Bureau Milieumetingen

Bureau Milieumetingen Emissiemetingen Emissieonderzoek bij Komeco Dronten BV Dronten 21 mei 2014

Emissieonderzoek Bij Komeco Dronten BV d.d. 21 mei 2014 Arnhem, juli 2014 Rapportnr. : EM-14-23 herziene versie (vervangt EM-14-23 d.d. 02 juli 2014) Auteur : ing. S. Schlotter

Pagina 2 van 12

Pagina 3 van 12 INHOUD Samenvatting 5 1. Inleiding 7 1.1 Algemeen 7 1.2 Doel van het onderzoek 7 2. Opzet en uitvoering van het onderzoek 7 2.1 Toetsingskader 7 2.2 Meetprogramma 8 2.3 Beoordeling bemonsteringspunten en meetstrategie 9 2.3.1 Beoordeling bemonsteringspunten 9 2.3.2 Meetstrategie 9 3. Komeco B.V. te Dronten 9 3.1 Procesbeschrijving 9 3.2 Procesomstandigheden tijdens het onderzoek 10 4. Meetresultaten 10 5. Toetsing aan de emissie-eisen 11 5.1 Algemeen 11 5.2 Toetsing van de meetwaarden aan de emissie-eisen 12 6. Conclusie 12 BIJLAGEN: Bijlage 1: Bijlage 2: Bijlage 3: Bijlage 4: Bijlage 5: Beoordeling meetpunten Overzicht meetgegevens Meetmethoden Analyseresultaten Procesomstandigheden

Pagina 4 van 12

Pagina 5 van 12 Samenvatting Bureau Milieumetingen van de Omgevingsdienst Regio Arnhem heeft op 21 mei 2014 in opdracht van Omgevingsdienst Flevoland & Gooi en Vechtstreek emissiemetingen uitgevoerd bij Komeco B.V. te Dronten. De metingen zijn verricht aan de afgassen van de centrale schoorsteen van de mestdrogerij met betrekking tot NH 3, stof en geur. De metingen voor stof, NH 3 en geur zijn uitgevoerd ter controle op naleving van voorschrift 2.1.1, 3.1.1 en 3.1.2 van de gedoogbeschikking van 23 oktober 2012, registratienummer 1401562 en de uitspraak van de rechtbank Midden Nederland van maart 2014. De metingen zijn uitgevoerd tijdens een representatief droogproces van koe- en kippenmest. Uit de resultaten van de metingen blijkt, dat de emissie-eisen ten aanzien van NH 3, stof en geur van de centrale schoorsteen niet worden overschreden. Hiermee wordt voorschrift 2.1.1 en 3.1.2 (en de aangescherpte stof-eis) van de gedoogbeschikking nageleefd. Gezien de vastgestelde lage geuremissie van 113 * 10 6 ou E /uur ten opzichte van de eis van 2.015 * 10 6 ou E /uur (4.030 * 10 6 ge/uur) kan gesteld worden dat de 98 percentiel eis, zoals voorgeschreven in voorschrift 3.1.1, niet wordt overschreden.

Pagina 6 van 12

Pagina 7 van 12 1. Inleiding 1.1 Algemeen Op 21 mei 2014 zijn in opdracht van Omgevingsdienst Flevoland & Gooi en Vechtstreek (hierna: OFGV) door het Bureau Milieumetingen van Omgevingsdienst Regio Arnhem (ODRA) bij Komeco B.V. te Dronten emissiemetingen uitgevoerd. De metingen zijn uitgevoerd aan de centrale schoorsteen van de mestdrogerij met betrekking tot NH 3, stof en geur. De metingen voor stof, NH 3 en geur zijn uitgevoerd ter controle op naleving van de voorschriften uit de gedoogbeschikking van oktober 2012 en de uitspraak van de rechtbank Midden Nederland in de zaak Komeco te Dronten van maart 2014. Bureau Milieumetingen van de omgevingsdienst Regio Arnhem (ODRA) voert onafhankelijk milieuonderzoek uit in dienst van de overheid. Ze voert een kwaliteitssysteem conform de NEN-EN- ISO/IEC 17020. Het bureau is voor de inspectie van emissies naar de lucht (concentratie en vracht) van stof, geur en NH 3 als inspectie-instelling geaccrediteerd door de Raad voor Accreditatie (RvA) onder nummer I-168. 1.2 Doel van het onderzoek Doel van het onderzoek is controle op de naleving van het voorschrift 2.1.1 voor NH 3 en stof en van de voorschriften 3.1.1 en 3.1.2 voor geur uit de gedoogbeschikking van 23 oktober 2012 met registratienummer 1401562 en de uitspraak van de rechtbank Midden Nederland in de zaak Komeco te Dronten van maart 2014. 2. Opzet en uitvoering van het onderzoek 2.1 Toetsingskader De metingen zijn uitgevoerd aan het afgas van de centrale schoorsteen van de mestdrogerij Komeco B.V. te Dronten. De metingen voor stof en NH 3 zijn uitgevoerd ter controle op naleving van voorschrift 2.1.1 van de gedoogbeschikking van 23 oktober 2012, registratienummer 1401562. Het relevante voorschriften luiden: 2.1.1 De emissies uit de centrale schoorsteen mogen de volgende waarden niet overschrijden. - Ammoniak: 30 mg/normaal-m 3, gemeten volgens NEN 2826:1999 - Totaal stof: 40 mg/normaal-m 3, gemeten volgens NEN-EN 13284-1:2001

