Post-HBO opleiding Brede Bekwaamheid Beroepsonderwijs Leergangen voor MBO-docenten LC Programmagids 2014-2015
Post-HBO opleiding Brede Bekwaamheid Beroepsonderwijs Leergangen voor MBO-docenten LC Inhoud 2014/2015 pagina Post-HBO opleiding Brede Bekwaamheid Beroepsonderwijs 2 Leergang 1: Iedere docent een pedagoog-didacticus! 5 Leergang 2: Iedere docent een kritische professional! 6 Leergang 3: Iedere docent een begeleider! 7 Leergang 4: Taal, voor taaldocenten en vakdocenten! 8 Leergang 5: Iedere docent toetsdeskundig! 9 Leergang 6: Iedere docent een assessor! 10 Leergang 7: Iedere docent een ontwerper! 11 Leergang 8: Iedere docent ICT-competent! 12 Leergang 9: Iedere docent een organisator! 13 Algemene voorwaarden 14 31-03-2014
Post-HBO opleiding Brede Bekwaamheid Beroepsonderwijs Post-HBO Brede Bekwaamheid Beroepsonderwijs - 2014/2015 Inleiding Voor ervaren docenten die hun kennis en vaardigheden upto-date willen houden of willen verbreden heeft het Centrum voor Nascholing (CNA) sinds 2011 een aantal leergangen ontwikkeld, die tezamen de post-hbo opleiding Brede Bekwaamheid Beroepsonderwijs (B3) vormen. De opleiding is in samenwerking met een aantal ROC s ontwikkeld, speciaal voor docenten in een LC-functie en heeft tot doel de kennis en vaardigheden van ervaren docenten te verbreden en verdiepen. Flexibele gemodulariseerde opzet De opleiding is gemodulariseerd opgezet. Het is mogelijk de opleiding in z n geheel te volgen (vier leergangen, waarvan twee verplicht en twee naar keuze). Er kunnen ook een of meer leergangen afzonderlijk gekozen worden. De gemodulariseerde opzet biedt de mogelijkheid het aanbod up-to-date en gevarieerd te houden. Wellicht zullen er op termijn leergangen aan het aanbod worden toegevoegd. In company en open inschrijving De huidige negen leergangen zijn tot stand gekomen in overleg met een aantal ROC s waar de leergangen incompany door de LC-docenten gevolgd worden. De leergangen bieden teams in het mbo de mogelijkheid om in overleg tot een gevarieerde keuze te komen en daarmee de kennis en vaardigheden in het team breed te ontwikkelen. Het is ook mogelijk om je als individuele docent in te schrijven voor de leergangen met open inschrijving. De groepen met open inschrijving starten bij minimaal 16 deelnemers. Indien er niet voldoende deelnemers zijn om een open groep te starten, dan is het mogelijk om in overleg aan te sluiten bij een incompanygroep. Instroomeisen Om zich te kunnen inschrijven dient u te beschikken over: een afgeronde 1e of 2e graads lerarenopleiding; of een andere hbo/wo-opleiding aangevuld met een afgeronde opleiding voor de didactische bekwaamheid voor de BVE-sector; of een bewijs van hbo werk- en denkniveau aangevuld met een afgeronde opleiding didactische bekwaamheid voor de BVE-sector. U dient tevens ten minste twee jaar onderwijservaring te hebben in het mbo. Werkwijze Iedere leergang start vanuit de eigen werkpraktijk. De eigen praktijk is ook het platform waar het geleerde wordt toegepast en waar eventueel kan worden geëxperimenteerd. Aansluiting bij de eigen werkpraktijk betekent o.a. dat in iedere leergang de relatie wordt gelegd met visie, opvattingen en praktijken uit het eigen ROC. Ook zal er aandacht zijn voor relevante actuele ontwikkelingen t.a.v. het mbo (b.v. Focus op Vakmanschap). Aan het begin van een leergang wordt de beginsituatie geformuleerd met als doel het expliciteren, gebruiken en verder ontwikkelen van de eigen werktheorie. De werktheorie wordt beschreven en aangevuld in het persoonlijke Leerdossier (zie verder in deze tekst). In iedere leergang is ruimte voor individuele ontwikkeling en ruimte voor samenwerking. Om aan te sluiten bij de individuele ontwikkeling is er in iedere leergang de mogelijkheid eigen keuzes te maken voor tussentijdse opdrachten en voor de eindopdracht. De samenwerking met collega s van het eigen ROC of een ander ROC wordt o.a. gerealiseerd in de leergroepen. Dit zijn subgroepen van ongeveer vijf personen, waarin in de zelfstudie-uren kan worden gereflecteerd en samengewerkt. Deelname aan de leergroepen is verplicht. Het leerdossier en de leergroepen maken deel uit van de reflectielijn van de leergangen. Iedere leergang wordt afgesloten met een eindopdracht die beoordeeld wordt. Om niet alleen voor de individuele docent maar ook voor de onderwijsorganisatie een opbrengst te realiseren, is medewerking en betrokkenheid van collega s, teams en leidinggevende gewenst. In de leergangen zijn daartoe ook opdrachten geformuleerd. Omvang en duur Een leergang omvat 6 bijeenkomsten van een dagdeel, meestal eens per twee weken. Daarnaast is per leergang 60 uur zelfstudie noodzakelijk. Studiebelasting De studiebelasting per leergang is 24 uur contacttijd en 60 uur zelfstudietijd (84 uur = 3 ECTS per leergang). De complete opleiding (vier leergangen) omvat 96 contacturen en 240 uur zelfstudie. Dus in totaal 336 uur studietijd. 2
