Hoe gaat het er in Nederland aan toe? Dr.Ir. C.P. (Kees) van der Beek MBA Beheerder Nederlandse DNA-databank voor strafzaken Brussel 26 januari 2012 Nederlandse DNA-databank voor Stafzaken (I) Op te nemen DNA-profielen: > Sporen van onbekende personen > Verdachten (bij onderzoeksbelang) > Overleden slachtoffers onopgeloste zaken > In eerste aanleg veroordeelden > Ex-gedetineerden (op vrijwillige basis) Dus niet toegestaan: levende slachtoffers en andere vrijwilligers 2 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 Nederlandse DNA-databank voor Stafzaken (II) Bewaartermijnen DNA-profielen en celmateriaal: # sporen: 12, 20 of 80 jaar # ex-gedetineerden: 20 jaar # overleden slachtoffers: 12, 20 of 80 jaar # veroordeelden strafdreiging:<6 jaar: 20 jaar ( 12) # veroordeelden strafdreiging: 6 jaar: 30 jaar ( 20) # veroordeelden straf: >20 jaar: 50 jaar ( 20) # veroordeelden straf: LL of >40 jaar: 80 jaar ( 20) 3 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 1
Nederlandse DNA-databank voor Stafzaken (III) Voorafgaande aan een DNA-onderzoek moet de Strafrechtsketendatabank (SKDB) worden geraadpleegd om na te gaan of de betrokken persoon al in de DNAdatabank aanwezig is Elke nieuwe veroordeling van een in de DNA-databank aanwezige persoon moet door het Openbaar Ministerie aan het NFI worden doorgegeven omdat op basis daarvan de bewaartermijn van diens DNA-profiel wordt aangepast 4 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 Nederlandse DNA-databank voor Stafzaken (IV) DNA-profielen van verdachten moeten altijd een afloopbericht van het OM krijgen met als inhoud: Veroordeling: Profiel krijgt een bewaartermijn of Vrijspraak of sepot: Profiel en celmateriaal worden venietigd (tenzij er intussen een match is geweest) Ook de rapportages van matches tussen sporen en personen moeten moeten altijd een afloopbericht van het OM krijgen (door de match wordt een persoon namelijk een mogelijke verdachte van een nieuw delict). Na ontvangst van het afloopbericht wordt het DNAprofiel van het spoor uit de DNA-databank verwijderd. 5 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 Nederlandse DNA-databank voor Stafzaken (V) Indien een in eerste aanleg veroordeelde in hoger beroep wordt vrijgesproken, moet dit aan het NFI worden gemeld zodat de veroordeelde uit de DNAdatabank kan worden verwijderd (behalve als er inmiddels een match is geweest) 6 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 2
www.forensischinstituut.nl/dna-databank Groei DNA-databank 135000 120000 105000 90000 75000 60000 45000 30000 15000 0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Sporen 21 729 2014 2335 3453 5622 11900 19400 25223 29534 33567 38391 40956 44672 49158 Perso nen 28 332 649 1011 1403 2260 3725 6441 14747 27056 45695 72881 92324 108799 130067 7 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 www.forensischinstituut.nl/dna-databank Groei aantal matches 35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 spoor-persoon-matches 4654 7621 10078 13404 17461 21039 24511 29792 spoor-spoor-matches 3184 3540 4029 4377 4554 4723 5047 4914 8 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 MOGELIJKE VERDACHTE Meer dan 100 maal per week! 9 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 3
Internationale uitwisseling van DNA-profielen DNA-onderzoek is ook in Nederland een justitiële aangelegenheid (net als in België) DNA-profielen worden daarom aangemerkt als justitie-informatie De internationale uitwisseling van DNA-informatie verloopt daarom niet via politie-autoriteiten maar via justitie-autoriteiten middels internationale rechtshulpverzoeken Sterke vereenvoudiging middels Verdrag van Prüm 10 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 Prüm-principe Stap 1: Geautomatiseerd zoeken in elkaars DNAdatabanken op een hit-no-hit basis (d.w.z. er kunnen alleen DNA-profielen vergeleken worden; zaak- en persoonsgegevens zijn dan nog niet beschikbaar) Stap 2: Na een match volgt uitwisseling van zaak- en persoons-gegevens langs de gebruikelijke weg (voor Nederland betekent dat een rechtshulpverzoek) 11 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 Prüm-rechtshulpverzoeken Uitgaand: via regionale Internationale Rechtshulp Centra (IRC) Inkomend: via Landelijk IRC. Gegevensverstrekking door het NFI na controle van de betrouwbaarheid van de match In beide gevallen registratie in Landelijk Uniform Registratiesysteem Internationale Rechtshulp (LURIS) 12 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 4