Pagina 8 van 12 N.a.v. de uitspraak van de rechtbank Midden Nederland in de zaak Komeco te Dronten van maart 2014 is de stofnormeis aangepast naar 20 mg/normaal-m 3. 3.1 Doelvoorschriften 3.1.1 De totale geurimmissie ten gevolge van de activiteiten van de inrichting mag ter plaatse van geurgevoelige bestemmingen de waarde van 2,8 geureenheden per kubieke meter als 98 percentiel niet overschrijden, berekend volgens het Nieuw Nationaal Model. Toelichting: Een beschrijving van "geurgevoelige bestemmingen" is opgenomen in de begrippenlijst. Buitenplaats Ketelhaven vormt daarom een geurgevoelige bestemming. 3.1.2 De geuremissie uit de schoorsteen t.b.v. de afgassen van de mestdroogtrommels mag niet meer bedragen dan 4030 * 10 6 geureenheden per uur. 2.2 Meetprogramma In tabel 2.2.1 is het meetprogramma van de emissiemetingen aan de centrale schoorsteen van de mestdrogerij van Komeco B.V. te Dronten op 21 mei 2014 weergegeven. Tabel 2.2.1: Meetprogramma van de emissiemetingen bij Komeco B.V. te Dronten, d.d. 21 mei 2014. component geur stof NH 3 debiet bemonsteringsmethode monsterneming via verwarmde leiding op de traverse punten via verdunningsprincipe isokinetische bemonstering op (outstack) quartzfilter isokinetische monsterneming via verwarmde probe en outstack verwarmd filter/ absorptie in 0,05M H 2SO 4 snelheids-, temperatuur- en vochtmeting * meetmethode ** conform norm meetfrequentie & meetduur Q olfactometrie Q NEN-EN 13725 3 x 30 min. Q gravimetrisch EN 13284-1 3 x 30 min. Q fotometrisch Q NEN 2826 3 x 30 min. Q S-pitot en K-koppel psychrometrie ISO 10780 5-voud * : De monsterneming valt onder de accreditatie van Bureau Milieumetingen (RvA I168); ** : De uitgevoerde analyses (uitbesteding) vallen onder de accreditatie van het uitvoerend laboratorium. De stofwegingen zijn uitgevoerd door Bureau Milieumetingen van de ODRA. De geuranalyses zijn uitbesteed aan het geurlaboratorium van Witteveen & Bos te Deventer. Zij is voor de analyse van geur conform de NEN-EN 13725 geaccrediteerd door de RvA. De NH 3 -analyses zijn uitbesteed aan AL- West te Deventer. Zij is voor de analyse van NH 3 geaccrediteerd door de RvA. De certificaten van deze analyses zijn opgenomen in bijlage 4. Vooraf, tijdens en na de emissiemetingen zijn het debiet, temperatuur en het vochtgehalte van het afgas conform normvoorschrift ISO 10780 bepaald.

