gemeentebestuur PURMEREN #+ Postbus 1 5 1440 AA Purmerend telefoon 0299452452 telefax 0299-452124 Maatschappelijk Domein De gemeenteraad van Purmerend uw brief van uw kenmerk ons kenmerk 1394269 datum 12 september 2017 O nderwerp.' Purmerend Regenboogstad 2018-2019 Geachte leden van de raad, ln de Kaderbrief 2018-2Q21 van 2 meijl. schreven we u dat in 2018 hoogstwaarschijnlijk een einde komt aan de financiële ondersteuning van het Rijk om invulling te geven aan lokaal beleid voor lesbiennes, homo's, biseksuelen en transgenders (LHBT). Bij deze doen we u als beloofd een inhoudelijk voorstel om de inzet van de afgelopen jaren voort te zetten. Het voorstel schetst de context van de Purmerender LHBT'er en de inzet van de afgelopen jaren. Op basis daarvan worden vijf speerpunten gepresenteerd waar de komende periode mee aan de slag wordt gegaan. Het beleid wordt voornamelijk uitgevoerd door Bureau Discriminatiezaken, Clup Welzijn, Stichting Transgenders Noord Holland en Stichting Roze en Regenboog. Ook werken we samen met welzijnsorganisaties, het middelbaar onderwijs en de politie. De dialoog met elkaar voeren en mensen 'raken'vormen de kern van het beleid. ledereen moet zichzelf kunnen zijn in onze stad en mag dit ook laten zien. Mensen die LHBT zijn of die gevoelens hebben, staan echter nog steeds voor extra uitdagingen in vergelijking met anderen. We weten bijvoorbeeld dat LHBT-jongeren veel te maken hebben met negatieve reacties van leeftijdsgenoten, pesten en geweld. Ook zijn zij meer kwetsbaar voor bijvoorbeeld depressie en zelfmoord. Redenen genoeg om te blijven werken aan acceptatie en het bieden van een veilig leefklimaat in Purmerend. lk vertrouw erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Hoogachtend, burgemeester en wethouders van Purmerend, namens d n, Tijmstra bijlage(n): 'Purmerend Regenboogstad 2018-2019' behandeld door: telefoonnummer: Kris van der Veen 0299 452127 coll./typ.
Purmerend Regenboogstad 2018-2019 Lokale aanpak gericht op het verbeteren van de veiligheid, sociale acceptatie en weerbaarheid van LHBT'ers Kris van der Veen, september 2017 Gemeente Purmerend
Purmerend Regenboogstad 201 I - 2019 Lokale aanpak gericht op het verbeteren van de veiligheid, sociale acceptat e en weerbaarheid van LHBT'ers 1. Inleiding Sinds 2012 is Purmerend één van de inmiddels ruim veertig gemeenten in Nederland die actief is in het vergroten van de veiligheid en sociale acceptatie van lesbiennes, homo's, biseksuelen en/of transgenders (LHBT). Al deze gemeenten dragen de titel 'regenboogstad'. Samen met partners in Purmerend wordt beleid gemaakt en uitgevoerd om discriminatie te bestrijden en een veilige omgeving te bevorderen. De dialoog met elkaar voeren en mensen 'raken'vormen de kern van het beleid. De afgelopen jaren werd gewerkt aan de hand van een meerjarenprogramma, mogelijk gemaakt door financiële en inhoudelijk ondersteun ng vanuit Rijk. ln 2018 komt hoogstwaarschijnlijk een einde aan die ondersteuning. Toch is er de noodzaak en behoefte om de aanpak en samenwerking voort te zetten. Mensen die LHBT zijn of die gevoelens hebben, staan nog steeds voor extra uitdagingen in vergelijking met anderen. Landelijk ondezoek wijst uit dat zij vaker te maken hebben met negatieve reacties, pesten en geweld. ln dit document wordt, naast een actuele blik op feiten en cijfers, middels een vijftal speerpunten een voorstel gedaan hoe hier de komende periode uitvoering aan te geven. Hoewel de financiële middelen beperkt zijn, is de inzet van alle betrokkenen bij dit beleid groot. Daarom wordt verwacht dat opnieuw een goede bijdrage kan worden geleverd aan het verbeteren van de veiligheid, sociale acceptatie en weerbaarheid van LHBT'ers. 2. Feiten en cijfers Op basis van landelijk ondezoek, felten en cijfers kan de context van de Purmerender LHBT'er worden beschreven. Aantallen Zes op de honderd Nederlands is homoseksueel, lesbisch of biseksueel en leeft ook zodanig, blijkt uit onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP). ln Purmerend zou het gaan over 4600 inwoners. Dat aantal zegt overigens