TURBO'S & CERTIFICATEN NUMMER 273 WEEK 28 12 juli 2011 Laatste kans Webinar: Obligaties in uw portefeuille; wel of niet verstandig in het huidige beursklimaat? Vanavond: kijk op pagina 5 Pagina 2 : TA: AEX-Index Veel beren op de weg Pagina 3 : De week in Turbo's: Spanning op de beurs Pagina 4 : Certificaten: Zeldzame aardmetalen Pagina 5 : Informatie: Educatie / Nieuw van RBS Inspelen op verschil Duitse en Italiaanse lange rente Terwijl er voor de Griekse problemen nog steeds geen overtuigende oplossing is gevonden, is de markt nu ook zeer bezorgd dat Spanje en Italië ook in de problemen zullen raken. Dit uit zich door een dalende euro, maar ook door een toenemend verschil in de rente tussen 10-jaars Duitse en Italiaanse staatsleningen. Deze week bespreken we een strategie voor ervaren, actieve beleggers om hier op in te spelen. Door de zorgen of Italië niet ook net als Griekenland in de problemen zal komen vragen beleggers zich af of het land wel aan zijn verplichtingen zal kunnen voldoen. Professionele beleggers kunnen hierop inspelen via Italiaanse Staatsobligatie futures, de zogenaamde Euro BTP futures. Dit is eigenlijk de Italiaanse equivalent van de Duitse Bund future. Beiden zijn gebaseerd op de theoretische waarde van een 10-jaars 6% staatsobligatie. Als de rente precies 6% is, zal de waarde van deze future 100 zijn. Bij een hogere rente dan 6% is de waarde onder de 100 en bij een lagere rente dan 6% is de waarde boven de 100. Immers, als de rente bijvoorbeeld 7% is dan is een obligatie die maar 6% betaalt minder waard, en andersom is bij een rente van bijvoorbeeld 4% een obligatie met een 6% coupon relatief aantrekkelijk. Door de zorgen over Italië is het renteverschil tussen Italiaanse en Duitse staatsobligaties opgelopen tot meer dan 3%, het hoogste niveau sinds de introductie van de euro (Bron: Bloomberg, 12 juni 2011). Dit is ook waar te nemen in de (verschillen tussen de) koersen van de staatsobligatiefutures van beide landen, weergegeven in onderstaande grafiek. Zoals te zien is in de grafiek, is het verschil de laatste dagen zeer snel gestegen. Als u verwacht dat dit verschil verder zal toenemen, bijvoorbeeld omdat u niet verwacht dat de problemen in Italië en Griekenland op korte termijn opgelost worden, kunt u hierop in spelen door Turbo s Long te kopen op de Bund Future, en Turbo s Short op de Italiaanse staatsobligatie future. Als u echter denkt dat het verschil te groot is geworden en verwacht dat de markt overdreven reageert dan kunt u denken aan Turbo s Short op de Bund Future en Turbo s Long op de Italiaanse staatobligatie future. In beide gevallen dient u rekening te houden met het stop loss-niveau van elke Turbo en de ratio van 10 bij Italiaanse staatsobligatie future Turbo s (1 bij de Bund future). Meer informatie over de Italiaanse staatobligatie future Turbo vindt u in de leaflet die u kunt vinden op de productpagina van elke Turbo (tab documenten) op www.rbs.nl/markets. In de algemene Turbobrochure, het prospectus en de definitieve voorwaarden vindt u informatie over de kosten en risico s. Deze documenten kunt u eveneens vinden op www.rbs.nl/markets. TURBO is een geregistreerde merknaam van The Royal Bank of Scotland N.V. 140 120 100 80 60 Jul 10 Aug 10 Okt 10 Nov 10 Dec 10 Feb 11 Mrt 11 Mei 11 Jun 11 80 60 40 20 0 Generieke Bund future (blauw, linker-as), Italiaanse staatsobligatie future (rood, linker-as) en verschil tussen beide (groen, rechter-as) van 11 juli 2010 t/m 11 juli 2011. Bron: Bloomberg. Resultaten uit het verleden vormen geen betrouwbare indicator voor toekomstige resultaten.