Pagina 9 van 12 2.3 Beoordeling bemonsteringspunten en meetstrategie 2.3.1 Beoordeling bemonsteringspunten De meetlocatie is bereikbaar met een hijsbak aan een torenkraan. De metingen zijn uitgevoerd vanuit de hijsbak. Het bemonsteringspunt van de centrale schoorsteen bevindt zich in het verticale gedeelte van het afgaskanaal. In bijlage 1 wordt de beoordeling van het meetvlak weergegeven conform normvoorschrift ISO 10780. Het meetvlak voldoet (met uitzondering van de eis van 5 diameters rechte schoorsteen voor uittrede schoorsteen) aan de eisen uit de ISO 10780 en NEN-EN 15259. Uit de meting van de afgassnelheid en -temperatuur op de traversepunten in het meetvlak blijkt, dat de debietmeting met voldoende nauwkeurigheid kan worden uitgevoerd. 2.3.2 Meetstrategie Omdat vanuit een hijsbak aan een hijskraan is gemeten is in verband met de veiligheid net als bij de voorgaande metingen, de bemonstering van stof en NH 3 in afwijking van de NEN-EN 13284-1/ NEN 2826 over één as verricht. De bemonstering van NH 3 is conform de NEN 2826 isokinetisch uitgevoerd in serie en in combinatie met de stofbemonstering. Omdat het afgas in het meetvlak bijna verzadigd is, is de bemonstering van stof outstack verwarmd uitgevoerd. De bemonstering van NH 3 en stof kon vanwege de lengte van de meetlans en de beperkte grootte van de hijsbak niet worden uitgevoerd op de eerste twee traversepunten (5 en 18 cm). Deze afwijkingen ten opzicht van de normvoorschriften NEN-EN 13284-1 en NEN 2826 leiden naar verwachting niet tot een toename in de onzekerheid in de meetresultaten. De bemonstering van geur is, op basis van de meetvlakbeoordeling, het oogpunt van veiligheid en de configuratie van het monstername systeem, als puntsmeting uitgevoerd. Deze afwijkingen ten opzicht van de normvoorschriften NTA 9065 en NEN-EN 13725 leiden naar verwachting niet tot een toename in de onzekerheid in de meetresultaten. 3. Komeco B.V. te Dronten 3.1 Procesbeschrijving Komeco B.V. is een inrichting bestemd voor het drogen van mest en verpakken van mestkorrels. De verwerkingscapaciteit bedraagt 60.000 ton natte mest per jaar, dit komt overeen met 20.000 ton gedroogde mest. Daarnaast worden mestkorrels die door derden zijn geproduceerd verwerkt op de verpakkingslijn. De door derden geproduceerde mestkorrels ondergaan geen andere bewerking dan verpakken. In figuur 3.1 is een overzicht gegeven van de procesinstallatie van Komeco B.V.. De Torbedbrander is niet meer in gebruik. De stofzuiger is niet meer aangesloten op de biologische wasser en stoffilter, maar de lucht afkomstig van de stofzuiger wordt na het passeren van een filterinstallatie in de hal uitgeblazen.

Pagina 10 van 12 Figuur 3.1 Overzicht van de procesinstallatie van Komeco B.V. De afgassen van het droogproces worden gereinigd in een biologische natte wasser. Daarna volgt een gaswasser met zwavelzuur om de ammoniak te verwijderen, waarna het gereinigde afgas wordt geëmitteerd via de centrale schoorsteen. 3.2 Procesomstandigheden tijdens het onderzoek Toezichthouders van OFGV hebben de bedrijfsomstandigheden tijdens de metingen gevolgd. De metingen zijn uitgevoerd onder representatieve bedrijfsomstandigheden. Details van de bedrijfsomstandigheden ten tijde van de emissiemetingen op 21 mei 2014 zijn weergegeven in bijlage 5. Tijdens de metingen waren er vier tunnels gevuld en werd er niet omgezet of tunnels leeggereden. Ook waren de persen niet in werking. 4. Meetresultaten In tabel 4.1 wordt een overzicht gegeven van de resultaten van de emissiemetingen aan het afgas van de centrale schoorsteen op 21 mei 2014 bij Komeco B.V. te Dronten. Een uitgebreider overzicht van de meetresultaten is opgenomen in bijlage 2.

