Het Rode Boek: empowerment en spreekvaardigheid voor analfabeten NT2-CONFERENTIE BVNT2 20/05/2017

Programma 1. Context, doelgroep en functie van het Rode Boek 2. Thematisch spreken en luisteren 3. Empowerment 4. Drie functies van het portfolio 5. Mogelijkheden: materialen, werkvormen, buitenschools leren 6. Implementatieplan HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 2

Context van alfabetisering NT2 technisch lezen en schrijven functioneel lezen en schrijven studievaardigheden spreken en luisteren HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 3

Spreken en luisteren 50 % van de lestijd en veel buitenschools Zonder ondersteuning van schrift TPR(S) (uitbeelden, bewegen) Veel plaatjes en filmpjes Veel herhalen Vaak thematisch, met bijeen gesprokkeld materiaal. Gevolg: veel losse bladen, raken zoek en in de war moeilijk terugkijken en herhalen weinig overzicht en eigenaarschap cursist HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 4

HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 5

Functie van het Rode Boek Praktisch: al het materiaal overzichtelijk en heel bij elkaar in een stevig boek Studievaardigheden Thematisch spreken en luisteren Empowerment HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 6

Voor welke cursisten? mondelinge vaardigheden 0 - niveau <A1 schriftelijke vaardigheden 0 - niveau <Alfa A niet of weinig naar school geweest weinig zelfvertrouwen langzaam lerende cursisten HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 7

Studievaardigheden met het Rode Boek cursist leert werken van links naar rechts en van boven naar beneden. cursist leert aantekeningen te maken, een weerslag op papier van wat er in de klas en buitenschools gedaan is. cursist leert dat je in een boek informatie terug kunt zoeken. cursist leert dat een boek iets waardevols kan zijn, waar je je persoonlijk mee verbonden kunt voelen. HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 8

Studievaardigheden met het Rode Boek Zie ook Raamwerk Alfabetisering NT2, kolom principes van geletterdheid Kennis van het feit dat geschreven taal een neerslag is van gesproken taal Kennis van de relatie tussen beeld en informatie HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 9

Thematisch spreken en luisteren Begint dichtbij de cursist, breidt zich steeds verder uit: Thema mijn gezin Thema mijn huis Thema mijn buurt Thema mijn gezondheid Thema mijn school Thema zaken regelen Thema opleiding Thema werk HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 10

Thema Mijn Gezin HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 11

Thema Mijn Buurt HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 14

Openbaar vervoer HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 17

Thema: Gezondheid HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 18

Wissel uit in tweetallen (5 min) Wat voor alfagroep heb jij? Doelgroep: nieuwkomer, ISK er, oudkomer Doelperspectief (inburgering, ontheffing, naar werk, naar opleiding) Landen van herkomst Schoolervaring Leersnelheid Niveau mondelinge en schriftelijke vaardigheden Welke thema s voor de mondelinge sluiten aan bij de leefwereld van jouw cursisten? HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 20

Empowerment Drie stappen: Wie ben ik? Wat kan ik? Wat wil ik nog meer leren? HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 21

Stap 1 Wie ben ik? Groepsgesprek op rond niveau A1 Zelfportret HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 22

Stap 2 Wat kan ik? HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 26

Stap 3 Wat wil ik nog meer leren? Terugkerend gesprek Hoe meer je weet en kunt, hoe meer je wilt leren Aansluiten bij motivatie en doelen van de cursisten Tip: meer voorbeelden van leerdoelen in het Portfolio Alfabetisering NT2 HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 28

Ik wil Meer weten over lichaam en gezondheid Zelf naar de dokter Praten op de school van mijn kind Mijn thuisadministratie doen Zelf met het OV Lezen en schrijven HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 29

Nog meer over empowerment Het maken van een eigen boek gaf cursisten zelfvertrouwen en kracht Regelmatig terugkijken in het Rode Boek en vooruitgang ervaren! Bij het mondelinge examen gaf het houvast: Dit heb ik geleerd over de thema s Hier heb ik Nederlands gepraat Concreet aanwijzen en erover vertellen HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 30