Prüm historie (I) Ondertekening van het verdrag in 2005 door België, Nederland, Luxemburg, Oostenrijk, Duitsland, Frankrijk en Spanje Vervolgens toegetreden: Finland, Portugal, Italië, Griekenland, Slovenië, Zweden, Bulgarije, Slowakije, Roemenië en Hongarije Ratificatie van het verdrag door Nederlands Parlement in januari 2008 13 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 Prüm historie (II) Op 23 juni 2008 omgezet in EU-wetgeving door middel van twee Raadsbesluiten (2008/615/JBZ en 2008/616/JBZ) Voor 26 augustus 2011 hadden de Raadsbesluiten in alle 27 EU-landen geïmplementeerd moeten zijn Ook Noorwegen, IJsland en Zwitserland + Liechtenstein mogen meedoen Noorwegen en IJsland hebben daar al om verzocht en de EU heeft hierin toegestemd 14 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 Prüm implementatie status (I) Nederland wisselt inmiddels DNA-profielen uit met: Oostenrijk (22 juli 2008) Duitsland (25 juli 2008) Slovenië (9 september 2008) Luxemburg (24 oktober 2008) Spanje (7 november 2008) Finland (11 november 2009) Frankrijk (8 december 2009) Bulgarije (9 april 2010) Slowakije (26 november 2010) Roemenië (24 mei 2011) 15 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 5
Prüm implementatie status (II) 16 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 Prüm werkwijze (I) Bij de start met een nieuw land uitwisseling van alle DNA-profielen van sporen die nog geen match met een persoon hebben gegeven Daarna dagelijkse uitwisseling van alle nieuwe sporen en personen (om het dataverkeer te beperken) Resultaten van een vergelijking zijn zichtbaar voor beide landen Alleen rapportage van voldoende betrouwbare matches 17 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 Voldoende betrouwbare match 18 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 6
Niet voldoende betrouwbare match 19 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 6 locus match met wie? 20 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 Met geen van beide personen! 10 11 21 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 7
Aantal vals positieve 6- en 7-locus matches Aantal loci in match Aantal Vals Echt matches positief 6 65 22 43 66 7 184 173 11 6 % Vals positief 22 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 Prüm werkwijze (II) Bij een onbetrouwbare match van spoor in nieuwe zaak met een persoon in een buitenlandse DNA-databank laat de beheerder van de DNA-databank zelf meteen aanvullend DNA-onderzoek doen om de match te verifiëren Bij een onbetrouwbare match van spoor in oude zaak (ouder dan een 1 jaar) met een persoon in een buitenlandse DNA-databank vraagt de beheerder van de DNAdatabank eerst aan het OM of aanvullend DNA-onderzoek nog steeds zinvol is (mogelijke matchrapportage) 23 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 Prüm werkwijze (III) Geen aanvullend DNA-onderzoek bij matches waarvan het OM heeft aangegeven dat het niet nodig is: > Onbetrouwbare HVC-spoor-spoor matches > Onbetrouwbare matches met NL-personen Geen rapportage bij match met Nederlandse veroordeelde tenzij deze geregistreerd staat in het opsporingsregister Bij near match eerst controle of één van beide DNAprofielen een fout bevat (vals negatieve match) 24 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 8
Vals negatieve match: Typefout 25 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 Vals negatieve match: Analysefout 26 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 Vals negatieve match: Allele drop-out ---- SGM+ Identifiler Powerplex 16 27 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 9
Prüm resultaten per 1-1-2012 Match met: Verwerkingsstatus op 1 januari 2012 DE AT SI LU ES FI FR BG SK RO Totaal Nog te beoordelen 0 42 1 2 62 1 246 0 0 0 354 Extra informatie nodig uit Nederland 113 3 0 0 3 3 26 1 1 1 151 Extra informatie nodig uit buitenland 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Extra onderzoek nodig in Nederland 11 1 1 0 0 0 4 0 0 0 17 Extra onderzoek nodig in het Buitenland 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Gerapporteerd 1057 397 16 40 196 38 530 8 1 8 2291 Geen verdere actie nodig* 4612 288 26 11 159 64 595 4 19 4 5782 Geen match 57 9 1 0 2 6 47 0 1 0 123 Totaal 5850 740 45 53 422 112 1448 13 22 13 8718 * Dubbele spoor-spoor-matches bij de start met een nieuw land Ongeldige matches Matches op 6 loci + een mismatch Matches met Nederlandse veroordeelden Matches waarvoor inmiddels een beter profiel ingestuurd is Al eerder gerapporteerde matches Mogelijke matches met lage prioriteit 28 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 29 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 30 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 10
31 SSR-verdiepingscursus: DNA-databank 30 maart 2011 11