Pagina 11 van 12 Tabel 4.1: Resultaten van de stof-, geur- en NH 3-metingen aan de centrale schoorsteen van Komeco B.V. te Dronten, 21 mei 2014. component meting tijd NH 3 stof component geur concentratie [mg/m 0 3 ] vracht [g/uur] 1 11:24-11:54 11,8 290 2 12:08-12:38 10,9 270 3 12:53-13:23 10,8 270 gemiddelde 11,1 280 1 11:24-11:54 3,6 90 2 12:08-12:38 5,6 140 3 12:53-13:23 4,7 120 gemiddelde 4,7 120 concentratie vracht meting tijd [ou E/m 3 ] [10 6 ou E/uur] 1 15:00-15:30 3.800 110 2 15:30-16:00 3.200 95 3 16:00-16:30 4.700 140 meetkundig gemiddelde 3.800 110 5. Toetsing aan de emissie-eisen 5.1 Algemeen Conform de vergunning en de gedoogbeschikking wordt bij de toetsing het resultaat van een afzonderlijke meting, verminderd met de meetonzekerheid van de methode getoetst aan de emissieeis. Een afzonderlijke meting bestaat uit een serie van drie deelmetingen of monsternemingen. Als maat voor de meetonzekerheid wordt het tweezijdig 95% (geur 90% ) betrouwbaarheidsinterval van de meetmethode gehanteerd. In tabel 5.1.1 is een overzicht gegeven van de totale meetonzekerheden bij een betrouwbaarheid van 95%. Een emissie-eis wordt nageleefd indien het resultaat van de afzonderlijke meting, verminderd met de meetonzekerheid, de emissie-eis niet te boven gaat. Het resultaat van een afzonderlijke meting is gedefinieerd als het gemiddelde van de deelmetingen. Tabel 5.1.1: Meetonzekerheden. meetmethode meetonzekerheid (95% BI) NH 3 29% stofconcentratie 2 mg absoluut of 20% * debiet 20% meetmethode meetonzekerheid (90% BI) geur x/2 * Conform de NEN-EN 13284-1 bedraagt bij minder dan 10 mg stofafvangst op het filter de meetonzekerheid 2 mg absoluut. Boven de 10 mg stofafvangst bedraagt de meetonzekerheid 20%.

Pagina 12 van 12 5.2 Toetsing van de meetwaarden aan de emissie-eisen In tabel 5.2.1 wordt de toetsingswaarde van het gemiddelde van de drie deelmetingen vergeleken met de emissie-eisen. Hierbij is de toetsingswaarde gecorrigeerd met de meetonzekerheid van de meetmethode. Tabel 5.2.1: Toetsing van de resultaten van de emissiemetingen aan de centrale schoorsteen van Komeco B.V. te Dronten d.d. 21 mei 2014. component eenheid toetsingswaarde emissie-eis toetsingsresultaat NH 3 mg/m 0 3 stof mg/m 0 3 7,8 30 voldoet < 2,0 20 voldoet geur 10 6 ou E/uur 57 2.015* voldoet *2.015 Mou E /uur 4.030 * Mge/uur 6. Conclusie Bureau Milieumetingen van de Omgevingsdienst Regio Arnhem heeft op 21 mei 2014 in opdracht van Omgevingsdienst Flevoland & Gooi en Vechtstreek emissiemetingen uitgevoerd bij Komeco B.V. te Dronten. De metingen zijn verricht aan de afgassen van de centrale schoorsteen van de mestdrogerij met betrekking tot NH 3, stof en geur. De metingen voor stof, NH 3 en geur zijn uitgevoerd ter controle op naleving van voorschrift 2.1.1, 3.1.1 en 3.1.2 van de gedoogbeschikking van 23 oktober 2012, registratienummer 1401562 en de uitspraak van de rechtbank Midden Nederland van maart 2014. De metingen zijn uitgevoerd tijdens een representatief droogproces van koe- en kippenmest. Uit de resultaten van de metingen blijkt, dat de emissie-eisen ten aanzien van NH 3, stof en geur van de centrale schoorsteen niet worden overschreden. Hiermee wordt voorschrift 2.1.1 en 3.1.2 (en de aangescherpte stof-eis) van de gedoogbeschikking nageleefd. Gezien de vastgestelde lage geuremissie van 113 * 10 6 ou E /uur ten opzichte van de eis van 2.015 * 10 6 ou E /uur (4.030 * 10 6 ge/uur) kan gesteld worden dat de 98 percentiel eis, zoals voorgeschreven in voorschrift 3.1.1, niet wordt overschreden.

Bijlage 1: Beoordeling meetpunten Tabel 1a: Beoordeling meetvlak centrale schoorsteen Komeco B.V. d.d. 21 mei 2014 conform de ISO 10780 voor de debietmetingen beoordeling meetvlak eis uit de norm voldoet / voldoet niet gassnelheid 5 m/s < v < 50 m/s voldoet richting gasstroom < 15 t.o.v. de lengteas van kanaal voldoet fluctuaties drukverschil per meetpunt < 2,5 mm H 2O / 24 Pa voldoet verhouding snelheid per meetas 5% van het gemiddelde voldoet onverstoorde lengte up-stream > 5 dh voldoet onverstoorde lengte down-stream > 2 dh voldoet onverstoorde lengte down-stream > 5 dh (end of pipe) voldoet niet richting geen negatieve luchtsnelheden voldoet verhouding temperatuur 5% van het gemiddelde voldoet dynamische druk p > 0,5 mm H 2O / 5 Pa voldoet oppervlakte meetvlak > 0,07 m 2 voldoet