Turbo Tip TA: AEX-Index Veel beren op de weg De wekelijkse TurboTip van Nico Bakker Nico Bakker is hofleverancier van technische analyse binnen RBS Markets. Hij publiceert regelmatig artikelen in allerlei media. Ook verzorgt hij diverse trainingen en workshops en is hij een graag geziene spreker tijdens beleggingsevenementen. Het Damrak staat te schudden op haar grondvesten. De beren brullen erover heen, de stieren druipen jankend af. Niet alleen op korte termijn staan er veel beren op de weg, ook voor middellange termijn doeleinden neemt het neerwaarts risico toe. Het komt wat dat betreft niet vaak voor dat mijn marktlens op de daggrafiek vrijwel hetzelfde ziet en meet als op de weekgrafiek. In beide gevallen staan de beren vooraan en is er nog wel wat storm te verwachten op het Damrak. Ik zal beide grafieken, hieronder afgebeeld, nader toelichten en aangeven hoe het korte en middellange termijn landschap er bij ligt. In de bovenste helft van de grafiek staan de weekly candles afgebeeld, die kent u wel. De groen/blauwe lijn die daar doorheen loopt is de gemiddeldelijn die dienst doet als objectieve trendmeter. U ziet dat de candles onder de lijn bewegen, dus is er sprake van een dalende trend. DIt is ook het geval op de daggrafiek die in de onderste helft staat afgebeeld. Er is wat de richting van de trend dus geen sprake van een conflict of timeframe. Sterker nog, op beide grafieken is zichtbaar dat vanaf circa 347 de dalende trend is gestart. Dat maakt 347 tot cruciaal en kritisch kantelpunt boven in beide speelvelden. Zolang de AEX onder 347 noteert, voeren de beren de regie. Een tweede sterke overeenkomst zie ik terug in de RSI als spanningsmeter. Op de weekgrafiek draait de RSI onder de 50-lijn richting het zuiden en bevestigt hiermee de negatieve trend. Op de daggrafiek passeert de RSI de 50-lijn om hiermee de start van een downtrend te bevestigen. Ook de kantelpunten tonen sterke overeenkomsten. Zoals gezegd is 347 aan de bovenkant het draaipunt. Aan de onderkant is op beide speelvelden ruimte tot 327 voor verdere dalingen. Zowel op korte als op langere termijn voert het berenregime de hoofdtoon met enerzijds 347 en anderzijds 327 als belangrijke kantelpunten en krijtstrepen op de velden. Technische Analyse AEX Figuur 1. Grafiek AEX. Bron: BTAC Visuele Analyse, 12 juli 2011. Met Turbo s kunt u inspelen op een stijging en/of daling van de AEX. Voor een compleet overzicht van het aanbod kijkt u op www.rbs.nl/markets. Vul in het scherm linksboven de zoekterm AEX in. AEX Naam ISIN code Hefboom AEX Turbo Long 300 NL0009503077 9,67 AEX Turbo Long 321 NL0009663095 23,67 AEX Turbo Short 371 NL0009694256 6,50 AEX Turbo Short 349 NL0009798156 11,74 Figuur 1. Een deel van het aanbod van AEX Turbo s. Bron: RBS, 12 juli 2011. Voor de uitleg van technische analyse termen verwijzen wij u naar www.rbs.nl/markets. 2
De week in Turbo's & Warrants De week in Turbo's: Spanning op de beurs Oliespread bereikt recordhoogte Winstalarm CSM vanwege dure grondstoffen De AEX sloot vorige week netto vrijwel onveranderd op 342,48 punten (-0,1%). Randstad (-5,95%), Air France KLM (-5,86%), Post NL (-4,53%), Aegon (-4,42%) en KPN (-4,02%) waren de verliezers en TomTom (+5,44%), Shell (+3,36%), Unilever (+2,59%), Fugro (+1,78%) en Heineken (+1,04%) vertoonden de grootste koersstijgingen. Ook de DAX veranderde relatief weinig, de Duitse index daalde naar 7402.73 punten (-0.225%). De Euro Stoxx 50 daalde sloot 85 punten lager op 2.790,09 punten(-2,976%). De S&P 500 steeg 0,308% naar 1.343,8 punten en de Dow Jones steeg 0.592% naar 12.657.2 punten. De Nikkei schreef ook groene cijfers en steeg 2,733% naar de 10137,73 punten. De EUR/USD sloot vrijdag op 1,4264. Goud steeg naar 1.544,15 (+3,789%) dollar per troy ounce en de Brent Crude Oil future augustus steeg naar 118,33 (+5,869%) dollar per vat. Oliespread bereikt recordhoogte Het verschil tussen de prijs voor de meest liquide Brent Crude Oil future en de meest liquide Light Sweet Crude Oil future bereikte afgelopen maandag een record van 22,49 dollar. Ter vergelijking: begin dit jaar was het prijsverschil tussen de verschillende oliecontracten nog ongeveer een dollar. De recente prijsstijging van Brent Oil is volgens Carsten Fritsch, analist bij Commerzbank, onder meer het gevolg van een tekort dat wordt veroorzaakt door onderhoud aan olievelden in de Noordzee. 