Verslag RC-dag 13 maart 2010 Plaats: VBN Zeist Aanwezig: Jouke Altenburg (VBN), Jan van 't Hoff (Groningen en STONE), Alex de Smet (Zeeland), Frans Jacobs (Betuwe), Ellen de Bruin & Ricardo van Dijk (Noord-Holland), Martijn Snijder (Drenthe), George Meijners (Friesland), Sonja Grooters (Achterhoek-Liemers), Joost Nijkamp (Midden&Oost-Brabant), Theo Custers & Huub Engelen (Limburg), Erwin van Maanen (Veluwe en STONE), Michel Kuijpers (Zuid-Holland), Ronald van Harxen (STONE), Pascal Stroeken (STONE), Joep vd Laar (tot 12.00 uur, STONE), Ingrid Sloot (STONE). Afgemeld: Bé Schilder (West-Overijssel), Henri Bouwmeester (Twente), Marc van Leeuwen (Utrecht), Martin van Leest (West-Brabant) Opening en bijpraten Ronald :opent en heet iedereen welkom. Dank aan VBN voor de gastvrijheid! Pascal blikt terug op 2009 adhv het jaarverslag 2009 Pascal meldt de volgende plannen voor 2010 (volledig jaarplan 2010 is te vinden op de site): Er wordt naar financiering gezocht voor onderzoek naar juvenielensterfte/mislukken van nesten, een film over de Steenuil staat hoog op de verlanglijst. Helaas is de aanvraag bij de Postcodeloterij niet in de prijzen gevallen. Samenwerking met andere uilenorganisaties (Kerkuilenwerkgroep, OWN -oehoe, Ruigpootuil-werkgroep) door een gezamenlijke uitgave van een uilentijdschrift i.p.v. Athene. Een standpunt inzake de Flora- en Faunawet. Rol en visie Vogelbescherming over samenwerking met STONE en (regionale) werkgroepen (Jouke Altenburg, VBN) Jouke meldt dat VBN de samenwerking met STONE zeer waardeert. Hij vervolgt met een presentatie over het beleid van VBN. VBN wil heel duidelijk geen organisatie zijn die lokale uitvoerende initiatieven (financieel) ondersteunt. Wel wil VBN samenwerking tussen de diverse soortbeschermingsgroepen onderling en samenwerking met LBN en andere organisaties
bevorderen. Daarom ondersteunen ze wel het initiatief van STONE om een gezamenlijk uilentijdschrift uit te geven. VBN heeft onlangs een legaat gekregen dat ten goede moet komen aan de Steenuil. In overleg met STONE is een bestemming voor dit bedrag gevonden. Dit is een heel duidelijke waardering voor STONE, waar we heel blij mee zijn! Reactie Michel Kuijpers: Het gewijzigde beleid van VBN is duidelijk merkbaar. Jaren geleden voelden lokale vogelwerkgroepen zich weinig gewaardeerd door VBN, tegenwoordig is duidelijk dat ze echt in de picture zijn. Complimenten! Rondje regio's I Groningen: Aantal broedparen al jaren stabiel zeer laag. Men is gestopt met het echte beschermingswerk, daarvoor lijkt het inmiddels te laat. Het is lastig om vrijwilligers te werven en te houden. Zeeland: Op Schouwen-Duiveland, Tholen, St. Philipsland en Walcheren weinig tot geen Steenuilen, Op Zuid-Beveland is de populatie redelijk stabiel met ruim 20 broedparen, goed gemonitord door Peter Boelee. In Zeeuws-Vlaanderen is een populatie van 450/500 broedparen, wel veel op natuurlijke broedplekken, dus ringen is lastig. In achterland Belgie gaat het goed met de Steenuil. Betuwe: In Midden-Betuwe blijft het aantal broedparen constant, Bij Culemborg en in De Gelderse Poort gaat het achteruit. Frans Jacobs vraagt zich wel af of compensatiemaatregelen ook echt werken. Monitoring zal dit moeten uitwijzen. Noord-Holland: Hier hangen ongeveer 600 kasten, er zijn ongeveer 100 broedparen bekend. Hier is sprake van echte enclaves. De werkgroep in Noord-Holland heeft een bijdrage geleverd aan de broedvogelatlas Noord-Holland. Broedbiologisch onderzoek: (Pascal) Deelname nestkaartenproject SOVON STONE gaat het invullen van volledige nestkaarten promoten. Dit betekent dat er bij voorkeur 3 bezoeken aan een broedplek gebracht moeten worden. Reactie van de aanwezige RC's: 3 bezoeken is behoorlijk belastend voor vrijwilligers. 