Tabel 1b: Beoordeling meetvlak centrale schoorsteen Komeco B.V. d.d. 21 mei 2014 conform EN 15259. beoordeling eis uit de norm voldoet / voldoet niet situering afgaskanaal onverstoorde lengte up-stream aanbeveling > 5 dh* voldoet onverstoorde lengte down-stream aanbeveling > 2 dh* voldoet onverstoorde lengte down-stream aanbeveling > 5 dh* (end of pipe) voldoet niet positionering afgaskanaal aanbeveling verticaal voldoet afgaskarakteristieken richting gasstroom < 15 t.o.v. de lengteas van kanaal voldoet richting geen negatieve luchtsnelheden voldoet dynamische druk p > 0,5 mm H 2O / 5 Pa voldoet verhouding gassnelheden v max/ v min 3 voldoet homogeniteit afgas [EN 15259] c travers < 10% c gem of GRID-meting traverse over 1 meet-as**** geschiktheid meetbordes / platform en meetopeningen aantal meetassen 2 voldoet hoek van de meetassen 90 graden voldoet aantal meetopeningen benodigd**: 3 (2) aanwezig: 2 voldoet grootte van de meetopeningen aanbeveling 3 inch voldoet diepte van het meetbordes t.o.v. schoorsteen hoogte meetopeningen t.o.v. meetbordes obstructies lanzen (bijv. door railing) grootte van het meetbordes bereikbaarheid dh + 1,5 meter*** 1,2 ~1,5 meter geen obstructies voldoende ruimte eenvoudig en veilig niet van toepassing er is geen bordes aanwezig de metingen moeten worden uitgevoerd vanuit een bak met een hijskraan transportmogelijkheden indien bordes op hoogte aanbeveling lift, takel niet aanwezig vrije ruimte om te hijsen Aanwezig voldoet werkomstandigheden: hitte Afwezig voldoet stof Afwezig voldoet overdruk afgas Afwezig voldoet weersinvloeden aanbeveling: overkapping / verwarming voldoet niet verlichting aanwezig voldoet niet * dh = hydraulische diameter = 4 maal oppervlakte meetvlak / omtrek kanaal ** voor het gelijktijdig kunnen uitvoeren van diverse metingen *** behalve bij 2 tegenover elkaar liggende meetopeningen **** de bemonstering is via een traverse over 1 meet-as uitgevoerd

Figuur 1c: Resultaten beoordeling meetvlak van de centrale schoorsteen bij Komeco BV in Dronten d.d. 21 mei 2014. traversepunten as 1 - punt 0,05 0,18 0,36 0,84 1,02 1,15 v (m/s) 6,9 7,9 8,1 7,5 7,3 6,7 T ( C) 36,5 35,5 34,5 36,1 36,4 36,5 as 2 - punt 0,05 0,18 0,36 0,84 1,02 1,15 v (m/s) 7,7 7,5 7,8 8,0 7,5 7,3 T ( C) 36,8 36,8 36,8 36,7 36,6 36,5 snelheid (m/s) As 1: Snelheid per traversepunt 20,0 18,0 16,0 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 0,05 0,18 0,36 0,84 1,02 1,15 traverspunten (m) temperatuur ( C) As 1: Temperatuur per traversepunt 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 0,05 0,18 0,36 0,84 1,02 1,15 traverspunten (m) snelheid (m/s) As 2: Snelheid per traversepunt 12,0 10,0 temperatuur ( C) As 2: Temperatuur per traversepunt 60 50 8,0 40 6,0 30 4,0 20 2,0 10 0,0 traverspunten (m) 0,05 0,18 0,36 0,84 1,02 1,15 0 0,05 0,18 0,36 0,84 1,02 1,15 traverspunten (m)

Foto 1d: Meetvlak centrale schoorsteen bij Komeco BV in Dronten d.d. 21 mei 2014.

