorbeeld als iemand ook een andere aandoening heeft. Je kunt niet alles in je eentje als dokter. Goede samenwerking in het team vind ik heel inspirerend en maakt dat we goede patiëntenzorg kunnen bieden. Als ik een keer een tegenslag heb of ergens mee zit, kan ik erop vertrouwen dat ik kan terugvallen op mijn collega s. Dat is een heel Wat kan ik zelf doen voor een gezond hart? Cardioloog Hans Verheul: Iedereen kan hart- en vaatziekten krijgen. Er is niet alles over bekend, maar we weten wel dat u veel meer risico loopt als u last hebt van overgewicht, hoge bloeddruk, verhoogd cholesterol of diabetes. U loopt dan vooral meer risico als hartziekte in uw familie voorkomt. Ik weet meestal wel hoe een patiënt in het fijn gevoel. Door een gezonde leefstijl houdt u uw hart leven staat. Dat is ook van belang bij keuzes Er zijn ook pacemakers die het hart bescher- gezond en kan het risico sterk verminderen. rondom de behandeling. Er kan steeds meer, men tegen op hol slaan. Geregeld wordt Omdat cardiologie steeds meer mogelijk- Daar kan geen cardioloog tegenop! Van maar het is de vraag of dat altijd wenselijk iemand gedotterd. Dotteren houdt in dat heden krijgt, komen er meer specialisaties: belang is een goed gewicht, gezonde voe- is. Iemands kalenderleeftijd doet er eigenlijk we een vernauwd bloedvat oprekken door de een is gespecialiseerd in het hartritme ding, niet roken en voldoende bewegen. Ik niet toe, maar: is iemand nog vitaal of is het er een catheter, een lange dunne slang en pacemakers; de ander in dotteren. Als zeg altijd: de patiënt zelf is de beste dokter lichaam versleten? Staat iemand nog met een ballonnetje in te brengen en op ziekenhuis werken we samen met andere door gezond te leven. Dat is ook van belang, midden in het leven? te blazen. De doorbloeding wordt hierdoor ziekenhuizen in de regio, waardoor we ook omdat we ons land niet kunnen volbouwen Deze tekening van die dokter met die spuit en dat hart boven het bed heb ik zo n twintig jaar geleden voor vaderdag van mijn drie dochters gekregen. De tekening is zo puur; ik word er nog steeds vrolijk van. Een gezonde leefstijl? Daar kan geen cardioloog tegenop! Ik ga elke dag met plezier naar mijn werk. M n werk gáát ergens over. Het is heel afwisselend. In het Flevoziekenhuis worden jaarlijks zeker 2.500 patiënten met een hartaandoening opgenomen. Het ene moment is alles onder controle en op het andere moment hebben meerdere patiënten dringend aandacht nodig. Het geeft een enorme kick wanneer je snel resultaat ziet. Een patiënt is bij wijze van spreken een uur na het dotteren al veel energieker dan voorheen. Spreekuur heet niet voor niets spreekuur Iedereen op onze afdeling doet zijn of haar best om u een warm welkom te geven. Assistenten, functielaboranten, verpleegkundigen en artsen helpen u graag! Een goede behandeling staat of valt met goede communicatie tussen de patiënt en mij. Een spreekuur heet niet voor niets spreekuur. Als ik een goede band met een patiënt heb, komt informatie goed over en is iemand gemotiveerd voor de behandeling. In uw situatie Ik probeer het zo uit te leggen dat een patiënt het ook aan de buurvrouw kan uitleggen. Ik zeg nogal eens: In uw situatie adviseer ik dit, maar het is uiteindelijk uw eigen keuze. Denk er rustig over na, praat erover met mensen in uw omgeving en kom over twee weken terug. Als de partner, kinderen en anderen in de omgeving erachter staan, krijgt de patiënt meer vertrouwen in de behandeling. Ongevraagd advies Tijdens het spreekuur ben ik vrij snel klaar met de technische kant. Ik vind het belangrijk om ruis weg te nemen. Dan heb ik het niet over een ruis in het hart, maar over ruis in de communicatie. Hartpatiënten krijgen nogal eens ongevraagd advies van mensen in hun omgeving. Vast goedbedoeld, maar veel adviezen zijn gebaseerd op fabeltjes. Men zou niet op vakantie mogen, niet mogen vliegen, niet naar de sauna mogen. Allemaal onzin. Laatst had ik een patiënt die met veel plezier voorleesopa op school was. Dat zou niet meer mogen. De buurvrouw van een andere patiënt zei: Je mag de ramen niet meer lappen. Ik vind het heel goed dat patiënten misverstanden met me bespreken. Vaak zijn mensen onnodig bang. Partner Ik vind het heel belangrijk dat de partner meekomt. Voor hem of haar heeft een hartaandoening ook gevolgen. Ik zie nogal eens dat een partner zich heel erg verantwoordelijk voelt dat de hartmedicijnen goed worden ingenomen. Het is voorgekomen dat een patiënt vroeg of hij met zijn hartaandoening een erectiepil kon gebruiken. Voordat ik ja kon antwoorden, zei zijn vrouw al dat ze dat te gevaarlijk vond. Onze Lieve Heer Onze Lieve Heer trekt zich niks van cardiologen aan. Elke week worden we op de afdeling wel een of twee keer met de dood geconfronteerd. Het went nooit om familie te zien die afscheid moet nemen. Vaak zijn er mooie gesprekken met de dood voor ogen. Veel mensen praten dan in alle openheid met elkaar. hersteld. Een stent, dat is een buisje, wordt geplaatst om het behandelde bloedvat in vorm te houden. Er zijn geavanceerde katheters in de vorm van minipompjes die de slagkracht van het hart verbeteren. Ook kunnen we met katheters hartkleppen vervangen of repareren. Er komen steeds nieuwe hartmedicijnen. Sinds kort is er bijvoorbeeld een nieuw antistollingsmiddel, waardoor veel patiënten de trombosedienst niet meer nodig hebben. Chronische aandoening We boeken steeds betere resultaten, maar iemand geneest niet volledig. Een hartpatiënt heeft een chronische aandoening. Een gezonde leefstijl is voor iedereen van belang, maar voor hartpatiënten nóg belangrijker. En ze moeten hun leven lang medicijnen gebruiken: er zijn medicijnen die de vaatwand beschermen en er zijn medicijnen die ervoor zorgen dat het hart minder belast wordt en dus minder snel achteruit gaat. Geen goede voorspelling We begrijpen nog niet hoe het komt, maar men kan jarenlang geen last hebben. Men is dan dus klachtenvrij, tot er ineens nieuwe schade ontstaat die tot problemen leidt. Ik kan dan ook niet voorspellen hoe het met een patiënt zal gaan. Ik heb patiënten die al 25 jaar probleemloos leven en patiënten die twee, drie keer per jaar terugkomen omdat de bloedvaten niet tot rust komen. Teamwork Ik moet als cardioloog voortdurend knopen doorhakken. Daar zijn we voor opgeleid. In- topspecialistische zorg kunnen bieden. Begrippen Hart- en vaatziekten Uw hart is een holle spier zo groot als een vuist. Het hart pompt het bloed door uw lichaam, zodat de organen zuurstof en voedingsstoffen kunnen opnemen. De bloedtoevoer naar het hart gaat door drie grote kransslagaders. Bijna één op de drie mensen in Nederland overlijdt aan hart- en vaatziekten. Kransslagaderverkalking De belangrijkste oorzaak van hartziekten is kransslagaderverkalking. In de loop van het leven hopen vetachtige stoffen zich op in de vaatwanden. Hierdoor wordt de kransslagader steeds nauwer en kan er dus minder bloed door stromen. Hartinfarct Als er een kloofje of scheurtje komt in een zieke vaatwand, komt er op die plek een korstje; dat wordt ook een stolsel genoemd. Door zo n stolsel ontstaat een