TECHNOLOGIE AAN HET WERK Maandelijks, niet in juli Twaalfde jaargang Nummer 127 mei 4 EUR www.smartbiz.be Privé smartphones en tablets veroveren de werkvloer Toelaten of niet? Wat met extra kosten? Hoe malware vermijden? BRING YOUR OWN DEVICE EN VERDER: Boekhoudsoftware als MANAGEMENT COCKPIT p. 32 Kunt u WINST maken met open source? p. 12 Op uw eentje een MILJARDENBEDRIJF p. 16 Wat uw bedrijf kan leren van THE GODFATHER? p. 50 Afgiftekantoor: Antwerpen X - P 2A9067 Wanneer zijn BONUSSEN (g)een goed idee? p. 18
Can you afford not to invest in software testing? Put our knowledge and experience to work for you Training ps_testware is not only an accredited provider of all ISTQB-courses, but also offers certification, on-demand and tailor made trainings on structured software testing and related fields, like for example agile, requirements and security testing. Consultancy ps_testware provides expert advice on software testing, from assessing your current test organization and efficiency to developing a specific security, performance or automation testing strategy or on the job coaching. Managed Staffing ps_testware staff consists exclusively of experienced software testers who hold at least one ISTQB-certificate. A pro-active attitude, flexibility and professionalism are at the heart of their daily work on your project. www.pstestware.com info@pstestware.com +32 16 35 93 80 Belgium I France
EDITO Titel Softdrugs op de werkvloer WILLIAM VISTERIN Hoofdredacteur Een nieuwe ziekte houdt de wereld in zijn greep: nomofobie. De term komt van van no mobile phobia. Het is een soort van panische angst om zonder gsm of smartphone te vallen, hem te vergeten, vergeten op te laden of erger: hem kwijt te spelen. Voor sommige mensen zijn mobiele toestellen flink verslavend. Dat is op zich niets nieuws. Jaren geleden ging in Boston de eerste ontwenningskliniek voor BlackBerry-verslaafden open. Voor mensen dus die onrustig worden als het lampje op hun toestel begint te pinken, dat aangeeft dat ze nieuwe mail hebben. Ze worden angstig bij de gedachte dat ze niet bereikbaar zijn of anderen niet kunnen bereiken. Ik ken mensen die altijd en overal hun telefoon opnemen, ook al zitten ze op restaurant of in een sollicitatiegesprek. Mobiele toestellen kunnen dan wel verslavend zijn, ze worden tegelijk ook gedoogd. Dat is mijn tweede link die ik maak met softdrugs. Een analist van Forrester vertelde me onlangs op een persbijeenkomst het verhaal van een CEO van een groot bedrijf die zijn ipad in de taxi had laten liggen. Dat was bijzonder vervelend omdat er toch wel wat corporate (lees: vertrouwelijke) informatie op terug te vinden was. Bleek dat de IT-afdeling van zijn bedrijf niet wist dat de brave man zijn ipad gebruikte voor de zaak. Meestal heeft net het management nog enige invloed om te eisen dat hun persoonlijk toestel door de IT-afdeling wordt ondersteund. Als zij hun stem verheffen, moet IT volgen. Maar het is vooral het voetvolk dat, geheel in de trend van BYOD of Bring Your Own Device, zijn eigen privétoestellen mee naar kantoor neemt. Meer dan zeven werknemers op tien, zo blijkt, gebruikt een privétoestel voor professionele doeleinden. Maar veel minder bedrijven laten dit officieel toe of geven er ondersteuning voor. Ze hanteren een soort van gedoogbeleid. Smartphones en tabletpc s: het zijn de softdrugs op de werkvloer. PS: Welkom in Smart Business 127: We nemen dus de trend van BYOD onder de loep. We schrijven ook onder meer over boekhoudsoftware die een managementcockpit wordt, over bonussen, over mobile marketing, over het zakelijke model van open source en hoe u in uw eentje een miljardenbedrijf kunt runnen. Doe er uw voordeel mee! HOOFDREDACTEUR ADJUNCT-HOOFDREDACTEUR MEDEWERKERS VORMGEVING TECHNICAL DIRECTOR SALES MANAGER SENIOR ACCOUNT MANAGER SALES ASSISTANT MARKETING MANAGER MARKETING ASSISTANT ABONNEMENTEN WWW.SMARTBIZ.BE VERANTWOORDELIJKE UITGEVER CONTACT MET DE REDACTIE Minoc Business Press NV Parklaan 22/10 2300 Turnhout Tel: 014/46.23.00 Fax: 014/46.23.66 3
INHOUD RADAR 8 Het decennium van de klant 8 Windows 8 voor tablet: de weg is nog lang 9 Wie bezit het internet? Amazon, Google of de seksindustrie? 9 Vier lessen die we kunnen leren uit Facebook en Instagram 10 Vier redenen om van naam te veranderen 11 Waarom de mens de computer de baas blijft Rekenen, schaken en sinds kort ook quizzen kan de computer beter dan wij. Worden computers straks slimmer dan mensen? 12 Een miljard argumenten pro open source Linux-expert Red Hat draait nu al een milard dollar omzet. Zijn ze voorloper in een trend van winstgevende open source-modellen of de gelukkige uitzondering? BUSINESS 14 De smartphone als mobiel marketinginstrument Smartphones bieden marketeers een waaier van mogelijkheden om consumenten te benaderen en te bewerken. Wat kan en wat mag? 16 Het virtuele miljardenbedrijf Kunt u een bedrijf met pakweg veertig miljard dollar omzet draaien zonder één enkele werknemer? Met de juiste keuzes raakt u toch een heel eind in die richting. 18 Aan hoeveel bonus had u gedacht? Variabele beloningen zijn niet per definitie slecht, als ze goed worden aangewend. Dit artikel bespreekt niet alleen hoeveel maar ook aan wie en waarom. TECHNOLOGIE 42 Testers zijn geen eiland De testdivisie heeft de voorbije jaren een forse evolutie doorgemaakt. En maar goed ook, want het belang van grondig testen kan niet overschat worden 46 Kan uw smartphone een vliegtuig doen crashen? De signalen en frequenties zouden de boordsystemen van het vliegtuig ontregelen. Maar is dat ook echt zo? 47 Hoe zinvol is een snelcursus programmeren? Hoe makkelijk is het om pakweg een historicus of burgemeester op één jaar tijd te leren programmeren? EN VERDER 3 6 20 48 48 38 49 50 De lijst: Vijf zakentips van The Godfather 16 38 22 DOSSIER BYOD 22 Wat met doe-het-zelvers? Personeelsleden die hun eigen toestellen meebrengen en gebruiken: hebt u er een antwoord op? Het fenomeen BYOD (bring your own device) vanuit alle hoeken belicht. 26 Hoe veilig zijn uw mobiele apparaten? De toenemende populariteit van smartphones en tablets zorgt voor veel meer mobiel internet. Moet u nu extra bang zijn voor malware? 28 Hoe temt u uw telecomfactuur? De trend naar BYOD maakt er de telecomfactuur voor uw organisatie niet eenvoudiger op. Telecom Expense Management (TEM) kan hier redding brengen. 46 DOSSIER BOEKHOUDEN 32 De nieuwe dimensies van boekhoudsoftware Boekhoudsoftware wordt wel eens het kloppend hart van het bedrijf genoemd. Maar wat doet uw hart sneller kloppen? 34 Gebruikers aan het woord Pixular, Ethias, Bopro en MSC: vier uiteenlopende bedrijven met één gemeenschappelijk kenmerk: bij alle vier zorgt de nieuwe software voor een duidelijke meerwaarde. Adverteerdersindex Aca IT-Solutions...3C Admisol...5 Check Point...4C Combell Group...43 Dell...insert Exact Software...27 I.T. Works...13 Inaras...15 LCL Belgium...coverspot PS Testware...2C Sage Bob Software...19 Sogeti Belgium...49 Telenet...7 WinBooks...31 Wings...23 4