Post-HBO opleiding Brede Bekwaamheid Beroepsonderwijs Afronding leergang Om een leergang met een positief resultaat af te ronden moet aan de volgende eisen worden voldaan: 80% aanwezigheid Eindopdracht met voldoende beoordeling afgerond Leerdossier ingeleverd Per leergang wordt een bewijs van deelname uitgereikt als de leergang positief is afgerond. Post-HBO registerdiploma Bij het doorlopen met goed gevolg van vier leergangen wordt een post-hbo registerdiploma uitgereikt. Leergang 1 en 2 zijn verplicht voor dit diploma. Kwaliteitszorg Elke leergang wordt aan het eind van de onderwijsperiode door de opleider van het Centrum voor Nascholing met de deelnemers geëvalueerd. Daarnaast ontvangen deelnemers na afloop een vragenlijst waarin zij hun waardering voor de betreffende leergang kenbaar kunnen maken. Op basis van deze evaluaties worden de leergangen zo nodig bijgesteld. De opleiding is een door het Centrum voor Post-Initieel Onderwijs Nederland (CPION) erkende registeropleiding (www.cpion.nl). Het Centrum voor Nascholing heeft als opleidingsinstituut de CEDEO-erkenning voor klanttevredenheid (www.cedeo.nl). Zowel de afzonderlijke leergangen als de gehele post-hbo opleiding worden erkend door Registerleraar (www.registerleraar.nl). Groepsgrootte De groepsgrootte per leergang is minimaal 16 personen en maximaal 20 personen. De leergangen worden tweemaal per jaar aangeboden, in februari en september, en gaan door bij voldoende deelnemers. Samenhang Iedere deelnemer maakt een Leerdossier waarin de eigen ontwikkeling bijgehouden wordt. Daarin wordt ook duidelijk hoe de deelnemer de inhouden van de verschillende leergangen die hij/zij volgt integreert en toepast in de onderwijspraktijk. Dit wordt de ontwikkeling van de werktheorie genoemd. In de werktheorie vertaalt de deelnemer de theorieën die aan de orde komen in de leergangen naar een persoonlijk begrippenkader aansluitend bij de eigen ervaring en werkpraktijk. Naast de werktheorie formuleert de deelnemer persoonlijke leervragen in dit leerdossier. Bij de start van een leergang geeft de deelnemer inzage in het leerdossier aan de opleider, die hiermee de leergang kan laten aansluiten bij de leervragen van de deelnemers. Voor dit leerdossier wordt een format uitgereikt. Examencommissie Toetsing, beoordeling en certificering/diplomering vindt plaats onder verantwoordelijkheid van de examencommissie van de opleiding. De examencommissie is als volgt samengesteld: Drs. Lucy Buddelmeijer (voorzitter) Renec Hamminga (secretaris) Contact: examencommissie@cna.uva.nl Bezwaar en beroep Indien een deelnemer het niet eens is met inhoudelijke of procedurele aspecten van de beoordeling van zijn werk door een docent van de opleiding kan hij schriftelijk bezwaar maken bij de examencommissie. De examencommissie behandelt het bezwaar binnen 21 dagen. Indien de deelnemer van mening is dat het bezwaar door de examencommissie op onbevredigende wijze is afgehandeld, dan kan hij in beroep gaan bij het College van Beroep van de Hogeschool van Amsterdam. De daarmee samenhangende procedure staat beschreven op de website van de Hogeschool van Amsterdam: http://www.hva.nl/studeren/ juridisch/studentenstatuut/ Deelnemers kunnen bij het College van Beroep niet in beroep gaan tegen (negatieve) besluiten omtrent toelating tot de opleiding. Op het moment van de intakeprocedure heeft CNA namelijk nog geen contractrelatie met de deelnemer. 3