niks over het aantal mensen dat zich aangetrokken voelt tot hetzelfde geslacht, dat ligt veel hoger. Daarnaast geeft vijf op de honderd mensen aan zich transgender te voelen. Zii ervaren een ambivalente genderidentiteit en voelen zich niet of niet altijd thuis in het lichaam waarin ze z1n geboren., Acceptatie Nederland behoort tot de landen in Europa die het meest positief over homoseksualiteit denken. ln 2016 meldde het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) dal T% van de Nederlanders negatief over homo- en biseksualiteit denkt. Over transgenders denkt 10o/o negatief. Die houding is positiever geworden als de cijfers worden vergeleken met tien jaar geleden; en dat geldt ook voor oudere en religieuze groepen. Desondanks zijn er nog steeds ondennrerpen Tolerantie flashmob op de Koemarkt door Bureau Waar mensen meer pfoblemen hebben. Zo worden twee ZOenende mannen Of VrOUWen in de openbare ruimte nog altijd als meer aanstootgevend ervaren dan wanneer een man en vrouwen met elkaar zoenen. DÌscriminatiezaken, juni 2014 Ex Onder sommige bevolkingsgroepen is de houding ten opzichte van LHBT'ers duidelijk negatiever, namelijk onder jongeren, mannen, lager opgeleiden en groepen met een religieuze overtuiging. Somalische, Marokkaanse, Turkse of Poolse Nederlanders hebben daarnaast vaker dan autochtone Nederlanders moeite met het feit dat homoseksuelen met -2-
Purmerend Regenboogstad 201 I - 2019 Lokale aanpak gericht op het verbeteren van de veiligheid, sociale acceptatie en weerbaarheid van LHBT'ers elkaar mogen trouwen of bijvoorbeeld samen een kind opvoeden. Dat percentage ligt vaak twee tot drie keer zo hoog. Dit maakt het voor bi-culturele LHBT'ers vaak ingewikkelder en moeil jker om in de thuissituatie uit de kast te komen. Ze staan tussen twee vuren en willen loyaal zijn naar hun familie en hen niet kwetsen, maar tegelijkertijd zichzelf kunnen zijn. Transgenders Ongeveer een vijfde van de Nederlanders vindt dat er iets mis is met mensen die zich niet duidelijk man of vrouw voelen en gaan liever niet om met mensen van wie niet duidelijk is tot welk geslacht zij zich rekenen. ln het openbaar hebben transgenders dan ook veel vaker te maken met geweld en negatieve reacties. Het ondezoek'transgenderpersonen in Nederland' (2017) stelt vast dat deze groep mensen in een sociaaleconomisch kwetsbare positie verkeert. Ze hebben veel vaker een laag inkomen en zijn veel vaker werkloos of arbeidsongeschikt. Dat komt vooral door gebrek aan steun, discriminatie op de arbeidsmarkt, te weinig weerbaarheid bij transgenders zelf en negatieve opvattingen over het eigen trans-zijn. Wat regelmatig leidt tot gevoelens van eenzaamheid, psychische problemen en sui'cidaliteit. Jongeren Jongeren die lesbisch, homo- of biseksueel zijn staan ook voor extra uitdagingen. De helft van deze jongeren die een coming out achter de rug hebben, krijgen te maken met gepest of andere negatieve reacties vanwege hun geaardheid. Ze geven hun leven een zesje, tegenover een acht min voor heteroseksuele jongeren, aldus het SCP in 2015. Ze doen ook vijf keer vaker een zelfmoordpoging in vergelijking met hun heteroseksuele leeftijdsgenoten. Onder transgenders ligt dat aantal nog hoger. Cruciaal is de reactie van anderen op de coming out en in hoeverre deze jongeren kunnen rekenen op meerdere mensen wanneer zij problemen ervaren. Redenen genoeg om te blijven werken aan acceptatie en het bieden van een veilig leefklimaat in Purmerend. 3. Terugblik De afgelopen vijf jaar is in Purmerend veel ervaring opgedaan met het uitvoering geven aan lokaal LHBT-beleid. Met name in het voortgezet onden ijs is hard gewerkt aan het bespreekbaar maken van seksuele diversiteit en genderidentiteit. Hierbij is enezijds gebruik gemaakt van professionals van Clup Welzijn, Bureau Discriminatiezaken en theaterclubs die door het opvoeren van (interactieve) toneelstukken de discussie lostrokken. En andezijds door vrijwilligers en ervaringsdeskundigen van o.m. Stichting Roze en Regenboog en Stichting Transgenders Noord Holland die in gesprek gingen met leerlingen. Dit heeft er