afsluiting; dat heet wel een hartinfarct. Hartspierweefsel krijgt dan te weinig bloed. Het hartspierweefsel beschadigt hierdoor en er komt een litteken. Vaatproblemen: van de benen tot de hersenen Vaatproblemen kunnen in het hele lichaam optreden, bijvoorbeeld in de benen: etalagebenen ontstaan door vernauwde slagaders in de benen waardoor men bij het lopen snel kramp krijgt en maar een kort stukje loopt. Vaatproblemen kunnen ook in de hersenen optreden: een herseninfarct is een infarct in de hersenen, en bij een hersenbloeding zit er een scheur in een slagader in de hersenen. met ziekenhuizen. Angina pectoris Als een kransslagader niet helemaal afgesloten is, maar vernauwd is, is dat angina pectoris. Uw hart krijgt dan tijdelijk te weinig zuurstof. U hebt vooral kans op een beklemmende, benauwende of drukkende pijn midden op de borst of iets links ervan als uw hart harder moet werken: bij inspanning, bij heftige emoties, na een zware maaltijd of bij een overgang van de warmte naar de kou. Men kan ook pijn hebben in de onderkaak, armen of rug en zweten en zich misselijk voelen. Door rust of een nitraattabletje of -spray verdwijnt angina pectoris snel. Sommige patiënten hebben vage klachten. Vrouwen hebben vaak andere symptomen, zoals moeheid en kortademigheid. Bij een hartinfarct verdwijnen klachten niet na rust. Bel meteen het alarmnummer 112 als iemand aanhoudend klachten heeft. Beschadigd of overbelast hart Een hart kan beschadigd of overbelast zijn. Dat komt meestal doordat iemand na een hartinfarct minder hartspier heeft of op hogere leeftijd slecht werkende hartkleppen of hoge bloeddruk heeft. Een beschadigd of overbelast hart pompt minder goed bloed door het lichaam. Hierdoor krijgen spieren minder zuurstof en voedingsstoffen en wordt vocht minder goed afgevoerd. Dit leidt tot klachten als kortademigheid, snel moe zijn en dikke benen. Hartritmestoornissen Als het hart niet goed werkt, kunnen ook hartritmestoornissen optreden. Ritmestoornissen worden vaak veroorzaakt door acute zuurstofnood en door littekens van oude hartinfarcten. tekst: Fred Verdult. fotografie: Marjolein Annegarn 14 leef! leef! 15

Wist u dat? over hart- en vaatziekten Er zijn ongeveer een miljoen hart-en vaatpatiënten in Nederland. Eén op de drie Nederlanders overlijdt door een hartinfarct, beroerte of andere hart- of vaatziekte. Over risico s en preventie is steeds meer bekend, maar er bestaan ook nog steeds veel misverstanden over hart- en vaatziekten. Leef! scheidt feiten van fabels. Feit: Een hoog cholesterolgehalte voel je niet en zuurstof naar alle delen van het lichaam. Iemand met een hartstilstand raakt binnen enkele tellen buiten bewustzijn. Een hartinfarct treedt op als een bloed- Een te hoog cholesterolgehalte vergroot het risico op hart- en vaatziekten. Cholesterol is een vetachtige stof die zich snel nestelt in de wanden van slagaders. Slagaders vernauwen daardoor en slibben dicht. Een hoog cholesterolgehalte voel je niet. De huisarts stolseltje een kransslagader van het hart helemaal afsluit. Door die afsluiting krijgt een deel van de hartspier geen zuurstof meer en kan niet goed samentrekken. Dat gedeelte van de hartspier sterft af en wordt littekenweefsel. kan het cholesterolgehalte meten en indien nodig cholesterolverlagende geneesmiddelen voorschrijven. Vraag in de apotheek naar de speciale folder over cholesterol met informatie en tips. Feit: Iemand die een hartinfarct heeft gehad, mag nog gewoon sporten Fabel: Vrouwen krijgen geen hart- en vaatziekten. Dat is alleen iets voor mannen Bewegen is altijd goed, juist na een hartinfarct. De oorzaak voor een hartinfarct zijn dichtgeslibde vaten. Bewegen helpt, samen met een gezonde leefstijl, om te voorkomen dat vaten opnieuw dichtslibben. Na een Elke dag sterven in Nederland 108 mensen aan hart- en vaatziekten, 57 vrouwen en 51 mannen. Meer vrouwen dan mannen overlijden aan een hart- of vaatziekte. Van elke 100 vrouwen overlijden 30 vrouwen hier aan. Bij mannen zijn dat er 29. Voor vrouwen is het inmiddels doodsoorzaak nummer één. Hart- en vaatziekten ontstaan wel vaak later bij vrouwen. Mannen overlijden gemiddeld 7-10 jaar eerder aan harten vaatziekten dan vrouwen. Feit: Een hartstilstand is iets anders dan een hartinfarct Bij een hartstilstand staat het hart niet stil, eigenlijk juist het tegenovergestelde. De kamers van het hart gaan chaotisch trillen, fibrilleren. Hierdoor stopt het hart met pompen en staat de bloedsomloop stil. Daarmee stopt ook de toevoer van voedingsstoffen hartinfarct moet het sporten weer geleidelijk worden opgebouwd. Het is afhankelijk van de conditie van de patiënt en van de grootte van het infarct wat uiteindelijk weer mogelijk is. Hartrevalidatie is een goede manier om weer vertrouwen in het lichaam te krijgen. Fabel: Het kan geen kwaad om kruiden of alternatieve geneesmiddelen te gebruiken na een hartinfarct of een beroerte Ook alternatieve geneesmiddelen en kruidengeneesmiddelen kunnen invloed hebben op de werking van de reguliere geneesmiddelen, terwijl patiënten vaak denken dat het geen kwaad kan. Daarom is het van belang om alles wat u aan zelfzorgmiddelen wilt gebruiken vooraf te bespreken met uw Service Apotheker. Feit: Mensen krijgen gevaarlijk veel zout binnen en dat vergroot de kans op hart- en vaatziekten Per jaar overlijden 2500 mensen, omdat ze teveel zout eten. Zout verhoogt de bloeddruk en dit vergroot de kans op het krijgen van een hartinfarct of een beroerte. Het lichaam heeft één tot drie gram zout nodig. Wij krijgen dagelijks gemiddeld 10 gram binnen. 75 procent via kant-en-klare voedingsmiddelen zoals brood, kaas, vleeswaren, soepen en snacks, 25 procent uit het zoutvaatje. Dagelijks drie gram zout minder verkleint de kans op hart- en vaatziekten met ongeveer 10 tot 15 procent. Fabel: Hart- en vaatziekten zijn niet te voorkomen Een hoge bloeddruk, roken, hoog cholesterolgehalte, diabetes, overgewicht en te weinig bewegen vergroten, samen met ouder worden, het risico op hart- en vaatziekten. Maar niet iedereen met zo n verhoogd risico krijgt een hart- of vaatziekte. Sommige mensen hebben een erfelijke aanleg, daar is niets aan te doen. Een gezonde leefstijl helpt echter wel om het ontstaan van hart- en vaatziekten te vertragen of te voorkomen. Gezond eten, stoppen met roken en voldoende bewegen verkleint de kans op hart- of vaatziekte aanzienlijk. Feit: Reanimatie redt levens Dagelijks krijgen 43 mensen een hartstilstand. Thuis, op straat, op de sportclub, het kan overal gebeuren. Slechts 10 tot 20 procent van de slachtoffers overleeft een hartstilstand. Reanimeren met een AED, een apparaat dat elektrische stroomschokken geeft bij een hartstilstand, houdt de bloedsomloop op gang. Dit vergroot de kans op overleving tot 25 procent. Deze kans is nog iets groter als reanimatie binnen zes minuten gebeurt. Fabel: Een hartstilstand kun je afwenden door te hoesten Onzin! Iemand kan zichzelf niet redden door te hoesten. In het ziekenhuis, als een patiënt aan de monitor ligt, kan de cardioloog soms een ernstige hartritmestoornis aan zien komen. Hij vraagt de patiënt dan om te hoesten. Soms helpt dat om de ritmestoornis op te vangen. In het dagelijks leven, zonder monitor, is het onmogelijk om een hartstilstand aan te voelen komen. Bij een hartstilstand is iemand bovendien snel buiten bewustzijn. Hoesten heeft geen enkele zin. Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met de Hartstichting. www.hartstichting.nl Door Arwen Kleyngeld 16 leef! leef! 17

