INFORMATIENOTITIE. College van Burgemeester en Wethouders

Transcriptie

1 INFORMATIENOTITIE AAN VAN ONDERWERP De leden van de gemeenteraad College van Burgemeester en Wethouders Plan van aanpak Regenboogstad DATUM 07 mei 2019 BIJLAGE Plan van aanpak Regenboogstad (20303) REGISTRATIENUMMER GEM /20197 Aanleiding Op 8 november 2018 heeft uw raad een motie aangenomen met als titel Culemborg Regenboogstad. In deze motie heeft de raad het college gevraagd: - aan te sluiten bij het landelijk ontwikkelde regenboogstedenbeleid en gebruik te maken van de ondersteuning door Movisie bij een lokale invulling van de regenboogstadaanpak in Culemborg; - een plan van aanpak op te stellen met betrokkenheid van LHBT'ers om zo in beeld te brengen wat we lokaal kunnen doen om de veiligheid, weerbaarheid, sociale acceptatie varl en hulp aan LHBT-inwoners verder te verbeteren en deze voor juni 2019 te bespreken met de gemeenteraad; - ruimte te bieden aan inwoners om te komen met een voorstel voor een regenboogkunstwerk of element in het Culemborgse straatbeeld om de LHBT-acceptatie te symboliseren; Aanpak De gemeente hanteert als uitgangspunt dat iedereen gelijk is. Om te komen tot het gevraagde plan van aanpak zijn we als gemeente in gesprek gegaan met LHBTI ers. Dit hebben we gedaan via het organiseren van een bijeenkomst op 8 april jongstleden. Tijdens deze bijeenkomst heeft de gemeente uitleg gegeven over haar ambitie om te komen tot een regenboogagenda en hebben deelnemers input gegeven voor de ontwikkeling hiervan. Hun input is verwerkt in bijgevoegde regenboogagenda: de Culemboog-agenda. Regenboogagenda met plan van aanpak Deze Culemboog-agenda heeft als doel het vergroten van de veiligheid, weerbaarheid en sociale acceptatie van LHTBI-ers in de gemeente. Op basis van deze doelstellingen zijn een vijftal speerpunten geformuleerd. Aan elk speerpunt zijn acties gekoppeld. Bijlage De Culemboog-agenda is opgenomen als bijlage bij deze brief.

2 Culemboog-agenda Een vrije kwinkslag naar een regenboog-agenda voor de gemeente Culemborg. Artikel 1 uit onze Grondwet is helder: Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook is niet toegestaan. Wij nemen dit artikel heel serieus. Wij zijn een inclusieve stad. Een stad waar iedereen welkom is. Waar iedereen zich sociaal geaccepteerd en veilig voelt. Waar alle inwoners meedoen aan de samenleving. Waar je mag zijn wie je bent en mag houden van wie je wilt. LHBTI ers 1 in onze gemeente ervaren dit niet altijd zo. Hoe verbeteren we dit met elkaar? Daarover hebben we met inwoners van gedachten gewisseld. En dat heeft mede geleid tot deze Culemboog-agenda. Aanleiding De gemeenteraad heeft op 8 november 2018 een motie aangenomen. Deze motie roept het college op om aansluiting te zoeken bij de landelijke ontwikkeling van de zogeheten Regenboogsteden. De gemeenteraad heeft het college gevraagd om een plan van aanpak te maken. Een plan dat in beeld brengt hoe we de veiligheid, weerbaarheid en sociale acceptatie van LBHTI ers in Culemborg verder kunnen verbeteren. In de Culemboog-agenda geven wij invulling aan de oproep van de gemeenteraad. Dat doen we vanuit het perspectief dat acceptatie en gelijke behandeling in onze samenleving niet een exclusieve taak of opdracht van alleen de gemeente is. Inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties dragen ook een verantwoordelijkheid in het vormgeven van een inclusieve samenleving. En daarvan is gelijke behandeling en acceptatie van LHBTI ers een onderdeel. De Culemboog-agenda rollen we als gemeente dan ook samen met inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties uit. Aandacht voor LHTBI-ers Om tot de Culemboog-agenda te komen organiseerden we op 8 april jl. een stadsgesprek. Daar bleek dat niet alle LHBTI ers blij zijn met de speciale aandacht van de gemeente omdat dit juist bevestigt dat zij anders zouden zijn. Onder inwoners bestaat dus verschil van inzicht over de vraag of specifieke aandacht voor LHTBI-ers wenselijk is of niet. Doel Culemboog-agenda De eerdergenoemde motie heeft als belangrijkste doel om de veiligheid, weerbaarheid en sociale acceptatie van LHBTI ers in onze gemeente te vergroten. Rol van de gemeente Wij kunnen en willen als gemeente de Culemboog-agenda niet alleen uitvoeren. De rol van de gemeente is divers, maar is voor een groot deel faciliterend. Samenwerking en partnerschap zijn cruciaal voor het behalen van resultaten. Inwoners (hetero en LHBTI), scholen, moskeeën, kerken, maatschappelijk partners, politie en regionale partners worden uitgenodigd mee te doen. Wij zoeken in de uitvoering naar verbinding met partners en inwoners. We sluiten aan bij wat er al gebeurt en helpen waar dit wenselijk en nodig is. In de reguliere gesprekken met gesubsidieerde en gecontracteerde organisaties geven we aandacht aan de speerpunten uit de Culemboog-agenda. Als er initiatieven buiten de bestaande afspraken vallen, kan de gemeente de rol van aanjager pakken. 1 LHBTI staat voor: Lesbische vrouwen, Homoseksuele mannen, Biseksuelen, Transgender- en Intersekse personen.

