Nederlandse praktijkrichtlijn. NPR 8117 (nl) Richtlijn in geval van afwijken van emissiemeetnormen

Transcriptie

1 Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. Nederlandse praktijkrichtlijn NPR 8117 (nl) Richtlijn in geval van afwijken van emissiemeetnormen Guide in case of deviation from standards for emission measurements Vervangt Ontw. ICS december 2016

2 Normcommissie "Emissiemetingen en algemene aspecten" THIS PUBLICATION IS COPYRIGHT PROTECTED DEZE PUBLICATIE IS AUTEURSRECHTELIJK BESCHERMD Apart from exceptions provided by the law, nothing from this publication may be duplicated and/or published by means of photocopy, microfilm, storage in computer files or otherwise, which also applies to full or partial processing, without the written consent of the Royal Netherlands Standardization Institute. The Royal Netherlands Standardization Institute shall, with the exclusion of any other beneficiary, collect payments owed by third parties for duplication and/or act in and out of law, where this authority is not transferred or falls by right to the Reproduction Rights Foundation. Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Koninklijk Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Koninklijk Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht. Although the utmost care has been taken with this publication, errors and omissions cannot be entirely excluded. The Royal Netherlands Standardization Institute and/or the members of the committees therefore accept no liability, not even for direct or indirect damage, occurring due to or in relation with the application of publications issued by the Royal Netherlands Standardization Institute. Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Koninklijk Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdend met toepassing van door het Koninklijk Nederlands Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven Koninklijk Nederlands Normalisatie-instituut Postbus 5059, 2600 GB Delft Telefoon (015) , fax (015)

3 Inhoud Voorwoord Onderwerp en toepassingsgebied Verwijzingen Termen en definities Afkortingen NEN-EN Eisen aan meetvlakken en meetlocaties Afwijkingen van meetvlakken en/of meetlocaties en hoe hiermee om te gaan NEN-EN (isokinetiek) en NEN-EN-ISO Afgassen met een laag en zeer laag debiet Isokinetische criteria Debietmetingen NEN-EN (veiligheid) Algemeen Zeer hoge temperaturen Testen en controles NO 2 /NO x -verhouding Dioxinemetingen cartouchetemperatuur < 20 C Vochtmeting Functionele testen: lektest en responstijdbepaling Criteria bij justeren Lineariteitstesten Bijlage A (informatief) Afvangefficiëntie bij niet-isokinetische bemonstering van stof in de gasstroom bij lage gassnelheden