Op bezoek apotheker en klant aan het woord Jouke de Jong, apotheker Service Apotheek de Wiken in Drachten Samenwerking met artsen voor goede zorg Pietje Dijkstra (74) Ik slik elke dag een pil voor m n hart geneesmiddelgebruik ten goede. Het is heel Pico zinvol dat wij als apotheek bijvoorbeeld de Om de therapietrouw te stimuleren doen we schoongehouden. Ik wil niet hele landschappen. Als je deze drie plaatjes van laatste uitslag van het bloedonderzoek naar nu samen met De Friesland Zorgverzekeraar dagen naar buiten zitten staren. een boerderij op elkaar plakt, wordt het een de nierfunctie weten. Als iemands nieren niet een proef, waarbij twintig patiënten van onze Dan heeft het leven weinig zin. Ik 3D kaart; daar kun je diepte in zien. En dit goed werken, moet iemand vaak een lagere Service Apotheek de Pico gebruiken. Na kan nog maar korte stukjes fietsen, wordt een vogel op een schommel. dosis van een geneesmiddel gebruiken. De samenwerking is nu zo goed, dat we soms een jaar bekijken we of die Pico ervoor zorgt dat mensen trouwer hun geneesmiddelen want zes jaar geleden kreeg ik een fietsongeluk. Sindsdien kan Hart de huisarts suggereren dat het goed zou zijn gebruiken. En we kijken of het apparaat goed ik mijn arm niet meer omhoog Ik had het nogal eens benauwd. Bij de om bij een patiënt de nierfunctie te bepalen. werkt. Een aantal gebruikers zijn in de eerste bewegen en heb ik een kunst- dokter bleek dat mijn hart niet regelmatig Vroeger zou een huisarts dan vaak zeggen: maand al heel tevreden. Maar de Pico heeft schouder. Daarom ben ik dichtbij slaat. Daar slik ik nu elke dag een pil voor. Waar bemoei je je als apotheker mee? nog een aantal kinderziektes, bijvoorbeeld het centrum gaan wonen, zodat ik En ik had een verdikking van de aorta naar Zorg dicht bij huis de overgang naar wintertijd en zomertijd. Ik geloof wel dat de Pico een uitkomst kan zijn zelf naar de supermarkt, dokter en apotheek en zo kan. de hartklep. Ze maken elk jaar een hartfilmpje. Ik hoef me geen zorgen over m n Drachten is met 45.000 inwoners na Leeuwarden de grootste gemeente van Friesland, maar toch heeft iedereen het Samen met De Friesland Zorgverzekeraar bespreken we wat we met huisartsen en thuiszorginstellingen voor nieuwe zorg voor mensen die zelfstandig wonen met hulp van de nodige thuiszorg. Pico kan eraan bijdragen dat iemand langer zelfstandig kan Nieuwe keuken Eerst woonden er veel ouderen in hart te maken zei de dokter. Andere pillen over ons dorp. In Friesland zijn elf steden en Drachten hoort daar niet bij. Om als Service Apotheek goede zorg te bieden, besteden we veel aandacht aan goede samenwerking met de verschillende artsen van een patiënt. Omdat ik alle huisartsen in Drachten ken en ook de meeste specialisten in ons ziekenhuis, kun je heel snel dingen afstemmen en regelen. Dat werkt heel plezierig voor ons én voor de patiënten. Sinds vijf jaar zit de Service Apotheek in een gezondheidscentrum met een aantal huisartsen; dat is natuurlijk helemaal goed voor de samenwerking! Inzage in elkaars gegevens Ieder z n vak. Een huisarts heeft veel meer verstand van ziektebeelden, maar als apotheker weten we bijvoorbeeld goed of een bepaald middel beter als zalf, als crème of als lotion kan worden gebruikt. De medewerkers van onze Service Apotheek kunnen de gegevens erbij zoeken die de huisarts in de computer heeft staan over een patiënt, en omgekeerd. Dat is makkelijk voor een patiënt, want herhaalmedicatie kan vaak rechtstreeks bij de apotheek worden besteld; wij regelen dat dan verder met de huisarts. En die inzage in de gegevens van de huisarts komt veilig kunnen bieden. Als we zorg kunnen bieden waardoor een patiënt minder vaak naar het ziekenhuis hoeft, is dat makkelijk dicht bij huis voor de patiënt en voordeliger voor de zorgverzekeraar. En dus uiteindelijk ook voordeliger voor de patiënt. Je kunt bijvoorbeeld denken aan een medicatiebeoordeling; dat is het grondig doornemen van het totale geneesmiddelengebruik van een patiënt op basis van de medische, farmaceutische en gebruiksinformatie. Of een huisartsenhospitaal voor patiënten die meer zorg nodig hebben dan thuis geregeld kan worden, maar waarvoor een ziekenhuisopname niet nodig is. In dat huisartsenhospitaal kan een patiënt hooguit drie weken blijven. Thuiszorg biedt er 24 uur per dag verpleging onder toezicht van een huisarts en met geneesmiddelen van de apotheek. Hartpatiënten Service Apotheken zetten zich in voor wat we noemen de therapietrouw van onze patiënten: hoe kunnen we mensen ondersteunen bij het goed innemen van hun geneesmiddelen? Hartpatiënten zijn vaak heel therapietrouw. Iedereen schrikt er heel erg van als je een probleem aan je hart hebt. Daardoor ziet men het nut ervan in om één, twee of soms drie keer per dag hartmedicatie in te nemen. blijven wonen. Proef met Pico als hulpje bij goed geneesmiddelengebruik Veilig geneesmiddelgebruik is één van de speerpunten van Service Apotheek én van De Friesland Zorgverzekeraar. Daarom doen de Friese Service Apotheken samen met deze zorgverzekeraar een proef met de Pico : 160 patiënten krijgen de Pico ; een apparaat dat hen moet helpen om op tijd geneesmiddelen te gebruiken. De Pico is er voor mensen die dagelijks vijf of meer geneesmiddelen gebruiken. Het kan voor hen moeilijk zijn om alle geneesmiddelen uit elkaar te houden en deze op het juiste moment in te nemen. Geneesmiddelen niet of te laat innemen of de verkeerde dosering nemen, kan leiden tot bijwerkingen en gezondheidsproblemen. Het zorgt jaarlijks voor duizenden ziekenhuisopnamen. In de Pico wordt een medicatierol gestopt: een rol met zakjes met alle tabletten en capsules die iemand moet gebruiken op een bepaald innamemoment. De Pico geeft met geluid en licht een alarm als het tijd is om de medicatie in te nemen. Als iemand binnen een afgesproken tijd niet reageert, dan wordt een sms je gestuurd naar de patiënt of als men wil ook naar een familielid of verzorgende. Na een jaar evalueren Service Apotheek en De Friesland Zorgverzekeraar het gebruik van de Pico. De hulpen van thuiszorg zeggen dat ik nog veel zelf doe. Ik houd er de moed maar in. Sinds ik dertig jaar geleden ben gescheiden woon ik alleen. Dan leer je wel om zelfstandig te zijn. Ik wil op de been blijven. Ik heb thuis een speciale stoel met wieltjes, maar ik loop van de keuken naar de huiskamer, want ik wil in beweging blijven. Dochters Mijn ene dochter woont ver weg, dus ik zie haar weinig. De andere woont in de buurt. Ik heb veel steun aan haar. Ze komt elke week langs om in huis te helpen of om samen boodschappen te doen of te winkelen. Je wordt steeds afhankelijker van anderen. Ik was eerst kwaad als ik iets niet meer kon, maar nu ben ik zover