3 Bij het uitwerken van deze agenda wisten we dat er binnen de huidige budgettaire kaders geen ruimte is voor extra financiering. Dat betekent dat we de acties budgettair neutraal uitvoeren: waar mogelijk maken we gebruik van bestaande samenwerkingsverbanden, doen we een beroep op maatschappelijke organisaties en/of sluiten we aan bij regionale en landelijke acties. Speerpunten Culemboog-agenda De speerpunten zijn gekozen en gemaakt vanuit de motie Culemborg Regenboogstad. De speerpunten hebben als doel het verder vergroten van de veiligheid, weerbaarheid en sociale acceptatie van LBHTI ers. Met daarbij in het achterhoofd de kenmerkende waarden van Culemborg: betrokkenheid, eigengereidheid en zelfontplooiing. Ook is er gesproken met inwoners over hun ervaringen. En ook hoe zij daarin actie en inzet van de gemeente zien. In de Culemboog-agenda presenteren we allerlei activiteiten aan de hand van vijf speerpunten. De speerpunten zijn gebaseerd op gemeentelijke uitgangspunten die we al gebruiken, dat wat de gemeente al doet, landelijke ervaringen en het stadsgesprek op 8 april. Onder de speerpunten beschrijven we acties. We geven daarbij aan of de gemeente aan zet is of dat we een beroep doen op maatschappelijke partners en/of inwoners. Speerpunt 1. Voorbeeldfunctie van de gemeente Emancipatie, tegengaan van discriminatie en bevorderen van acceptatie is nooit af. Daar is steeds aandacht voor nodig. Het is een lang proces. Een grote rol is weggelegd voor de overheid. De gemeente Culemborg vervult een belangrijke voorbeeldrol in het vergroten van sociale acceptatie van LHBTI ers. Als wij vinden dat iedereen zichzelf moet kunnen zijn, moeten wij als gemeente daarin het goede voorbeeld geven. Voorleven is belangrijk voor het bewustzijn van burgers. En om anderen de mogelijkheid te geven dat voorbeeld te volgen. Tegelijk stralen we daarmee uit dat het menens is. Onze voorbeeldfunctie is tweeledig: 1) ons handelen richting inwoners en 2) de gemeente als werkgever. Ons handelen richting inwoners We stellen de volgende acties voor: 1. Gastvrije publieke dienstverlening We willen een gastvrije gemeente zijn. In het contact met de gemeente willen we dat alle inwoners zich prettig en gehoord voelen. Het is belangrijk dat gemeentelijke medewerkers - van loketfunctie tot handhaving - zich realiseren wat dat voor hun handelen betekent. We trainen medewerkers van de gemeente in goede publieke dienstverlening. We maken aandacht voor de positie van LHBTI ers daarvan onderdeel. Ons taalgebruik in onze publieke dienstverlening maken we zo gender-neutraal mogelijk. Zowel in persoonlijk als in online contact. 2. Informatie geven De gemeente presenteert zich zo divers en genderneutraal mogelijk. Zowel in haar schriftelijke uitingen als in haar beeldmateriaal. 3. Gebruik van ervaringsdeskundigheid Culemborg hecht aan ervaringsdeskundigheid. Op verschillende niveaus betrekken we ervaringen van LHBTI ers erbij. Denk aan beleidsontwikkeling en het opzetten van projecten. Maar ook in gemeentelijke uitingen zoals filmpje en folders. Dat kan bijvoorbeeld in de vorm van inbreng via de Adviesraad Sociaal Domein of via klankbordgroepen. De gemeente als werkgever Het toewerken naar een meer diverse en inclusieve organisatie, ook voor LHBTI ers, hoort ook bij de voorbeeldfunctie. Denk aan een divers personeelsbestand en een werkklimaat waarin mensen

