Selectie op eigen stand op basis van de mijtval/dag Egbert Touw, Mari van Iersel DDB
Inhoud Bijenvolken verschillen in eigenschappen Selectie op eigen stand Bedrijfsmethode: imkers selecteren beste koninginnen op eigen stand Ontwikkeling mijtpopulatie nieuw selectiekriterium - methode (mijtval/dag) - resultaten op één stand 2010-2013 Selectie en koninginnenteelt Conclusies
Bijenvolken verschillen in eigenschappen Bijenvolken zijn niet allemaal gelijk 1. Zachtaardigheid versus agressiviteit 2. Grootte van volk en broednest 3. De ontwikkeling van de mijtpopulatie
Bijenvolken verschillen in eigenschappen Volksgrootte, zachtaardigheid en zwermtraagheid gebruikt de imker als selectiecriterium Vitaliteit/Overlevingskans is een nieuw criterium dat een relatie heeft met mijtval?
Ontwikkeling mijtpopulatie nieuw selectiekriterium Methode: dagelijks tellen van het aantal dode en/of nog levende volwassen mijten op de varroalade Vergelijk volken op één stand!
Ontwikkeling mijtpopulatie nieuw selectiekriterium Methode: beperkingen! Mieren, oorwurmen, naaktslakken, wasmotten, wespen en bijen op varroalade kunnen tellingen verstoren Levende mijten kunnen wegkruipen naar de randen
Ontwikkeling mijtpopulatie nieuw selectiekriterium Methode: beperkingen Sommige imkers behandelen de varroalades met olie. Maak varroa-lade Moeilijk toegankelijk voor ongenode gasten
Resultaten van telling in bijenvolken op één bijenstand van Mari van Iersel Mijtval op de varroalade tellen: Geeft aan of er veel of weinig mijten zijn. Toont bestrijdingsresultaat. Vertelt de imker of het volk de mijtpopulatie snel of langzaam laat groeien. Geeft informatie of het volk de varroamijt de baas is. Plus gratis info over dracht, grootte, activiteit, hygiene, propolis etc.
Mijtval/dag Ontwikkeling mijtpopulatie: voorbeelden Voorbeeld 1: Gemiddelde dagelijkse mijtval van 28 volken per volk gedurende de maand september 2012. gemiddelde mijtval/dag in de maand september 2012 10,00 9,00 8,00 7,00 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0,00 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 volk nummer 1 tot 28
Totaal aantal getelde mijten Ontwikkeling mijtpopulatie: voorbeelden Voorbeeld 2: Van 13 volken is gedurende een half jaar, op basis van dagelijkse tellingen, het totale aantal mijten op de varroalade bepaald Totale mijtval juli-dec 2012 Zuid Limburg 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 volk nummer 1-13
Mijtval/dag Totaal aantal getelde mijten Conclusie Ontwikkeling mijtpopulatie: voorbeelden De verschillen gevonden in de voorbeelden 1 en 2 zijn eigenlijk op elke stand te vinden. De verschillen berusten niet op toeval aangezien het telkens dezelfde volken zijn die veel of weinig mijten laten vallen. gemiddelde mijtval/dag in de maand september 2012 10,00 Totale mijtval juli-dec 2012 Zuid Limburg 1000 5,00 500 0,00 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 volk nummer 1 tot 28 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10111213 volk nummer 1-13
1 7 13 19 25 31 37 43 49 55 61 67 73 79 85 91 97 103 109 115 121 127 133 139 145 151 Cumulatieve mijtval/dag Ontwikkeling mijtpopulatie: voorbeelden Voorbeeld 3: Toename mijtpopulatie van 1 febr 2013 3 juni 2013 Tot 20 april geen verschil Na eind april wordt verschil zichtbaar 600 groei mijtval 1 febr - 3 juni 2013 500 400 300 200 20 april 8312/52 sy811 100 0 Teldagen: dag 1 = 1 febr; dag 151 = 3 juni
1 6 11 16 21 26 31 36 41 46 51 56 61 66 71 76 81 86 91 96 101 106 111 116 121 126 131 136 141 146 151 156 161 166 171 176 Cumulatieve dagelijkse mijtval Ontwikkeling mijtpopulatie: voorbeelden Voorbeeld 3: Toename mijtpopulatie van 1 febr 2013 3 juli 2013 Na eind april worden verschillen zichtbaar 3500 groei mijtval 1 febr - 30 juli inclusief bestrijdingsresultaat 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 20 april 8312/52 sy811 6 juli: beide volken bestre met 40 ml mierenz Teldagen: 1= 1febr; 177= 30 juli
Ontwikkeling mijtpopulatie: voorbeelden Voorbeeld 3: vergelijking volken 8312 en Sy811 Conclusie op basis van mijtval/dag: Duidelijke verschillen in groei mijtpopulatie Terwijl volksgrootte en opbrengst zomerhoning vergelijkbaar zijn (tabel) Volk Mijtval/ dag na bestrijding Volksgrootte Zomer Honing (kg) 8312 354 116 dm 2 16 Sy811 3 161 dm 2 14
Ontwikkeling mijtpopulatie: voorbeelden Wat leid ik uit deze vergelijking af? De verschillen berusten op: Gedrag van het volk: trekken van besmet broed, voortplantingsnelheid mijt, ontwikkelingssnelheid broednest, en verder??? Conclusie: De ontwikkeling van de mijtpopulatie is het resultaat van interacties in het bijenvolk.
gemiddelde jaarlijkse mijtval Selectie en koninginnenteelt Selectie: verder kweken van volken die minder mijten produceren dochter 8012/52 van moeder 5210 heeft een lage net als de moeder in jongere jaren een geringe gemiddelde jaarlijkse mijtval/dag heeft 12 moeder 5210 en dochters 8612, enz. Ras: Carnica. Moer 5210 produceerde weinig mijten. Van moer 5210 zijn 4 dochters gekweekt (8612 enz.) en standbevrucht. 10 8 6 4 2 standgemiddelde 5210 8612/52 8412/52 8312/52 8012/52 0 2010 2011 2012 2013
Kan de imker selecteren op meer of minder varroaresistentie? Ja, selecteren is met een betrekkelijk eenvoudig middel (tellen natuurlijke mijtval) goed uitvoerbaar. Op basis van het tellen van de natuurlijke mijtval kan besloten worden om volken wel of niet te bestrijden. Of wel of niet mee verder te telen.
Kan de imker selecteren op meer of minder varroaresistentie? Van moederskant heeft de imker de afstamming in de hand. De afstamming van de darren waarmee gepaard wordt niet. Als imkers in een gebied samenwerken wat betreft teelt en selectie is de kans op succes groter dan wanneer de imker als eenling iets aan varroaresistentie doet.
Kan de imker selecteren op meer of minder varroaresistentie? Voor een echte doorbraak is paring op een gecontroleerd koninginnenteeltstation nodig of kunstmatige inseminatie. De schade die varroa bij onze volken aanricht is zo groot dat ook kleine stapjes (teelt en selectie op eigen stand) vooruit van betekenis zijn.
Dank www.duurzamebij.nl