dat ik durf toe te geven: dat kan ik niet meer. Ik kon eerst mijn steunkousen nog zelf aan- en uittrekken met een apparaat, maar nu komt elke ochtend en avond een verpleegkundige. Fietsen In de winter kan het glad zijn en dan loop ik liever niet buiten. De stoep is vaak glad en ik ben doodsbenauwd om te vallen. Dan fiets ik liever, want de straten worden wel dit complex. Daar had ik veel contact mee. Er komen nu steeds meer jongeren; dat is wel jammer. Ik kreeg laatst een nieuwe keuken. Alles moest uit de keuken, dus de hele kamer stond vol. Ik dacht: had ik dat maar nooit gedaan. Maar het is wel mooi geworden hè? Ik kan makkelijk bij de koelkast, maar ik moet wel bukken voor dat kastje. Ik red me wel. Snooker Ik kijk graag televisie, vooral naar snooker op de sportzender. Ik weet er steeds meer van. Echt spannend hoor. Dan denk je die bal haalt het nooit, maar dan gaat het toch goed. Spelletjes Ik heb geen internet, maar ik doe wel veel spelletjes op de computer. Ik ben nu bezig met het spel In tachtig dagen de wereld rond naar het boek van van Jules Verne. Je reist van land tot land, maar ik ben nog niet tot de tachtig landen gekomen. Mijn record is 74. Kaarten maken Met verjaardagen en feestdagen maak ik zelf kaarten. Kijk, dit zijn allemaal plakplaatjes van vlinders, hartjes, bloemen, Naast die hartpil slik ik elke dag calciumtabletten, vitamine D en pijnstillers tegen de rugpijn. En sinds kort heb ik een nieuw medicijn voor m n reuma. Ik geloof dat dat wel goed helpt. M n gewrichten in mijn arm en handen zijn door de reuma ontstoken. Soms heb ik al pijn als ik een kopje koffie pak. Pico Ik heb sinds kort de Pico op proef om te kijken of-ie goed werkt. De Pico gaat piepen als het tijd is om mijn geneesmiddelen in te nemen. De apotheker komt elke week zelf even langs om de medicijnrol te brengen, om uitleg te geven en om te horen wat er nog niet goed werkt. s Avonds moet ik er twee zakjes uithalen, maar dat gaat nog niet goed. Er kunnen alleen pillen in de Pico, maar ik gebruik ook een poeder dat ik in water moet oplossen en ik spuit insuline voor mijn diabetes. Die spuit moet ik voor het eten nemen, maar die vergeet ik nog weleens. Daarom ligt-ie hier op tafel. Ik ben heel tevreden over de apotheek, want je kunt ze alles vragen en je krijgt steeds duidelijke uitleg. tekst: Fred Verdult. fotografie: Marjolein Annegarn 18 leef! leef! 19

Thema hart- en vaatziekten Puzzel puzzel mee en win Toeters en bellen en emoties op de intensive care Elk jaar worden 72.000 mensen opgenomen op de ongeveer tachtig intensive care-afdelingen in Nederland. Voor veel patiënten en naasten is die periode aangrijpend. Er komt een heleboel op u af als u wordt geconfronteerd met een onzekere gezondheidssituatie en met alle toeters en bellen op een intensive care. Sinds kort is er op elke IC het gratis voorlichtingsblad Intensief. Peter de Feiter is intensivist (IC-specialist) in het Sint Franciscus Gasthuis Rotterdam en voorzitter van de Nederlandse Vereniging Intensive Care: Vier op de tien patiënten komen op de IC na een geplande operatie en zes op de tien komen dus onverwacht op de IC. Op de intensive care staat de behandeling van de patiënt natuurlijk centraal. Maar we besteden ook heel veel aandacht aan het goed begeleiden van familieleden. Hebt u mijn moeder geopereerd? De Feiter: Dagelijks wordt mij gevraagd: U bent intensivist. Hebt u mijn moeder geopereerd? Ik leg dan altijd rustig uit dat de chirurg de patiënt heeft geopereerd en dat ik verantwoordelijk ben voor de behandeling van moeder op de intensive care. Er leven veel vragen bij patiënten, ex-patiënten en familieleden: met wie krijg ik allemaal te maken op een IC? Waarom wordt iemand in slaap gehouden? Hoe krijgt iemand te eten? Wat voor apparaten en zo staan er allemaal om het bed heen? Wat krijgt iemand mee van de periode op de IC? Hoe kan ik communiceren met een patiënt? Waarom is iemand zo in de war? Begrijpelijke taal De Feiter: Dit soort vragen kunt u beslist stellen aan de intensivist of IC-verpleegkundige. We denken dat het fijn is dat u alles ook rustig na kunt lezen in het nieuwe voorlichtingsblad Intensief. Dit blad staat boordevol uitleg in begrijpelijke taal over hoe het er op een IC aan toe gaat en wat er allemaal op u af kan komen. Niet om slecht nieuws heen draaien Ilse van Stijn is intensivist in het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis in Amsterdam en voorzitter van de redactieraad van Intensief : Het blad behandelt ook belangrijke onderwerpen als omgaan met onzekerheid en de medische beslissing om door te gaan of te stoppen met de behandeling. Open en eerlijke communicatie is altijd het beste. Als er slecht nieuws is, draai ik daar niet omheen. Als we denken dat de kans groot is dat een patiënt komt te overlijden, dan zeggen we dat tegen de familie en tegen de patiënt. Daar kunnen mensen op vertrouwen. Dat vind ik belangrijk. Revalidatie: voor een patiënt begint het dan pas Van Stijn: Voor een patiënt houdt het vaak niet op als hij of zij van de IC af komt. Ook over de periode na de IC valt veel te lezen in Intensief. Ik merk nogal eens dat de familie opgelucht is als het beter gaat met een patiënt en hij kan gaan revalideren. Maar voor een patiënt begint dan vaak pas de moeilijkste tijd. De patiënt heeft zich vaak niet gerealiseerd dat hij ernstig ziek geweest is. Hij begrijpt de emoties van de familie vaak niet zo goed. Een patiënt heeft later vaak een heel eigen beleving: iemand herinnert zich flarden uit die periode, hij kan allerlei waanbeelden hebben en er zijn verhalen van familieleden. Overlijden De Feiter: Natuurlijk zetten we alles op alles om ervoor te zorgen dat de patiënt de IC zo gezond mogelijk verlaat. Maar we moeten eerlijk zijn: dat lukt niet altijd. Als een patiënt komt te overlijden, vinden we het heel belangrijk dat we onze bijdrage leveren om het voor familieleden goed af te ronden. We leven mee en nemen goed de tijd om uit te leggen wat er aan de hand is. Ik ben heel gerustgesteld De man van Coby Fenijn was wekenlang op de IC opgenomen: Het is fijn om in Intensief alles rustig na te kunnen lezen. Er komt zoveel op je af. Ik heb weleens gedacht: als partner ben ik ook patiënt. De eerste maanden kon ik het goed aan, maar nu gaat het me aanvliegen. De kinderen zeiden: Mama, je moet iemand hebben om mee te praten. Het is wel door me heen gegaan: er hoeft maar één iemand een fout te maken op de IC en dat kan fataal zijn voor mijn man. Maar ik heb nu meegemaakt hoe ze hier werken en ik ben heel gerustgesteld. Ze doen er alles aan om geen fouten te maken. De arts van mijn man heeft zelf tegen ons gezegd: Misschien duurt het nog lang voor uw man voldoende is opgeknapt, maar: zo gauw uw man kan, kom dan terug naar de IC voor een bezoekje. Intensief is gratis verkrijgbaar via IC-afdelingen van ziekenhuizen in Nederland. Intensief is een uitgave van Pfizer in samenwerking met de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care. tekst: Fred Verdult. fotografie: Marjolein Annegarn Win een paar dagen België! slachtoffer bergplaats Bijbelse koning kerf