Admisol administrative solutions Heeft u ooit gezocht naar een boekhoudprogramma dat: 2000-2012 12 jaar online boekhouden! te moeten installeren Aarzel niet en vraag NU uw testdossier aan op www.admisol.be. Admisol Office Admisol Travel Admisol Electro Admisol Vrij Beroep Admisol Stock Admisol Retail Admisol Immo Admisol Accountancy Aanpassingen op maat Reeds 12 jaar online boekhouden Gratis test: www.admisol.be Admisol nv Victor Braeckmanlaan 367 B 9040 Gent Tel 092/185.185 e-mail info@admisol.com
RADAR CARTOON & QUOTES "Na twee uur overleg groeit er een consensus over een hashtag voor de vergadering." Niet zozeer het aantal gevonden fouten weegt door als wel de kwaliteit van de software na het testen", Jorge Van der Straten, pre-sales consultant testing bij CTG, op pagina 42. Exotische toestellen zijn niet toegelaten", Jean-Luc Delvaux, International Security Solutions Manager bij Belgacom, op pagina 24. Computers kunnen goed omgaan met alles wat telbaar en exact is, maar niet alles wat telt is telbaar", Bennie Mols, op pagina 11. Rapportering neemt meestal de vorm van add-ons op basis van Excel, tot nader order nog steeds de grootste BI-leverancier ter wereld", Peter Derycke, business development manager bij Christians Computer Services, op pagina 33. 6
Goed beveiligd op elk niveau Steeds zeker van design tot support! Zorgeloos vergaderen omdat u weet dat al uw data waterdicht beveiligd zijn? Met Telenet beschikt u over ervaren security consultants die steeds gaan voor een geïntegreerde totaalaanpak - van design tot support. Zo n op maat gesneden beveiliging geeft u de kans om elke dag opnieuw ongestoord zaken te doen. Bel 0800 66 066 voor advies of ga naar telenet.be/security. Telenet for safer Business
RADAR 8 IT De semiconductormarkt was in 2011 goed voor een wereldwijde omzet van 307 miljard, zo berekende onderzoekbureau Gartner. Dat is bijna 2% meer dan in 2010. Intel heeft hierin een marktaandeel van 16,5%, bijna het dubbele van achtervolger Samsung dat een kleine 9% marktaandeel heeft. In het eerste kwartaal van 2012 kende ook de PCmarkt een lichte stijging, volgens IDC ditmaal. Het aantal geleverde PC s steeg met 2,3% tot 87 miljoen stuks. HP blijft koploper met ruim 15 miljoen verkochte PC s. Lenovo springt over Dell naar de tweede stek, met bijna 12 miljoen PC s. De Japanse elektronicagigant Sony gaat wellicht 10.000 mensen wereldwijd ontslaan. Voor Sony Europe Belgium zouden van de 350 medewerkers er zowat 55 moeten vertrekken. IBM lanceerde een nieuwe generatie serversystemen, PureSystems genaamd. Het is IBM s eerste echte gooi naar een geconvergeerd systeem. En het kreeg veel artificiële intelligentie ingebouwd zodat het als een systeemmanager kan redeneren. De markt voor Unified Threat Management beveiligingssystemen (UTM) overschreed vorig jaar de kaap van 1 miljard dollar en steeg met bijna 20 procent. Fortinet, SonicWall, Juniper en Checkpoint zijn er de belangrijkste spelers. Het decennium van de klant STEF GYSSELS Onze maatschappij is sterk veranderd door de beschikbare technologie. Maar het werkt ook omgekeerd: de technologie wordt evenzeer bepaald door maatschappelijke trends. Onderzoeksbureau Gartner heeft enkele trends opgelijst die volgens hen de grootste invloed zullen hebben op de evolutie van de technologie in de komende tien jaar. Wij selecteerden er zes voor u. 1. Tijd is geld Dit is heel letterlijk te nemen: hoewel technologie alles sneller laat verlopen, ervaren de meeste mensen een steeds groter tijdsgebrek. Klanten zijn bereid om steeds meer geld neer te leggen voor diensten die hen helpen wat van die verloren tijd terug te winnen. 2. Vrouwen gezocht De komende jaren zullen vrouwen nog meer zeggenschap krijgen over technologie- en andere budgetten, zowel in de huishoudens als in bedrijven. Technologiebedrijven moeten hierop inspelen, onder meer door meer vrouwelijk marketingen creatief talent aan te werven. 3. Sociale netwerken veranderen de regels De consumentenmarkt zal zich steeds meer in en rond sociale netwerken begeven. Hier gaat de klant op zoek naar informatie en hier zal elke onderneming zich dus ook moeten kunnen profileren en interageren. Dat zal voor sommige organisaties totaal nieuwe bedrijfsmodellen vergen. Windows 8 voor tablet: de weg is nog lang ROWALD PRUYN & WILLIAM VISTERIN Windows 8, officieel de naam van Microsofts nieuwste besturingssysteem, krijgt slechts vier edities, inclusief de veelbesproken versie voor tablet pc s. Computers met een x86-processor kunnen kiezen tussen Windows 8 en Windows 8 Pro, waarbij de Pro volgens Microsoft geschikt is voor zakelijke toepassingen als encryptie, virtualisatie, en pc-beheer. De derde versie, Windows 8 Enterprise, is specifiek gemaakt voor de grote bedrijven die zogenaamde Software Assuranceovereenkomsten hebben gesloten met Microsoft. Het vierde familielid, meest besproken én meest revolutionair, is Windows 8 RT. Deze versie is speciaal gemaakt voor pc s en tablets met ARMprocessoren. Het komt enkel pre-geïnstalleerd en zal een speciale versie van Microsoft Office bevatten voor aanraakschermen. Met Windows 8 wil Microsoft een speler van betekenis worden op de tabletmarkt die nu nog gedomineerd wordt door ipads en Android-toestellen. 4. Klantenvertrouwen moet je verdienen Mensen vertrouwen de traditionele machten banken, overheid, corrupte bedrijven niet meer en zijn op zoek naar nieuwe organisaties en merken die ze kunnen vertrouwen. Bedrijven die tonen dat ze hun vertrouwen waard zijn, kunnen nu een relatie opbouwen die bijzonder lang kan standhouden. 5. Eén merk, vele kanalen Voor u zijn de verschillende kanalen retail, online, persoonlijk contact misschien allemaal verschillend, maar voor de klant bent u slechts één merk, één onderneming. De uitdaging voor u is om te weten welk kanaal de klant verkiest voor welke interactie, en uw organisatie navenant te veranderen. 6. Dood aan de complexiteit De klant haat complexiteit. Zij wil steeds meer functionaliteit maar die moet steeds eenvoudiger te hanteren zijn. Grote uitdaging voor de technologiebedrijven in de komende jaren is hieraan tegemoet te komen: met eenvoudiger interfaces maar ook eenvoudiger prijsmodellen en betrouwbare klantendienst bij eventuele problemen. Het marktaandeel van Windows in de tabletmarkt zou volgens onderzoeksbureau Gartner in 2012 groeien naar 4 procent en naar bijna 12 procent in 2016. De weg is dus nog lang in dit domein. Een lanceringsdatum voor Windows 8 is er nog niet. Verwacht wordt dat de eerste apparaten met Windows 8 aan het eind van 2012 verschijnen. Ondanks de toenemende concurrentie van bedrijven als Google en Apple doet Microsoft het als bedrijf overigens beter dan verwacht. De onlangs voorgestelde kwartaalcijfers van het bedrijf lagen bijvoorbeeld hoger dan wat analisten hadden voorspeld. De positieve trend geldt voor alle afdelingen met uitzondering van Entertainment & Devices, het departement van onder meer de Xbox.