Bijlage 2: Bijlage Stofmeting Overzicht meetgegevens Apparatuur: PGMM Pomp 346 Thermokoppel 312 Temperatuuropnemer 346 Drukmeter 346 Pitotbuis 312 Pomp Zuurstofmonitor 316 Datalogger Tougb Verwarmde sonde 312 Verwarmingsregelaar 341 Insteltemp. sonde 150 C Verwarming filter* 219 Verwarmingsregelaar* 421 Insteltemp. Filter* 150 C * outstack plaatsing outstack Komeco Algemeen; meting 1 2 3 datum 21-mei-14 21-mei-14 21-mei-14 starttijd [h:mm] 11:24 12:08 12:53 duur meting [h:mm] 0:30 0:30 0:30 Meetresultaten; monstercode Q1300 Q1298 Q1299 resultaat lektest [l/min] < 1 < 1 < 1 nozzle [mm] 7 7 7 isokinetiek overall [%] -1-3 1 gasmonster volume (doorgezogen volume) [m 3 ] 0,372 0,354 0,389 gemiddelde gasmetertemperatuur [ C] 0,0 0,0 0,0 gasmonstervolume, droog bij 0 o C, 101,3 kpa [m 3 0 ] 0,467 0,445 0,487 Veldblanco Gemiddelde stofafvangst [mg] 1,7 2,5 2,3 0,7 stofconcentratie in afgas [mg/m 0 3 ] 3,6 5,6 4,7 1,5 4,7 toetsing (95% B.I.) [mg/m 0 3 ] < 2,0 < 2,0 < 2,0 < 2,0 vracht in afgas [g/uur] 91 140 118 116 toetsing (95% B.I.) [g/uur] < 50 < 50 < 50 < 50 Afgasgegevens; diameter kanaal [m] 1,20 oppervlak kanaal [m 2 ] 1,13 statischedruk kanaal [Pa] -32,5 gemiddelde rookgassnelheid [m/s] 7,5 temperatuur [ o C] 38,1 vochtgehalte [% v/v] 6,4 rookgasdichtheid [kg/m 3 ] 1,1 bedrijfsdebiet [m 3 /h] 30597 debiet (101,3 kpa, 0 o C, droog) [m 3 0 /h] 24996 Meetvlakbeoordeling eis voldoet onverstoorde lengte up-stream > 5 dh Voldoet onverstoorde lengte down-stream > 5 dh Voldoet niet richting geen negatieve luchtsnelheden Voldoet richting gasstroom < 15 t.o.v. de lengteas van kanaal Voldoet fluctuatie drukverschil per traversepunt p < 24 Pa Voldoet dynamische druk p > 5 Pa Voldoet gassnelheid v > 2 m/s Voldoet verhouding gassnelheden v max / v min 3 Voldoet variatie temperatuur per traversepunt 5% van het gemiddelde Voldoet gemiddelde snelheid per meet-as 5% van het gemiddelde Voldoet Bemonsterde traversepunten as 1 - punt 0,36 0,84 1,02 1,15

Bijlage NH3 anorganisch, gasvormig, als NH3 Komeco Schoorsteen Apparatuur: PGMM Temperatuuropnemer 104 Drukmeter 204 Pomp 333 Thermokoppel 308/269 Barometer (of horloge) 356 Pitotbuis 269 Verwarmde sonde 312 titaan Insteltemp. sonde 150 C Verwarmingsregelaar 341 Verwarmd outstack filter 219 titaan Insteltemp. filter 150 C Verwarmingsregelaar 341 Algemeen; meting 1 2 3 datum 21-mei-14 21-mei-14 21-mei-14 starttijd [h:mm] 11:24 12:08 12:53 duur meting [h:mm] 0:30 0:30 0:30 monstercode N1A N1B N2A N2B N3A N3B lektest [l/min] 0 0 0 doorslag [%] - - - Meetresultaten: gasmonster volume droog bij 0 o C, 101,3 kpa [m 0 3 ] 0,095 0,091 0,098 veldblanco concentratie NH3 bij actueel O2 [mg/m 0 3 ] 11,8 10,9 10,8 < 0,2 11,1 toetsingswaarde [mg/m 0 3 ] 8,2 7,6 7,5 7,8 vracht [g/uur] 294 273 269 279 Gemiddelde Afgasgegevens: diameter kanaal [m] 1,20 oppervlak kanaal [m 2 ] 1,13 statischedruk kanaal [Pa] -32,5 gemiddelde rookgassnelheid [m/s] 7,5 temperatuur [ o C] 38,1 vochtgehalte [% v/v] 6,4 rookgasdichtheid [kg/m 3 ] 1,1 bedrijfsdebiet [m 3 /uur] 30597 debiet (101,3 kpa, 0 o C, droog) [m 0 3 /uur] 24996

