CLIËNT IN BEELD-PRIJS 2009 Beste Communicatie JURY RAPPORT
16 april 2009 2
de Jury De heer Rens de Groot (voorzitter) De heer Fons Delemarre (lid) De heer Jan Zwanepol (lid) De heer Jan Laurier (adviseur) Mevrouw Geraldine Pieterse (adviseur) Mevrouw Sylvie Hoyinck (secretaris) 3
INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2. Oordeel Jury 3. Overzicht voorgedragen kandidaten 4. Zeven jaar Cliënt in Beeld-Prijs 4
INLEIDING Jaarlijks reikt de Landelijke Cliëntenraad tijdens zijn landelijke congres de Cliënt in Beeld-Prijs uit. De prijs is bedoeld om nieuwe impulsen te geven aan cliëntenparticipatie en wordt uitgereikt aan een organisatie of orgaan of personen. Bij de beoordeling wordt gekeken naar: het leveren van een bijzondere bijdrage aan het bevorderen van, het verder vormgeven van, of het verbeteren van de kwaliteit van cliëntenparticipatie op het terrein van de sociale zekerheid. Het moet gaan om een voorbeeldfunctie met betrekking tot cliëntenparticipatie. Thema Elk jaar stelt de LCR een ander thema voor de prijs vast. Het thema voor 2009 luidt: Beste communicatie. Prijzen De juryprijs bestaat uit een beeldje en een geldbedrag ter hoogte van 3.500,00. De publieksprijs bestaat uit een glasobject en een geldbedrag ter hoogte van 1.500,00. Werkwijze De LCR stelt een jury samen. De jury nomineert een aantal voorgedragen kandidaten en beslist over de toekenning van de Cliënt in Beeld Prijs. Daarnaast wordt van de genomineerden een filmportret gemaakt voor de toekenning van de in 2006 ingestelde publieksprijs. De deelnemers aan het congres brengen op basis van deze portretten hun stem uit. De jury moet de genomineerden beoordelen op de activiteiten die in het kader van het thema zijn uitgevoerd, of die activiteiten bijzonder, vernieuwend, effectief, de resultaten in het oog springend zijn en of er sprake is van een voorbeeldfunctie (kan de activiteit redelijkerwijs door een andere Cliëntenraad herhaald worden?) Jury De jury voor de Cliënt in Beeld Prijs 2009 bestond uit de volgende personen: De heer Rens de Groot, oud voorzitter van de Raad van Bestuur van het CWI (voorzitter), de heer Fons Dellemarre, senior communicatieadviseur gemeente Leiden (lid), de heer Jan Zwanepol, lid Dagelijks Bestuur van de LCR. De jury werd bijgestaan door twee adviseurs vanuit de LCR: de heer Jan Laurier, voorzitter van de LCR, en mevrouw Geraldine Pieterse, beleidsadviseur van de LCR. Sylvie Hoyinck trad op als secretaris. De jury is op 9 maart 2009 bijeen geweest om de nominaties te bespreken. 5
[2] OORDEEL JURY Voor de Cliënt in Beeld-Prijs 2009 ontving 18 voordrachten, waarbij opgemerkt moet worden dat er een aantal nominaties voor dezelfde persoon of instelling waren. Voor de beoordeling zijn die nominaties samengevoegd, waardoor het uiteindelijke aantal op 14 nominaties uitkwam. De 18 voordrachten stammen uit 8 provincies: Noord-Holland 5 voordrachten Noord-Brabant 4 Zeeland 1 Zuid Holland 1 Utrecht 2 Overijssel 2 Friesland 2 Groningen 1 De Cliënt in Beeld-Prijs mag zich in een brede belangstelling verheugen. Het is de jury en de adviseurs opgevallen, dat er geen nominaties vanuit de hoek van het UWV bij zaten. Ongetwijfeld heeft dit te maken met de recente ontwikkelingen rondom de reorganisatie van UWV/CWI en de herbenoeming van hun cliëntenraden. De verwachting is, dat de cliëntenraden UWV de komende jaren weer volop in beeld zullen komen in het kader van deze prijs. Een ander opvallend aspect van de genomineerden dit jaar was dat de helft van de nominaties voor individuele personen was, waaronder individuele ambtenaren van gemeentelijke instellingen. Het is prettig te zien dat er individuele professionals zijn die blijkbaar beschikken over zo n groot inlevingsvermogen en dat zij hun werk op zo n goede manier doen, dat zij voorgedragen zijn voor deze prijs. Verreweg de meeste voordrachten zijn door individuele personen gedaan. Bij de beoordeling heeft de jury een aantal zaken in ogenschouw genomen. De prijs is bedoeld om de cliëntenparticipatie nieuwe impulsen te geven. Daarvoor is het wel nodig om initiatieven op dat terrein te belonen. Communicatie is geen gemakkelijk gegeven; het referentiekader van zenders en ontvangers wil nog wel eens verschillen. Er is regelmatig sprake van een communicatiekloof, waarbij inlevingsvermogen nodig is om die kloof te overbruggen. Niet alle voordrachten hebben werkelijk te maken met cliëntenorganisaties. De jury heeft daarom gekeken naar de overdraagbaarheid van de voorgedragen communicatie. Kunnen andere cliëntenorganisaties denken: Hé, dat is ook wat voor ons!? 6