KORT Wie bezit het internet? Amazon, Google of de seksindustrie? WILLIAM VISTERIN Internet is dan wel een wereldwijd en gedecentraliseerd medium, in de praktijk blijken bepaalde bedrijven of sectoren een groot deel van de internettrafiek voor hun rekening te nemen. Uit recent onderzoek van het in dataanalyse gespecialiseerde DeepField Networks blijkt dat zowat 1 procent van alle internettrafiek over de Amazoninfrastructuur gaat. Het bedrijft beschikt over enkele klanten, zoals Dropbox, Netflix en Instagram, die hier mee voor instaan. 1 procent is veel, maar nog een stuk minder dan andere grote jongens als Facebook en Google. Arbor Networks, een specialist in online security, berekende bijvoorbeeld dat Google instaat voor 6 à 7 procent van alle internettrafiek. Ondanks deze indrukwekkende cijfers is er één sector die al de rest overtreft: de seksindustrie. Onderzoek van de in IT gespecialiseerde website ExtremeTech concludeert dat adult sites ongeveer 30 procent van de wereldwijde internettrafiek inpalmen. Een pornosite als YouPorn is op z n eentje al goed voor 2 procent van alle data op internet, en dan voornamelijk 4 lessen die we kunnen leren uit Facebook en Instagram STEF GYSSELS De overname van Instagram door Facebook was in vele opzichten spraakmakend, en de aandachtige toeschouwer kon hier heel wat uit leren. Wij noteerden alvast de volgende lessen. Denk visueel 1 Een beeld zegt meer dan duizend woorden, dat weten we al eeuwen. Maar Mark Zuckerberg trok er ook de logische conclusie uit: als Facebook wil blijven groeien en bloeien, moet het ook op visueel vlak ijzersterk staan. De overname van het populairste sociale netwerk voor het delen van foto s (behalve Facebook zelf natuurlijk) ligt dan ook voor de hand, en een miljard dollar lijkt dan een peulenschil in vergelijking met het advertentiepotentieel dat Facebook op termijn zou kunnen mislopen. De ene antitrust is de andere niet 2 Waar Microsoft nooit had van mogen dromen, daar raakt Facebook blijkbaar moeiteloos mee weg: het overnemen van zowat de enige grote rivaal in een specifieke markt, eigenlijk vooral om het marktaandeel te vrijwaren. Facebook zwaait dan wel met het argument dat beider diensten gratis zijn, maar natuurlijk wordt de keuze kleiner, dus uiteindelijk is dit voor de consument ook een mogelijk nadelige zaak. Size doesn t matter 3 Elders in dit nummer (bladzijde 16) vragen we ons af of iemand een miljardenbedrijf op z n eentje kan beheren. videobeelden, Aldus Sebastian Anthony van ExtremeTech. YouPorn krijgt dagelijks 100 miljoen pageviews en versluist bijna 1 petabyte (= 1.000 terabytes). Pornosites zijn niet alleen populair bij internetgebruikers, ze kunnen hen ook langer boeien, stelt hij. Daar waar een gemiddelde bezoeker 3 tot 6 minuten op een nieuwssite blijft rondhangen, is dat bij porno al snel 15 tot 20 minuten. Wereldwijde internettrafiek komt via: Amazon: 1% Google: 7% Seksindustrie: 30% De mensen bij Instagram komen in elk geval al dichtbij. Met slechts dertien medewerkers bouwden ze een organisatie uit die uiteindelijk voor ruim een miljard dollar van de hand werd gedaan. Dichter dan dit zullen weinigen bij de American Dream geraken. Facebook = Zuckerberg = 4 Facebook De onderhandelingen en beslissing om Instagram over te nemen waren in kannen en kruiken nog voor de raad van bestuur van Facebook zelfs maar werd ingelicht. Ingelicht is inderdaad het juiste woord want van raadplegen was niet veel sprake meer. Het toont nog maar eens aan dat het bedrijf, hoezeer het de voorbije jaren ook moeite heeft gedaan om een volwaardige bedrijfsstructuur op te bouwen, toch nog steeds een one man show blijft. Wie een goed zakenvoorstel heeft voor Facebook, kan dus maar beter op zoek naar het rechtstreekse nummer van Mark Zuckerberg zelf. De geconsolideerde omzet van EMC, marktleider in informatie-infrastructuuroplossingen, bedroeg 5.1 miljard dollar, een stijging van 11 procent in vergelijking met datzelfde kwartaal van vorig jaar. TELECOM Mobistar stelt nieuwe tariefplannen. Daaruit blijkt dat de operator voortaan dierennamen hanteert zoals een eekhoorn, kangoeroe, dolfijn of panter voor de formules. Opvallende nieuwigheid is dat men elke maand kosteloos kan omschakelen naar een andere formule. Nokia blijft in het verdomhoekje. In het eerste kwartaal van 2012 liet de gsm-bouwer een verlies optekenen van 1,3 miljard euro op een omzet van 7,35 miljard euro. De wereldwijde sales manager is meteen de laan uitgestuurd. De komende maanden wordt de smartphonemarkt overspoeld met toestellen met Intel-hardware erin. De eerste komt van het Indische bedrijf Lava International. Nadien volgen nog onder meer Lenovo en Motorola. KPN is op zoek naar een overnemer voor Base. Bij het ter perse gaan was de overnemer nog niet bekend. Telenet en Voo worden het vaakst genoemd maar ook een aantal investeerders, waaronder de Franse miljardair Xavier Niel, zijn naar verluidt kandidaat. De aandeelhouders van Belgacom hebben ingestemd met een dividend van 2,18 euro per aandeel. De Belgische staat krijgt als meerderheidsaandeelhouder 394 miljoen euro aan dividenden. Apple stelt een actief onderzoek in naar Wifi-problemen met de derde generatie ipad, zo blijkt uit een intern document. ONLINE Censuurwet SOPA krijgt een opvolger: de Cyber Intelligence Sharing and Protecting Act, kortweg CISPA. Over websites offline halen wordt minder gerept maar er zit nog veel munitie in voor overheidsinmenging. Toch hebben vele online giganten ditmaal hun steun al toegezegd. Na de originele URL van The Pirate Bay is nu ook het Belgische alternatief depiraatbaai.be geblokkeerd door het gerecht. Dat is ook het geval bij het minder bezochte alternatief baiedespirates.be. Microsoft breidt zijn Windows Store uit. Het bedrijf ondersteunt nu onder meer een Belgische en Nederlandse applicatiewinkel voor Windows 8. De wissel aan de macht bij Google heeft Eric Schmidt geen windeieren gelegd. De voormalige topman van het internetconcern ontving het voorbije jaar maar liefst 101 miljoen dollar. 9
