Thema: Tomaat Rassenproef trostomaten doorteelt 217 Eindelijk potentiële kandidaat voor Princess Na een jarenlange zoektocht naar een kwalitatief beter ras voor het Princess-segment dient er zich eindelijk een geduchte concurrent aan voor. HTL 14248 scoort hoog op vlak van kwaliteit, maar het is nog even afwachten of de productie zich aan het einde van de rit kan meten met deze van. Bij Elite doen de gekende rassen het goed. valt op door zijn hoge Brix-waarde. Dertien nieuwe proefrassen en vijf reeds gekende rassen werden geselecteerd voor het gebruikswaardeonderzoek trostomaat, dat ieder jaar wordt uitgevoerd op het PSKW, PCH, PCG en VCBT. De resultaten van dit onderzoek worden afgetoetst aan de KO-criteria van elk segment en vormen zo de basis voor de rassenkeuze in Flandria. Vooral in het Princess-segment is er dit jaar een uitgebreid aanbod. Bij Elite liggen er twee fijnere types in proef. Productie (kg/m 2 ) 4 4 3 3 2 2 1 1 PCH 11 143 13 DRTH 1 146 DRTH 12 136 139 142 14 HTL 14248 NUN 9194 Figuur 1. - Productieresultaten van de grove trostomaten op 18 augustus 217 HTL 14248 brengt kwaliteit in Princess-segment (De Ruiter) haalt ondanks de trage productiestart op het PCH half augustus toch een goede productie. Het hogere vruchtgewicht compenseert hier het lager aantal geoogste vruchten. Op het PSKW is het vruchtgewicht opvallend laag, wat een negatieve impact heeft op het productiecijfer. Dit referentieras NUN 9196 1 134 136 PSKW 142 139 13 is wittolerant en heeft een goede groeikracht. De planten zijn kort en hebben een kleine behanglengte. De jointless trossen hebben een goede trosvorm en goede groene delen. Gele kronen hebben we niet gezien. De vruchten van zijn niet gemoot en de vruchthoogte is gemiddeld tot hoogrond. Ze kunnen wel hoekig zijn. Door de lichtere en meer oranje vruchtkleur en de gevoeligheid voor gevlamdheid krijgt een lagere score voor kleur van de keurders en de consumenten. Ook de Brix-waarde is laag. (T 812678) (Syngenta) haalt op het PSKW een mooie productie, zowel in het voorjaar als in de zomer. Op het PCH blijft de productie achter door het lagere aantal geoogste vruchten per m². is wittolerant en heeft een korte plant- en behanglengte en een laag vruchtbehang. Het gewas is groeikrachtig en oogt gesloten. De trossen zijn jointed en liggen niet altijd vlak. De vruchtvorm is laagrond en gemoot. Op het PSKW zien we regelmatig een bonk in de tros. De tomaten krijgen een goede score voor glans van de keurders. Op het PCH geven de keurders ook goede punten voor algemeen oordeel. De vruchten zijn donkerrood van kleur en eerder zacht. Ook de consumenten vinden ze iets te zacht en minder lekker. DRTH 1 (De Ruiter) geeft op het PCH een goede productie, op het PSKW zet dit ras zelfs de hoogste productie neer. Het hoge vruchtgewicht van DRTH 1 zit hier ongetwijfeld voor iets tussen. Op het PCH was de zaadkieming echter niet optimaal. De wittolerante planten zijn groeikrachtig en kennen een snellere trosaanleg. Minpunten zijn de grotere plant- en behanglengte en het meer gesloten gewas. In juli kwamen er wat onvolledige trossen voor. De 144 141 14 139 13 Vruchten per tros: DRTH 1 DRTH 12 7 6 4 3 Vruchtgewicht HTL 14248 NUN 9194 NUN 9196 142 127 132 18 16 14 12 1 8 6 4 2 Vruchtgewicht (g) Proeftuinnieuws 1 8 september 217 13