Geurmeting Certificaat Witteveen&Bos Komeco Dronten Schoorsteen 14A072 Apparatuur: PGMM Thermokoppel 269 / 308 Temperatuuropnemer 104 Drukmeter 204 Barometer 356 Pitotbuis 269 O2-analyser 316 Zeepvliesmeter 348 + 349 materiaal Verwarmde sonde 403 teflon Insteltemp. sonde 70 C Verwarmingsregelaar 403 Diluter stacksampler 420 RVS Insteltemp. diluter 70 C Verwarmingsregelaar 69 Diluter instack/outstack outstack Algemeen meting 1 2 3 monstercode K-2 K-3 K-4 datum 21-apr-14 21-apr-14 21-apr-14 starttijd [h:mm] 15:00 15:30 16:00 duur meting [h:mm] 0:30 0:30 0:30 Meetresultaten veldblanco analyseconcentratie [ou E /m 3 ] 463 428 600 < 11 verdunningsfactor 8,1 7,5 7,8 0,0 concentratie in afgas [ou E /m 3 ] 3760 3210 4662 [ge/m 3 ] 7519 6420 9323 toetsing (90% B.I.) [ou E /m 3 ] 1880 1605 2331 [ge/m 3 ] 3760 3210 4662 vracht in afgas [10 6 ou E /uur] 111 95 138 [10 6 ge/uur] 223 190 276 toetsing (90% B.I.) [10 6 ou E /uur] 56 48 69 Afgasgegevens diameter kanaal [m] 1,20 oppervlak kanaal [m 2 ] 1,13 [10 6 ge/uur] 111 95 138 statischedruk kanaal [Pa] -38-30 -33 gemiddelde rookgassnelheid [m/s] 7,8 7,5 7,7 temperatuur [ o C] 39,6 40,1 39,8 vochtgehalte [%] 7,2 7,3 7,2 rookgasdichtheid [kg/m 3 ] 1,090 1,088 1,089 bedrijfsdebiet [m 3 /h] 31909 30619 31153 debiet (101,3 kpa, 20 o C, nat) [m 3 /h 20,nat ] 30265 28995 29530 debiet (101,3 kpa, 0 o C, droog) [m 0 3 /h] 25704 24600 25060

Bijlage 3: Meetmethoden Meetmethode geur (verdund) Voor het bepalen van de geurconcentratie wordt op een of meerdere punten die representatief zijn voor het afgaskanaal (conform EN 15259), gedurende een vastgestelde tijd een deelstroom van het afgas aangezogen en in een bekende verhouding verdund met geurvrije stikstof. Een deelstroom van het gasmonster wordt opgevangen in een nalophane monsterzak. De opstelling die bij de monsterneming wordt gebruikt is schematisch weergegeven in de onderstaande figuur. Waarin: 1 : verdunningssonde voorzien van een kwartswol filter 2 : drukmeter 5 : verdunningsgas 3 : temperatuurregelaar 6 : capillaire restrictie 4 : drukregelaar/reduceerventiel 7 : nalophane monsterzak Het geurmonster wordt door een door de RvA geaccrediteerd laboratorium geanalyseerd conform de NEN-EN 13725 (forced choice methode). De analyse wordt binnen 30 uur na de monsterneming uitgevoerd. De gevolgde werkwijze is vastgelegd in het interne werkvoorschrift: WVM-020. Bij handhavingsmetingen dient in overeenstemming met het document Meten en rekenen geur en de NTA 9065 het meetkundig gemiddelde van de gemeten concentratie verminderd met de meetonzekerheid van de meetmethode te worden getoetst aan de emissie-eis. Als maat voor de meetonzekerheid van de meetmethode wordt het tweezijdig 90% betrouwbaarheidsinterval van de meetwaarde gehanteerd. Voor geur is deze bepaald op een factor 2.