RADAR Vier redenen om van naam te veranderen 10 Nieuwe bazen, nieuwe wetten, nieuwe business of rampspoed. De aanleiding om als organisatie van naam te veranderen verschilt en is van alle tijden. Al lijken naamsveranderingen wel in de lift te zitten. Onlangs werd Kyocera Mita bijvoorbeeld nog Kyocera Document Solutions. Android Market werd Play Store en Dexia ging over in Belfius. WILLIAM VISTERIN Naamsveranderingen zijn duur. De naamswijziging van het Amerikaanse telecombedrijf Cingular in AT&T had circa 2 miljard dollar als prijskaartje. Voor Belfius zou het ongeveer 35 miljoen euro kosten. Soms zijn ze voer voor spot. Zo werd Belfius op Twitter al snel als Belgium finances us ingevuld. Maar tegelijk zijn ze onvermijdelijk. Elk bedrijf jong en oud ondergaat het. Google heette oorspronkelijk BackRub. En zelfs het honderdjarige IBM heette tot 1924 nog Computing Tabulating Recording Corporation. Al zijn de redenen voor een nieuwe naam erg divers. 1. Propere lei Dat is de soort die het meest in het oog springt. Een bedrijf komt in slecht daglicht terecht en om het blazoen op te poetsen kiest men voor een nieuwe naam. Zo wil verzekeringsgroep Ageas met de naamswijziging het Fortisdebacle afsluiten. Ook Dexia Bank en Belfius past hier in het rijtje. Toch gaat het vaak om een totale reorganisatie en is de spreekwoordelijke streep onder het verleden doorgaans maar een van de drijfveren. Tot deze categorie behoren ook bedrijven die zich een moderner of eigentijdser elan willen aanmeten. Denk bijvoorbeeld aan de rebranding van Belgian Post Group naar bpost onder de slogan helemaal klaar voor morgen. 2. Van moeten Sommige bedrijven veranderen omdat ze hun huidige naam simpelweg niet meer mogen gebruiken. Orange werd bijvoorbeeld Base omdat ze hun oorspronkelijke naam niet meer mochten gebruiken. Ander bekend voorbeeld is dat van Arthur Andersen en Andersen Consulting, later omgedoopt tot Accenture, die een juridische veldslag uitvochten rond het gebruik van Andersen in hun naam. Het latere Accenture verloor. Het verlies van de naam Andersen was toen een harde slag. Maar later haalde Accenture opgelucht adem, toen de naam Andersen ten onder ging in het Enron-faillissement. Het bedrijf had toegegeven dat een van zijn partners documenten over de boekhoudkundige controles bij Enron heeft vernietigd. Hoewel een gespecialiseerde firma was ingeschakeld om een nieuwe naam voor het bedrijf te vinden, was de naam 'Accenture' overigens afkomstig van een Noorse werknemer. 3. Nieuwe bazen, nieuwe namen Vaak veranderen de namen van bedrijven omdat ze betrokken zijn in een of andere vorm van consolidatie. Meestal gaat bij een overname de identiteit van de prooi teloor. In deze categorie zitten de meest voor de hand liggende voorbeelden: AB Inbev. AOL Time Warner of PricewaterhouseCoopers. Soms gaat het om een vereenvoudiging: Fujitsu Siemens Computers werd daardoor bijvoorbeeld Fujitsu Technology Solutions. 4. De vlag en de lading Sommige bedrijven veranderen van naam omdat hun activiteiten niet meer stroken met hun naam. Dell Computer werd bij voorbeeld Dell omdat het intussen veel meer doet dan computers slijten. Het meest voor de hand liggende voorbeeld is Yahoo dat in het begin Jerry s Guide to the World Wide Web heette. Maar zoals wel vaker gaat het om een combinatie van redenen. De naamsverandering van Kyocera Mita naar Kyocera Document Solutions legt de focus op de volledige informatiestroom binnen een organisatie in plaats van louter het afdrukken van informatie.
BOEK Waarom de mens de computer de baas blijft Rekenen, schaken en sinds kort ook quizzen. Allemaal onderdelen waar de mens de duimen moet leggen. Worden computers straks slimmer dan mensen? WILLIAM VISTERIN Turings Tango, Waarom de mens de computer de baas blijft, Bennie Mols, 2012, Nieuw Amsterdam, 222 pagina s, ISBN: 9789046812372 Ik verwelkom onze nieuwe computer-opperheren, stelde Ken Jennings, een van de beste menselijke quizspelers ter wereld, toen hij ongeveer een jaar geleden werd verslagen door IBM s supercomputer Watson in de kennisquiz Jeopardy. De overwinning van Watson is verbazingwekkender dan die van de veel bekendere schaakcomputer Deep Blue in zijn roemruchte kamp tegen wereldkampioen Gary Kasparov. Bij schaken liggen de regels vast en zijn de mogelijke schaakposities eindig. Maar het aantal kennisfeiten is dat niet, en bovendien vergt een quiz als Jeopardy enig taalgevoel. Als computers de mens verslaan bij het schaken en quizzen, kunnen we ze dan niet upgraden tot een denkende machine? Dat is een beetje het uitgangspunt in Turings Tango, het boek van wetenschapsjournalist Bennie Mols. In de jaren vijftig had de Britse wetenschapper Alan Turing een test bedacht. Wanneer u na vijf minuten chatten mens of machine niet kon onderscheiden wie mens of machine was, kon men officieel stellen dat de machine kon denken. De zogenaamde Turing-test verwierf al snel een cultstatus onder wetenschappers, filosofen en het grote publiek. Vliegtuigen kunnen bijvoorbeeld op automatische piloot landen, al gebeurt het altijd onder het alziend oog van de echte piloot. Waar de Turing-test draaide om de vraag wanneer de computer de mens zal vervangen, draait het in de toekomst om welke combinatie van mens en machine het best werkt. Toen Gary Kasparov onlangs een schaaktornooi organiseerde waaraan zowel teams van mens en computer onderling mochten deelnemen, bestond het winnende team noch uit een schaakgrootmeester noch uit een supercomputer. Neen, het was een team van amateurs dat met de prijzen ging lopen, omdat zij terugvielen op een goede onderlinge samenwerking en feedback van drie schaakcomputers. Mens en machine zijn gedoemd om nog jaren met mekaar te werken. Vandaag vijftig jaar later is nog geen enkele machine in de test geslaagd, en bovendien ziet het er niet naar uit dat het snel zal gebeuren. Machines die denken als een mens zijn een halve eeuw na Turing nog altijd een utopie, vermits ze falen op cruciale vereisten. Watson en Deep Blue versloegen de mens met brute rekenkracht in plaats van aangeleerd inzicht. Zonder zintuigen die de wereld waarnemen, kan een computer die kennis zelf niet opdoen en moet het deze expliciet geprogrammeerd krijgen. Computers zijn ook niet creatief en slecht in interpretatie en in het herkennen van patronen als het gezicht van uw buurman of het geluid van een politiesirene. Computers kunnen goed omgaan met alles wat telbaar en exact is, maar niet alles wat telt is telbaar, vat Bennie Mols het samen in zijn boek. Tango Kunstmatige intelligentie heeft de mens niet vervangen, maar de menselijke intelligente verrijkt en uitgebreid. Dat is de tango in het boek van Mols. We gebruiken zoekmachines, spamfilters, routeplanners, gezichtsherkenning en robots als aanvulling op onze menselijke vermogens. Sommige van deze systemen zijn voor verbetering vatbaar, andere behoorlijk in orde. 11
RADAR Een miljard argumenten pro open source? Vorige maand pronkte Red Hat met een jaaromzet van meer dan een miljard dollar. Hiermee is deze Linux-leverancier het eerste bedrijf dat deze kaap weet te ronden met een aanbod dat volledig rond open source is gebouwd. Is Red Hat de voorloper in een trend of de gelukkige uitzondering? STEF GYSSELS 12 De omzet 1,13 miljard dollar, om precies te zijn lag 25 procent hoger dan het jaar ervoor, op zich al een verdienste in dit toch nog steeds woelig klimaat. Natuurlijk stemde deze mijlpaal iedereen in de open source wereld tot vreugde. Deze resultaten bewijzen dat het argument dat niemand geld kan verdienen aan open source voorgoed mag worden opgeborgen, zegt Jim Zemlin van de Linux Foundation hierover in zijn blog op Linux.com. Open source: meer dan software alleen Naast softwaregebieden zoals webservers, besturingssystemen, middleware, ontwikkelomgevingen, browsers en mail/chatprogramma s heeft open source ook al in niet-ict middens harten veroverd. We sommen enkele opmerkelijke initiatieven op: Drank: Vores Øl bier, ontwikkeld door een groep Deense studenten, en OpenCola Farma: initiatieven voor de derde wereld zoals het