3 bezoeken is ideaal, maar 1 bezoek is niet bij voorbaat zinloos. Er moet gepleit worden om ook de info van 'slechts' 1 bezoek te vermelden in de nestkaarten. Ook wordt opgemerkt dat gekozen kan worden om niet alle nestkasten 3 x te bezoeken, maar een willekeurige steekproef voor het onderzoeksdoel. In Brabant gaan ze er in ieder geval mee beginnen. Kerkuilenwerkgroep Nederland heeft inmiddels ook besloten voor de registratie van broedgevallen op de Nestkaart over te stappen. VBN wil het instrueren voor het invullen van de nestkaarten wel faciliteren. 2 mensen van SOVON (Jeroen Nienhuis en Frank Majoor) zijn bereid om voorlichting te geven. Als hiervoor belangstelling is in de regio kan men zich melden bij Ronald van Harxen. Invoer historische gegevens. STONE gaat proberen om alle broedbiologische gegevens die her en der in oude notitieblokjes vermeld staan te digitaliseren, zodat deze gegevens behouden worden, toegankelijk zijn en geanalyseerd kunnen worden. Vraag van Martijn (Drenthe): in zijn regio mislukt 33% van de nesten, waarschijnlijk predatie door Steenmarter. Hoe is dat in andere regio's? Pascal merkt op dat dit inderdaad wel een hoog percentage is, maar dat nooit zeker kan zijn of de Steenmarter de schuldige is. Het onderzoek naar juvenielensterfte en het mislukken van nesten moet hier meer duidelijkheid in brengen. Pas daarna kan gericht actie worden ondernomen.
Compilatie webcambeelden Beleef de Lente 2008 en 2009/ Lespakket Steenuil op School (Ingrid) Ingrid vertelt dat Beleef de Lente is het 4e seizoen in gegaan met camera's in een SU-nestkast. Per 1 april aanstaande worden deze beelden via www.wildzoekers.nl/vogelsopschool aangevuld met een digitaal lespakket voor basisscholen. Om op deze vergaderdag toch ook nog uilen te kunnen zien wordt een compilatie van BDL 2008 en 2009 vertoond. Rondje regio's II Friesland: Er is veel contact met de KU-werkgroep. Het aantal broedparen ligt op 7, erg weinig dus.tip: intensief inventariseren. In een aangrenzend gebied in Drenthe zit een gezonde populatie, wellicht zijn er toch meer broedgevallen in Friesland. Achterhoek-Liemers: Grote populatie broedparen! Maar wat te doen met de suggestie om dmv DNA-onderzoek juvenielen te sexen? Reactie van STONE: de vraag komt vanuit de vooronderstelling dat er een overschot aan mannetjes zou zijn. Dode vondsten blijken nl vooral mannetjes te betreffen. Maar mannetjes lopen nu eenmaal meer risico om verkeersslachtoffer te worden, ze vliegen meer en verder. Daarnaast is DNA-onderzoek duur (10-15 euro per onderzoek) en voor een betrouwbare conclusie moet je een zeer grote steekproef nemen. Een dure actie dus, waarvan nog maar de vraag is of de uitkomst waardevol is. Andere vraag: wat te doen met vragen richting RC's door adviesbureau's, over aantallen en broedlokaties. Tip: verwijs door naar de lokale werkgroepen, maar laat het bureau eerst zelf inventariseren, hun gegevens kunnen daarna naast de gegevens van de lokale werkgroep worden gelegd. Brabant: Coordinatie van de werkgroepen ligt bij Brabants Landschap. Er zijn 67 werkgroepen actief, van bijna allemaal worden gegevens ontvangen. Cijfers: 457 broedgevallen waarvan 44 mislukt. Mooie resultaten! Opmerking: zou het verschil tussen Brabant en rest Nederland wellicht een gevolg kunnen zijn van de onderzoeksmethodiek? Als slechts 1 bezoek aan een broedlokatie wordt gebracht worden mogelijke nestmislukkingen vroeg in het seizoen niet geregistreerd, en is het percentage geslaagde broedpogingen eigenlijk te optimistisch. Dit pleit voor het gebruik van de Nestkaart, waarmee de resultaten op een goede manier kunnen worden geanalyseerd.