Post-HBO opleiding Brede Bekwaamheid Beroepsonderwijs Post-HBO Brede Bekwaamheid Beroepsonderwijs - 2014/2015 Kosten De kosten bedragen 1550,- per leergang De kosten voor de gehele opleiding (vier leergangen) bedragen 6200,-. De kosten zijn exclusief reiskosten en literatuur/materiaal. Wanneer de leergang in company wordt verzorgd zijn de kosten lager. Neem voor meer informatie hierover contact op met de coördinator. Inschrijving U kunt zich voor de leergangen inschrijven via de website van CNA: www.centrumvoornascholing.nl/leergangen Informatie en contact Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Trudy Moerkamp tmoerkamp@cna.uva.nl 020 525 1575 of Irene Meertens imeertens@cna.uva.nl 020 525 1343 Secretariaat: Debby Jenner E djenner@cna.uva.nl T 020 525 1490 Centrum voor Nascholing Postbus 2009 1000 CA Amsterdam Bezoekadres: Hogeschool van Amsterdam - Theo Thijssenhuis Wibautstraat 2-4 1091 GM Amsterdam www.centrumvoornascholing.nl 4
Leergang 1: Iedere docent een pedagoog-didacticus! Pedagogisch-didactische leergang (leertheorie en vertaling naar praktijk) Mbo-docenten beschikken doorgaans over een breed repertoire aan didactische werkvormen en passen deze ook toe. Ondertussen vragen zij zich vaak af waarom iets werkt of waarom iets juist niet effectief lijkt. De vraag die hierachter ligt is: wat is leren eigenlijk? Hoe meer je erover denkt, praat en leest, hoe ingewikkelder het antwoord lijkt te worden. In deze leergang bieden verschillende leertheorieën stukjes van antwoorden op deze vraag en geven een perspectief van waaruit over deze vraag verder kan worden nagedacht. discussie; oefenen met nieuw gedrag in de praktijk op grond van nieuwe kennis. Afsluiting De docent maakt een keuze uit de volgende opties: een schriftelijke analyse van de eigen praktijk m.b.v. theorie; een presentatie van werkvormen passend bij de eigen visie op onderwijs; een collegiale observatie + theoretische verantwoording en feedback. Voor wie Mbo-docenten die meer willen weten over leren en verdieping zoeken waarmee zij het eigen handelen en gedrag in een breder kader kunnen plaatsen. Inhoud van de leergang theoretische onderbouwing van eigen aanpak; uitbouwen van handelingsrepertoire; adequate aanpakken voor complexe leer/lessituaties; bewust worden van eigen mentale modellen. In zes bijeenkomsten passeren de belangrijkste leertheorieën de revue, zoals de cognitieve leertheorie, het behaviorisme en het (sociaal) constructivisme. Ook de thema s breinleren, differentiëren, werkplekleren en de pedagogische opdracht komen aan de orde. Met behulp van eigen praktijkvoorbeelden, collegiale observaties en eigen didactisch repertoire wordt de verbinding gemaakt met de theorie. Opbrengst kennisbasis verwerven en toepassen; eerder verworven kennis en vaardigheden activeren en duiden; eigen gedrag en dat van anderen kunnen plaatsen in een theoretische context en 5
Leergang 2: Iedere docent een kritische professional! Post-HBO Brede Bekwaamheid Beroepsonderwijs - 2014/2015 Leergang systematisch reflecteren op de eigen lespraktijk Docenten zijn op allerlei manieren bezig met de verbetering en vernieuwing van hun lessen. Zij hebben bijvoorbeeld een inspirerende scholing gevolgd en ideeën opgedaan die zij in hun lessen willen uitproberen. Of zij hebben een didactische aanpak bedacht waarmee zij de motivatie van de studenten voor hun lessen willen verbeteren. Of in het team is een nieuwe lesmethode aangeschaft die zij gaan uitproberen. Verbetering en vernieuwing vragen veel tijd en aandacht. Niet altijd is duidelijk wat die inspanningen precies opleveren. Verhoging van de kwaliteit van de lessen? Verbetering van de resultaten van de studenten? Gaan zij met meer plezier naar de lessen? Opbrengst Aan het eind van de leergang zijn docenten in staat om: kritische vragen te stellen bij de eigen lespraktijk; onderzoeksmethoden te gebruiken als een werkwijze voor reflectie op de eigen lespraktijk; daarover met collega s te communiceren. Afsluiting Presentatie van een onderzoek en de aanbevelingen. Voor wie Mbo-docenten die op een systematische manier naar hun eigen onderwijs willen kijken. Inhoud In de leergang gaat het om de vraag wat werkt wel en wat werkt niet in mijn lessen en hóe werkt het dan? Docenten leren hoe ze hun lespraktijk kritisch kunnen beschouwen, door het stellen en beantwoorden van een aantal vragen: Wat wil ik precies bereiken met mijn lessen? Welk gedrag wil ik bij mijn studenten zien na afloop van mijn lessenserie? Welke onderdelen in mijn lessen dragen bij aan het leren van dit gedrag? Hoe kan ik nagaan of deze onderdelen de benodigde aandacht hebben gekregen tijdens de uitvoering van mijn lessen? Hoe kan ik het gewenste gedrag van mijn leerlingen systematisch in kaart brengen, vooraf en na afloop van een lessenserie? Zie ik een verschil? Wat is de betekenis van dit verschil voor mijn lessen? Welke onderdelen blijven erin? Wat moet anders? De docenten bepalen zelf wat ze willen onderzoeken in de eigen lespraktijk Ze wisselen ideeën, ervaringen en kennis uit met collega s die daar ook mee bezig zijn. Ze informeren hun collega s en andere belangstellenden over de uitkomsten van de evaluatie. 6