Tropical Diseases Initiative en Institute for one World Health grijpen spontaner naar open source dan de gevestigde partijen Wetenschap: Science Commons was een poging om mede-onderzoekers en -wetenschappers van elkaars inzichten te laten genieten zonder de juridisiche kosten die daar traditioneel mee gepaard gaan. Ook in de academische wereld en de onderwijswereld in het algemeen leeft een grote bereidheid om inzichten en studiemateriaal te delen, wat ook open source genoemd kan worden. Andere sectoren, zoals robotica, overheid en zelfs de automobiel sector, met als gekendste voorbeeld Oscar, de open source car. Zemlin wijst verder ook op andere succesfactoren van open source: meer dan 10 miljard dollar geïnvesteerd in Linux, miljarden gebruikers van systemen die op Linux draaien TV s, bankautomaten, GSM s enzovoort en ook vermeldenswaard volgens Zemlin: Facebook gebruikte Linux om zijn bedrijf uit te bouwen, dat binnen enige tijd wellicht honderd miljard dollar waard is. Maar Novell bewijst dat Linux en dus bij uitbreiding open source niet per se garant staat voor succes. Novell stond ooit aan de top van de softwaremarkt, een ooit geduchte tegenstander van Microsoft Word. Zowat tien jaar geleden maakte het van open source een speerpunt met onder meer de overname van Suse, maar ook dit heeft de tanende reputatie van het bedrijf voorlopig niet kunnen keren. Het bedrijf boekte amper een tiende van de jaaromzet van Red Hat, voor ze vorig jaar door Attachmate werden overgenomen. Intussen is Suse van onder de vleugels van Novell uitgehaald maar hoe het hen sindsdien vergaat, kan niemand ons vertellen. Wat is het verschil tussen beide? Volgens Rajiv Sodhi, Country Manager Benelux bij Red Hat, heeft het vooral te maken met focus: Wij zijn volledig open source en hebben geen proprietary software te verdedigen zoals sommige concurrenten. Open source is niet zomaar een truukje dat je erbij kan doen, het is een volwaardig en levensvatbaar model Anders gezegd: Red Hat deelt zijn broncode wel met iedereen maar als ondernemingen een betrouwbare, kanten-klare en ondersteunde versie van het besturingssysteem
OPEN SOURCE Don t miss our Seminars and Workshops ARCHIMATE 2.0 CERTIFICATION COURSE 9-10 May 2012 Presented by Rob Kroese (BiZZdesign) willen, moeten ze er wel voor betalen. Die betaling gebeurt dan in abonnementsformule: de klanten betalen een jaarlijks of driejaarlijks bedrag voor het gebruik van de software. Daarna staat het de klant vrij om ons te verlaten als we de verwachtingen niet inlossen. Dat houdt ons scherp om steeds te blijven innoveren en de klant optimaal te ondersteunen, aldus Rajiv Sodhi. Niet helemaal terecht wellicht, want van besturingssysteem veranderen doet u niet van de ene dag op de andere, ook al is het zoals Red Hat op open standaarden gebaseerd. Maar een ander voordeel van deze formule is wellicht wel relevanter: als er een innovatie in onze software gebeurt, hoeft de klant niet te wachten tot de volgende grote release, zoals bij proprietary leveranciers, maar gaat die gewoon mee met de volgende build. Zo voorkomt Red Hat ook pieken en dalen in de omzet en zorgt het voor een continue inkomstenstroom, die geleidelijk aandikt, wat het bedrijf ook bij de aandeelhouders geliefd maakt: intussen is Red Hat al aan veertig kwartalen onafgebroken groei toe. Open source besturingssystemen kunnen dus naar financieel succes leiden maar vormen lang geen garantie. Maar hoe is het met de rest van de open source wereld gesteld? Daar oogt het plaatje veel meer verdeeld. Enkele van de bekendste open source producten, de browser Firefox en de e-mail client Thunderbird, horen tot de Mozilla-organisatie, en laat dat nu net een vzw zijn. Net zoals de organisatie achter webserver Apache overigens. Andere voormalige open source coryfeeën zoals applicatieserver Jboss en Suns OpenSolaris zijn overgenomen, door respectievelijk Red Hat en Oracle. Deze laatste bezit ook Java, de ontwikkeltaal en -omgeving die Sun Microsystems steeds meer open source maakte tot Sun door Oracle werd overgenomen. Softwaregigant Oracle maakt ook intensief gebruik van Red Hat, Apache en andere open source producten en draagt ook veel code bij, maar is duidelijk geen illustratie van hoe men groot wordt met open source. Anderzijds zijn er een aantal gebieden waar open sourceleveranciers wel een kans lijken te maken. Content management, bijvoorbeeld, waar eerst Alfresco en nu ook onze nationale trots Acquia - van ondernemer Dries Buytaert met het web content management product Drupal - hoge ogen scoort. Maar geen van beide schijnt al onafhankelijk van de investeerders te kunnen overleven, ook al heeft Acquia het voorbije jaar zijn omzet met 150% zien stijgen. Eén zwaluw maakt de lente dus niet, zelfs als het een zwaluw van één miljard is. Maar Red Hat heeft bewezen dat rond een open source only aanpak solide businessmodellen kunnen worden gebouwd en dat voorbeeld krijgt ongetwijfeld nog navolging. Maar op een tweede Red Hat blijft het nog even wachten. Samengevat: open source is een miljardenbusiness die al door vele miljardenbedrijven is omarmd maar het heeft voorlopig nog slechts weinige volledig open source leveranciers miljarden opgeleverd. Al twijfelen weinigen eraan dat ook dit slechts een kwestie van tijd is. 13 AGILE, SCRUM EN KANBAN IN DE PRAKTIJK 16 May 2012 Presented by Sander Hoogendoorn NIEUWE TECHNOLOGIE EN ARCHITECTUREN VOOR BUSINESS INTELLIGENCE 23-24 May 2012 in Diegem Presented by BI-expert Rick van der Lans FROM AGILE REQUIREMENTS AND SMART USE CASES TO UML 6-7 June 2012 Presented by Sander Hoogendoorn SOCIAL BUSINESS ALIGNMENT 31 May 2012 Presented by Jo Caudron and Steven Warmoes TOGAF 9.1 FOUNDATION TRAINING 13-14 June 2012 Presented by Patrick Derde and Remco Blom (BiZZdesign) BUSINESS ANALYSE TECHNIEKEN 20-21 June 2012 Presented by Christian Gijsels and Mark Willems MASTERING THE REQUIREMENTS PROCESS PART 1 16-18 October 2012 Presented by James Robertson @itworks WWW.ITWORKS.BE
BUSINESS De smartphone als mobiel marketinginstrument 14 Smartphones bieden marketeers een waaier van mogelijkheden om consumenten te benaderen en te bewerken, mede dankzij mobiel internet. Wat kan en wat mag? AD VAN POPPEL De case van de virtuele Home-Plussupermarkt (Tesco) in Zuid-Korea is hard op weg een klassieker te worden. De Britse supermarktgigant was vorig jaar nummer twee op de Zuid- Koreaanse markt en wilde nummer één worden. Echter zonder bijkomende winkelpunten te openen. Vandaar de oplossing met affiches in de metro: die toonden winkelrekken en de metro-reiziger hoefde slechts met zijn smartphone langs de rekken te gaan en te scannen wat hij of zij wenste. De boodschappen leverde Home-Plus thuis of op een afhaalpunt af. Bij menig congres is dat voorbeeld al aangehaald om de mogelijkheden van mobiele marketing via de GSM (lees: smartphone) te illustreren. Met mobile marketing kunnen de bedrijven bij wijze van spreken tot in de broekzak of handtas van de consument raken. Marketeers kunnen gebruik maken van de features die de smartphones én