4 Voorwoord In de serie Nederlandse praktijkrichtlijnen verschijnen publicaties van informatief karakter, zoals toelichtingen op normen, constructieve mogelijkheden, werkmethoden en fabricagegegevens. Aan deze publicaties mag geen normatieve waarde worden toegekend. Volgens de Nederlandse wetgeving moeten emissiemetingen worden uitgevoerd volgens (inter)nationale normen. De norm is de basis voor een kwalitatief goede meting en beschrijft een eenduidige praktische methode voor de uitvoering van een meting, zodat een optimaal meetresultaat wordt verkregen. Bij de uitvoering van metingen in praktijk blijkt dat in sommige gevallen de norm niet exact gevolgd kan worden. Deze praktijkrichtlijn beschrijft veelvoorkomende situaties in de praktijk waarin afwijken van de norm onontkoombaar is. De beschreven afwijkingen van de norm zullen in het algemeen de kwaliteit van de meetresultaten niet of nauwelijks beïnvloeden. Voor vergunninghouders, meetinstanties en bevoegde gezagsorganen geeft deze praktijkrichtlijn een handvat bij de beoordeling en uitvoering van emissiemetingen. Wanneer het niet mogelijk is om metingen conform de norm uit te voeren, kunnen de beschreven situaties in deze praktijkrichtlijn een oplossing bieden. In het meetrapport moet conform NEN-EN-ISO/IEC de uitvoerende meetinstantie beargumenteren waar en waarom de norm niet gevolgd kan worden en hoe binnen de grenzen van de norm en deze praktijkrichtlijn de meting is uitgevoerd. De afwijking ten opzichte van de norm moet conform NEN-EN-ISO/IEC ondubbelzinnig in de rapportage worden opgenomen met een schatting van de gevolgen voor de onzekerheid van het meetresultaat. Het niet conform normeisen kunnen meten kan ertoe leiden dat de onzekerheid in het meetresultaat groter wordt; de onzekerheid mag echter niet groter zijn dan in de regelgeving (dwingend) is aangegeven. Wanneer bij de uitvoering van emissiemetingen de norm niet gevolgd kan worden, wordt aangeraden om tijdig afspraken te maken met het bevoegd gezag ten aanzien van de uitvoering van emissiemetingen. Hierbij wordt opgemerkt dat een eenmalig toegestane afwijking van een norm niet betekent dat de afwijking bij alle vervolgmetingen is toegestaan. Uitgangspunt is dat afwijkingen van een norm worden voorkomen. Bij de uitvoering van emissiemetingen komt het vaak voor dat een meetvlak niet voldoet aan de criteria en aanbevelingen uit NEN-EN Op basis van een meetvlakbeoordeling conform NEN-EN moet vastgesteld worden of een meetvlak geschikt is voor de bepaling van een concentratie en/of vracht van een component. Bij nieuw te bouwen installaties wordt aangeraden om in de ontwerpfase rekening te houden met NEN-EN 15259, waarin de situering van de benodigde meetvoorzieningen is beschreven. Aanbevolen wordt om afwijkingen van NEN-EN vooraf met het bevoegd gezag af te stemmen. Ook bij de realisatie van nieuwe meetvoorzieningen aan bestaande installaties is afstemming vooraf aan te bevelen. Naast de realisatie van geschikte meetvoorzieningen moet een vergunninghouder ook zorgen voor een goede en veilige meetplek. Deze praktijkrichtlijn gaat niet over de verplichte minimale veiligheidseisen die nodig zijn voor de uitvoering van emissiemetingen. Die worden geregeld in de Arbowet. De veiligheid voor de uitvoerende medewerkers gaat boven iedere normeis. Het spreekt voor zich dat, in geval van (veranderende) weersomstandigheden die een goede en verantwoorde uitvoering of voortzetting van de meting verhinderen (vanwege veiligheid of andere redenen), de metingen in beginsel worden uitgesteld. Deze praktijkrichtlijn is opgesteld door de normcommissie Emissiemetingen en algemene aspecten na voorbereiding door de werkgroep NPR 8117 Richtlijn in geval van afwijken van de norm bij emissiemetingen. 4

5 Richtlijn in geval van afwijken van emissiemeetnormen 1 Onderwerp en toepassingsgebied In deze Nederlandse praktijkrichtlijn worden alleen emissiesituaties behandeld waarbij de afgassen via een afgaskanaal naar de buitenlucht geëmiteerd worden. 2 Verwijzingen De volgende documenten, of delen ervan, waarnaar in dit document wordt verwezen, zijn relevant voor de toepassing ervan. Bij gedateerde verwijzingen is alleen de aangehaalde uitgave van toepassing. Bij ongedateerde verwijzingen is de laatste uitgave van het document (met inbegrip van eventuele wijzigingsbladen en correctiebladen) waarnaar is verwezen van toepassing. NEN-EN 1948:reeks, Stationary source emissions Determination of the mass concentration of PCDDs/PCDFs and dioxin-like PCBs NEN-EN (en), Emissies van stationaire bronnen Bepaling van massaconcentratie van stof in lage concentraties Deel 1: Manuele gravimetrische methode NEN-EN (en), Emissies van stationaire bronnen Kwaliteitsborging van geautomatiseerde meetsystemen NEN-EN 14790, Stationary source emissions Determination of the water vapour in ducts NEN-EN 14792:2014 (en), Emissies van stationaire bronnen Bepaling van massaconcentratie aan stikstofoxiden Referentiemethode: Chemiluminescentie (in voorbereiding) NEN-EN 15259:2007, Air quality Measurement of stationary source emissions Requirements for measurement sections and sites and for the measurement objective, plan and report NEN-EN-ISO (en), Luchtkwaliteit Evaluatie van de geschiktheid van een meetmethode door vergelijking met een vereiste meetonzekerheid (ISO 14956:2002,IDT) NEN-EN-ISO :2013 (en), Emissies van stationaire bronnen Bepaling van de stroomsnelheid en het debiet in afgaskanalen Deel 1: Handmatige referentiemethode (ISO :2013,IDT) NEN-EN-ISO/IEC 17025, Algemene eisen voor de bekwaamheid van beproevings- en kalibratielaboratoria (ISO/IEC 17025:2005,IDT) P. Baron, K. Willeke (2001), Aerosol Measurement: Principles, Techniques, and Applications, 2nd Edition, J. Wiley and Sons ( D.J. Rader, V.A. Marple (1988), A Study of the Effects of Anisokinetic Sampling, Aerosol Science and Technology, 8:3, , DOI: / ( 5