4 zichzelf kunnen zijn. Culemborg vindt het belangrijk om meer aandacht te geven aan dit onderwerp en het bewustzijn binnen de gemeente te vergroten. Er loopt een pilot anoniem solliciteren. Dat betekent dat geïnteresseerden zonder hun geslacht, leeftijd, etniciteit, enzovoort te noemen bij de gemeente kunnen solliciteren. In juni 2019 organiseren we een training voor managers om hen wegwijs te maken in het anoniem ontvangen van sollicitaties. We stellen daarnaast de volgende acties voor: 1. Meer aandacht voor coming out We besteden meer aandacht aan coming out binnen de gemeente. Dat je mag laten zien wie je bent en dat je mag houden van wie je wilt. Want zichtbaarheid en openheid, rolmodellen en netwerken van medewerkers kunnen bijdragen aan een inclusieve werkomgeving. Dat doet de gemeente door het hijsen van de regenboogvlag en door activiteiten en debatten op coming out day onder de aandacht te brengen. We roepen bedrijven en maatschappelijke organisaties op om dit voorbeeld van de gemeente te volgen. Ook vragen we hetero s om bondgenoot te zijn. Tegelijk beseffen we dat het niet genoeg is om hier maar één dag in het jaar aandacht aan te geven. Het onderwerp verdient permanente aandacht. We geven daarom ook bij evenementen en andere gelegenheden aandacht aan seksuele en genderdiversiteit. 2. In gesprek met het bedrijven In de gesprekken met bedrijven bespreken we onderwerpen uit deze Culemboog-agenda, zoals aandacht voor transgenders op de arbeidsmarkt en het zorgen voor een personeelsbestand met een diverse afspiegeling. Dat is nodig omdat uit onderzoek blijkt dat LHBTI ers op het werk gediscrimineerd worden en transgenders moeilijk aan het werk komen. Een belangrijke rol is weggelegd voor vertrouwenspersonen in organisaties. 3. Transitieverlof onderzoeken We onderzoeken als gemeente de mogelijkheid van (betaald) transitieverlof voor transgenderpersonen. En ook of het mogelijk is dit op te nemen in onze arbeidsvoorwaarden. Op dit moment zijn ziekteverlof of opname van vakantiedagen de enige mogelijkheden. 4. Leefbaarheidsmonitor Om te toetsen of Culemborg voldoende inclusief is op het gebied van wonen en werken, voegen we in de jaarlijkse leefbaarheidsmonitor een aantal vragen toe. Bijvoorbeeld over acceptatie van LHBTI ers.

5 Speerpunt 2. Veiligheid In Nederland staan we steeds positiever tegenover LHBTI ers. Toch komen pesterijen, intimidatie, uitsluiting of geweld nog vaak voor. Dat vindt plaats in de woonomgeving, op school en in de openbare ruimte. Ook in Culemborg. Daarom is het voor de gemeente een belangrijk speerpunt om de veiligheid van LHBTI ers actief te vergroten. Wij stellen de volgende acties voor: 1. Bekendheid Meldpunten en netwerken vergroten De gemeente heeft via Ieder1Gelijk, Bureau Gelijke Behandeling Gelderland Zuid, een meldpunt voor gelijke behandeling. Zij verzorgen informatie, advies, praktische steun, gastlessen én pakken hun rol als meldpunt voor discriminatie. De gemeente bevordert de bekendheid van Ieder1Gelijk en vraagt speciaal aandacht voor meldingen van discriminatie van LHBTI ers. We maken afspraken over de manier waarop meldingen worden opgepakt. Dat kan bijvoorbeeld door direct contact met de wijkagent. We organiseren ook een vast aanspreekpunt bij de politie voor incidenten. Roze in Blauw (RiB) is een netwerk binnen de Nederlandse Politie dat zich speciaal bezig houdt met de bestrijding van antihomoseksueel geweld en de ondersteuning van slachtoffers. Het netwerk komt op voor belangen van homo's, lesbiennes, biseksuelen en transgenders binnen en buiten de politie. Wij willen meer aandacht voor het bestaan van RiB. Zo vergroten we het bewustzijn en handelingsvermogen bij de politie in Culemborg voor de veiligheid van LHBTI ers. De gemeente gaat daarover in gesprek met de politie van Veiligheidsregio Gelderland-Zuid. 2. Meldingsbereidheid LHBTI ers vergroten Veel LHBTI ers die te maken krijgen met bedreigingen of geweld doen daarvan geen melding of aangifte bij de politie. Uit landelijke cijfers blijkt dat aangiftes bijna nooit tot vervolging of straf voor daders leiden. De gemeente ziet graag dat de aangiftebereidheid omhoog