Genomineerden Eervolle vermelding De jury wil graag alle individuele professionals en vrijwilligers die voorgedragen zijn vanwege hun inzet en toewijding, een eervolle vermelding geven. Dat zijn: Eltje Hut (beleidsmedewerker bij de afdeling Onderwijs, Economie en Werk van de gemeente Hoogezand-Sappemeer), Annemieke Bakker (Loket Rondkomen van de gemeente Hilversum), Mariëtte van Bavel (Klantenraad Werk en Bijstand in Tilburg), Marcel x, (forumbeheerder St. Internetwerkt in Amsterdam), Marlanda Coco (samenstelster brochure Wat is de WMO? ), Nelly Meijer-Torenstra (cliëntenraad Werk en Inkomen Leeuwarden), en Kees Godefrooij (bestuurder van SPOC in Zoetermeer.) Omdat de prijs niet echt bedoeld is om individuele personen te belonen, heeft de jury alleen de nominaties van cliëntenraden/platforms/instituten in overweging genomen. Bij de beoordeling van de genomineerden is enerzijds gekeken naar innovatie, de effectiviteit van de communicatie en vooral de voorbeeldwerking. Daarbij moet opgemerkt worden dat eenvoudige, effectieve methodes door de jury hoog gewaardeerd worden. De prijswinnaar De jury heeft unaniem besloten de Cliënt in Beeld-Prijs 2009 toe te kennen aan de Klantenraad Werk en Bijstand Tilburg. Zij zijn door de onafhankelijke arbeidsadviseur voorgedragen, omdat de Klantenraad heeft bewerkstelligt dat bijstandgerechtigden het recht hebben een Second Opinion te vragen. De Klantenraad voldoet aan alle aspecten van de prijs: het gegeven van het recht op de Second Opinion is innovatief, heeft een voorbeeldfunctie voor andere cliëntenraden, en de communicatie hierover naar de achterban is simpel, maar zeer effectief. Bovendien is het recht op een onafhankelijke Second Opinion een nieuwe insteek voor de communicatie tussen cliënt en professional / medewerker van de Sociale Dienst. Daarnaast heeft de Klantenraad tijdens het proces van verschillende communicatietechnieken gebruik gemaakt om het resultaat (het recht op de Second Opinion) te bereiken. Men is in staat gebleken om over te schakelen van het overleg (harmonie-model), via het polarisatie-model, terug naar het harmonie-model. Over het algemeen is er bij cliëntenraden sprake van óf het ene (harmonie), óf het andere (polarisatie) model. Het gegeven dat deze klantenraad deze omschakeling heeft weten te maken en tot zo n goed resultaat is gekomen, wordt door de jury hoog gewaardeerd. Ook hierin vervult de Klantenraad een voorbeeldfunctie. 7
[3] OVERZICHT VOORGEDRAGEN KANDIDATEN 1 a Mariëtte van Bavel, lid klantenraad werk en bijstand, Tilburg 1 b Klantenraad werk en bijstand, Tilburg 1a: Mariëtte van Bavel is genomineerd door een dankbare cliënt. De jury vindt dat de motivatie voor de nominatie onvoldoende verband houdt met het thema van de prijs dit jaar en laat deze voordracht verder buiten beschouwing. 1b: De klantenraad werk en bijstand Tilburg heeft het voor elkaar gekregen dat bijstandsgerechtigden die een werktraject (werkpolis) krijgen aangeboden, het recht hebben om een second opinion te vragen over deze polis bij de onafhankelijk arbeidsadviseur. De communicatie rond de uitkomst van dit project is eenvoudig en effectief. Er worden meerdere soorten communicatie naast elkaar gebruikt. De eenvoud en effectiviteit wordt door de jury zeer gewaardeerd. Innovatief is het aspect van het recht op de second opinion; dit is een unicum in Nederland. Doordat deze mogelijkheid bestaat, zal de professional anders naar de cliënt kijken. Het is een initiatief dat navolgenswaardig is. 2 Marcel x, Stichting Internet Werkt, Amsterdam. Marcel is een door de omgeving gewaardeerde vrijwilliger die een forum ondehoudt met betrekking tot de WAO en WIA. Hij doet geheel belangeloos en blijft hierover zeer op de achtergrond zelfs zo ver dat zijn achternaam niet bekend is bij de voordragers. De jury erkent de waarde van individuele vrijwilligers. Deze vrijwilliger is door drie verschillende personen genomineerd voor de prijs. De site is zeer gespecialiseerd, waardoor de effectiviteit wat afneemt. De jury heeft gemengde gevoelens over het anonieme karakter van de aanmelding (geen van de mensen die hem voordragen weet precies wie hij is). Bovendien is zij van mening dat wanneer er een individu genomineerd wordt, die moet staan voor vele andere individuen die hetzelfde doen. Dat is hier niet het geval. Deze genomineerde komt daarom niet in aanmerking voor de prijs. 