Samen werken aan een gezond en veilig schooljaar Het basisonderwijs & de Jeugdgezondheidszorg 2015/2016
Het basisonderwijs EN de Jeugdgezondheidszorg Gezonde leerlingen die lekker in hun vel zitten, presteren beter en gaan graag naar school. Samen met het basisonderwijs richt de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) van GGD Fryslân zich op de ontwikkeling en gezondheid van alle kinderen van 4-12 jaar. Een groot deel van het contact dat wij met de kinderen en hun ouders hebben speelt zich af bij u op school. Wij willen u daarom graag laten weten waar u ons voor kunt inzetten. Wat kunt u van de JGZ verwachten? 1 Gezondheidsonderzoeken 2 Begeleiding bij de opvoeding 3 Gezonde leefstijl 4 Sociale veiligheid op school 5 Mediawijsheid 6 Advies bij infectieziekten 7 Vertrouwenspersoon 8 Schoolverzuim 9 Ouderbijeenkomsten
Gezondheidsonderzoeken 1 Alle vijfjarige kinderen en hun ouder(s) krijgen van ons een uitnodiging voor een gezondheidsonderzoek op school. Dit is een onderzoek naar de lichamelijke gezondheid en de ontwikkeling van het kind. Ook krijgen alle kinderen en hun ouder(s) in groep 7 een uitnodiging voor een onderzoek. De ouders vullen voor beide onderzoeken een vragenlijst in, die met de arts/verpleegkundige wordt besproken. Als u zich als leerkracht zorgen maakt over een leerling, kunt u altijd ondersteuning aanvragen. 2 Begeleiding bij de opvoeding Ouders van basisschoolleerlingen en leerkrachten kunnen bij de pedagoog van de JGZ terecht voor steun bij de opvoeding en het opgroeien. Er is een telefonisch spreekuur voor vragen over opvoeding en gedrag: 088 22 99 444. Tijdens dit spreekuur zijn de pedagogen dagelijks bereikbaar, van maandag tot en met donderdag van 13.00-15.00 uur en op vrijdag van 9.00-11.00 uur. Ook pedagogische thuisbegeleiding is mogelijk. De pedagoog biedt dan tijdens een kortdurende begeleiding ondersteuning bij vragen over en problemen bij de opvoeding.
Gezonde leefstijl 3 De JGZ denkt graag met u mee over gezondheidsbeleid op school. Denk bijvoorbeeld aan onderwerpen als: traktatie- en voedingsbeleid (digitaal) pesten sport en bewegen Gezonde School Als u structureel aandacht wilt besteden aan gezondheid en veiligheid bij u op school, dan is de werkwijze van de Gezonde School een geschikte methode. Wij ondersteunen u graag en kunnen u adviseren bij het opstellen van een gezondheidsbeleid. Samen zoeken we naar het meest passende antwoord op de vragen en behoeften rondom gezondheid van de leerkrachten, ouders en leerlingen van uw school. Kijk voor meer informatie op www.gezondeschoolfryslan.nl Informatiecentrum Bij het informatiecentrum van GGD Fryslân kunt u terecht voor folders, lesmateriaal, gezondheidsinformatie en advies. De materialen zijn gratis te leen. Meer informatie is te vinden op www.ggdfryslan.nl/informatiecentrum
4 Sociale veiligheid op school Met ingang van 1 september 2015 is elke school wettelijk verplicht om te zorgen voor een veilige omgeving voor leerlingen en leerkrachten. Er moet een prettige sfeer op school zijn, zonder pestgedrag, intimidatie, diefstal, agressie en geweld. Om daar voor te zorgen is met ingang van dit schooljaar de wet sociale veiligheid van kracht. Eén van de onderdelen daarvan is het gebruiken van een effectief anti-pestprogramma. Om scholen te ondersteunen bij hun wettelijke taken is een digitaal veiligheidsplan opgesteld. Meer informatie daarover is te vinden op www.schoolenveiligheid.nl De JGZ kan u adviseren over het beleidsplan bij u op school. Samen met u kunnen we een team- of ouderbijeenkomst over sociale veiligheid organiseren. Wij kunnen u ook adviseren over effectief lesmateriaal. Bij ons informatiecentrum kunt u gratis lesmateriaal over sociale veiligheid lenen, bijvoorbeeld over omgaan met elkaar en pesten. Meer informatie is te vinden op www.ggdfryslan.nl/informatiecentrum