1 Daarnaast is de prijs van Brent Oil gestegen als gevolg van de onrust in het Midden Oosten. Tegelijkertijd daalt de waarde van de WTI Oil als gevolg van logistieke problemen bij het distributiepunt in Oklahoma, waardoor de hoeveelheid olie die hier kan worden aangeleverd beperkt is. 2 Met een combinatie van Turbo s op de Brent Crude Oil future en Turbo s op de Light Sweet Crude Oil future kunt u inspelen op een verkleining of een vergroting van de spread. Winstalarm CSM vanwege dure grondstoffen Ook CSM heeft te kampen met de gestegen prijzen van grondstoffen. Ondanks een hogere omzet, heeft het bedrijf een winstwaarschuwing afgegeven doordat het bedrijfsresultaat 20% lager zal uitvallen dan dezelfde periode in 2010. Lagere verkoopvolumes doordat CSM hogere prijzen hanteerde door de gestegen kosten en een zwakkere dollar waren ook verantwoordelijk voor het lagere bedrijfsresultaat. 3 Een aantal weken geleden gaf CSM topman Hoetmer aan dat de verwachtingen voor het tweede kwartaal intact bleven. De VEB vindt dit opmerkelijk omdat de grondstoffen die CSM gebruikt de laatste tijd juist gedaald zijn. De VEB vermoedt dat CSM al eerder bekend was met het lagere bedrijfsresultaat. 4 1 Bloomberg 11 juli 2011 2 Financial Times 23 juni 2011 3 DFT, 5 juli 2011 4 IEX.nl, 5 juli 2011 aoverzicht markten AEX 0,1% 342,48 346 345 344 343 342 341 340 339 Bund Future 1,6% 127,45 128,0 127,5 127,0 126,5 126,0 125,5 125,0 124,5 EUR/USD 1,8% 1,4264 1,460 1,455 1,450 Top 5 Stijgers Turbo s & Warrants ISIN code Rendement Rendement sinds introductie EUR/USD Put Warrant NL0009593052 200,00% -75,00% Sinds 4 okt 2010 CAC40 Turbo Short NL0009701424 165,05% 45,69% Sinds 8 Mrt 2011 EUR/USD Put Warrant NL0009593060 160,00% -64,71% Sinds 4 okt 2010 EUR/USD Put Warrant NL0009750520 160,00% 50,00% Sinds 12 apr 2011 EUR/JPY Turbo Short NL0009790906 149,43% 75,97% Sinds 11 mei 2011 Figuur 2. Top 5 stijgers periode 4 juli t/m 8 juli 2011. Deze tabel is gebaseerd op het gemiddelde van de bied- en laatkoers van RBS. Een actueel overzicht vindt u op de website www.rbs.nl/markets onder rendementsoverzicht. Bron: RBS, 12 juli 2011. Overzicht Volume/Omzet Long/Short-Ratio Onderliggende waarde Long Short Omzet(EUR) Turbo Ratio AEX 9.334.519 17.682.360 48.332.485 AEX 1,03 Brent Crude Oil Future 105.888 167.009 3.065.630 Brent Crude Oil Future 1,92 Bund Future 1.500 47.375 296.040 Bund Future -16,75 EUR/USD 204.030 291.293 2.586.862 EUR/USD -1,96 Nikkei 225 11.320 1.709 265.374 Nikkei 225 6,89 Goud 590.634 189.226 5.420.775 Goud 8, 85 Figuur 3. Overzicht Volume/Omzet, periode 4 juli t/m 8 juli 2011. Bron: RBS, 12 juli 2011. Figuur 4. Long/Short-Ratio van uitstaande posities per 21 juni 2011. Bron: RBS, 12 juli 2011. 1,445 1,440 1,435 1,430 1,425 122 120 118 116 114 112 110 108 Brent Crude Olie Future 5,3% 117,70 Figuur 5. De prestaties van belangrijke markten van 10 juni t/m 17 juni 2011. Bron: Bloomberg, 12 juli 2011. 3
Certificaten Zeldzame aardmetalen: China s exportquota onder vuur WTO legt exportquota aan banden Enorme vondst bodem op zeebodem Zeldzame aardmetalen is de verzamelnaam van een aantal metalen die tegen relatief hoge kosten te winnen zijn. Deze metalen worden toegepast in hoogstaande technische producten zoals smartphones, computerapparatuur en elektrische voertuigen. China levert momenteel ongeveer 97% van de wereldwijde productie en heeft sinds 2009 exportbeperkingen doorgevoerd. Doordat China zo n dominante positie heeft, zijn verbruikers erg afhankelijk van de export uit China en heeft de uitvoerquota tot een flinke prijsstijging geleid. 