bedrijven als Google bieden. De smartphone is de spil waarrond de nieuwe ontwikkelingen draaien. Voor Julien Blanchez, verantwoordelijke voor marketing van Google in ons land, is de smartphone veel menselijker dan een computer. Smartphones hebben brains, hebben ogen om te kijken, ze weten waar je bent. Er zijn zo ook meer mogelijkheden voor consumenten en adverteerders, aldus Blanchez. Via Google is bijvoorbeeld ook image-search mogelijk. Blanchez: Je maakt met je smartphone een foto van een gebouw en Google zoekt er alle mogelijke informatie over. En de GPS-functie van zo n telefoon maakt het dan extra interessant, want die maakt LBS location-based services mogelijk. Sociaal Wat de smartphone voor marketeers nog interessanter maakt, is de combinatie met sociale media. Een nieuw fenomeen dat sinds vorig jaar ook onderwerp is van congressen, is SoLoMo. De afkorting staat voor Social, Local en Mobile en linkt het web (zowel het niet-sociale als het sociale) aan de locatie van de mobiele gebruiker. Het concept is bedacht door John Doerr, partner bij durfkapitalist Kleiner Perkings, tijdens een Think Mobileevenement van Google. Location-based wordt al langer als mogelijkheid voorgesteld omdat de mobiele telefoon weet waar u bent. Dat is het LoMo-model, local en mobile. Het idee is dan dat als u ergens bent, bedrijven boodschappen naar u toe kunnen sturen als u in de buurt bent. Een restaurant kan een aanbieding doen als u er langs loopt. Dat is dan weer eens wat anders dan het bord met menu en dagaanbieding dat het trottoir verspert. Het sociale element maakt dergelijke push-marketing via de smartphone en LBS minder opdringerig. En het maakt marketinginspanningen ook veel relevanter, zegt Brice le Blévennec van digitaal communicatiebureau Emakina. De basis voor SoLoMo zijn application program interfaces, waardoor verschillende computerprogramma s met elkaar kunnen communiceren. Men profiteert hierbij van wat vrienden op het net via Facebook, Hyves of Netlog hebben verteld. Stel dat een vriend al eens gegeten heeft in het restaurant dat een reclamebord op straat heeft staan, en
zijn mening erover op Facebook heeft gezet. U doet een image-search en een application program interface linkt het zoekresultaat aan de post van die vriend. Hetzelfde kan met boeken, wijnen, kleding. Le Blévennec: Op die manier kan het systeem je laten weten wat je vrienden gekocht hebben in welke winkel. Die vrienden vormen jouw tribe en wat zij doen is relevant voor jou. Als jij shopt, ben je daar met je smartphone. Je hoeft immers niet meer achter je pc te zitten en naar je webbrowser te gaan. Het is een combinatie van social, aanbeveling door vrienden, en mobile. Er wordt gefluisterd dat sommige winkels in hun vestigingen de Wifi uitschakelen. U kunt met uw smartphone immers niet alleen uw vrienden consulteren over de televisie waar u voor staat, maar u kunt ook ter plekke op aanbeveling van die vrienden dat apparaat online elders bestellen waar het goedkoper is. Maar via een 3G-netwerk zit u wel wat duurder ook weer op het net. Mag het? Technisch kan het allemaal, maar mag het ook? Alles wat met e-marketing te maken heeft, is aan opt-in regels gebonden. De harde location-based pushmarketing valt onder die regels, weet Dominique Pissoort, juridisch medewerker van WDM Belgium en van de Belgian Direct Marketing Association. Wil je als bedrijf iemand benaderen via zijn smartphone, dan moet je daarvoor de toestemming van die persoon hebben. Zo eenvoudig ligt het. Het is zoals met het sturen van een sms naar een gsm. Daar geldt ook het opt-in-principe, zegt Pissoort. Opt-in betekent dat je een echte toestemming moet hebben. De vraag is hoe een bedrijf dat moet doen? Pissoort: Er zijn geen specifieke regels, maar je moet als bedrijf het bewijs kunnen leveren dat er een opt-in is, dat die persoon zijn toestemming heeft gegeven. Als u de persoon belt op zijn gsm/smartphone dan is die opt-in toestemming overigens niet van toepassing. Dat is hetzelfde als iemand bellen via een vaste lijn. Voor veel mensen is bellen naar hun gsm echter een gevoelig thema. Een gsm-nummer is qua gevoeligheid te vergelijken met een privénummer. Voor de SoLoMo-toepassingen lijkt het er echter op dat het initiatief van de gebruiker uitgegaan is en dat dan opt-in niet van toepassing is. De gebruiker heeft immers zelf een zoekopdracht opgestart en heeft zelf zijn vrienden gezocht op het net. Mobile groeit De grote verandering in de media zal in de komende jaren de verdere mobilisering en digitalisering zijn. De verwachting is dat over vijf jaar 50% van de media digitaal zal zijn, in 2020 zelfs 80%. De groei van pc s met internet op een vaste lijn neemt af, mobile internet zet door. In 2008 was de penetratie van mobile en fixed internet even groot. In 2009 is het mobiele internet verdubbeld. Mediaconsumptie gebeurt meer en meer via mobiele apparaten. De verkoop van desktop-pc s stagneert, die van draagbare pc s en tablets stijgt. In 2013 zullen er zelfs méér tablets verkocht worden dan traditionele pc s. De smartphone wint steeds meer terrein. In de laatste drie maanden werden wereldwijd 149 miljoen smartphones verkocht, een stijging met 47% ten opzichte van dezelfde periode in 2010 (bron Gartner). Eind 2011 waren er 472 miljoen smartphones, 58% meer dan in 2010. MOBILE MARKETING 15 15
BUSINESS Het virtuele miljardenbedrijf Kan je een bedrijf met pakweg veertig miljard omzet draaien zonder één enkele werknemer? Praktisch gesproken wellicht niet maar met de juiste keuzes raak je toch al een heel eind in die richting, aldus Frederic De Meyer. STEF GYSSELS 16 Het kan snel gaan in de bedrijfswereld, zo constateert Frederic De Meyer, stichter van het Institute for Future Insights, op het recentste Beltug VIP event: Mattel beleefde de grootste crisis in haar bestaan omdat ze niet doorhad dat meisjes geen prinses meer wilden zijn maar een rockster zoals Shakira of Beyoncé. Coca-Cola raakte in India diep in de problemen doordat ze het niet nauw namen met waterbeheer. En Hummer zag tussen 2006 en 2009 maar liefst 85% van zijn zakencijfer wegvallen. Of wat dacht je van Ford dat in het begin van de twintigste eeuw bijna de boot miste omdat ze weigerden af te wijken van hun gestandaardiseerde producten? Al deze voorbeelden illustreren hoe een langetermijn trend zoals het groeiende milieubewustzijn op korte termijn impact kan hebben op de toekomst van een bedrijf. Gelukkig hoeft dat niet altijd een negatieve impact te zijn. Zo wijst De Meyer op een aantal trends die u als ondernemer kunt aanwenden om snel te schakelen met uw bedrijf zonder dat u hiervoor duizenden medewerkers hoeft aan te werven. Het leidt hem tot de provocerende vraag: Kan een bedrijf met veertig miljard dollar omzet een eenmansbedrijf zijn? Het klinkt absurd maar denk eens na aan wat u tegenwoordig allemaal kunt uitbesteden. Onderzoek en ontwikkeling We evolueren naar een tijdperk waarin de wereld uw R&D centrum kan zijn, stelt Frederic De Meyer: denk maar aan open platforms voor innovatie zoals Innocentive of IdeaConnection.