gaat. Daarvoor gaan we in gesprek met onder andere LHBTI ers, de politie, maatschappelijke partners en het wijkopbouworgaan. We hopen zo ook een beeld te krijgen van belemmeringen. Het meldpunt Ieder1Gelijk is daarvoor ook de aangewezen partner. Wellicht kan dit meldpunt een sterkere rol vervullen in de bemiddeling tussen LHBTI ers en daders. Dit geeft LHBTI ers de ruimte om op een laagdrempelige manier melding te kunnen doen van gevoelens van onveiligheid en incidenten. Speerpunt 3. Jeugd, Onderwijs en Sport Sociale acceptatie en inclusie begint bij opvoeding. Datzelfde geldt voor het vergroten van weerbaarheid. Opvoeden gebeurt door ouders, op school en bij sportverenigingen. Het is een wederzijds proces en vraagt om meer tolerantie van de samenleving, de-stigmatisering en maatschappelijke acceptatie. Bestuurders en professionals spelen hierin een rol. Zij moeten in staat worden gesteld om die rol te vervullen. Ook hier is een belangrijke rol weggelegd voor vertrouwenspersonen binnen scholen en andere maatschappelijke organisaties. Wij stellen de volgende acties voor: 1. Aandacht voor deskundigheidsbevordering We vragen aandacht voor deskundigheidsbevordering/training van professionals in de zorg voor jeugd, op kinderdagverblijven en in het onderwijs. Maar ook bij buurtcentra, wijkprofessionals en de thuiszorg. Door in de subsidievoorwaarden en inkoopcontracten specifieke aandacht te vragen voor bevorderen van een inclusieve organisatie stimuleert de gemeente deze deskundigheidsbevordering.

6 2. Uitvoering Actieplan Veilig Sporten De gemeente besteedt in het sportseizoen aandacht aan veilig sporten in navolging op de aanbevelingen van NOC*NSF. We streven naar een open en veilig klimaat bij verenigingen. Met ruimte om te spreken over omgangsvormen en grenzen. Er zijn 17 sportverenigingen en 2 scoutinggroepen benaderd. Daarvan hebben tot nu toe 10 verenigingen positief gereageerd. Minimale inzet is dat iedere vereniging een vertrouwenscontactpersoon aanstelt en dat deze persoon bekend is bij de leden. Speerpunt 4. Zorg en welzijn Je veilig voelen en sociaal geaccepteerd voelen is een basisbehoefte van ieder mens. Dit is des te belangrijker in situaties waar mensen afhankelijk zijn van zorg en ondersteuning. Dergelijke situaties maken mensen soms kwetsbaar. Een belangrijke voorwaarde voor goede zorg is dat deze toegankelijk is voor LHBTI ers. Sensitiviteit van professionals die zorg en ondersteuning verlenen is hierbij gewenst. Ook hier is de rol van vertrouwenspersonen belangrijk. Wij stellen de volgende acties voor: 1. Aandacht voor diversiteit en inclusie bij inkoop en subsidieaanvragen Door bij de contractering en subsidiëring van zorg- en welzijnsorganisaties expliciet aandacht te besteden aan diversiteit en inclusiviteit vergroten we het bewustzijn bij de betrokken organisaties en medewerkers. Wij maken hierbij waar mogelijk gebruik van ervaringsdeskundigheid. Belangrijke partners zijn onder meer ElkWelzijn en de uitvoerders van thuiszorg. 2. Oproepen tot verkrijgen certificaat Roze Loper Om ervoor te zorgen LHBTI ers zich thuis en veilig kunnen voelen in een zorg- en welzijnsinstelling, is de Roze Loper ontwikkeld. De Roze Loper heeft als doel de sociale acceptatie van LHBTI'ers in zorg- en welzijnsinstellingen te bevorderen en bestaat uit een traject dat leidt naar sociale acceptatie van seksuele diversiteit in de zorg. De Roze Loper kan gebruikt worden in woonzorg- en thuiszorginstellingen, in organisaties voor mensen met een beperking, welzijnsorganisaties, GGZ en ziekenhuizen. De gemeente roept organisaties in Culemborg op om het certificaat Roze Loper te verwerven en maakt dit onderdeel van de subsidie- en inkoopgesprekken. 