1 Vorige week is China echter door de World Trade Organization (WTO) op het matje geroepen vanwege deze exportquota. De WTO noemt de uitvoerbeperking een schending van het internationale recht en derhalve illegaal. China verlaagde de exportquota in de tweede helft van 2010 met meer dan 70% waarna het in de eerste helft van 2011 de limiet met 35% verder omlaag schroefde. 2,3 China heeft laten weten stappen te nemen om haar beleid in lijn met de regels van de WTO en het internationale recht te brengen. 1 De prijsstijgingen van zeldzame aardmetalen heeft ertoe geleid dat verschillende niet-chinese mijnbouwbedrijven mijnen aan het ontwikkelen zijn. Ook Japan, na China de grootste verbruiker van zeldzame aardmetalen, is dorstig op zoek is naar nieuwe bronnen van zeldzame aardmetalen om minder afhankelijk te zijn van China. De gestegen prijzen hebben voor de Japanners namelijk tot een grote kostenstijging geleid. 3 Afgelopen week is bekend geworden dat Japanse aardwetenschappers depots van naar schatting 100 miljard ton aan zeldzame aardmetalen hebben gevonden op de bodem van de Atlantische Oceaan. Een aanzienlijke hoeveelheid vergeleken met de voorheen bewezen reserves van 110 miljoen ton bevestigd door de U.S. Geologicial Survey. 4 De Japanse geoloog Yasuhiro Kato heeft aangegeven dat het een relatief eenvoudig proces is om de metalen die tussen de 3.000 en 6.000 meter diep liggen uit de zee te halen. 4 Veel analisten zijn echter minder optimistisch wat betreft de winning van de aardmetalen en achten het onwaarschijnlijk dat deze depots op middellange termijn gewonnen kunnen worden. Zo zou de technologie nog niet voorhanden zijn en zullen er voor de bouw van offshore posten grote investeringen noodzakelijk zijn. Daarnaast geven ze aan dat de bouw tientallen jaren in beslag kan nemen. 3 Met het RBS Zeldzame Aardmetalen Certificaat kunt u beleggen in een mandje van 15 aandelen van mijnbouwbedrijven die een belangrijk deel van hun omzet genereren in de productieketen van zeldzame aardmetalen en/of activiteiten ontplooien met betrekking tot het opstarten, moderniseren of heropenen van mijnen die rijk zijn aan zeldzame aardmetalendepots. Meer informatie, de leaflet, de algemene brochure Certificaten, het prospectus en de definitieve voorwaarden kunt u vinden op www.rbs.nl/markets. Top 5 Stijgers Certificaten ISIN code Rendement Rendement sinds introductie RICI Enhanced Vee Certificaat NL0006343899 6,40% -6,79% Sinds 30 sept 2008 Goud Certificaat NL0000455905 5,98% 235,10% Sinds 20 aug 2003 Goud Mini Certificaat NL0000778801 5,80% 114,10% Sinds 25 sep 2007 Brent Crude Oil Future Certificaat NL0000458750 5,35% 6,41% Sinds 23 mei 2005 RICI Enhanced Edelmetalen Certificaat NL0006343865 4,08% 117,10% Sinds 30 sep 2008 Figuur 6. Top 5 stijgers periode 4 juli t/m 8 juli 2011. Deze tabel is gebaseerd op het gemiddelde van de bieden laatkoers van RBS. Een actueel overzicht vindt u op de website: www.rbs.nl/markets. Bron: RBS, 12 juli 2011. 1 Reuters, 6 juli 2011 2 Telegraph, 15 augustus 2010 3 Reuters, 7 juli 2011 4 Reuters, 5 juli 2011 Top 10 bestsellers Certificaten: vorige week en All-Time Vorige week ISIN code All-Time ISIN code 1 Goud Certificaat NL0000455905 Water Certificaat NL0000290195 2 Brent Crude Oil Certificaat NL0000458750 Zonne-energie Certificaat NL0000847689 3 Nikkei Certificaat NL0000451920 BRIC II Certificaat NL0000290328 4 Rusland Certificaat NL0000458180 Agribusiness Certificaat NL0000696565 5 BRIC II Certificaat NL0000290328 Emerging 11 Certificaat NL0000842029 6 India Certificaat NL0000456465 AEX Certificaat NL0000778728 7 Zilver Certificaat NL0000455848 RICI Enhanced SM Certificaat NL0006066227 8 Palladium Certificaat NL0000451896 India Certificaat NL0000456465 9 Agribusiness Certificaat NL0000696565 Goud Quanto Certificaat NL0000458735 10 Zonne-energie Certificaat NL0000847689 Oil & Gas Services Certificaat NL0000833317 Figuur 7. Top 10 bestsellers Certificaten, periode 4 juli t/m 8 juli 2011 en All Time. Bron: RBS, 12 juli 2011. 4