groene delen zijn jointless en bewaren goed, op het PCH zijn ze wel iets fijner. Gele kronen zien we niet. De vruchten zijn licht gemoot, gemiddeld van hoogte en kunnen op het PCH hoekig zijn. Op het PSKW zien we soms een foutje in de opvolging van vruchten in grootte en wat bewaarstip. De tomaten hebben een lichtrode kleur, te bleek voor de consument. De Brix-waarde is lager. DRTH 1 krijgt van de keurders een lagere score voor algemeen oordeel. DRTH 12 (De Ruiter) heeft een wat lagere productie door een lager aantal geproduceerde vruchten. DRTH 12 is wittolerant en heeft planten met een grote lengte en behanglengte, die een generatieve sturing vragen. De jointless trossen hebben fijnere groene delen, gele kronen komen niet voor. Soms zijn de trossen te los geschakeld en komt er een foutje voor in de opvolging van de vruchtgrootte. De laagronde vruchten van dit proefras zijn gemoot en kunnen op het PCH wat hoekig zijn. De kleur is roder dan deze van, maar de tomaten kunnen wel wat gevlamd zijn. De keurders geven op het PSKW lage scores. De consumenten vinden de vruchten van DRTH 12 iets te stevig. (Hazera) behaalt op het PSKW een lage productie door een lager aantal geoogste vruchten, terwijl op het PCH het lagere vruchtgewicht de oorzaak is. De groeikrachtige planten zijn wittolerant en hebben een gesloten gewas met een korte plant- en behanglengte. De trossen zijn jointed en de groene delen bewaren goed. Ook de trosvorm is in orde. Op het PSKW werden wel wat gele kronen waargenomen. Door de aanwezigheid van tepeltjes tonen de vruchten extra hoogrond. De krimpscheurtjes zijn duidelijk zichtbaar, waardoor dit ras van de keurders een lagere score voor glans krijgt. Op het PSKW krijgt ook mindere punten voor algemeen oordeel. Dit ras produceert niet de stevigste vruchten bij de oogst, maar de hardheid blijft wel behouden tijdens bewaring. De consumenten vinden deze tomaten lekker. HTL 14248 (Axia Vegetable Seeds) zag er in het voorjaar veelbelovend uit en heeft de hoge verwachtingen ingelost. Ondanks het lagere vruchtgewicht is de voorjaarsproductie hoog en ook half augustus zet dit ras op het PSKW nog een mooi resultaat neer. Op het PCH blijft de productie 1,7 kg/m 2 onder die van. HTL 14248 heeft een snellere trosaanleg en een kleiner plantbehang, waardoor het veel vruchten per m 2 produceert. Dit ras kende nochtans geen gemakkelijk begin. Door een Score smakelijkheid (-1) 1 9 8 7 6 4 3 2 1 Bonaparte DRTH 1 DRTH 12 Figuur 2. - Smakelijkheid van de grove trostomaten in het voorjaar en de zomer van 217. Bonaparte werd opgenomen als referentie voor een lekkere tomaat (score van tot 1 met 1 = heel lekker). slechte zaadopkomst waren er behoorlijk wat planten met slechts één scheut of een onderontwikkelde scheut. HTL 14248 is een generatief, wittolerant ras met lange planten en een open gewas. Zijn trossen zijn jointed en hebben sterke groene delen, waarvoor ze ook goede punten krijgen van de keurders. Op het PCH kon er soms een foutje voorkomen in de vruchtopvolging. De tomaten van dit ras zijn weinig gemoot en eerder hoogrond. De kleur is donkerrood en ook dit weten de keurders en de consumenten te waarderen. De vruchten zijn minder stevig, maar worden door de consument als net iets te stevig beoordeeld. Ze hebben een hoge Brix-waarde en de consumenten kunnen de smaak van HTL 14248 appreciëren. NUN 9194 (Nunhems) kent op het PSKW een hoge voorjaarsproductie en een goede zomerproductie. Op het PCH daarentegen ligt de HTL 14248 NUN 9194 HTL 14248 scoort hoog op vlak van kwaliteit in het Princess-segment. NUN 9196 Voorjaar Zomer opbrengst lager door een tragere trosaanleg. NUN 9194 heeft groeikrachtige wittolerante planten met een kleinere behanglengte. De jointless trossen hebben een goede trosvorm met grove groene delen. Tijdens bewaring drogen de trosstelen wel in. De gemote en eerder hoogronde vruchten vertonen geen krimpscheurtjes en hebben een