Bruggen slaan voor de Steenuil (Martijn) Martijn vertelt hoe hij in 2007 het stokje overnam in de Stichting Steenuilenwerkgroep Drenthe. Vanuit het niets is hij aan de slag gegaan. In 2009 is zijn project 'Bruggen slaan voor de Steenuil' door VBN financieel ondersteunt. Inmiddels heeft de werkgroep Drenthe een stevig netwerk opgebouwd, en de steenuil wordt structureel onder de aandacht gebracht, met name ook bij basisscholen. Mooi verhaal, inspirerend ook voor andere regio's. Presentatie ErfWijzer (Ronald) Omdat de bestaande erfscan in de praktijk nogal bewerkelijk was om in te vullen is de ErfWijzer Steenuil met bijbehorende streeplijst ontwikkeld: een handige methode om snel een erf in kaart te brengen op geschiktheid als biotoop voor een Steenuil. Alle aanwezigen ontvangen het huidige concept-exemplaar. Het definitieve exemplaar staat inmiddels op de site van STONE: http://www.steenuil.nl/pdf/erfwijzer_2010.pdf en http://www.steenuil.nl/pdf/erfwijzer_streeplijst.pdf Tip: De aan- of afwezigheid van kippen en zwaluwen staan niet op de lijst. (kippen wijzen vaak op aanwezigheid an muizen, zwaluwen staan nog al eens op het menu van de Steenuil). Rondje regio's III Limburg: Veel nieuwe kasten opgehangen met subsidie van de provincie. Vivara levert de kasten. De voorraad vrijwilligers vergrijst, en nieuwe aanwas is moeilijk te vinden. Er hangen nu 1100 kasten, maar het ontbreekt aan mensen om ze te controleren, vooral in Zuid- Limburg. Het broedsucces loopt iets terug, maar kan ook gevolg zijn van minder controlerende vrijwilligers. Veluwe: Erwin is net begonnen, de regio heeft erg lang zonder RC gezeten. Is bezig met in kaart brengen van het netwerk van vrijwilligers. Cijfers: hopelijk volgende jaar hele mooie cijfers. Zuid-Holland: De KU en de SU is één werkgroep. Michel bemerkt een toenemende desinteresse van de provincie. Cijfers: 160-180 broedparen, redelijk stabiel, wel in enclaves.
Provinciebrede inventarisatie 1 x per 5 jaar, 2010 is weer zo'n jaar Nog geen steenmarters gesignaleerd, wel veel verkeersslachtoffers. Rondvraag: Joost: Heeft van Johan de Jong een uitnodiging ontvangen voor een tentoonstelling over uilen, wie wil mag gaan. Verzoekt om een standaardbrief voor werkgroepen etc. om aan overheden te kunnen sturen i.v.m. Steenuil en Flora- en faunawet. Toegezegd te bekijken of dit kan worden meegenomen in de te verschijnen Handreiking. Veel info te vinden op www.vogelsendewet.nl. Bestuur A.D. 2010 (kantoor VBN-Zeist) (fotoos: Erwin van Manen)