steenmassa 8 onaangepast mens groente onderwijs bouwland bij een dorp slachtoffer bergplaats Bijbelse koning groente onaangepast mens Bel 0909-202 70 77 De meeropbrengst van deze puzzel komt ten goede aan de KanjerKetting van de Vereniging Ouders, Kinderen en Kanker (VOKK). Met de KanjerKetting steunt de VOKK kinderen met kanker. Bij elke ingreep en behandeling hoort een speciale KanjerKraal die de kinderen aan hun KanjerKetting rijgen. De KanjerKetting verbeeldt de soms jaren durende behandeling en is na afloop een tastbare herinnering. Kijk ook op www.vokk.nl / www.kanjerketting.nl kerf steenmassa 2 10 knorrig mens 8 deel van het gebit wensen Nederlands water groente onderwijs 2 familielid bouwland bij een dorp groente knorrig mens deel van het gebit 6 pilaar wensen mestvork 10 in het jaar Nederlands water sprookjesfiguur president van de VS deel van een tekst 6 pilaar mestvork snelheidswedstrijd sterkedrank in het jaar mestvocht sprookjesfiguur president van de VS 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 9 mestvocht e 450,- frites vrouwenverblijf Los het Zweedse raadsel op. De letters in houtsoort de gekleurde, genummerde vakjes vormen de oplossing. strijkinstrument Uw oplossing kunt u vóór 2 mei 2012 doorbellen via 0909-202 70 77 (80 ct. p.m.) ingevoerde de opbrengst waren is bestemd voor de Vereniging Ouders, Kinderen en Kanker. Park Molenheide ligt in het centrum van een uitgestrekt fiets- en wandelgebied in het Belgische Limburg. Het park heeft een enorm overdekt speelparadijs Kids Valley met sprookjesburcht. En Aquapolis, een groot zwembad. De winnaars verblijven een weekend of midweek in een zespersoons bungalow Verdo met 100 hectare wild- en wandelpark als achtertuin. Kijk voor meer informatie op www.molenheide.be 9 houtsoort militaire open kist plaats frites order in Overijssel zijrivier van de Donau bevel vrouwenverblijf naslagwerk rekenopgave balletrokje 4 militaire open kist plaats momenteel order in Overijssel zijrivier van de Donau naslagwerk rekenopgave grasveld balletrokje 41 bevel Amsterdam edelsteen momenteel naar mijn mening zeurkous 11 grasveld Amsterdam schoonmaakmiddel edelsteen snelheids- naar mijn wedstrijd mening zeurkous 11 plakband 7 sterkedrank schoonmaakmiddel transpireren doorzichtig Bijbelse weefsel vrouw plakband laagste bouwmateriaal transpireren 7 waarde doorzichtig Bijbelse weefsel vrouw familielid laagste bouwmateriaal waarde strijkinstrument troefkaart 1 5 ingevoerde waren deel van een tekst 3 troefkaart Kanjerketting. 5 3 20 leef! leef! 21

Als u het ons vraagt vragen die ons regelmatig worden gesteld De 580 apothekers en meer dan 3.400 apothekersassistenten van de ruim 335 Service Apotheken in Nederland beantwoorden dagelijks vele vragen. Wij staan altijd voor u klaar om u zo goed mogelijk te ondersteunen bij uw genees- en/of hulpmiddelengebruik. In deze rubriek beantwoorden wij een aantal vragen die regelmatig worden gesteld aan onze apothekers en apothekersassistenten. Hebt u ook een vraag, stel deze dan aan uw eigen apotheek of mail de redactie van Leef!: leef@serviceapotheek.nl Hoge bloeddruk Wat is bloeddruk eigenlijk? Uw hart is een pomp die samenknijpt om het bloed door de slagaders te laten stromen. De druk op de slagaders heet de bloeddruk. De bloeddruk bestaat uit twee getallen: het hoogste getal is de bovendruk; dit is de druk in de slagaders als het hart samenknijpt. Als het hart vervolgens ontspant, loopt het weer vol bloed. Dan daalt de druk in de bloedvaten tot de onderdruk. Er is sprake van een verhoogde bloeddruk als deze, na meerdere keren meten, op verschillende tijdstippen boven de 140/90 mm Hg uitkomt. Wat is het risico van hoge bloeddruk? Een hoge bloeddruk zorgt voor een groter risico op hart- en vaatziekten, zoals een hartaanval of een beroerte. Als u langere tijd hoge bloeddruk hebt, kunnen de wanden van uw bloedvaten beschadigen. Er treedt aderverkalking op. Hierdoor vernauwen de slagaders en worden organen van minder bloed voorzien. Uw ogen en nieren gaan dan vaak als eerste achteruit. Hebben ouderen vaker hoge bloeddruk? Als u ouder wordt, hebt u een groter risico op hoge bloeddruk, omdat uw bloedvaten stugger worden. Wat kan ik zelf doen aan een goede bloeddruk? Een gezonde leefstijl kan uw hoge bloeddruk verlagen of draagt eraan bij dat u minder risico loopt om te hoge bloeddruk te krijgen: Stoppen met roken! Roken draagt bij aan een hoge bloeddruk, omdat nicotine uw bloedvaten nauwer maakt en uw hartslag versnelt. Hierdoor moet er meer bloed door nauwere vaten stromen. Voldoende bewegen. Niet te zwaar zijn. Weinig alcohol drinken. Gezond eten met weinig zout. Goed omgaan met stress. Waarom moet ik bloeddrukverlagers gaan gebruiken? Als de adviezen die hiervoor staan onvoldoende werken, kan uw arts geneesmiddelen voorschrijven om uw bloeddruk te verlagen. U merkt in het dagelijks leven vaak niets van hoge bloeddruk, maar om problemen in de toekomst, zoals een hartaanval of beroerte, te voorkomen is het belangrijk om elke dag uw bloeddrukverlagers in te nemen. Bijwerkingen Er staan zoveel bijwerkingen in de bijsluiter, kan ik het geneesmiddel maar beter niet gebruiken? In de bijsluiter van een geneesmiddel staat vaak een lange lijst met bijwerkingen. Hierin staat vermeld welke klachten er zouden kunnen optreden. In de bijsluiter kunt u ook lezen hoeveel gebruikers een klacht ervaren. De meeste bijwerkingen komen maar weinig voor, maar staan wel in de bijsluiter. Helaas is niet te voorspellen of u een bijwerking krijgt. Als u ergens last van krijgt, is het aan te raden om met uw apotheker of arts te overleggen. Stop in ieder geval niet zonder overleg. In de bijsluiter staat dat een bepaalde bijwerking vaak voorkomt. Is het dan vrijwel zeker dat ik die bijwerking krijg? Het is beslist niet zeker dat ú dan die bijwerking krijgt! In bijsluiters betekent vaak dat 1 op de 10 tot 1 op de 100 mensen die dat geneesmiddel gebruiken die bijwerking krijgt. Er zijn dus zeker 9 op de 10 mensen die genoemde bijwerking niet krijgen! De andere woorden die in bijsluiters worden gebruikt zijn: Zelden: die bijwerking komt voor bij 1 op de 1.000 tot 1 op de 10.000 mensen. Soms: die bijwerking komt voor bij 1 op de 100 tot 1 op de 1.000 mensen. Zeer vaak: die bijwerking komt voor bij meer dan 1 op de 10 mensen. Waarom kan een geneesmiddel bijwerkingen geven? Het ideale geneesmiddel werkt alleen op die plek in uw lichaam waar u klachten hebt. Dat ideale geneesmiddel neemt dan alleen de oorzaak van uw klachten weg. Helaas is dit bijna onmogelijk. De werking van een geneesmiddel kan ook voor een bijwerking zorgen. Zo kunt u bijvoorbeeld van bepaalde geneesmiddelen voor het hart hoofdpijn krijgen. Dit komt doordat de harttabletten uw bloedvaten wijder maken. Dat is de bedoeling van die harttabletten en dat zorgt dus voor de werking, maar die wijdere bloedvaten kunnen ook voor een bijwerking zorgen. In dit geval dus hoofdpijn. Ik denk dat ik een bijwerking heb. Wat moet ik doen? Als u denkt dat u een bijwerking ervaart, dan kunt u dit met uw apotheker of arts bespreken. Zij kunnen uitleggen of de