Leergang 3: Iedere docent een begeleider! Leergang begeleiden van deelnemers Iedere docent begeleidt studenten: in de les, bij het doen van praktijkopdrachten en in de BPV. Begeleiden hoort daarmee tot de kerntaken van een docent, sterker nog er wordt steeds meer aan begeleidingsvaardigheden gevraagd. Veel docenten hebben in hun opleiding beperkt kennisgenomen van en geoefend met begeleidingsvaardigheden. In deze leergang bouwt u verder aan het verstevigen en versterken van uw begeleidingsvaardigheden. Opbrengst U krijgt zicht op uw begeleidingskwaliteiten. U kunt uw begeleidingspraktijk analyseren met behulp van begeleidingsmodellen en alternatieven uitproberen. U bent in staat om effectief feedback te geven aan deelnemers en collega s. U hebt zicht op welke factoren van invloed zijn bij groepsvorming en heeft geëxperimenteerd met (groeps) interventies. Voor wie Mbo-docenten die hun studenten effectief binnen de context willen begeleiden. Inhoud Afsluiting U analyseert een casus uit uw begeleidingspraktijk en reflecteert daarop. U kunt de bestudeerde modellen en theorie vertalen naar de eigen praktijk en een nieuwe aanpak formuleren. Tijdens de leergang van zes dagdelen komen verschillende begeleidingsmodellen aan de orde: o.a. het feedbackmodel van Hattie en Temperley, de dramadriehoek uit de Transactionele Analyse en de Roos van Leary. Ook is er ruimte voor verdieping in zelfgekozen begeleidingspraktijken en -modellen. De eigen begeleidingspraktijk staat centraal in de bijeenkomsten. Dat betreft zowel 1 op 1 begeleidingssituaties als het begeleiden van de groep. Vanuit die eigen praktijk wordt ook de koppeling gemaakt met literatuur over o.a. jeugdcultuur, feedback geven en groepsdynamica. Werkwijze In de leergang gaan achtergrondliteratuur en de eigen begeleidingspraktijk hand in hand. U gaat aan de slag met het toepassen van de modellen in de begeleidingspraktijk en oefent in de leergang aan de hand van ervaringen en casussen. U leert van en met elkaar door elkaar feedback te geven op de begeleidingspraktijk. 7
Leergang 4: Taal, voor taaldocenten en vakdocenten! Post-HBO Brede Bekwaamheid Beroepsonderwijs - 2014/2015 Leergang taal Het blijkt niet gemakkelijk goed taalbeleid te ontwikkelen in een ROC. Generieke taaleisen worden centraal geëxamineerd en beroepsgerelateerde taaleisen maken deel uit van de kwalificatiedossiers. In deze leergang wordt in zes dagdelen duidelijk welke keuzes gemaakt kunnen worden als het gaat om taal in het beroepsonderwijs en welke consequenties die keuzes hebben voor de praktijk van de docent en het team. Voor wie Vakdocenten en taaldocenten. Inhoud Centraal in de leergang staat de rol van taal- en vakdocenten in de taalontwikkeling van hun studenten. De docenten brengen het taalbeleid binnen hun ROC in kaart. Daartoe zoeken ze naar documenten, bijvoorbeeld over examinering. Ze praten met collega-docenten, loopbaanbegeleiders en (andere) experts op het gebied van taal. Vervolgens bekijken de docenten de kwalificatiedossiers van hun opleiding(en) en de taalactiviteiten daarin. Ze bestuderen het referentiekader van Meijerink. Ze kijken ook naar hun lesmethoden (vak- of taalmethode), lesboeken, lesmateriaal en toetsen. Welke eisen aan taalbeheersing zitten hier impliciet of expliciet in? Wat kunnen de docenten doen om hun studenten optimaal op hun niveau op te leiden en te ondersteunen? Hoe kunnen ze de oefenmomenten met taal benutten in hun lespraktijk? Werkwijze De docenten gaan tijdens de leergang aan de slag met de nieuwe inzichten en vaardigheden. Deze praktijkervaringen vormen een basis om hun eigen lespraktijk te verbeteren en om samen met collega s het taalbeleid binnen de opleidingen verder vorm te geven. Opbrengst U heeft zicht op het taalbeleid binnen het eigen ROC en de eigen opleiding, het examenbeleid en het toetsbeleid. U kunt het belang van taalondersteuning in de vaklessen vertalen naar de eigen lespraktijk en overbrengen naar collega s. U heeft geoefend met bestaande en nieuwe