3 Cliëntenraad Zorg en Inkomen, Deurne De cliëntenraad Zorg en Inkomen Deurne heeft een moeizame strijd gestreden en uiteindelijk gewonnen om het cliëntenbelang mee te laten tellen in de besluitvorming van de gemeenteraad. De jury heeft bewondering voor het aanhoudingsvermogen en de vechtlust van de cliëntenraad. Toch is de jury van oordeel dat deze strijd niet het soort communicatie is waarover gesproken wordt in het kader van deze prijs. Het gaat hier meer om strijd en strategie, dan om communicatie en komt daardoor niet in aanmerking voor de prijs. 4 Marlanda Coco, samenstelster brochure Wat is de WMO? Amsterdam. Als ervaringsdeskunidige heeft Marlanda Coco een brochure geschreven waarin losse informatie rondom de WMO is gebundeld. Het resultaat is een handig naslagwerk, dat uitgegeven is door de FNV vrouwenbond. De jury was onder de indruk van de brochure. Doordat die geschreven is door een ervaringsdeskundige komt de cliënt in beeld. Het is echter niet iets dat gemakkelijk door andere cliëntenraden nagevolgd kan worden. 8
5 Nelly Meijer-Torenstra, lid cliëntenraad Werk en Inkomen, Leeuwarden. Nelly Meijer zet zich met hart en ziel in voor het inzamelen en verspreiden van relevante informatie voor de cliënten. De jury waardeert het gebruik van de eenvoudige middelen met groot effect, en de grote inzet van mevrouw Meijer. Omdat de prijs niet echt bedoeld is om individuele personen te belonen, komt zij niet voor de prijs, maar wel voor een eervolle vermelding in aanmerking. 6 a Adviesraad Werk en Inkomen, Raalte 6 b Kortdurende ondersteuning minima (KOM) Humanitas, Raalte Beide nominaties richten zich op de persoon van Annie Kapppert, die ondanks forse tegenwerking toch een effectieve ondersteuning voor minima heeft weten te organiseren. De communicatie vanuit de adviesraad en rondom dit steunpunt is zeer breed georiënteerd. De adviesraad in Raalte maakt ook gebruik van de locale televisie om haar achterban te bereiken. De jury heeft veel waardering voor het feit dat de cliëntenraad er alles aan doet om met de achterban te communiceren. Bijzonder is dat daarbij ook gebruik gemaakt wordt van een massa-communicatiemiddel als de locale TV. In dit opzicht is er zeker sprake van een voorbeeldfunctie. De jury is van oordeel dat het men het in Raalte goed voor mekaar heeft. 7 Stichting werkgroep gehandicaptenbeleid, Tholen De stichting heeft een actie opgezet om het oneigenlijk gebruik van algemene invaliden parkeerplaatsen tegen te gaan. De werkgroep heeft de politie en locale overheid erbij betrokken. Het idee wordt wellicht ook in een andere plaats herhaald, vanwege het succes in Tholen. De jury was van mening dat het een sympathieke, noodzakelijke, leuke en constructieve actie was, die met heel weinig middelen wel effectief is gebleken. De jury vindt echter dat het hier niet echt over communicatie gaat en ziet weinig verband met de cliëntenraad. Daarom komt deze voordracht niet in aanmerking voor de Cliënt in Beeld prijs. Naar aanleiding van deze voordracht overwoog de jury een trofee in het leven te roepen met het motto: Niet lullen maar doen. 8 Dertien TV- programma s via Omroep Brabant, verzorgd door mensen met een verstandelijke handicap, s Hertogenbosch Omroep Brabant heeft 13 uitzendingen gemaakt met, over en door verstandelijk gehandicapten. De programma s hebben een voor een locale omroep hoge kijkdichtheid genoten. De jury vindt een leuk en zinvol initiatief waarbij deze doelgroep goed in beeld komt, maar vindt het jammer dat het niet vanuit de doelgroep zelf is geïnitieerd. Het idee is afkomstig van TV Brabant. De zelfredzaamheid van de geportretteerde groep spreekt aan en oogst bewondering. 9 Eltje Hut, afdeling Onderwijs, Economie en Werk, Hoogezand- Sappemeer. Eltje Hut is voorgedragen voor de prijs omdat hij zich inzet voor de klant en de motor achter het bijstandsbeleid van de gemeente Hoogezand-Sappemeer is. Hij verzorgt meerdere nieuwsbrieven per jaar en heeft een informatieboek voor cliënten samengesteld. 9