6 3 Termen en definities Voor de toepassing van deze Nederlandse praktijkrichtlijn gelden de volgende termen en definities. 3.1 Activiteitenbesluit besluit van 19 oktober 2007, houdende algemene regels voor inrichtingen (Besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer) Opmerking 1 bij de term: De Nederlandse Emissierichtlijn Lucht (NeR) is ondergebracht in het Activiteitenbesluit. 3.2 afgascondities fysieke en/of chemische eigenschappen van het afgas in het kanaal, zoals dichtheid, samenstelling, vochtgehalte, temperatuur 3.3 afgassnelheid snelheid van de gasvormige drager van de emissie 3.4 afzuigsnelheid snelheid van de deelstroom door de aanzuigmond van de sonde in het kanaal 3.5 Arbowet wet van 18 maart 1999, houdende bepalingen ter verbetering van de arbeidsomstandigheden (Arbeidsomstandighedenwet 1998) 3.6 cartouchetemperatuur temperatuur van de adsorptiepatroon voor dioxinemetingen, waarin de gasvormige dioxinen (PCDD s/pcdf s) worden geadsorbeerd conform NEN-EN cold spot deel van de aanzuigleiding buiten het kanaal met een grote temperatuurdaling ten opzichte van de temperatuur in het afgas 3.8 emissiegrenswaarde concentratie en/of vracht van een emissie Opmerking 1 bij de term: De emissie mag de emissiegrenswaarde tijdens een of meer vastgestelde perioden niet overschrijden. 3.9 gravimetrisch volgens of met betrekking tot de gravimetrie, de kwantitatieve analyse van een vaste stof op basis van (verschillen in) massa 3.10 homogeniteit mate van gelijke verdeling van componenten in het afgas 3.11 impinger instrument voor het verzamelen van monsters van stof of gasvormige bestanddelen in het afgas door de afgasstroom te leiden door een vloeistof 6