bijwerking van tijdelijke aard is, of dat u het beste een ander middel kunt gaan gebruiken. Stop nooit zelf met uw geneesmiddel. Door acuut te stoppen kunnen soms ook bijwerkingen optreden of bestaande klachten kunnen verergeren. U kunt een bijwerking ook melden bij Lareb, het Nederlands kenniscentrum op het gebied van geneesmiddelenveiligheid. Hiermee draagt u bij aan de veiligheid van geneesmiddelen en vaccins. U kunt meer informatie vinden over bijwerkingen en een bijwerking melden via www. lareb.nl. Spataders Wat zijn spataders? Spataders worden ook wel varices genoemd. Spataders zijn aders in de benen die wijder zijn geworden. De normale terugstroom van het bloed naar het hart is daardoor verstoord. Spataders kunnen zo dik zijn als een vinger, maar ook minder dan een millimeter dun. Ze verdwijnen niet vanzelf en kunnen in de loop van de tijd groter worden. Spataders kunnen op zichzelf geen kwaad. Spataders kunnen soms een vermoeid en zwaar gevoel Uw vragen worden beantwoord door: Olga van Vemde Apotheek Epe te Epe. Tina Evers Apotheek Oudenbosch te Oudenbosch. in de benen geven. In de loop van de dag kan dit verergeren. Het komt nogal eens voor dat de enkels dik worden en dat iemand met spataders s nachts kramp krijgt. Hoe ontstaan spataders? Normaal is het zo dat de kleppen in de aders er door de zwaartekracht voor zorgen dat bloed niet terug naar beneden kan stromen. Spataders ontstaan doordat de aderkleppen niet goed meer sluiten. Hierdoor kan een deel van het bloed in de benen terugzakken. De aders zetten dan uit en deze worden in de huid van de benen zichtbaar door de druk van het bloed. Wanneer loopt u meer risico op spataders? De volgende factoren kunnen een rol spelen bij het ontstaan van spataders: als spataders in uw familie voorkomen; tijdens of na een zwangerschap; als u te zwaar bent; als u veel staat of zit, bijvoorbeeld bij het werk voor de klas, op kantoor, in de winkel of in de horeca; als gevolg van het ouder worden. Kan ik iets doen om spataders te voorkomen? Voldoende bewegen! Bewegen zorgt voor een goede doorstroming van het bloed. Niet te lang stil staan. Moet u toch langere tijd staan, dan helpt het om af en toe de voeten te strekken of op de tenen te lopen. Vermijd knellende schoenen en hoge hakken. Zorg dat u niet te zwaar wordt! Soms wordt het dragen van elastische kousen aanbevolen. Jeroen Mentink Apotheek Carnisselande te Barendrecht. 22 leef! leef! 23

Pico vergeet nooit meer uw geneesmiddelen Met Pico vergeet u nooit meer uw geneesmiddelen Speciaal voor als u meerdere geneesmiddelen naast elkaar moet gebruiken, introduceert Service Apotheek een nieuw product: de Pico. Dit slimme apparaat maakt uw leven een stuk gemakkelijker door u te waarschuwen als het tijd is om uw geneesmiddelen in te nemen. Als u meerdere geneesmiddelen naast elkaar moet gebruiken, is het niet vreemd dat u soms door de bomen het bos niet meer ziet. De Medicatierol is dan vaak de eerste stap om uw geneesmiddelengebruik goed te organiseren. In deze rol zijn uw geneesmiddelen handig verpakt in een zakje per innamemoment. Als u de Medicatierol reeds gebruikt en merkt dat u het moeilijk vindt om uw geneesmiddelen op het juiste tijdstip in te nemen; wel eens een tweede geneesmiddelzakje vergeet als u op hetzelfde tijdstip meerdere zakjes moet gebruiken; het prettig zou vinden om automatisch een seintje te krijgen als u uw geneesmiddelen moet innemen of vergeten bent; praat dan eens met uw apotheker over de mogelijkheden van de Pico. Wat is Pico? Pico is een uniek systeem dat bestaat uit een innovatief apparaat met een draadloze telefoonverbinding met het Pico servicecentrum. Dit systeem zorgt ervoor dat u uw geneesmiddelen niet kunt vergeten, waardoor uw welzijn, zelfstandigheid en levenskwaliteit verbeteren. Uw apotheker stelt de Pico volgens uw persoonlijke geneesmiddelenvoorschriften in. Wijzigt er iets in uw geneesmiddelenvoorschrift, dan past uw apotheker uw Medicatierol en de innamemomenten in het Pico systeem hierop aan. Pico helpt u uw geneesmiddelen op tijd in te nemen In de Pico zijn al uw innamemomenten ingesteld. Is het tijd voor uw geneesmiddel(en)? Als een zogenaamde medicijnwekker herinnert de Pico u eraan met een geluidssignaal en een knipperend lampje. Op dat moment trekt u het volgende zakje uit de Pico, scheurt u het zakje van de rol en neemt u uw geneesmiddel(en) in. Doordat Pico elk uitgenomen zakje registreert, weet u zeker dat u al uw geneesmiddelen op tijd neemt. En zijn uw geneesmiddelen bijna op? Dan stuurt Pico automatisch een berichtje naar uw apotheker, zodat deze een nieuwe Medicatierol voor in uw Pico voor u kan laten klaarmaken. Zekerheid voor uw gezondheid Gaat er een innamemoment voorbij zonder dat u uw geneesmiddelen uit de Pico hebt genomen? Dan wordt het Pico servicecentrum automatisch gewaarschuwd om u te helpen. Eerst krijgt u zelf een herinnering per telefoon, zodat u het zakje er alsnog af kunt scheuren en uw geneesmiddelen kunt innemen. Reageert u niet op deze oproep, dan ontvangt de door u opgegeven contactpersoon hierover automatisch een bericht per SMS of e-mail. Uw contactpersoon kan u vervolgens helpen met het innemen van uw geneesmiddelen. Academische betrokkenheid Om het gebruik van de Pico wetenschappelijk te testen, wordt er in het noorden van het land, in samenwerking met zorgverzekeraar De Friesland, een pilot gehouden bij acht apotheken onder 160 patiënten. De Vrije Universiteit van Amsterdam begeleidt de pilot met een onafhankelijk onderzoek. Aan de Universiteit van Tilburg vindt momenteel een promotieonderzoek naar de Pico plaats. In de visie van De Friesland wordt kwaliteit van leven bevorderd door sterk in te zetten op preventie, op het voorkomen van ziekte of de verergering ervan, en op het ondersteunen in behoud van zelfredzaamheid. Het aantal patiënten dat veel geneesmiddelen tegelijkertijd gebruikt is gestegen en zal in de toekomst alleen maar toenemen. Daarmee neemt ook de kans op fouten en onveilige situaties toe. Een grotere groep mensen zal in de komende jaren langer in hun eigen thuissituatie zorg ontvangen. Mensen willen daarbij, ook als ze veel geneesmiddelen gebruiken, zo veel mogelijk hun normale leven kunnen leiden. Het is daarom van belang steeds naar nieuwe oplossingen te zoeken die passen bij de zorg van de toekomst. De Friesland ziet in het onderzoek naar de effecten van de Pico een prachtige kans om gezamenlijk met de zorgaanbieders in de regio in te zetten op verbetering van kwaliteit en innovatie in de zorg. Voor meer informatie over het beleid van De Friesland Zorgverzekeraar kunt u terecht op www.defriesland.nl Pico helpt ziekenhuisopnamen voorkomen Initiatiefnemer van de Pico is Apotheek Voorzorg uit Elsloo, een zusterorganisatie van Service Apotheek. Directeur Hans Verstijnen noemt de Pico een belangrijke aanvulling op het zorgaanbod: Met de Pico blijven de mensen op tijd hun geneesmiddelen innemen. Het voorkomt verkeerd geneesmiddelengebruik en daarmee extra ziekenhuisopnamen. Uiteindelijk levert dat een bijdrage aan een betere gezondheidszorg en het vergroten van de kwaliteit van leven. Daarnaast is het een bijdrage aan het beteugelen van de kosten voor de zorg, omdat een verblijf in het ziekenhuis handenvol geld kost. Is Pico iets voor u? Uw apotheker vertelt u er graag meer over! De kosten voor het gebruik van de Pico zijn voor eigen rekening. Naast het aanschafbedrag van de Pico worden ook maandelijkse kosten in rekening gebracht voor de ondersteuning door het servicecentrum. Wat kost de Pico?