Informatie Agenda: Educatie / Nieuw van RBS Informatie Vanavond, 12 juli - Webinar Obligaties in uw portefeuille; wel of niet verstandig in het huidige beursklimaat? De rente tweedeling binnen EU blijft groeien. Aan de ene kant is er sprake van een explosief stijgende rente in Portugal, Griekenland en Ierland terwijl de rente in landen als Duitsland en Nederland daalt. Wat betekent dit voor u als belegger en welke investeringsmogelijkheden zijn wel aantrekkelijk? Dat bespreken we tijdens het online seminar 'Beleggen in obligaties' op 12 juli 2011 om 20.00 uur. Tijdens deze interactieve sessie heeft u middels een chatfunctie alle gelegenheid om uw vragen te stellen. Schrijf u hier in 19 juli Webinar - Focus op Aziatische Opkomende Markten Beleggers zijn inmiddels veelal bekend met termen als BRIC, Emerging 11 en Frontier Markets: het gaat steevast over veelbelovende landen die de laatste jaren indrukwekende ontwikkelingen en sterke economisch groei hebben laten zien. Met name de Aziatische landen staan op dit moment vol in de belangstelling. Hoogste tijd voor een update. Hoe staan landen als China en India er nu voor en wat brengt de tweede helft van het jaar? Zijn de gevolgen van de financiële crisis nog merkbaar? Hoe zit het met de inflatie waar nu veel over gesproken wordt? Wat betekent inflatie voor de renteontwikkeling en de economische groei? Hoe kunt u beleggen in Opkomende Markten? Tijdens het webinar Focus op Aziatische Opkomende Markten van DFT, Intereffekt Investment Funds en RBS zullen Johan Smit, fondsbeheerder bij Intereffekt en Rogier San Giorgi, productspecialist bij RBS, zich richten op deze vragen Dit seminar zal beginnen op dinsdag 19 juli 2011 om 20:00 uur en duren tot ongeveer 21:00 uur. Schrijf u hier in 20 juli Webinar - Inspelen op de goudmarkt Goud is wereldwijd in trek. Door de Europese schuldencrisis, een zwakke dollar, de angst voor oplopende inflatie en de onrust in het Midden-Oosten zoeken veel beleggers hun toevlucht in goud. Na de rally eind 2010 heeft de goudprijs ook dit jaar opnieuw een record bereikt. Voor de beginnende goudbelegger bespreekt Erik Mauritz de factoren die van invloed op de ontwikkeling van de goudprijs zijn. Ook kijkt hij naar de verwachtingen voor de tweede helft van het jaar. Daarnaast behandelt hij een aantal manieren om op de goudprijs in te kunnen spelen, zoals Fysiek Goud, ETF's en Turbo's. Tot slot kijkt technisch analist Nico Bakker, nadat hij de basisbeginselen van technische analyse heeft toegelicht, naar de technische conditie van goud. Dit seminar zal beginnen op woensdag 20 juli 2011 om 20:00 uur en duren tot ongeveer 21:00 uur. Schrijf u hier in 5
Disclaimer Disclaimer Risico s De aanschaf van Turbo s en Certificaten brengen bepaalde risico s met zich mee, zoals prijsrisico, kredietrisico en liquiditeitsrisico. Turbo s en Certificaten zijn daarom niet geschikt voor iedere belegger. Het is van belang dat u de kenmerken en risico s van deze producten begrijpt voordat u een beleggingsbeslissing neemt. Tevens dient u zorgvuldig af te wegen of de Turbo s en Certificaten geschikt zijn voor u gezien uw ervaring, beleggingshorizon, overige beleggingen, financiële positie, risico-bereidheid en andere relevante omstandigheden. In geval van twijfel, dient u professioneel advies in te winnen. Deze nieuwsbrief dient slechts ter informatie en is geen aanbieding of een uitnodiging tot het doen van een aanbieding van Turbo s of Certificaten. Het aanbod van Turbo s en Certificaten vindt uitsluitend plaats op basis van het respectievelijke basisprospectus, eventuele bijbehorende supplementen en de definitieve voorwaarden. De beslissing om Turbo s en Certificaten te kopen moet dan ook op basis van deze documenten worden gemaakt. Deze documenten zijn kosteloos verkrijgbaar via