Mediawijsheid 5 Het is een hele uitdaging om het mediagebruik van kinderen in goede banen te leiden. De impact van alle media wordt steeds groter. Juist voor kinderen is het belangrijk dat zij mediawijs zijn en op een goede manier kunnen omgaan met alle media, zowel thuis als op school. En voor u als school is het een kunst om bij te houden wat actueel is bij uw leerlingen. Mediawijsheid omvat alles wat te maken heeft met nieuwe media, social media, internet, smartphones, tablets en hoe hiermee moet worden omgegaan. Hoe geeft u mediawijsheid een vaste plek binnen de school? Wij kunnen u daarbij op de volgende manieren ondersteunen: Het JGZ-team, de jeugdverpleegkundige of pedagoog kan u adviseren en tips geven over een goede manier van omgaan met social media. Wilt u een ouderbijeenkomst over social media organiseren? Wij hebben voor u een overzicht van goede sprekers. Wij kunnen u gericht adviseren over geschikt lesmateriaal dat te gebruiken is bij de verschillende thema s. Ook voor het maken van beleidsafspraken op school kan de gezondheidsbevorderaar u op weg helpen. Als u bijvoorbeeld op zoek bent naar een bruikbaar protocol, dan hebben wij hier goede voorbeelden van. Bij het informatiecentrum van GGD Fryslân kunt u gratis materialen en naslagwerken lenen. Een mediacoach kan u helpen om mediawijsheid een plek te geven in het onderwijs. De mediacoach is gecertificeerd op het gebied van kinderen en online media en kan medialessen geven, kinderen coachen en samen met u ouderavonden verzorgen. Meer informatie? www.mediawijsheid.nl www.mijnkindonline.nl www.vraaghetdepolitie.nl www.gezondeschoolfryslan.nl www.ggdfryslan.nl/informatiecentrum
Als er op school leerlingen of personeelsleden zijn met een infectieziekte, dan moet de school dat melden bij de GGD; dit is wettelijk verplicht. 6 Advies bij infectieziekten Melden is belangrijk De GGD controleert of de genoemde diagnose klopt en geeft gericht advies over hoe u om moet gaan met deze situatie binnen uw school. Daardoor kunnen we samen voorkomen dat de ziekte zich verspreid, en kunnen we onrust voorkomen. Zo kunt u bijvoorbeeld beter niet direct briefjes in school hangen over besmettelijke ziekten. Overleg eerst met de GGD wanneer er een infectieziekte bij u op school is geconstateerd. Melden en overleg Ziekte(n) kunt u melden bij GGD Fryslân, afdeling Infectieziektebestrijding: 088 22 99 222. Voor overleg kunt u ons bereiken op 088 22 99 224 (dit nummer is niet voor ouders bedoeld). Meer informatie vindt u op onze website: www.ggdfryslan.nl/693/infectieziekten Welke ziekten moeten worden gemeld? Aandoeningen Maagdarmproblemen, braken en/of diarree Geelzucht Schurft Plotseling optredende huiduitslag (bijvoorbeeld: krentenbaard, waterpokken, 5e ziekte etc.) Overige ernstige aandoeningen van infectieuze aard, bijvoorbeeld hersenvliesontsteking Wanneer melden? Twee gevallen van diarree die zich binnen één week voordoen in één groep Bij één geval melden Bij meer dan één geval melden Als er twee of meer gevallen van plotseling (nieuw) optredende huiduitslag binnen twee weken binnen een groep optreden Melden
Vertrouwenspersoon 7 Ongewenst gedrag op school, het kan iedereen overkomen. Tussen leerkracht en kind, tussen kinderen onderling. Als school kunt u zich bij GGD Fryslân aansluiten voor het inzetten van een vertrouwenspersoon voor de kinderen en/of ouders. Wat kan de vertrouwenspersoon van GGD Fryslân voor u betekenen? de melder ondersteunen en advies geven; de school adviseren; eventueel voor bemiddeling zorgen; ouders en leerlingen helpen als ze een klacht willen indienen bij de klachtencommissie; zo nodig doorverwijzen naar hulpverlening. U kunt de vertrouwenspersoon bereiken op 088 22 99 222. Hebt u nog geen vertrouwenspersoon, of wilt u hier meer informatie over? Neem dan contact op met uw JGZ-team of stuur een mailtje naar jgz@ggdfryslan.nl.