toe geleid dat er is gewerkt aan wedezijds begrip, een betere sfeer en meer openheid. Het aantal jongeren dat vervolgens het vertrouwen heeft gekregen om uit de kast te komen, is gegroeid. Scholen die meewerken zijn enthousiast en ook door alle voorlichters en ervaringsdeskundigen wordt de inzet positief ervaren. Oudere LHBT'ers die te maken krijgen met de Stichting Wonen en Zorg Purmerend weten dat zi zich thuis kunnen voelen bij de locaties van deze welzijnsorganisatie. De Stichting wil een tolerante en open gemeenschap zijn en voert daar actief beleid op. Dat heeft in 2013 geresulteerd in het bemachtigen van het keurmerk de Roze Loper, waar eind 2017 een audit voor plaatsvindt. Andere activiteiten van de afgelopen periode betreffen onder meer voorlichtingen aan de sociale wijkteams, een rcze kerkdienst en pr-activiteiten 3 Roze dienst in P3, november 2016
Purmerend Regenboogstad 2018-2019 Lokale aanpak gericht op het verbeteren van de veiligheid, sociale acceptatie en weerbaarheid van LHBT'ers zoals het actief meedoen aan Nationale Coming Out dag. Daarnaast worden de Stichting Roze en Regenboog (ReR) en Stichting Transgenders Noord Holland (TNH) gesubsidieerd. Beide stichtingen organiseren activiteiten voor de Purmerender LHBT-gemeenschap en hun omgeving. Zo kunnen jongeren bijvoorbeeld sinds het voorjaar van 2017 terecht bij bijeenkomsten begeleid door vrijwilligers van ReR en is er elke maand een contactavond van TNH waar transgenders in een veilige omgeving bij elkaar kunnen komen voor lotgenotencontact en gezelligheid. 4. Speerpunten 20lS -2019 Voor de komende twee jaar wordt voorgesteld om door te gaan op de ingeslagen weg, en op basis van nieuwe inzichten en ervaringen enkele accenten aan te brengen. De input van Clup Welzijn, Bureau Discriminatiezaken, Stichting Roze en Regenboog, Stichting Transgenders Noord Holland, maar ook van onder meer de politie en betrokken inwoners is hierin meegenomen. Er wordt gefocust op vijf thema's: Zichtbaarheid Hijsen van de regenboogvlag, Nationale Coming Out Dag 2016 onder meer de regenboogvlag te hijsen. Emancipatie en acceptatie ztln processen die voortdurend aandacht behoeven. We blijven daarom nastreven er meer acceptatie is voor Purmerenders die homo, biseksueel, lesbisch of transgender zijn. Daarvoor is eveneens de samenwerking gezocht met culturele partners in de stad, zoals het Filmhuis en de Bibliotheek. Jaarlijks wordt in Purmerend op 11 oktober, Nationale Coming Out Dag, aandacht besteedt aan LHBT door Daarnaast stelde de gemeenteraad in 2016 voor om permanent zichtbaar te maken dat Purmerend een regenboogstad is. Op 11 oktober 2017 wordt hier uitvoering aan gegeven. ln de maand oktober vinden er verschillende activiteiten plaats in Purmerend om de zichtbaarheid en sociale acceptatie van LHBT'ers te vergroten. Zo worden er in 2017 bijvoorbeeld LHBT-gerelateerde films vertoond in het Filmhuis, organiseert de Bibliotheek Waterland een Roze Kast en organiseren zij een lezing. ln het stadhuis wordt een expositie over transgenders tentoongesteld die feestelijk wordt geopend en De Purmaryn geeft podium aan een theatervoorstelling die het verhaal vertelt van een transgender uit de regio van Purmerend. Stichting Roze en de Regenboog organiseert verder in samenwerking met Clup Welzijn verschillende activiteiten, zoals een regenboogwandeling, een jongerenmeeting en Disco Zonder Drempels. Alle activiteiten worden via social media en via de reguliere kanalen van alle partners onder de aandacht gebracht van een zo breed mogelijk publiek. Ondemijs Elk jaar gaan honderden kinderen voor het eerst naar een middelbare school in Purmerend. Het gesprek aangaan in de klas waat ze terecht komen blijft van belang voor een veilig schoolklimaat. Via voorlichtingen, theatervoorstellingen en gesprekken wordt hier uitvoering aan gegeven. Belangrijkste partners zin Clup Welzijn, Bureau -4-