www.rbs.nl/markets. Deze paragraaf bevat slechts een overzicht van de belangrijkste risico s. Lees voor een volledig overzicht het respectievelijke basisprospectus. Turbo s en Warrants zijn beleggingsinstrumenten voor actieve en ervaren beleggers. Door de hefboom is een belegging in Turbo s en Warrants risicovoller dan een directe belegging in de onderliggende waarde. Hoe hoger de hefboom die men kiest, hoe sneller een beweging van de onderliggende waarde doorwerkt in de waarde van de Turbo en de Warrant. Het stop loss-niveau van een Turbo kan wijzigen, waardoor bij een wijziging het stop loss-niveau dichter bij de koers van de onderliggende waarde kan komen. Bij indices zullen deze wijzigingen in periodes waarin veel dividend wordt uitgekeerd, groter zijn. De koers van een Certificaat volgt in principe éénop-één de prestaties van de onderliggende waarde, maar kan hiervan afwijken doordat de beheerkosten (jaarlijks) in rekening worden gebracht en door de marktbeweging van vraag en aanbod. Bij alle beleggingsinstrumenten kan gedurende zowel de looptijd als op de afloopdatum de volledige inleg verloren gaan. Veranderingen van de wisselkoersen van onderliggende waarden die niet in euro zijn genoteerd, beïnvloeden de waarde van de in euro genoteerde producten. Een stijging van de lokale valuta ten opzichte van de euro zal een positief effect hebben, een daling een negatief effect. Beleggen in aandelenmarkten van opkomende markten gaan gepaard met extra risico s op politiek, economisch, de sociaal en juridisch gebied. Daarnaast ontbreekt door gebrekkige beschikbaarheid van financiële verslaggeving en andere data in sommige markten transparantie. Ongunstige ontwikkelingen hebben hierdoor vaak een sterk negatieve invloed hebben op de waarde van beleggingen in opkomende markten. Beleggen in grondstoffen gebeurt meestal door middel van termijncontracten Door te beleggen in termijncontracten en deze op tijd te verkopen kan fysieke levering van een grondstof worden voorkomen. Wanneer een belegger voor lange termijn in een bepaalde grondstof belegt, dient hij/zij het termijncontract voor het aflopen door te rollen naar een termijncontract met een langere looptijd. Het doorrollen van termijncontracten kan rendement opleveren of juist rendement kosten. Dit is afhankelijk van de termijnmarkt en staat los van veranderingen van de spotprijs van de desbetreffende grondstof. Wanneer een termijncontract afloopt, zal de prijs daarvan de actuele spotprijs benaderen. Bij het doorrollen wordt het aflopende contract verkocht en het volgende contract gekocht. Het verschil tussen opeenvolgende termijnprijzen kan een negatief rendement opleveren voor de belegger. Turbo s en Certificaten worden uitgegeven door The Royal Bank of Scotland N.V. Beleggers lopen kredietrisico op deze bank. Dit betekent dat in geval van insolventie van de uitgevende instelling beleggers in Turbo s en Certificaten mogelijk minder terugkrijgen dan hun initiële belegging en in het slechtste geval zelfs hun gehele belegging verliezen. Turbo s en Certificaten worden gehouden via het bewaringssysteem van Euroclear Nederland en zijn daardoor afgescheiden van het vermogen van de uitgevende instelling. Het Nederlandse depositiogarantiestelsel is niet op Turbo s en Certificaten van toepassing. Beleggers krijgen met een belegging in Turbo s en Certificaten geen eigendom in onderliggende waarde daarvan. Turbo s en Certificaten worden genoteerd op Euronext Amsterdam met RBS als market maker. Dat wil zeggen dat RBS onder normale marktomstandigheden tijdens beursuren van Euronext Amsterdam, van 9:05 uur tot 17:30 uur bereid is om Turbo s en Certificaten te kopen en te verkopen. Hierdoor is het mogelijk om onder normale marktomstandigheden tijdens genoemde beursuren de Turbo s en Certificaten te kopen of verkopen. De prijs waarvoor RBS bereid is een Turbo of een Certificaat te