instrumenten en werkvormen U kent uw rol in de taalontwikkeling van studenten en kunt die afstemmen met collega-docenten en loopbaanbegeleiders U kunt binnen uw taalles differentiëren. U kent manieren om uw leerlingen te motiveren voor het vak Nederlands. De docenten leren: hoe ze de studenten stap voor stap kunnen ondersteunen in het lezen van vakteksten; hoe zij de woordenschat van de studenten kunnen vergroten; hoe zij de schrijfvaardigheid kunnen stimuleren; hoe zij schrijfproducten van studenten globaal op taalvaardigheid kunnen beoordelen; hoe ze activerende werkvormen kunnen benutten voor de ontwikkeling van de spreekvaardigheid van de studenten; hoe ze binnen de taalles kunnen differentiëren hoe ze studenten kunnen motiveren voor het vak Nederlands 8
Leergang 5: Iedere docent toetsdeskundig! Leergang examineren en beoordelen in beroepsgericht onderwijs Het ontwikkelingsgericht en kwalificerend beoordelen van deelnemers in het MBO is een complexe zaak. Hoe zorgt u voor een goede vertaalslag van het kwalificatiedossier? Welke mix van beoordelingsinstrumenten levert een zo valide en betrouwbaar mogelijke beoordeling op? Wat zijn goede beoordelingscriteria, waar legt u de cesuur en hoe transparant zijn de procedures? Met uw eigen praktijk als vertrekpunt geeft de leergang antwoord op deze vragen. Na afloop van de leergang bent u in staat om de kwaliteit van beoordelingsinstrumenten te beoordelen en kwaliteitseisen toe te passen bij de constructie van toetsen. Voor wie MBO-docenten die een rol spelen bij het beoordelen van de kwaliteit van kwalificerende toetsen en/of bij het ontwikkelen van beoordelingsinstrumenten. de samenwerking met het beroepenveld bij beoordeling in de praktijk; kwaliteitsborging toetsing en examinering. Opbrengst U bent na afloop van de leergang in staat om een verantwoorde keuze van toetsvormen te maken en beoordelingsinstrumenten te toetsen aan geldende kwaliteitseisen of deze toe te passen bij toetsconstructie. Afsluiting De in de leergang opgedane kennis en ervaring past u toe in een eindopdracht met een duidelijke opbrengst voor uw eigen praktijk. U stelt een verbeterplan op voor een bestaand beoordelingsinstrument of construeert een beoordelingsinstrument dat voldoet aan de geldende kwaliteitseisen. Inhoud De kaders van examineren en beoordelen worden gevormd door het kwalificatiedossier en het examenprofiel. Daarnaast zijn er kwaliteitseisen waarmee bij het ontwerpen en toepassen van kwalificerende beoordelingsinstrumenten rekening moet worden gehouden. Door praktische opdrachten, behulpzame literatuur en inbreng van praktijkvoorbeelden leert u in zes dagdelen wat de basisprincipes zijn van toetsconstructie en aan welke kwaliteitseisen een PvB, theorietoets of ander beoordelingsinstrument moet voldoen. U werkt aan het verbeteren van de kwaliteit van ontwikkelingsgerichte of kwalificerende beoordelingsinstrumenten uit uw eigen praktijk. De focus ligt op kwalificerende toetsing. Er wordt aandacht besteed aan: de samenhang tussen opleiden en ontwikkelingsgerichte en kwalificerende beoordeling; voor- en nadelen van verschillende beoordelingsinstrumenten; de methoden-mix; het ontwerpen van toetsen; het formuleren van beoordelingscriteria en scoringsvoorschriften; externe kwaliteitseisen; 9
Leergang 6: Iedere docent een assessor! Post-HBO Brede Bekwaamheid Beroepsonderwijs - 2014/2015 Leergang assessor Het beoordelen van competenties van studenten in het mbo betekent voor docenten een nieuwe rol, namelijk die van assessor bij allerlei vormen van beroepsgericht beoordelen (bijv. bij een van proeve van bekwaamheid; bij het boordelen van een portfolio). Dit betekent vaak een uitbreiding van taken met specifieke deskundigheid op het gebied van beoordelen. In deze leergang komen alle voor het afnemen van assessments benodigde competenties aan bod, waarbij het profiel van de assessor het uitgangspunt is. Deze leergang kent vooral een praktische invalshoek, alhoewel er ook verdiepende literatuur gebruikt wordt. Voor wie Docenten die assessor willen worden. Voorwaarde is dat u gedurende de leergang in de gelegenheid bent een kwalificerend assessment af te nemen. en schriftelijk) terugkoppelen; werken conform de binnen de opleiding gehanteerde beoordelingsprocedures; bewijsmateriaal verzamelen t.b.v. uw eigen (certificerings)portfolio. Afsluiting U maakt een portfolio, waarin