7 3.12 isokinetiek wijze van monsterneming waarbij de grootte en richting van de gassnelheid in de aanzuigopening van het monsternamesysteem gelijk is aan de ongestoorde gassnelheid en richting ter plaatse in het rookgaskanaal 3.13 justeren verrichten van handelingen om een meetinstrument of een referentie zo nauwkeurig mogelijk te laten functioneren of geschikt te maken voor het te gebruiken doel 3.14 lektest test om te beoordelen of het monsternamesysteem lekdicht is bij de maximaal toe te passen onderdruk Opmerking 1 bij de term: Een algemene regel voor een aanvaardbaar lek bij bemonsteringen is dat het lekdebiet beneden de meetonzekerheid van de gasmeter (2 %) behoort te blijven meetlocatie plaats aan het afgaskanaal in de buurt van het meetvlak bestaande uit structuren en technische uitrusting zoals bijvoorbeeld een werkplatform, meetopeningen, elektriciteitsvoorzieningen 3.16 meetonzekerheid in relatie tot het resultaat van een meting staande parameter die de spreiding van waarden karakteriseert die redelijkerwijs aan de meetgrootheid kunnen worden toegekend Opmerking 1 bij de term: De parameter kan bijvoorbeeld een standaardafwijking zijn (of een veelvoud daarvan), of de helft van een interval dat een bepaald betrouwbaarheidsniveau bezit meetstomp opening aan het kanaal, bestemd voor het invoeren van meetsondes voor het uitvoeren van metingen aan het afgas 3.18 meetvlak vlak loodrecht op de kanaalas op de plaats waar de metingen worden uitgevoerd 3.19 multicomponentsysteem analysesysteem dat de concentratie van meerdere componenten tegelijkertijd kan meten 3.20 nozzle aanzuigmond met bepaalde diameter, bevestigd aan het uiteinde van de meetsonde in het kanaal 3.21 psychrometrisch volgens of met betrekking tot de psychrometrie, een meettechniek om het vochtgehalte in een gas te bepalen 3.22 spancontrole controle gericht op aanpassing van de versterking van een meter, zodat de span op het meetinstrument overeenkomt met een bepaald signaal van de spanwijdte 7

8 3.23 traversepunt vooraf bepaald punt op een meetas in het kanaal waar metingen aan het gas of deelstromen worden genomen 3.24 zerocontrole controle gericht op aanpassing van een meetinstrument, zodat nul-uitgang of nul-display overeenkomt met een specifiek ingangssignaal, zoals 0 V of 4 ma 4 Afkortingen AMS automatisch meetsysteem CEMS continuous emission monitoring system QAL2 quality assurance level 2 (kwaliteitsborgingsniveau 2) WAF wall adjustment factor 5 NEN-EN Eisen aan meetvlakken en meetlocaties Locaties voor emissiemetingen moeten vanwege de homogeniteit van de afgascondities zo ver mogelijk zijn verwijderd van verstoringsbronnen zoals bochten, ventilatoren, kleppen en vernauwingen. NEN-EN geeft aanbevelingen voor de minimale afstanden in hydraulische diameters tot verstoringsbronnen. Van meetvlakken op locaties die aan deze aanbevelingen voldoen, mag verwacht worden dat de afgascondities homogeen zijn. Dat betekent dat er in ieder geval geen negatieve afgassnelheden voorkomen in het meetvlak en de verhouding tussen de hoogste en laagste afgassnelheid kleiner is dan een factor drie. De criteria voor homogene afgascondities zijn normatief in NEN-EN opgenomen. Bij veel bestaande meetlocaties is het niet haalbaar om te voldoen aan de aanbevelingen voor de meetlocatie in NEN-EN In NEN-EN 15259:2007 wordt dit ook onderkend, zoals blijkt uit ( Measurement section and measurement site ), waarin is beschreven hoe te handelen in situaties waarin de meetlocatie niet voldoet aan NEN-EN 15259: In some cases, especially in existing plants, it is impossible to choose the position of measurement section and measurement site freely. In such cases the measurement section and measurement site shall be installed or modified in accordance with local plant conditions. 5.2 Afwijkingen van meetvlakken en/of meetlocaties en hoe hiermee om te gaan Indien meetlocaties niet voldoen aan de criteria uit NEN-EN wordt in ieder geval gekeken naar de volgende mogelijke oplossingen: beschikbaarheid van een andere meetlocatie die wel voldoet; aanpassing van de meetlocatie zodat deze alsnog voldoet, bijvoorbeeld door het bijplaatsen van een meetstomp; realiseren van een nieuwe meetlocatie die wel voldoet, bijvoorbeeld een meetvlak dat verder van verstoringsbronnen af ligt. Als geen van de genoemde opties een mogelijkheid biedt, worden de afwijkingen van het meetvlak en de reden hiervoor opgenomen in de rapportage. Daarnaast wordt de invloed van de afwijking op de meetonzekerheid geschat en opgenomen in de rapportage. 8