* U kunt de Pico kopen voor 329, -. Daarnaast betaalt u maandelijks een bedrag van 29,50 voor gebruik van het servicecentrum. Als extra kunt u een abonnement nemen op de SMS Service. De kosten hiervoor zijn 2,50 per maand. Kopen Pico unit (eenmalig) 329,00 Pico Service per maand 29,50 SMS Service per maand (optioneel) 2,50 U kunt ook de Pico eerst huren. Er wordt een abonnement afgesloten voor twee jaar. Het maandtarief bedraagt dan 45, - (inclusief BTW en de huur van de Pico ). Na twee jaar bent u eigenaar van de Pico en kan het tarief dalen tot 29,50 per maand. U kunt aanvullend gebruik maken van een SMS Service. De kosten hiervoor zijn 2,50. Huur Pico unit (eenmalig) 0,00 Pico Service per maand 45,00 SMS Service per maand (optioneel) 2,50 Kijk voor meer informatie ook eens op www.serviceapotheek.nl of op www.medicatierolmetpico.nl * Alle prijzen zijn inclusief BTW. Voordelen van Pico Pico biedt u rust Pico kent alle innamemomenten van uw geneesmiddelen en waarschuwt u automatisch als het tijd is om ze in te nemen. U hoeft deze innamemomenten dus niet meer zelf te onthouden. Dat scheelt een hoop onrust. Pico biedt u veiligheid Met Pico vergeet u nooit meer om uw geneesmiddelen in te nemen: bij elk innamemoment krijgt u automatisch een seintje. Zou u dit niet horen of zien, dan krijgt u een telefonische herinnering van het Pico servicecentrum. Pico biedt u zekerheid Mist u het automatische waarschuwingssignaal en reageert u ook niet op de telefonische herinnering van het Pico servicecentrum, dan wordt uw contactpersoon gewaarschuwd. Deze persoon kan u vervolgens helpen bij het innemen van uw geneesmiddelen. Pico bevordert uw levenskwaliteit en therapietrouw Geneesmiddelen werken optimaal als u ze op tijd inneemt. Met Pico wordt dat een stuk gemakkelijker. Met Pico kunt u langer zelfstandig leven Omdat Pico u helpt met uw geneesmiddelen, kunt u langer zelfstandig blijven. 24 leef! leef! 25

Actueel voor u geselecteerd Nooit vergeten Nicci Gerrard De verdwijning van de jonge Johnny Hopkins verandert de levens van zijn familie en vrienden voorgoed. Want hoe ga je verder als je nooit precies zult weten wat er is gebeurd? Wanneer stop je, als moeder, met wachten of met hopen? Alle leden van het gezin Hopkins gaan op hun eigen manier met het verlies om, en Johnny blijft onlosmakelijk met ieders leven verbonden. Ook al is hij na jaren nog steeds spoorloos Voor 'Nooit vergeten' liet Nicci Gerrard zich inspireren door een vermissings- en moordzaak waar ze tijdens haar werk als verslaggever voor 'The Observer' op stuitte. Vooral de verdwijningen lieten haar nooit meer los: al die jonge mensen, spoorloos verdwenen zonder enig bericht. Elke dag verdwijnen er tientallen mensen. Maar vermisten blijven bestaan: in de gedachten van hen die niet weten waar ze zijn, van hen die nooit vergeten. Nicci Gerrard was lange tijd journaliste, onder andere bij de Britse krant 'The Observer', en ze is de vrouwelijke helft van het bijzonder succesvolle schrijversduo Nicci French. In 2003 verscheen haar solodebuut 'De onderstroom'. Daarna volgden de bestsellers 'In het maanlicht', 'Het voorbijgaan' en 'Het weerzien'. Leef! geeft i.s.m. uitgeverij Meulenhoff Boekerij B.V. 10 boeken ter waarde van 19.95 weg. Bestel snel Gezond de wereld rond Met Dr. Frank van Berkum Ziekten of andere aandoeningen op reis willen we het liefst voorkomen. Al nemen we nog zoveel voorzorgsmaatregelen, toch komen veel kleine lichamelijke ongemakken onverwacht en op een ongelegen tijd en plaats. Gezond de wereld rond geeft tips en adviezen om deze ongemakken te voorkomen. Gezond de wereld rond is geen medisch handboek over alle medische ongemakken waarmee u kunt worden geconfronteerd. Nee, het boek beperkt zich tot veelvoorkomende letsels en situaties, waar in de praktijk veel vragen over gesteld worden: slaapproblemen, darmklachten, teken, malaria, hoogteziekte, trombose, zonnebrand, slangenbeten. Leef! geeft i.s.m. uitgeverij Carrera 10 boeken ter waarde van 9.90 weg. stuur eens een kaartje... Speciaal voor Leef! heeft Studio Sprinkhaan originele, bijzondere prentkaarten ontworpen. Dubbele kaarten met een fraai design. De sets bestaan ieder uit 6 kaarten en worden geleverd inclusief bijpassende enveloppen. Deze speciaal voor Leef! ontworpen prentkaarten, kunt u nu voor slechts 6,99 bestellen inclusief verzendkosten! U kunt kiezen uit een algemene set of een set vrolijke kaarten voor kinderen. De unieke kaartensets kunt u uitgebreid en rustig bekijken op www.studiosprinkhaan.nl Bestellen kan heel eenvoudig op www.studiosprinkhaan.nl een set van 6 kaarten kost slechts E6,99 inclusief verzendkosten! Weekendje Italië doen? Kasteel de Haar in Utrecht valt komend voorjaar in Italiaanse handen! Nee, niet om economische redenen of vanwege een Europese herindeling, maar om Italië te beleven. Op 11, 12 en 13 mei a.s. vindt hier voor de negende keer het grootste Italiaanse evenement van de Benelux plaats met veel aandacht voor de thema s Smaak en Stijl. In de tuinen van het prachtige sprookjeskasteel vindt u meer dan tweehonderd Italiaanse smaakmakers; van olijfolie tot sportwagens en van Pinocchio tot Michelangelo. Ook een groot aantaal Italiaanse regio s zullen van zich laten zien, horen en proeven. Kortom, het ideale alibi om la dolce Vita te proeven en Italië (beter) te leren kennen! Italië Evenement Smaak & Stijl 11, 12 en 13 mei 2012 Kasteel de Haar (Utr) Meer informatie: www.italieevenement.nl Leef! geeft i.s.m. Italië Evenement 15 x 2 kaarten ter waarde van 30,- weg. Doe het zelf, doe het groen Hoe haal je het platteland naar de stad? Is dat wel mogelijk? Het handboek laat zien dat je inderdaad een productief, groen en zelfvoorzienend leven kunt leiden in de stad. De auteurs beschrijven hoe je in een beperkte ruimte je eigen ingrediënten kunt verbouwen en bewaren, hoe je zonder giftige middelen je huis schoon kunt maken, hoe je gebruik kunt maken van groene energie en zelfs hoe je kippen kunt houden. 'Doe het zelf, doe het groen' bevat vele tips en verhalen die je kunnen stimuleren om je bestaan in de stad nieuw leven in te blazen. Het is een reactie op een steeds groter wordende beweging en biedt suggesties voor goede boeken en websites op het gebied van zelfvoorziening. Geschreven door stedelingen voor stedelingen laat het de verschuiving zien die gaande is in ons leven, onze omgeving en op onze planeet. Door een zelfvoorzienend leven te leiden en door gebruik te maken van groene energie zorgen we voor een betere toekomst voor onszelf en onze steden. Leef! geeft i.s.m. uitgeverij AnkhHermes 10 boeken ter waarde van 27.90 weg. Stuur eens een kaartje! 10 leuke sets prentkaarten ontworpen door Studio Sprinkhaan Studio Sprinkhaan is een nieuwe, verfrissende webwinkel, vol eigenwijze ontwerpjes om blij van te worden. Je vindt er prentkaarten, geboortekaartjes, maar ook hele originele alternatieven voor een geboortekaartje, zoals een geboorteboekje. Het is een jong bedrijf en ze komen steeds met nieuwe ideeën. Binnenkort kun je er bijvoorbeeld ook vilten knuffels vinden, waarvan een deel van de opbrengst naar een goed doel gaat. Gewoon een leuk initiatief van twee jonge mensen, die vol zitten met ambitie en plannen. Neem eens een kijkje op www.studiosprinkhaan.nl. Speciaal voor Leef! stelden ze 10 sets van hun mooiste kaarten samen. En die mogen wij nu weggeven. Leef! geeft i.s.m. Studio Sprinkhaan 10 sets kaarten ter waarde van 15,00 weg. Wilt u kans maken op één van deze titels? Schrijf dan voor 30 april 2012 naar Leef!, Vughterweg 47-b, 5211 CK s-hertogenbosch, of mail naar leef@serviceapotheek.nl, onder vermelding van de betreffende titel. De winnaars worden na sluitingsdatum vermeld op www.leesleef.nl. 26 leef! leef! 27