Purmerend Regenboogstad 2018-2019 Lokale aanpak gericht op het verbeteren van de veiligheid, sociale acceptatie en weerbaarheid van LHBT'ers Discriminatiezaken, Stichting Roze en Regenboog en Stichting Transgenders Noord Holland. t I ', * Daarnaast is er ook ruimte voor meer diversiteit in het aanbod. ln decembet 2017 wordt rond Paarse Vrijdag, de tweede vrijdag in december, samengewerkt met Stichting Discussiëren Kun Je Leren. Scholieren leren op basis van mensenrechten en vragen als'ls het je eigen keuze op wie je verliefd wordt' F.. geschoold in het leren discussiëren. Overigens vindt Paarse Vrijdag jaarlijks plaats op de tweede vrijdag in december: een landelijke dag waar leerlingen en leraren door het dragen van paarse kleding op scholen laten zien dat iedereen tegen homofobie is en recht heeft op een veilige sfeer op school. Zorg, welzijn en werk Jongerenwerkers, medewerkers van het loket werk en inkomen, maar ook sociaal werkers in de ouderenzorg of het wijkteam krijgen in hun werk te maken met Purmerenders die lesbisch, homo, biseksueel of transgender zijn. Lang niet altijd heeft een zorg- of hulpvraag te maken met het LHBT-zijn, maar het kan wel. Door daar niet bij stil te staan, vanwege onwetendheid, een blinde vlek of handelingsverlegenheid, kan ervoor zorgen dat daarom niet aan de kern van het probleem wordt gewerkt. Het kan dan bijvoorbeeld gaan over roze ouderen die niet UitreikingvandeRozeLoper,november20l3 voor hun geaardheid uit durven komen, jongeren die rond blijven lopen met suïcidale gedachten of transgenders voor wie geen passende coach richting werk wordt ingeschakeld. t Met Stichting Wonen en Zorg Purmerend wordt het effect van de Roze Loper onderzocht. Ook wordt ondezocht of andere ouderenorganisaties hier stappen in zouden willen zetten. Rond het vraagstuk van sui'cide wordt gekeken of alle betrokkenen partners bij het LHBT-beleid en het onderwijs kunnen worden geschoold hoe dit ondenarerp te signaleren en bespreekbaar te maken. De organisatie Gender Talent verbindt in verschillende gemeenten al eigen coaches die ervaringsdeskundig zijn, aan transgenders. Middels maatwerk en loopbaanbegeleiding wordt zo toegewerkt naar ondenruijs en werk. Voor Purmerend wordt in kaart gebracht over welk aantal het gaat en in hoeverre de werkwijze van Gender Talent passend zou kunnen zijn. Daarnaast wordt opgemerkt dat het voor LHBT'ers met een beperking vaak ingewikkeld is om met andere mensen in contact te komen. ln de regio zijn weinig tot geen plekken waar men elkaar kan ontmoeten. De komende periode wordt met Stichting MEE gekeken of er mogelijkheden zijn voor de regio om hier naar te kijken. Spolf Uit eerdere gesprekken kwam naar voren dat binnen bepaalde sportverenigingen zoals het voetbal niet altijd ruimte is voor seksuele diversiteit of genderidentiteit, er zelfs sprake is van negatieve reactief of discriminatie. Dat terwijl zij een belangrijke maatschappelijke rol vervullen en een ontmoetingsplaats zijn voor allemaal sporters. Veel verenigingen denken dat ze open en veilig zijn, maar veel LHBT'ers ervaren dat niet zo. Met Clup Welzijn, Spurd en bijvoorbeeld de John Blankenstein Foundation wordt ondezocht hoe op een positieve manier het gesprek hierover kan worden aangegaan. Ã
Purmerend Regenboogstad 2018-2019 Lokale aanpak gericht op het verbeteren van de veiligheid, sociale acceptatie en weerbaarheid van LHBT'ers LHBT-netwerk Stichting Roze en Regenboog en Stichting Transgender Noord-Holland organiseren momenten voor LHBT'ers en hun omgeving om elkaar te ontmoeten en verhalen te delen. Deze contactmomenten worden als zeer waardevol ervaren. Dat geldt ook voor het verder bouwen aan een LHBT-netwerk voor Purmerend. ln dat netwerk, waar naast alle genoemde partners ook bijvoorbeeld de contactpersoon van de politie voor Roze in Blauw en het jongerenwerk van Clup Welzijn zijn aangesloten, kunnen voorlichtingen verder worden ontwikkeld, ontstaan initiatieven en biedt de gelegenheid om signalen en casuistiek te bespreken. 5. Financiën Voor de uitvoering van het beleidsveld Purmerend Regenboogstad zijn de jaarlijks kosten 20.000,-. Deze worden gedekt vanuit programma 2: Samenleving. De hoogte van het bedrag is vergelijkbaar met het budget wat het Rijk de afgelopen jaren beschikbaar stelde. 6