u met divers bewijsmateriaal (o.a. een beeldopname van een criteriumgericht interview) aantoont dat u de competenties van een assessor beheerst. NB. Het materiaal van de afsluiting kan gebruikt worden als bewijsmateriaal t.b.v. de certificering tot Assessor MBO. Om gecertificeerd te worden dient echter nog meer bewijsmateriaal verzameld te worden. Aan de certificering zijn extra kosten verbonden. Inhoud In de zes dagdelen wordt u getraind in het beoordelen van werkprocessen en beroepsvaardigheden aan de hand van een vastgestelde standaard (het kwalificatiedossier). De verschillende beoordelingsvormen die langskomen zijn: observeren van een praktijkopdracht, beoordelen van een portfolio, criteriumgericht interviewen en het voeren van een beoordelingsgesprek. Ook is er aandacht voor het schrijven van een rapportage. Tijdens de eerste bijeenkomst wordt een totale assessmentprocedure gesimuleerd. Deze simulatie levert relevante dilemma s op en maakt dat u zich nog meer bewust wordt van wat u te leren heeft. Vervolgens oefent u de verschillende assessorvaardigheden. De laatste bijeenkomst vindt plaats nadat u gelegenheid heeft gehad om in uw praktijk assessments uit te voeren en op video op te nemen. In de laatste bijeenkomst worden die opnames met elkaar besproken en van feedback voorzien. Opbrengst Aan het eind van de leergang kunt u: beoordelen op vastgestelde werkprocessen, m.b.v. diverse beoordelingsinstrumenten; een beoordeling adequaat onderbouwen en (mondeling 10
Leergang 7 Iedere docent een ontwerper! Leergang Curriculumontwerp In het mbo worden de kaders voor een onderwijsprogramma gevormd door het kwalificatiedossier. Het analyseren van het KD en het vertalen van het KD naar een verantwoord en leerbaar programma, is een onderbelicht element in de opleiding van docenten. Veel docenten hebben zich vooral vanuit hun ervaring in de beroepspraktijk bekwaamd in het ontwerpen van een leerprogramma. Dat heeft goede curricula opgeleverd, maar het kan beter, of liever fundamenteler, door het curriculum vanuit het kwalificatiedossier te ontwerpen. Voor wie Opbrengst Vanuit een kwalificatiedossier of een ander doelendocument kan de deelnemer een deelcurriculum ontwerpen gebruik makend van een ontwerpmodel en met toepassing van onderwijskundige ontwerpprincipes. Afsluiting Ontwerpen, beschrijven en beargumenteren van een (deel) curriculum in een document en presentatie van het ontwerp aan collega-docenten. Mbo-docenten die het leerprogramma verantwoord willen ontwerpen, plannen en afstemmen met hun collega s. Ook docenten die niet in de eerste plaats vanuit het KD werken, zoals docenten Nederlands, Engels en rekenen, kunnen in de leergang aan de slag. Inhoud Het kwalificatiedossier van de eigen opleiding en (onderwijskundige) literatuur over curriculumontwikkeling vormen de basis van deze leergang. Een belangrijk uitgangspunt bij het ontwerpen is dat we vertrekken vanuit de competenties/(beroeps)vereisten. Dit geldt ook voor docenten die niet in de eerste plaats vanuit het KD werken. In zes dagdelen worden de volgende elementen onder de loep genomen: achtergronden en analyse van het KD (of een ander doelen-document ) introductie in ontwerpmodellen die in het beroepsonderwijs worden gebruikt introductie in ontwerpprincipes die van belang zijn bij competentiegericht ontwerpen oefenen met ontwerpmodellen en ontwerpprincipes uitwerken van een stukje curriculum voor de eigen opleiding toepassen van een ontwerpmodel en ontwerpprincipes op het eigen curriculumde leergang vraagt van docenten een brede blik, d.w.z. kunnen denken in termen van leerdoelen en leertaken en daarna pas in programma s. 11
Leergang 8: Iedere docent ICT-competent! Post-HBO Brede Bekwaamheid Beroepsonderwijs - 2014/2015 Leergang Leren in een digitale wereld Was het tot voor kort nog noodzaak om over het computerlokaal te beschikken, tegenwoordig heeft bijna elke student een telefoon waarmee hij doorlopend toegang heeft tot het web. Vaak zijn docenten geneigd om deze media tijdens de lessen te verbieden. Onbegonnen werk waar veel energie in gaat zitten. En een gemiste kans! Als je als docent serieus wilt werken aan een leerklimaat, waarbij de student inbreng heeft, eigen keuzes mag maken en verantwoordelijkheid krijgt, dan is er veel voor te zeggen om sociale media een georganiseerde plaats te geven in het onderwijs. Jongeren leven in