3. Ontmoeting organiseren Ontmoeting is veelvuldig geopperd als manier om de zichtbaarheid en weerbaarheid van LHBTI ers te vergroten: een laagdrempelige plek waar gelijkgezinden elkaar kunnen ontmoeten. Daarom zoekt de gemeente aansluiting bij initiatieven die ontmoeting tot doel hebben. Te denken valt aan de Roze Soos zoals deze in Tiel bestaat en activiteiten zoals bijvoorbeeld een PANN 2 feest of bijeenkomsten die COC Midden-Nederland organiseert. Speerpunt 5. Zichtbaarheid Experts en deelnemers aan het stadsgesprek zien zichtbaarheid als belangrijke randvoorwaarde voor het vergroten van sociale acceptatie. Nederlanders lijken LHBTI ers te accepteren, maar dan moet dat niet te veel afwijken van het gangbare beeld van mannen en vrouwen. Zichtbaar jezelf zijn draagt risico s voor LHBTI ers met zich mee. Daar ligt dus nog een grote opgave. Hieronder stellen we een actie voor die helpt bij de coming out en acceptatie: 2 Stichting PANN is een Nederlandse organisatie die zich ten doel stelt emancipatie en integratie van homojongeren te bevorderen. Tegenwoordig is PANN vooral bekend van de door haar georganiseerde laagdrempelige maandelijkse feesten voor LHNBTI-jongeren.

7 1. Steunen van zichtbaarheidsinitiatieven De gemeente sluit aan bij initiatieven (lokaal, regionaal of landelijk) die de zichtbaarheid en daarmee de sociale acceptatie van LHBTI ers onder de aandacht brengen. Ook steunt zij evenementen van belangenorganisaties met de aanwezigheid van politieke vertegenwoordigers. Vervolg De uitwerking van de Culemboog-agenda is een continu proces waarbij we als college in gesprek blijven met maatschappelijke organisaties en de gemeenteraad om de activiteiten uit de agenda uit te voeren. Het is een proces van lange adem. En dat realiseren we ons ook. De Culemboog-agenda is een eerste aanzet. Door nieuwe feiten en omstandigheden kunnen prioriteiten veranderen. Met deze dynamische agenda is het mogelijk om accenten te verleggen als de actuele situatie daarom vraagt. Als uw college instemt met deze Culemboog-agenda dan maken we van de vijf speerpunten een publieksversie. Deze brengen we onder de aandacht van onze inwoners en gesprekspartners. Daarnaast maken we iemand van de werkorganisatie verantwoordelijk voor uitvoering van deze agenda. Begin 2020 wordt een informatienotitie naar de raad gestuurd over de voortgang. Aangedragen activiteiten die extra middelen eisen Deze agenda wordt uitgevoerd binnen de huidige financiële kaders en de huidige ambtelijke capaciteit. Onderstaande actiepunten vallen daarom buiten deze agenda, maar passen hier inhoudelijk wel heel goed in. Hiervoor zullen dan extra middelen beschikbaar gesteld moeten worden. 1. Voorlichting op scholen (circa ) Sinds 2012 zijn alle basisscholen en middelbare scholen in Nederland verplicht aandacht te besteden aan seksualiteit en seksuele diversiteit. De gemeente evalueert de effectiviteit van het huidige aanbod en gaat met scholen in gesprek over wat beter kan of anders moet. Denk aan verbetering van de inhoud van de lessen, inzet van ervaringsdeskundigen, meer gebruik maken van aanbod dat al bestaat. 2. Aanmoedigen coming out (circa 5.000) Culemborg wil kinderen en jongeren helpen bij hun coming out. Daarvoor is het nodig dat zij op verschillende plekken terecht kunnen voor steun. En voor voorlichting en vragen rondom seksualiteit en seksuele, gender- en seksediversiteit. Waar mogelijk willen we daarbij ook hun ouders bereiken. Omdat ouders vaak de belangrijkste steunpilaren vormen. Daartoe doen we in 2019 een inventarisatie van wat er op dit terrein al is, of dat voldoet en wat daarvoor verder nodig is. Ook hier raakt dit de kennis en kunde van professionals en de rol van ervaringsdeskundigen. Wij onderzoeken welke rol de GGD en het Centrum voor Jeugd en Gezin hierin kunnen spelen.