Schoolverzuim 8 Alle kinderen en jongeren in Nederland zijn volgens de Leerplichtwet verplicht om naar school te gaan. Samen met de gemeente bent u als school verantwoordelijk voor de uitvoering en handhaving van de Wet op de Leerplicht. De JGZ signaleert vroegtijdig mogelijke gezondheidsproblemen en heeft vanuit de wet de opdracht zorg te hebben voor de ziek gemelde of afwezige leerling. Hiermee is verzuim ook een verantwoordelijkheid van de JGZ. Daarom werkt de JGZ nauw samen met de school en de leerplichtambtenaar. Aanmelden van een leerling Een leerling komt in aanmerking voor begeleiding schoolverzuim als aan onderstaande criteria wordt voldaan: de leerling is langer dan twee weken aaneengesloten niet op school, of de leerling is tenminste vijf maal in drie maanden niet op school verschenen, en het verzuim is niet direct het gevolg van een duidelijke medische reden. Als er wel sprake is van een duidelijke medische reden, zoals een chronisch ziektebeeld, is begeleiding vanuit het JGZ-team zinvol als: ontwikkeling en schoolprestaties van de leerling onder druk staan door het verzuim; er twijfels zijn over redelijkheid van de duur en de frequentie van het verzuim. U kunt een leerling aanmelden voor begeleiding via de jeugdverpleegkundige op school. U kunt altijd met onze jeugdverpleegkundige of het zorgteam van de school overleggen over aanmelding of over het verzuim van een individuele leerling.
9 Ouderbijeenkomsten Soms hebben ouders vragen over opvoeding en gedrag. Als school kunt u samen met de JGZ een ouderbijeenkomst of koffieochtend over een gezondheidsonderwerp organiseren. Tijdens deze bijeenkomsten krijgen ouders concrete opvoedtips. Mogelijke thema s zijn: Slapen en zindelijkheid Eten en bewegen Luisteren en gedrag Vergroten van zelfvertrouwen Opvoeden in een digitale omgeving Een ouderbijeenkomst duurt één tot anderhalf uur en kost circa 165,-. Uw JGZ-team geeft u graag meer informatie. Een mailtje sturen kan ook: jgz@ggdfryslan.nl.
samen werken levert veel meer op Als JGZ richten we ons op het gezond en veilig opgroeien van alle kinderen vanaf de geboorte tot de leeftijd van 18 jaar. Onze jeugdartsen, jeugdverpleegkundigen, assistenten, pedagogen en logopedisten van de JGZ hebben jaarlijks zo n 140.000 contacten met kinderen, jongeren en ouders. Een groot deel van dat contact speelt zich af op scholen. Dat is een logische plaats, want ook het onderwijs richt zich op de ontwikkeling en gezondheid van kinderen. Er zijn daarom veel aspecten waarop onderwijs en JGZ met elkaar samenwerken. Samenwerking is een belangrijke voorwaarde om kinderen, jongeren en ouders effectief te ondersteunen. Goed samenwerken lukt alleen als we elkaar kennen, vertrouwen en bereid zijn om te delen in verantwoordelijkheden, kennis en ervaring. Als leerkracht ziet u elke dag uw leerlingen. U kent hen heel goed en weet al gauw wanneer een leerling extra hulp of ondersteuning nodig heeft. Onze JGZ-medewerkers kunnen daarbij een verbindende rol spelen. Samen kunnen we signalen bespreken en zoeken naar een oplossing, zodat kortdurende en lichte hulp volstaat. Wij stemmen ons werk daarom graag af op u als onderwijsprofessional. Hebt u vragen? Wij staan voor u klaar om samen met u te werken aan een gezond en veilig schooljaar.
Startpunt voor gezond en veilig opgroeien Wij werken graag samen met u aan een gezond en veilig schooljaar. Onze ondersteuning kost u niets; alleen aan het organiseren van een ouderbijeenkomst zijn kosten verbonden. Hebt u specifieke vragen of wensen, laat het ons dan weten! Contact GGD Fryslân Jeugdgezondheidszorg Postbus 612, 8901 BK Leeuwarden Telefoon: 088 22 99 444 E-mail: jgz@ggdfryslan.nl www.ggdfryslan.nl/jgz