Meetmethode stof Voor de bepaling van de concentratie aan stof wordt op een aantal punten die representatief zijn voor het afgaskanaal, gedurende een vastgestelde tijd een deelstroom van het afgas aangezogen door een geconditioneerd (outstack) filter met dezelfde snelheid als het afgas. De opstelling die bij de monsterneming wordt gebruikt is schematisch weergegeven in onderstaande figuur. Waarin: 1 temperatuurmeting 6 sonde met titanen binnenleiding 2 pitot-buis 7 condensopvangvat (optioneel) 3 drukverschilmeter 8 pot met silicagel 4 nozzle 9 regeleenheid met pomp en gasvolumemeter 5 filter (evt. filter extern geplaatst) De aangezogen deelstroom van het afgas wordt door een filter geleid. Uit de afgevangen hoeveelheid stof en de hoeveelheid aangezogen afgas kan de stofconcentratie worden bepaald. Uit de stofconcentratie en de hoofdvolumestroom kan vervolgens de stofvracht worden bepaald. De meetmethode is gebaseerd op de gravimetrische bepaling van de stofconcentratie en stofvracht in gaskanalen beschreven conform de ISO 9096 en EN 13284-1. Conform de ISO 9096 wordt de meetonzekerheid in de afgevangen stofconcentratie geschat op 20 tot 49% en is afhankelijk van de hoeveelheid afgevangen stof op het filter. Conform de NEN-EN 13284-1 is bij een stofafvangst op het filter van minder dan 10 mg, de meetonzekerheid 2 mg. Bij een stofafvangst van meer dan 10 mg op het filter bedraagt de meetonzekerheid in de stofconcentratie 20%. De gevolgde werkwijze is vastgelegd in het interne werkvoorschrift: WVM-002.

Meetmethode ammoniak (NH 3 ) Voor het bepalen van de concentratie aan ammoniak (isokinetische bemonstering) wordt op een aantal punten die representatief zijn voor het afgaskanaal (conform EN 13284-1), gedurende een vastgestelde tijd een deelstroom van het afgas aangezogen door een geconditioneerd filter, een serie absorptie-vaten met een voor ammoniak afgestemde absorptievloeistof en een vat met silicagel, met dezelfde snelheid als het afgas. De opstelling die bij de monsterneming wordt gebruikt is schematisch weergegeven in onderstaande figuur. º Waarin: 1 : thermometer/hygrometer 5b : extern filter (optioneel) 2 : pitot-buis 6 : verwarmde sonde met titanen binnenleiding 3 : manometer 7 : absorptievat gevuld met 0,05M H 2 SO 4 4 : nozzle 8 : absorptievat met silicagel 5a : filter (optioneel) 9 : pomp-unit met gas volumemeter De inhoud van de met de absorptievloeistof gevulde absorptievaten wordt geanalyseerd door een door RvA geaccrediteerd laboratorium. Uit de analyseresultaten van het laboratorium en het volume doorgeleid droog afgas kan de concentratie en de vracht van ammoniak worden bepaald. De meetmethode is gebaseerd op normvoorschrift NEN-2826: Luchtkwaliteit - Uitworp door stationaire puntbronnen - Monsterneming en bepaling van het gehalte aan gasvormig ammoniak, 01 april 1999. De gevolgde werkwijze is vastgelegd in werkvoorschrift WVM-009.

Meetmethode debiet en afgasparameters Voor de bepaling van het debiet in een afgaskanaal wordt op een aantal punten, die representatief zijn voor het doorsnede-oppervlak van het afgaskanaal, een drukverschilmeting uitgevoerd. De drukverschilmeting wordt uitgevoerd met behulp van een pitotbuis. De dichtheid van het afgas wordt berekend uit de samenstelling, absolute temperatuur en -druk en het vochtgehalte van het afgas. Uit de gemeten drukverschillen en de afgasdichtheid wordt de lokale snelheid van het afgas berekend. Uit het gemiddelde van de berekende afgassnelheden per meetpunt en het oppervlak van het afgaskanaal wordt het afgasdebiet berekend. De temperatuur van het afgas wordt vastgesteld met behulp van een thermokoppel en een uitleesunit. Het vochtgehalte wordt op een van de volgende wijze bepaald: - de natte- en droge- bol temperatuursmeting (set van thermokoppels één met en één zonder (schone witte) katoenen kous), volgens NEN-EN 14790, zie bijlage 3 van WVM-001; - de gravimetrische methode conform NEN-EN 14790. De opstelling die bij de monsterneming wordt gebruikt is schematisch weergegeven in onderstaande figuur. Waarin: 1 temperatuurmeter 2 thermokoppel 3 thermokoppel met kous 4 pitotbuis 5 drukmeter Voor de bepaling van de afgassnelheid geldt een minimum drukverschil [ P] van 5 Pa, gemeten met een pitot- of Prandtlbuis. De meetmethode is conform de ISO 10780. De gevolgde werkwijze is vastgelegd in het interne werkvoorschrift: WVM-001.

Bijlage 4: Analyseresultaten

Bijlage 5: Procesomstandigheden 21 mei 2014

Omgevingsdienst Regio Arnhem (ODRA) Eusebiusbuitensingel 53 Postbus 9200 6800 HA Arnhem www.odregioarnhem.nl