een multimediale beeldcultuur. Was informatieoverdracht voorheen vooral talig, tegenwoordig is het belang van beeld enorm toegenomen. Wat betekent dit voor het onderwijs? Op welke manier kun je als docent de plek opzoeken waar jongeren graag zijn: achter de computer en op internet? Hoe kun je ICT en sociale media op verantwoorde wijze inzetten om leerprocessen vorm te geven? Welke plaats kun je geven aan beeldmateriaal? Dit zijn vragen die aan de orde komen in deze leergang. Uw eigen praktijk staat centraal en is dus leidend bij de keuzes die gemaakt worden om te experimenteren. ervaren hoe eenvoudig het kan zijn en wat een prachtige inspirerende resultaten het kan opleveren, zowel voor u als voor uw studenten. Opbrengst kennisbasis van digitale didactiek; ervaring opdoen met ICT-tools en sociale media; met argumenten kunnen onderbouwen welke keuzes wel of niet passen bij de leerinhouden en de studenten. Afsluiting De eindopdracht bestaat uit het ontwikkelen van een leereenheid voor uw leerlingen waarbij meer dan 50% van de leerlingactiviteiten is vormgegeven met behulp van ICT en sociale media. Tijdens het werken aan de eindopdracht (van plan van aanpak tot verslag) houdt u bij welke denkstappen u heeft doorlopen. U kunt steeds met argumenten onderbouwen welke keuzes wel of niet passen bij de leereenheid, de context en de leerlingen. Deze informatie wordt aan het eind verwerkt in het verslag. Voor wie Mbo-docenten die zich bewust zijn dat ICT-tools en sociale media niet meer weg te denken zijn in de belevingswereld van hun studenten en die willen onderzoeken hoe dit ingezet kan worden om het leren te bevorderen. Inhoud onderzoeken van de samenhang tussen vakinhoud, didactiek/pedagogiek en ict/ sociale media; onderzoeken van de denkstappen die u als docent moet nemen om tot onderbouwde keuzes te komen voor de inzet van ICT en sociale media; theoretische onderbouwing van keuzes vanuit de digitale didactiek; experimenteren met ICT-tools en sociale media in de eigen praktijk en daarover uitwisselen in de leergroep; experimenteren met een open leernetwerk waarin docenten elkaar vinden op basis van een gemeenschappelijke interesse of een gedeeld vraagstuk; 12
Leergang 9: Iedere docent een organisator! Leergang Onderwijslogistiek Instromende studenten in het MBO hebben verschillende vooropleidingen, achtergronden en behoeften. De variatie in het onderwijsaanbod neemt daardoor toe en studenten kunnen steeds vaker op verschillende momenten in het jaar instromen. Dat vraagt flexibiliteit van een onderwijsteam in onderwijslogistieke processen en vereist een specifieke ICT-ondersteuning. Met het individueler worden van de onderwijsvraag van de studenten en de vergrote noodzaak tot het leveren van maatwerk vraagt de onderwijslogistiek meer specialistische kennis en vaardigheden in een team. Onderwijslogistiek is sturen en bijsturen van de onderwijsuitvoering, met als doel om iedere groep studenten zo snel en adequaat mogelijk de gevraagde kennis, houding en vaardigheden te laten vergaren. Hiertoe behoren onderwijstaken als plannen, organiseren, coördineren, controleren en het verzorgen van de communicatie. Hierbij gaat het om processen die het niveau van de didactiek overstijgen. Didactische processen worden door de logistiek mogelijk gemaakt en versterkt binnen randvoorwaarden als bekostiging, gebouw, wet en regelgeving en personele inzet. In deze leergang leert u onderwijsvragen van teams te vertalen naar organiseerbare programma s Voor wie Voor MBO docenten met belangstelling voor logistieke processen, die meer willen leren over hoe ze de onderwijsuitvoering binnen hun opleiding optimaal kunnen organiseren. Inhoud Tijdens deze leergang van 6 dagdelen komen verschillende veranderkundige theorieën en modellen aan de orde: Krachtenveldanalyse, SWOT-analyse, Kleuren van Caluwe, Mintzerg. De eigen onderwijspraktijk staat centraal in de bijeenkomsten. Vanuit de eigen praktijk wordt ook de verbinding gelegd met de literatuur. De leergang wordt afgesloten met een eindpresentatie (casus Onderwijslogistiek) voor de groep. U maakt daarbij een koppeling tussen de theorie van de leergang en uw eigen praktijk. De docenten leren: het onderwijs afstemmen op de specifieke leer- en begeleidingsbehoefte van individuele studenten; verkennen van logistieke processen in het onderwijs; inzicht vergroten in vraagstukken rondom