Bespreek in drietallen (10 min) Zijn jouw cursisten gebaat bij empowerment-activiteiten? Waaraan merk je dat? Wat hebben je cursisten nodig om meer zelfvertrouwen te krijgen en sterker te worden? Wat zou je nog meer willen doen aan empowerment? HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 31

De drie functies van een portfolio 1. Onderwijsportfolio 2. Ontwikkelportfolio 3. Examenportfolio HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 32

Het Rode Boek als onderwijsportfolio Het portfolio dient als lesmateriaal Heel veel herhalen van de woordenschat per thema Het Rode Boek is een soort thematisch beeldwoordenboek op maat Rollenspellen en dialoogjes herhalen TPR Functioneel lezen en schrijven HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 33

Voorbeelden van taken met het Rode Boek 1. Een hoge verwachting voor twee cursisten die een uitdaging nodig hebben: Zoek de datum 4 oktober terug in je boek. Vertel over drie minuten aan de groep wat we die dag hebben gedaan en laat de foto s zien. 2. Een TPR woordenschatoefening met de klassenassistent voor twee cursisten die net nieuw zijn. Thema mijn huis. Waar is de keuken? Waar is het bed? De cursisten wijzen de plaatjes aan. 3. Thema Gezondheid. Verwerkingsoefening. Een groepje cursisten knipt plaatjes van eten uit folders. Ze plakken de gezonde dingen op de ene pagina en de ongezonde eten op de andere pagina in hun Rode Boek. Er ontstaat discussie over wat gezond eten is. HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 34

Het Rode Boek als ontwikkelportfolio Het Rode Boek laat het leerproces zien Welke stappen heeft de cursist gezet? Bekrachtigend voor de cursist Informatief voor de docent en evt. toetsafnemer HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 35

Het Rode Boek als examenportfolio In mijn project: Spreekexamen op A1 of A2 aan de hand van het eigen Rode Boek Ontheffing van de inburgeringsplicht (voor 2013) Ongeveer 200 cursisten in Amsterdam Nieuw West HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 36

Het Rode Boek als examenportfolio Te gebruiken als voortgangstoets mondelinge vaardigheden? HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 38

Materialen Echte foto s uit de omgeving van de cursist (b.v. doorgeappt en afgedrukt met toestemming) Tekeningen van het bord Plaatjes van folders van Supermarkten Hema, Action, Blokker, IKEA Huisarts en GGD Bibliotheek etc. Kleurpotloden en viltstiften Scharen en lijmstiften HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 39

Buitenschools leren met het Rode Boek Elk thema gekoppeld aan buitenschoolse activiteiten en praktijkopdrachten Zowel individueel als met de hele groep Voorbeelden: Een afspraak maken aan de telefoon Praten bij de huisarts Praten met leerkracht kind Een rondleiding bij een bedrijf of opleiding Voorlichting over mantelzorg Op stap in de omgeving van de school Tip: zie voor meer voorbeelden van buitenschools leren en projectwerk de presentatie van Joke Drijkoningen van 20/05/2017. Zal op de site van de BVNT2 verschijnen. HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 40

Mogelijkheden met het Rode Boek Ideeën voor andere mogelijkheden? HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 41

Toepassing in je eigen alfaklas HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 42

Individueel: Hoe wil je verder gaan met het Rode Boek? (5 min) Wat voor cursisten? Welke thema s voor spreken? Hoe wil je aan empowerment werken? Welke werkvormen en materialen zijn passend voor jouw cursisten? Hoe past het in je lesplanning? (hoe vaak en hoe lang?) Wil je het Rode Boek ook gebruiken om voortgang te meten? Is het nodig om te overleggen over je plannen? (co-docent, coördinator, collega s) Heb je nog vragen? HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 43

Afsluiting Wil je de presentatie en de hand-outs ontvangen? Laat dan je e-mailadres achter Vragen of opmerkingen? Mail gerust naar annemarienuwenhoud@gmail.com Bedankt voor je aandacht en inzet! HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 44

Met dank aan: Ineke van de Craats De cursisten en collega s van Stichting Impuls Amsterdam (2011-2014) HET RODE BOEK NT2-CONFERENTIE BVNT2 20-05-2017 ANNEMARIE NUWENHOUD 45