Column Theo de Zwart NIEUW Multivitamine voor volwassenen Voor het behoud van een gezond en fit lichaam. Voor een voldoende inname van de belangrijkste vitaminen en mineralen. Als dagelijkse aanvulling op de voeding. Inhoud: 60 tabletten Vitamine-D3 10 mcg Voor de opbouw en het behoud van sterke en gezonde botten, spieren, gewrichten en tanden. Voor het immuunsysteem en de natuurlijke afweer. Als dagelijkse aanvulling bij een verhoogde behoefte. Inhoud: 100 capsules Genieten van een zoute haring? Bij het ontslaggesprek van de vorige ziekenhuisopname werd door de cardioloog aan mevrouw Van Aalst verteld dat zij zich écht goed moet houden aan een vochtbeperking van 1½ liter per dag en dat zij zoutloos moet eten. Maar tijdens deze opname op de EHH blijkt echter dat zij veel meer drinkt. Zij drinkt 2,5 liter per dag. Bovendien vertelt haar dochter Marie, die nu bij de opname aanwezig is, dat zij voor haar moeder een paar keer in de week een lekkere zoute haring mee moet nemen. Haar moeder vindt dit zo lekker. En ook de geur van de zoute haring doet haar moeder denken aan de viszaak van haar overleden man. De cardioloog en de cardiologie-verpleegkundige fronsen hun wenkbrauwen wanneer zij dit horen. Dat is niet de bedoeling. Wij willen déze patiënt, mevrouw Van Aalst die benauwd met een ambulance komt, goede zorg geven. Zij moet zich juist onthouden van zoutverrijkende voedingswaren. Want zout houdt vocht vast. Waarom houdt zij zich hier dan niet aan, is zij therapie ontrouw?. 7,50 9,95 Maar mevrouw Van Aalst zegt dat dit het enige is wat haar nog op de been houdt, sinds het overlijden van haar man. En ik mag toch ook zelf bepalen wat kwaliteit van leven is, dus laat mij die zoute haring eten. Door de grote medische mogelijkheden rijzen ook nieuwe ethische vragen. Is Ibuprofen SAM 400 mg Te gebruiken bij koorts en pijn bij griep en verkoudheid, koorts en pijn bij inentingen, hoofdpijn, kiespijn, menstruatiepijn, spierpijn en reumatische pijn. Inhoud: 20 omhulde tabletten 1,40 Kijk op www.serviceapotheek.nl voor de vestigingsplaatsen bij u in de buurt. Op een werkdag in het ziekenhuis word ik als medisch ethicus geconfronteerd met een patiënte die 82 jaar is. Ik geef haar de gefingeerde naam mevrouw Van Aalst. Thuis is zij de laatste dagen regelmatig benauwd met name bij inspanning. Zij merkt dat in de loop van de dag haar benen steeds dikker worden. De steunkousen die het vocht tegen moeten houden beginnen steeds meer te knellen. Dit geeft pijn. Zij is al een tijdje aan huis gekluisterd. Sinds een jaar is bij haar hartfalen ontdekt. Dit heeft grote consequenties voor haar leven en bewegingsvrijheid. Mevrouw Van Aalst wordt binnengebracht door de ambulance. Haar eigen huisarts heeft haar ingestuurd. Voor de zesde keer binnen acht maanden wordt zij met spoed op de Eerste Hart Hulp (EHH) van het ziekenhuis opgenomen. Mevrouw Van Aalst wordt bij binnenkomst op de EHH door de cardioloog lichamelijk nagekeken. De cardiologie-verpleegkundige maakt een elektrocardiogram (ECG), neemt bloed af, prikt een infuus en bewaakt het hartritme en de bloeddruk. dokteren zonder grenzen wel wenselijk? Of moeten artsen en verpleegkundigen misschien weer belang gaan toekennen aan de oudste medisch ethische beginselen van niet-schaden en bij twijfel niets doen? We zien dat wat medisch en verpleegkundig verantwoord is, niet hoeft te stroken met wat het beste is voor de patiënt. Wat is voor mevrouw Van Aalst goede zorg? Af en toe genieten van haar zoute haring? Of bepalen de cardioloog en de cardiologieverpleegkundige wat goed voor haar is? Welke keuzes zijn daarvoor nodig? Maar de vraag is ook waar liggen de grenzen? Die ontloop je niet! Drs. Theo de Zwart Medisch Ethicus Ziekenhuis Rijnstate (Arnhem) 28 leef! leef! 29

Nog even dit! om niet te vergeten De zekerheden van uw Service Apotheek... Waarom de zekerheden van de Service Apotheek? Wij nemen de gezondheid van onze cliënten zeer serieus en werken intensief samen met de (huis)arts of specialist. De Service Apotheker controleert altijd het recept en begeleidt het geneesmiddelengebruik, persoonlijk, betrokken en deskundig. Een veilig idee! Veilig in en uit bad badliften en instapbaden INFORMATIE? KIjK Op www.bad-koning.nl De zekerheden van Service Apotheek: Service U wordt altijd snel geholpen. Uw geneesmiddelen altijd voor u op voorraad of binnen 24 uur in huis. Gratis thuisbezorging van uw genees- en/of hulpmiddelen. Uw herhaalmedicatie 24 uur per dag te bestellen. Ideeën of suggesties? Uw mening telt. Veilig en betrouwbaar Intensieve samenwerking met uw huisarts of specialist. Uw recept wordt altijd door uw apotheker gecontroleerd. Uw geneesmiddelengebruik wordt persoonlijk en deskundig begeleid. Altijd de juiste informatie Het apotheekteam is altijd bereikbaar voor vragen, ook onder vier ogen. Aanvullende informatie is altijd afgestemd op uw persoonlijke situatie. U weet precies waar u aan toe bent! Ik wil mij inschrijven: Mijn gegevens*: Achternaam:... (M / V) Voorletters:... Geboortedatum:... Straat/huisnummer:... Postcode:... Plaats:... Telefoon:... E-mail:... Huisarts:... Lever de ingevulde bon in bij de door u gekozen Service Apotheek. *Aanvullend zal de apotheek u vragen naar overige belangrijke gegevens zoals bijvoorbeeld de huidige medicatie, allergieën of intoleranties, zwangerschap of het geven van borstvoeding, verzekeringsgegevens. uw SerVice apotheek wekelijks te zien op rtl4! Vanaf zondag 26 februari in de apotheek rtl4 11.00 uur bad-koning bel gratis: 0800-55 55 650 www.bad-koning.nl APOTHEEK_AD_175X60.indd 1 07-12-11 16:23 Enquête Uw mening telt! Uw mening telt! Wij vinden de kwaliteit van onze dienstverlening erg belangrijk. Vandaar dat wij graag willen weten wat uw mening daarover is. Op www.serviceapotheek.nl vindt u een korte enquête onder de knop Uw mening telt!. Wij zouden het op prijs stellen als u deze wilt invullen. Kijk op www.serviceapotheek.nl voor de vestigingsplaatsen bij u in de buurt. 30 leef! leef! 31

wees lief voor uw Hart Samen met uw Service Apotheek!