De jury vindt dat deze professional niet voor de prijs in aanmerking komt, omdat deze persoon geen cliënt is en daardoor zijn zijn activiteiten ook niet door andere cliëntenraden na te volgen. Professionals moeten goed hun werk doen, en het is verheugend te zien dat sommigen dat zo goed doen, dat ze voor deze prijs genomineerd worden. 10 Stef Ringoot, Cartoontekenaar voor CLIP Utrecht Stef Ringoot tekent cartoons voor de Stichting CLIP, waarin hij de problematiek van de de doelgroep trefzeker weet weer te geven. Het communicatiemiddel van de heer Ringoot is zeer effectief, op de doelgroep gericht en to-the-point. De jury heeft bewondering voor de heldere stijl en de simpele bewoording van de cartoons. Ook dit is echter een individueel persoon die voorgedragen wordt. Bovendien is het niet aan alle cliëntenraden gegeven om te kunnen beschikken over een cartoonist met zo n heldere stijl. 11 Loket Rondkomen Hilversum Annemieke Bakker van Loket Rondkomen in Hilversum is voorgedragen voor de prijs, omdat het loket minima voorlicht over welke mogelijke vergoedingen zij kunnen krijgen. De jury is van mening dat deze voordracht vergelijkbaar is met voordracht nummer 9. Ook hier is sprake van een professional die haar werk goed doet. Echter, ook hier ontbreekt het verband naar en de voorbeeldfunctie voor cliëntenraden. 12 Kees Godefrooij, bestuurder SPOC Zoetermeer Kees Godefrooij is voorgedragen door een van zijn medebestuurders, vanwege zijn langdurige betrokken inzet en zijn grote kennis van zaken. De jury schaart de voordracht van de heer Godefrooij onder dezelfde noemer als voordrachten 2 en 5: voordracht van individueel actieve mensen, die buiten het bereik van deze prijs vallen, maar wel in aanmerking komen voor een eervolle vermelding. 13 Stichting Houvast Heerenveen Carla Bosma, initiatiefneemster van Stichting Houvast, probeert andere uitkeringsgerechtigden en minima met raad en daad bij te staan. De stichting heeft ook een internetsite met informatie. De jury heeft bewondering voor wat mevrouw Bosma heeft opgezet. Op de site is veel informatie te vinden. De jury is minder blij met de link armoede, die doorverwijst naar de startkabel armoede waarop producten en diensten aangeboden zoals leningen voor dure uitgaven. De jury betreurt deze onzorgvuldigheid is vindt dat de doelgroep hiermee niet geholpen wordt. Hierdoor komt de stichting niet in aanmerking voor de prijs. 14 Groepsgesprekken met Cliënten en DWI Amsterdam De cliëntenraad DWI wordt voorgedragen vanwege het initiatief om groepsgesprekken te organiseren met klanten, managers en leden van de cliëntenraad, om zo de dienstverlening aan de klanten te verbeteren. De jury vindt het houden van gesprekken zeer aansprekend. Het is goedkoop (je hebt er alleen durf voor nodig) en het is een effectieve manier om dingen beheersbaar te houden. De cliëntenraad heeft de vraag gesteld of tevredenheidsonderzoeken wel een juist beeld geven van de dienstverlening en heeft de DWI ervan weten te overtuigen dat dit misschien niet het geval is. De jury vindt het bijzonder positief dat de beleidsmakers en cliënten samenkomen bij dit initiatief. 10
[4] ZEVEN JAAR CLIËNT IN BEELD-PRIJS De voorgaande prijswinnaars op een rij. 2008 Bijdrage ter verbetering van de dienstverlening aan de cliënt Cliëntenraad UWV AG regio Zuid-West 2007 Beste bijdrage ten behoeve van armoedebeleid RANO programma Zorg Verzekerd te Utrecht 2006 Succesvolle samenwerking Project CGO van cliëntenraad WWB Landgraaf 2005 Ongevraagd advies; initiatieven om beleid/uitvoering te beïnvloeden Dhr. Koopman, lid cliëntenplatform Echt-Susteren 2004 Contacten met de achterban Bureau Cliënten Telefoon te Heerlen 2003 Versterking individuele positie cliënt Cliëntenraad Werkzoekenden en Uitkeringsgerechtigden Noord West Friesland 11