duidelijke glans. De kleur van de tomaten is oranje-rood. Ze zijn stevig, hebben een hoge Brix-waarde en worden door de consumenten als heel lekker beoordeeld. NUN 9196 (Nunhems) zet op het PCH goede opbrengstcijfers neer, terwijl we op het PSKW een lagere productie registreren. Het vruchten trosgewicht is lager. NUN 9196 is wittolerant en heeft een open gewas. Op het PCH heeft dit ras een grotere behanglengte en kende het een slechte zaadkieming. Op het PSKW zijn de planten langer en verloopt de trosaan- 14 Proeftuinnieuws 1 8 september 217
Productie (kg/m ) 4 4 3 3 2 2 1 1 PCH 13 126 124 123 121 DRTH 14 Figuur 3. - Productieresultaten van de fijne trostomaten op 18 augustus 217 leg snel. De trossen van dit ras zijn jointless en vertonen op het PCH foutjes in grootte-opvolging van de vruchten. De tomaten zijn licht gemoot, hoogrond, duidelijk glanzend en hebben weinig krimpscheurtjes en geen gele kronen. Om deze redenen worden ze gewaardeerd door de keurders. De licht oranje-rode kleur resulteert echter wel in een lage score voor kleur en op het PCH ook voor algemeen oordeel door de keurders. Op het PCH zijn de vruchten ook zachter na bewaring. (RZ 72-76) (Rijk Zwaan) geeft een mooie productie. Doordat de trossen tijdelijk op zes werden gesnoeid, heeft dit ras ook een hoger trosgewicht. is wittolerant en heeft een tragere trosaanleg. In het begin van de teelt is het gewas meer gesloten met grote bladeren. Vanaf april wordt het gewas open. Op het PCH zien we bij dit ras af en toe een onvolledige tros. De jointed trossen hebben grove groene delen. Ze vertonen soms een foutje in vruchtopvolging binnen de tros en een bonk kan af en toe voorkomen. De licht gemote tomaten hebben een gemiddelde vruchthoogte. Ze zijn bleker van kleur en minder stevig. Op het PSKW werden een aantal gele kronen gezien na bewaring en krijgt een lagere score voor algemeen oordeel van de keurders. Ondanks de lage Brix-waarde vinden de consumenten de tomaten wel lekker. (Rijk Zwaan) haalt een goede productie. Omdat van maart tot juni op zes vruchten per tros werd gesnoeid, is het vruchtgewicht laag. Dit snoeipatroon resulteert echter wel in een hoog aantal vruchten per m 2. Dit tweede proefras van Rijk Zwaan is wittolerant en heeft minder groeikrachtige 112 G 43 Vruchten per tros: 13 PSKW 131 12 128 126 DRTH 14 planten die net als in het voorjaar een meer gesloten gewas hebben en opener worden vanaf april. Ook hier zijn de trossen jointed en hebben ze goede groene delen. De zesde vrucht ligt echter vaak bovenop de tros. Op het PSKW krijgt minder punten voor uniformiteit van de keurders. De vruchten zijn licht gemoot met een gemiddelde vruchthoogte. Op het PSKW vertoont dit ras in de zomer weleens een gele kroon. Ze zijn minder stevig, dat vinden ook de keurders. Voor de consumenten is de stevigheid goed. De tomaten zijn meer oranje van kleur, waardoor de keurders op het PSKW een lage score geven voor kleur en algemeen oordeel. De consumenten vinden de tomaten van lekker, maar te bleek van kleur. (Axia Vegetable Seeds) produceert veel vruchten per m 2 en kan zo het lage vrucht- en trosgewicht compenseren. De productie van dit ras is half augustus oké. Net zoals de andere rassen van de grove trostomaten is ook wittolerant. De planten zijn groeikrachtig en hebben een snelle trosaanleg. In het voorjaar oogt het gewas gesloten. Niet alleen de planten behanglengte, maar ook het vruchtbehang is hoog. De jointless trossen hebben een mooie trosvorm en grove groene delen. In de zomer wordt wel af en toe een gele kroon gespot. Op het PCH vinden we foutjes in vruchtopvolging binnen de tros. Na bewaring komen de vruchten iets gemakkelijker los van de trossteel. De tomaten zijn licht gemoot, hebben een gemiddelde vruchthoogte en zijn weinig krimpscheurgevoelig. De vruchtkleur is rood, maar kan in het voorjaar weleens gevlamd zijn. Deze lekkere tomaten zijn stevig en krijgen goede scores van de keurders. 