9 Wanneer een meetvlak niet voldoet aan de aanbevelingen voor de afstanden, wordt de invloed op de meetonzekerheid als volgt ingeschat: bij meting van gasvormige componenten waarvoor homogeniteit over de dwarsdoorsnede van het afgaskanaal is aangetoond, wordt de toename in meetonzekerheid op nul gesteld; bij meting van gasvormige componenten en stofgebonden componenten in een afgaskanaal waar door een rookgassnelheidsverdelingsmeting is aangetoond dat er sprake is van homogene rookgascondities, wordt de toename in de meetonzekerheid op nul gesteld; in alle andere situaties wordt de meetonzekerheid op de maximale meetonzekerheid gesteld die uit de regelgeving volgt, en wordt in de rapportage opgenomen dat vanwege afwijkingen in het meetvlak niet kan worden aangetoond dat daadwerkelijk aan de meetonzekerheidseis kan worden voldaan. Soms is het niet mogelijk om het afgas te bemonsteren op alle in NEN-EN voorgeschreven traversepunten. en hiervan zijn: er zijn te weinig meetstompen aanwezig en er kunnen geen meetstompen worden bijgeplaatst door ruimtegebrek of ten gevolge van bijvoorbeeld de inwendige bekleding van het afgaskanaal; het meetbordes is te klein waardoor de metingen met een kortere sonde moeten worden uitgevoerd dan volgens NEN-EN noodzakelijk; vanwege de Arbowet is het niet toegestaan om het meetbordes tijdens bedrijfsvoering te betreden. Wanneer het niet mogelijk is om alle traversepunten te bemonsteren, wordt de meetonzekerheid vermenigvuldigd met een factor die gelijk is aan de wortel van het aantal vereiste traversepunten gedeeld door de wortel van het aantal bemeten traversepunten. Deze factor volgt uit de statistiek van een normaalverdeling. Wanneer de meetonzekerheid hierdoor groter wordt dan de maximale meetonzekerheid (uitgedrukt in percentage emissie-eis mg/nm 3 ) die is toegestaan in de regelgeving, kan in overleg met het bevoegd gezag het aantal traversepunten op de meetas respectievelijk op het gedeelte van het kanaal waar wel kan worden gemeten en getraverseerd, worden vergroot. Een dergelijke afspraak wordt vastgelegd in de rapportage. Bij toetsing aan de emissie-eis wordt nooit een grotere meetonzekerheid gehanteerd dan de maximale meetonzekerheid die uit de regelgeving volgt. Wanneer de vastgestelde emissieconcentratie groter is dan 30 % van de emissiegrenswaarde wordt in de rapportage een aanbeveling opgenomen om met het bevoegd gezag afspraken te maken over aanpassingen van de meetlocatie of de handelwijze bij volgende emissiemetingen. 6 NEN-EN (isokinetiek) en NEN-EN-ISO Afgassen met een laag en zeer laag debiet Situatie Bij afgassen met een lage en zeer lage afgassnelheid is het niet goed mogelijk om een isokinetische monstername uit te voeren. De grootte van de nozzle is niet onbeperkt, waardoor er een afzuigsnelheid ingesteld moet worden in het onderbereik van het monsternamesysteem. Hierdoor is het moeilijk om binnen de isokinetische criteria van NEN-EN te blijven Oplossing Een zeer lage afgassnelheid (S-pitotdruk < 5 Pa) kan leiden tot een afzuigsnelheid die onder het regelbereik van de pomp ligt. Daarnaast zal er weinig stof worden afgevangen. Daarom worden er bij een zeer lage afgassnelheid de volgende maatregelen getroffen: 9

10 Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer WB Delft NEN Standards Products & Services Postbus GB Delft Vlinderweg AX Delft Ja, ik bestel ex. nl Richtlijn in geval van afwijken van emissiemeetnormen T (015) F (015) Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via Gratis nieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze nieuwsbrieven. Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2018, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon , dagelijks van 8.30 tot uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: LEREN, WERKEN EN GROEIEN MET NEN preview