verandermanagement; onderzoeken van de eigen onderwijspraktijk; kerncompetenties en waarden van de organisatie kennen; de noodzaak van onderwijskundige veranderingen in de eigen organisatie kunnen begrijpen; verschillende vormen van veranderkundige modellen en deze effectief inzetten; verbinden van theorie aan eigen praktijk het maken van een plan van aanpak van een verandertraject in de eigen organisatie; het kunnen doen van concrete aanbevelingen om logistieke veranderingen effectiever te laten verlopen. Opbrengst Na de leergang bent u in staat een voortrekkersrol binnen uw team te spelen op de onderscheiden gebieden en kunt u uw leeropbrengst expliciteren en overbrengen naar de teamleden. Aan het eind van de leergang Onderwijslogistiek: begrijpt u het nut van een duidelijke veranderstrategie; weet u welke begrippen en vaardigheden, een rol spelen bij het optimaal organiseren van het onderwijsleerproces (Onderwijslogistiek) en kunt u deze vertalen naar uw eigen onderwijspraktijk; kunt u analyseren, waar veranderingen in uw organisatie/ afdeling nodig zijn; bent u in staat een advies te geven over de veranderkoers van uw organisatie. Afsluiting De leergang wordt afgesloten met een presentatie van uw onderzoek (casus Onderwijslogistiek). U analyseert een casus uit uw eigen onderwijspraktijk. U kunt de bestudeerde modellen en theorie vertalen naar de eigen praktijk en een veranderkundige aanpak formuleren. Tijdens het werken aan de presentatie, houdt u bij welke denkstappen u heeft doorlopen. U kunt met argumenten en literatuur onderbouwen welke keuzes u heeft gemaakt. Deze informatie verwerkt u in de presentatie. 13
Algemene voorwaarden Post-HBO Brede Bekwaamheid Beroepsonderwijs - 2014/2015 Open inschrijving 1. Inschrijving Inschrijving geschiedt via een digitaal aanmeldingsformulier op de website www.centrumvoornascholing.nl. Plaatsing geschiedt op volgorde van binnenkomst. Pas na schriftelijke bevestiging van het secretariaat is uw inschrijving definitief. Maatwerk Voorwaarden van toepassing op maatwerk zijn op aanvraag verkrijgbaar bij het secretariaat van CNA en worden standaard meegeleverd met de offerte. 2. Betaling In principe ontvangt u (of uw werkgever) vóór aanvang van de opleiding of cursus een nota. De kosten dienen te worden voldaan binnen de gestelde betalingstermijn van 30 dagen. De kosten zijn vrij van btw aangezien het om scholingsactiviteiten gaat. 3. Annulering door het Centrum voor Nascholing Bij onvoldoende inschrijvingen of overmacht behoudt het Centrum voor Nascholing zich het recht voor de opleiding of cursus te annuleren. De eventueel betaalde kosten worden volledig gerestitueerd. 4. Annulering door de deelnemer Mocht u door omstandigheden verhinderd zijn deel te nemen aan de opleiding of cursus waarvoor u zich heeft ingeschreven, dan dient u dit schriftelijk kenbaar te maken. Bij annulering langer dan twee maanden voor aanvang van de opleiding of cursus wordt 60,50 administratiekosten in rekening gebracht. Bij annulering korter dan twee maanden, maar langer dan één (1) maand voor aanvang van de opleiding of cursus wordt 50% van de kosten in rekening gebracht. Bij annulering korter dan één maand voor aanvang van de opleiding of cursus worden de volledige kosten van de opleiding of cursus in rekening gebracht. 5. Gedeeltelijke deelname of tussentijdse beëindiging Bij gedeeltelijke deelname of tussentijdse beëindiging door de deelnemer vindt geen restitutie van de cursus- of opleidingskosten plaats. Voortijdig stoppen met de opleiding of cursus dient schriftelijk te worden gemeld aan het secretariaat. 14
15 Aantekeningen
16 Post-HBO Brede Bekwaamheid Beroepsonderwijs - 2014/2015 Aantekeningen
Centrum voor Nascholing Postbus 2009 1000 CA Amsterdam Tel. 020 525 12 41 nascholing@cna.uva.nl www.centrumvoornascholing.nl Verder met onderwijs Met dit motto biedt het Centrum voor Nascholing (CNA) een kleurrijk palet aan professionaliseringsmogelijkheden in alle sectoren van het onderwijs. U kunt bij ons terecht voor master- en post-hbo opleidingen, trainingen en maatwerk voor docenten, leidinggevenden en onderwijsondersteunend personeel. Onze expertisegebieden zijn didactiek, begeleidingskunde en leiderschap. Door de nauwe samenwerking met de Universiteit van Amsterdam en de Hogeschool van Amsterdam is CNA een hoogwaardig kenniscentrum voor professionalisering in het onderwijs.