7 6 4 3 Vruchtgewicht 12 18 1 G 43 16 14 12 1, en zijn het lekkerst bij Elite (Nunhems) is het referentieras van het Elite-segment en kent een goede productie, zowel in het voorjaar als in de zomer. Door de tragere trosaanleg worden er minder vruchten geproduceerd. Dat wordt gecompenseerd door het hoge vruchtgewicht. De planten zijn wittolerant en kort. De jointed trossen hebben een goede vorm, maar op het PSKW zagen we af en toe een bonk in de tros. De groene delen blijven op het PCH fris na bewaring. De vruchten zijn bijna niet gemoot en hebben een gemiddelde tot hoge vruchthoogte. Ze kunnen wel hoekig zijn. Ook zien we een gevoeligheid voor krimpscheurtjes. Op het PSKW vinden we in de zomer soms een gele kroon na bewaring. De keurders geven een lagere score voor kleur en algemeen oordeel op het PSKW, terwijl goede scores krijgt van de keurders op het PCH. De vruchten zijn wat zachter, maar dat vindt de consument net ideaal. Ook de smaak en de kleur van kunnen de consumenten bekoren. (HTL14932) (Axia Vegetable Seeds) heeft een goede vroege productie en realiseert half augustus een hogere opbrengst dan. De wittolerante planten hebben een kleine behanglengte. Het gewas is groeikrachtig en oogt vooral in het voorjaar heel gesloten. Kniktrossen zijn geen uitzondering en wordt dus best het hele jaar door gebeugeld. Het is dus niet meteen het meest arbeidsvriendelijke ras. heeft een mooie trosvorm met grove, jointed groene delen. Soms zijn de trossen te los geschakeld. De vruchten zijn niet gemoot, niet hoekig en gemiddeld tot 8 6 4 2 Vruchtgewicht (g) Proeftuinnieuws 1 8 september 217 1
Score smakeijkheid (-1) 1 9 8 7 6 4 3 2 1 Bonaparte DRTH 14 Figuur 4. - Smakelijkheid van de fijne trostomaten in het voorjaar en de zomer van 217. Bonaparte werd opgenomen als referentie voor een lekkere tomaat (score van tot 1 met 1 = heel lekker). hoogrond van vorm. De kleur is iets lichter dan deze van, te bleek voor de consument. is gevoelig voor open vruchtjes en op het PSKW zagen we enkele gele kronen na bewaring. De keurders geven op het PCH wel een goede score voor algemeen oordeel. De consument vindt de stevigheid van ideaal en ook de smaak zit goed. DRTH 14 (De Ruiter) is een vegetatief ras met een zeer gesloten gewas in het voorjaar. Dit leidt tot een groot plantbehang en een laag vruchtgewicht in april en mei, wat dan weer resulteert in een lagere productie, zowel in het voorjaar als in de zomer. De groeikrachtige planten zijn wittolerant en hebben een lange plant- en behanglengte. De jointless trossen hebben frisse groene delen. Wel zien we af G 43 Voorjaar Zomer en toe een foutje in opvolging van de vruchtgrootte binnen de tros en soms zijn de trossen wat te los geschakeld. Op het PSKW vinden de keurders de trossen minder uniform. De vruchtvorm is licht gemoot en laagrond. Op het PCH kunnen de vruchten wat hoekig zijn. De tomaten zijn steviger, maar iets te stevig voor de consument. Gele kronen zijn er niet. De keurders geven een lage score voor algemeen oordeel, de consumenten vinden de tomaten matig lekker. (Rijk Zwaan) kent op het PSKW een goede productie, terwijl de opbrengstcijfers op het PCH door de tragere trosaanleg wat lager liggen. heeft wittolerante planten met een klein vruchtbehang. Dat maakt ook dat de productiestart