BEDRIJFSMODEL En het zijn heus niet alleen de kleinere ondernemingen die van de buitenwereld gebruik maken voor hun innovatie: de meeste Fortune 500 bedrijven maken hier in mindere of meerdere mate gebruik van. Ook open source, het publiek maken van softwarecode en andere bronnen voor innovatie, wordt steeds meer mainstream (zie ook bladzijde 12). En last but not least het aantal initiatieven waarbij de eindgebruiker en de rest van de wereld wordt ingeschakeld om het productaanbod te helpen vernieuwen stijgt zienderogen. Het verhaal van Lego, dat verschillende door de buitenwereld bedachte nieuwe spellen heeft gelanceerd, is al goed gekend. Maar ook de Fiat Mio is er gekomen dankzij de input van meer dan tienduizend klanten, voegt De Meyer hier nog aan toe. Producten vervaardigen Ook voor het maken van producten is een uitgebreide eigen fabriek allang niet meer nodig, stelt De Meyer vast: naast het intussen ingeburgerde uitbesteden van de productie naar lageloonlanden is er intussen nog een ander alternatief bijgekomen: 3D printing. De impact van 3D printing op het proces van productie, transport, logistiek en reserveonderdelen kan enorm zijn. In de toekomst verkopen we geen producten meer, maar gewoon code en software om die om te zetten in printinstructies, aldus nog De Meyer. Marketing Veel marketingactiviteiten kunnen reeds door crowdsourcing worden ingevuld. Maar volgens De Meyer is er nog iets fundamentelers aan de hand. Social buying platformen zoals Groupon en Outspot kunnen de marketing van talloze producten en diensten rechtstreeks naar honderdduizenden potentiële klanten doen. Maar het meest merkwaardige in dit model is dat er geen marketinginvesteringen nodig zijn. De enige investering die nodig is, is de korting die men bereid is te geven. Sales De wereld kan ook uw sales team zijn, meent De Meyer, en hij geeft het voorbeeld van Amazon Associates: Hiermee kunt u een deel van de Amazon shop op uw eigen blog zetten. Als u dit doet, kunt u tot tien procent commissie krijgen op elke deal die is gemaakt met iemand die via uw blog op hun site is terechtgekomen. Zo krijgt Amazon een potentieel verkoopsteam van 150 miljoen personen. Technologie Trends zoals cloud computing, DIY (self-service computing) en consumerization van IT zouden de controle en verantwoordelijkheid over IT wel eens van de IT-afdeling kunnen wegtrekken, meent Frederic De Meyer, op termijn kan dit zelfs leiden tot een situatie waar iemand uit de business gewoon een idee in de cloud plaatst en het korte tijd later gerealiseerd ziet in een extern ontwikkeld programma. Dus? Kan een miljardenbedrijf door één enkele persoon gerund worden? Op papier wel, besluit Frederic De Meyer, maar in de praktijk zal het zo n vaart niet lopen. Geen enkel bedrijf zal erin slagen om alle trends te benutten, maar die trends zullen wel in zekere mate plaatsvinden, dus u kunt er maar beter rekening mee houden. Veel van deze trends maken ondernemingen soepeler om te innoveren en snel op opportuniteiten in te spelen. Ze vormen in toenemende mate cruciale concurrentiële voordelen. Daarom leidt het geen twijfel dat ondernemingen virtueler gaan worden, ondanks de nadelen ervan (zie kader). De huidige functies binnen ondernemingen zullen weliswaar blijven bestaan, maar ze zullen een andere invulling krijgen, zo concludeert De Meyer. Het hoofd van de R&D-afdeling wordt een community expert, de manager van de manufacturing-afdeling zal eerder een code design manager worden en de sales manager moet plaatsmaken voor een online affiliate (letterlijk: aangesloten persoon of filiaal) developer. De CIO wordt dan weer een complexity manager, die zin zal moeten halen uit de groeiende, complexere interacties met de buitenwereld. Daarbovenop zal hij een enabler moeten worden van nieuwe business modellen, omdat deze meer en meer een instrument zullen worden in de concurrentiestrijd. Voor- en nadelen van het virtuele bedrijf Voordeel Betere kostenefficiëntie Sneller wendbaar Constante innovatie Grotere klantengetrouwheid Nadeel Complexiteit Minder controle Minder loyaliteit van de (losse) medewerkers 17
BUSINESS Aan hoeveel bonus had u gedacht? Ze duiken regelmatig op in de media en leiden tot heftige discussies: de hoge bonussen voor managers. Maar variabele beloningen zijn niet per definitie slecht. Als u ze goed gebruikt tenminste. Een bonus van 4 procent is courant voor uitvoerende functies. Terwijl 30 procent het maximum is en 100 procent al snel buitensporig en contraproductief. Maar naast het percentage is ook de vraag wie bij u een bonus krijgt en waarom. WILLIAM VISTERIN 18 Regelmatig duikt in de media een topmanager met hoge bonus op, terwijl de organisatie die hij leidde de dieperik inging. Mede door de mondiale kredietcrisis is de belangstelling voor bonussen groot. Ze worden zelfs als aanjager voor die crisis beschouwd, beseft Patricia De Wit, specialiste op het vlak van beloningsonderzoek en auteur van het boek 'Bonussen, de werking van de variabele beloning'. Courant en gevaarlijk Bonussystemen kunnen effectief de inzet en prestaties van iemand belonen. Maar hebben ook mogelijke nefaste gevolgen. Ongewenst of zelfs onethisch gedrag bijvoorbeeld, zoals de klantendienst die enkel nog enquêtes afnam bij klanten waarvan men vermoedde dat ze tevreden waren, teneinde hun target te halen. Bonussen werken soms ook risicogedrag en kortetermijndenken in de hand, bijvoorbeeld als het basisloon slechts een fractie van het totale loon wordt. Ze versterken ook de neiging bij veel medewerkers om Aan welke bonus had u gedacht? 4%: doorsnee percentage voor uitvoerend werk 30%: maximaal percentage voor hoge commerciële functies voor eigenbelang te gaan en kunnen zelfs verslavend zijn. Betaal je kinderen een euro voor het dekken van de tafel en ze zullen het nooit meer uit vrije wil doen, vergelijkt De Wit. En na de eerste paar keer is de lol eraf en willen ze het voor die luttele euro al niet meer doen. In die zin kan je het effect van bonussen soms vergelijken met drugsverslaving. Los van dit alles vormen bonussen voor menig bedrijf een courante verloningsvorm. Tussen 30 en 50 procent van de werknemers van een organisatie worden op de een of andere manier in een bonus vergoed. Grote bedrijven zullen deze vergoedingsvorm eerder toepassen en vooral sectoren als ICT, industrie en zakelijke dienstverlening zijn koploper in het hanteren van bonussen. Volgens De Wit kunnen bonussen zeker iets bijdragen, maar bedrijven moeten er doordacht mee omspringen. Een bedrijf hanteert bij een bonusaanpak best een drietrapsbenadering: Waarom? Variabele beloningen zijn precair. Alleen zeer zorgvuldige afwegingen leiden tot een effectief beloningsbeleid. En hierbij is de volgorde: eerst het bedrijf en dan pas het individu. De eerste vraag die elke organisatie zich zou moeten stellen is: waarom willen we variabel belonen?, meent De Wit. Organisaties moeten alleen een bonussysteem invoeren als dat hun strategie en visie ondersteunt. Een bonussysteem lijkt, volgens haar, bijvoorbeeld meer aangewezen voor een bedrijf dat mikt op een strategie van lage kosten en een hoge omzet. Maar merken als Porsche, Nike en Apple hanteren een differentiatiestrategie waarbij ze zich willen onderscheiden met een uniek en superieur beeld van een product of dienst. Bonussystemen zijn in dit soort bedrijven veel minder logisch. Met beloningen worden zeer verschillende doelen nagestreefd. Dat gaat dan onder meer van het stimuleren van prestaties, het delen van winst, het creëren van
VARIABELE VERLONING betrokkenheid tot het aantrekken van goede medewerkers en het compenseren van ongemakken. Hoewel organisaties met beloningen zeer verschillende doelen nastreven, kunnen bonussystemen alleen gebruikt worden om inzet te stimuleren. En dan gaat het om inzet waar kwantiteit primeert met een korte-termijnfocus en op individuele basis, somt Patricia De Wit op. Een bonus om mensen aan zich te binden is inefficiënt, onnodig complex en wordt al snel als onrechtvaardig ervaren. Hoe en wie? Voor wie in de organisatie is een bonussysteem geschikt en welke doelen worden ermee nagestreefd? Niet iedereen komt ervoor in aanmerking. Ook al zijn veel organisaties daar wel toe geneigd, stelt De Wit. Maar je kan gelijkheid ook bekomen met alternatieve beloningsvormen, zoals een extra percentage op een vast salaris of veel opleidingsmogelijkheden. Volgens De Wit kunt u een organisatie opdelen in drie delen: het uitvoerende luik, de Veranderorganisatie die verantwoordelijk is voor innovatie en de Strategische Top, die verantwoordelijk is voor de continuïteit van het geheel en bepaalt welke markten worden bediend. De mogelijke negatieve bijwerkingen verschillen vaak bij elk van die drie groepen. Voor de Strategische Top is dat risicovol gedrag en de afname van een langetermijnfocus. Maar voor de Veranderorganisatie is dat dan weer dat de creativiteit moet inboeten. Terwijl voor het uitvoerende luik eerder de onderlinge samenwerking in het gedrang komt. Voor elk van de drie groepen is afname van de Beheer uw boekhouding zoals nooit tevoren! Kies voor Sage BOB 50! Uiterst resultaatgerichte softwareoplossing 70% minder muiskliks Eenvoudige navigatie Aanpasbaar aan uw behoeften Analytische boekhouding Vaste Activa Link met uw bank Sage ontwikkelt softwarepakketten (boekhouding, commercieel beheer, ERP en CRM) die dankzij hun uitgebreide waaier van pragmatische vernieuwingen, elk bedrijf begeleiden tot in de kern van haar business en dit gedurende zijn volledige evolutie. Geïntegreerde module voor commercieel beheer mogelijk: productie, voorraden, verkooppunten, kassa in dezelfde werkomgeving Info & vrijblijvende demo elke 2de donderdag van de maand inschrijven via www.sage.be/bob50-sbs1 Wereldwijd hebben meer dan 6 miljoen klanten gekozen voor de oplossingen van Sage en elke dag komen er 1.000 nieuwe klanten bij! Wij kunnen vast ook iets voor uw bedrijf betekenen. www.sage.be info@sage.be Tel. +32 (0)4 343.77.46 19
BUSINESS 20 werkvreugde overigens een risico. Bonussen riskeren dus als gevolg te krijgen dat mensen minder graag naar hun werk trekken. Daarnaast is belangrijk welk doel wordt nagestreefd. Sommige doelen zijn resultaatsgericht ( meer winst ) andere eerder taakgericht ( meer klantencontacten ). Medewerkers moeten zelf inspraak hebben in het bepalen van hun doelen, vindt De Wit. Maar het moet wel om een beperkte set doelen per medewerker gaan. Bij meerdere doelen verdwijnt al snel de focus. Cruciaal is daarnaast dat de doelen beïnvloedbaar zijn door de medewerker. Hij of zij moet in staat zijn die beslissingen te nemen die voor het behalen van het resultaat noodzakelijk zijn. Wat? De laatste vraag is operationeel: wat gaan we precies doen? In elk van de drie organisatieonderdelen moeten kwantificeerbare prestatie-indicatoren gekozen worden, die de output objectief meten. Voorbeelden zijn: aantal bezochte klanten per week, gemiddelde tijd tussen foutmelding en oplossing of het aantal fouten per 100 regels software. Voor elk doel zijn meestal een aantal indicatoren nodig. Als een verkoopafdeling bijvoorbeeld zijn klantencontacten wil maximaliseren, dan gaat dit onder meer om het aantal face-to-face gesprekken per week, maar ook om het aantal telefonische gesprekken (inbound en outbound) per dag. BONUSSYSTEMEN KUNNEN ALLEEN GEBRUIKT WORDEN OM INZET TE STIMULEREN, NIET OM MENSEN AAN ZICH TE BINDEN Laatste stap is dat er per indicator normen worden vastgelegd, waarbij bekend is wat normaal gesproken gepresteerd wordt. Het is dus nodig om enige tijd de indicator te meten en die metingen te analyseren. Het minimale prestatieniveau wordt dan bijvoorbeeld vastgelegd en er moet worden bepaald wat bijvoorbeeld een 10 procent hogere score aan toegevoegde waarde oplevert aan een organisatie. Tot slot dienen aan de mogelijke scores beloningen gekoppeld te worden. Niet te hoog, maar weet ook dat mensen een bonus van enkele procenten niet als stimulans zien of zelfs niet merken. Een beloning die aantrekkelijk wordt gevonden ligt al op 7 procent, klinkt het. Erg hoge bonussen vindt De Wit niet wenselijk, ook al omdat ze mensen onzeker maken. In de markt variëren bonussen van 4 procent voor uitvoerende functies tot 30 procent voor de zwaarste of zeer commerciële functies. Bonussen van 100 procent zijn excessen die het langetermijndenken belemmeren. Het leven door een roze bril? BEN CAUDRON Computers worden niet alleen altijd maar sneller, ze krimpen waar we bij staan en zien er ook steeds minder als een machine uit. Geen slimme telefoon zonder computer, met vriendelijke stem die je door t verkeer loodst. En omdat wij consumerende stervelingen collectief vallen voor elke nieuwe vormfactor waarin zo n computer verpakt wordt en zonder aarzelen de nieuwe onmisbare mogelijkheden in praktijk brengen, staan de technologiereuzen elkaar steeds meer naar het leven om toch maar als eerste met nieuw snoepgoed uit te pakken. We hebben nog maar net de waanzinnig succesrijke introductie van de tablet-computer verteerd of daar is het volgende hebbeding al. Het gaat uiteraard alweer over een toestel met rekenkracht, deze keer in een bril verpakt. Als we de geruchten mogen geloven, zijn Apple, Google en anderen al aardig gevorderd en is het een kwestie van tijd voor we er eentje op onze neus poten. Wat Apple in gedachten heeft, blijft onduidelijk en zal waarschijnlijk pas duidelijk worden tijdens een hoogmis, met als uitsmijter available in 24 countries next week. Omdat de inzet groter is dan enkel de verkoop van een nieuw toestel en omdat Google een andere bedrijfscultuur heeft, weten we sinds kort vrij precies hoe Google de bril ziet. Vorige week lanceerde Google namelijk een filmpje waarin Project Glass wordt voorgesteld. De bril zelf krijg je niet te zien. Waarom zou je ook, je ziet de gewone bril die je draagt immers ook nauwelijks. Brillen dienen niet om gezien te worden, ze dienen om beter te zien. Of om meer te zien, in het geval van Google Glasses zal Apple voor iglass gaan?, want wat de bril vooral doet is de werkelijkheid van extra informatielaagjes voorzien. Op zich is deze 'augmented reality' niets nieuws. Op mijn tablet draaien een paar apps waarmee ik naar de hemel kan turen en zien welke planeet waar staat. Alleen oogt dat nogal mallotig, zo n log ding voor je gezicht. Uiteraard werkt zo n bril alleen maar als die overal en altijd met een netwerk is verbonden, de informatie moet ergens vandaan komen. Bovendien moet iemand die informatie aanmaken. Anders gesteld, er zit aardig wat nieuwe economische activiteit verscholen in het potentiële nieuwe succesverhaal. En omdat we he t in deze eerste bijdrage over de slimme bril niet meteen over privacy willen hebben, ligt de voorlopige conclusie voor de hand: Google en konsoorten zien de toekomst door een roze bril, met ingebouwde computer. BEN CAUDRON is socioloog en internetpionier. Hij adviseert bedrijven op het vlak van strategie en innovatie.