goed was bij dit ras. In De hoge Brix-waarde van komt in de buurt van die van Bonaparte, het referentieras voor smaak. juli zagen we wel wat onvolledige trossen. De trosvorm is goed, wel is er hier en daar een bonk in de tros. De jointed trosstelen bewaren goed en zijn op het PSKW ook grof. De vruchten zijn licht gemoot met een gemiddelde vruchthoogte. Op het PSKW kan er een enkele gele kroon voorkomen in de zomer, op het PCH wordt wat bewaarstip gezien. De consumenten vinden de vruchten te stevig. Opmerkelijk is de hoge Brix-waarde, die in de buurt komt van Bonaparte, het referentieras voor smaak in onze rassenproeven. scoort dan ook hoog in de smaaktesten bij de consumenten. (Syngenta) kan de andere rassen niet volgen in productie onder meer door het lagere vruchtgewicht. De planten hebben geen resistentie tegen witziekte en zijn kort met 16 Proeftuinnieuws 1 8 september 217
een kleine behanglengte. Het gewas is minder groeikrachtig en oogt meer open. Af en toe komt er een tros voor met een kleiner vruchtje of een bonk. De groene delen zijn jointless en minder grof. heeft licht gemote vruchten die gemiddeld tot hoogrond zijn. Ze zijn gevoelig voor krimpscheurtjes en kunnen in de zomermaanden weleens een gele kroon vertonen na bewaring. Op het PSKW krijgen ze een lagere score voor algemeen oordeel van de keurders. De consumenten vinden de tomaten wel lekker. G 43 (Gautier Semences) is een fijner type tomaat. Het heeft een lager vruchtgewicht en kent een lage productie. Het wittolerante ras is nochtans groeikrachtig en heeft een klein plantbehang, hoewel het een tijd op zeven vruchten per tros werd gesnoeid. De planten zijn wel lang en hebben een trage trosaanleg. Af en toe zien we een kniktros en ook neusrot komt voor tijdens de zomermaanden. De tros heeft een mooie presentatie, maar de jointed groene delen drogen in tijdens bewaring en in de zomer kan er weleens een gele kroon voorkomen na bewaring. De laagronde tot ronde vruchten vertonen nauwelijks krimpscheurtjes en hebben een mooie rode kleur. Op het PCH krijgen ze een goede score voor algemeen oordeel van de keurders. Ze hebben echter een lage Brix-waarde en de consument kan de smaak niet echt appreciëren. (Hazera) is eveneens een ras met een lager vruchtgewicht. kent op het PSKW een goede productie door het hoge aantal geproduceerde vruchten per m². Op het PCH kan het hoger aantal geoogste vruchten het lagere vruchtgewicht echter niet compenseren. De wittolerante planten hebben nochtans een snelle trosaanleg. Het plantbehang is groot. Op het PCH staan de planten er minder groeikrachtig bij en wordt er af en toe een onvolledige tros gezien. De jointed trossen liggen niet echt vlak bij snoei op zeven vruchten. De zwakkere groene delen krijgen een lage score van de keurders. De lekkere, ronde tomaten hebben een mooie kleur, maar zijn helaas tijdens de zomer gevoelig voor gele kronen. Dat leidt tot een lage score voor algemeen oordeel van de keurders. De stevigheid wordt wel gewaardeerd door de keurders, maar de tomaten zijn te stevig voor de consumenten. Deze proef kwam tot stand dankzij de financiële steun van LAVA en het Departement Landbouw en Visserij van de Vlaamse overheid. L. Wittemans Proefstation voor de Groenteteelt, Sint-Katelijne-Waver W. Vanlommel & J. Moelants Proefcentrum Hoogstraten, Meerle J. Van Steenkiste PCG, Kruishoutem A. De Roeck Vlaams Centrum voor Bewaring van Tuinbouwproducten, Heverlee Info - Je kan de meest recente proefresultaten nalezen op het extranet van het PSKW (www.proefstation.be) en het PCH (www.proefcentrum.be). Proeftuinnieuws 1 8 september 217 17