kopen wordt de biedprijs genoemd en de prijs waarvoor RBS bereid is een Turbo of een Certificaat te verkopen wordt de laatprijs genoemd. Het verschil tussen de bied- en laatprijzen wordt de spread genoemd. Gedurende de looptijd van een Turbo of een Certificaat kan de spread aan wijziging onderhevig zijn. Bijvoorbeeld, indien er belangrijke cijfers worden gepubliceerd zoals jaarcijfers of macro-economische cijfers kan de spread (tijdelijk) wordt vergroot. Actuele informatie over de bied- en laatprijzen gehanteerd durende de looptijd van Turbo s en Certificaten treft u aan op de relevante product pagina van de website www.rbs.markets.nl. Door bijzondere omstandigheden kan het voorkomen dat RBS geen prijzen afgeeft. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren indien de handel in de onderliggende waarde wordt stilgelegd, een Turbo of een Certificaat is uitverkocht, indien in korte tijd een groot aantal orders wordt geplaatst, er een storing in het handelssysteem van RBS is opgetreden, er een storing is opgetreden in het handelssysteem van Euronext Amsterdam of de beurs waarop de onderliggende waarde wordt verhandeld of indien er extreme marktomstandigheden zijn. Indien RBS geen prijzen afgeeft kan het zijn dat het niet mogelijk is om een Turbo of een Certificaat te kopen of te verkopen of niet tegen de door u gewenste prijs. Dit laatste kan zich voordoen omdat u in dergelijke situaties voor koop en verkoop afhankelijk bent van andere beleggers die willen kopen of verkopen. Disclaimer Technische Analyse / Turbo Tip Het onderdeel technische analyse wordt verzorgd door Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. en uitgebracht door RBS. Nico Bakker is bestuurder van Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. en is een onafhankelijk analist. RBS en Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. in ruil voor een financiële vergoeding technische analyse verzorgd en bepaalde promotionele activiteiten verricht. De technische analysen van Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Iedere (potentiële) investering dienen beleggers te toetsen aan hun persoonlijke beleggersprofiel en te bespreken met hun adviseur. De in de technische analyse genoemde standpunten en vooruitzichten zijn door Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. gegeven in zijn hoedanigheid als technisch analist. RBS kan van tijd tot tijd producten uitgeven die dezelfde onderliggende waarden kunnen hebben als de financiële instrumenten besproken in de technische analysen van Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. RBS heeft echter geen enkele betrokkenheid bij, op welke manier dan ook, invloed op, zeggenschap over of inspraak in van de totstandkoming van de technische analysen van of namens Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. of een aan haar gelieerde onderneming of persoon. RBS is niet verantwoordelijk voor de volledigheid, juistheid en geschiktheid voor welke doeleinden dan ook en aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid in verband met de technische analysen van Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. of een aan haar gelieerde onderneming of persoon. Disclaimer RBS Dit document is opgesteld door The Royal Bank of Scotland N.V. of haar dochtervennootschappen of groepsondernemingen ( RBS ). Alle informatie in dit document is gebaseerd op informatie afkomstig van RBS en van andere instellingen die als betrouwbaar gelden. RBS geeft in dit document een getrouwe reproductie van dergelijke informatie, echter RBS biedt geen garantie voor de juistheid van de getoonde gegevens verkregen van derden. Geen garantie of zekerheid in welke vorm ook, expliciet of impliciet, wordt gegeven met betrekking tot de volledigheid en juistheid van de informatie opgenomen in dit document. RBS accepteert geen enkele verplichting om enige informatie opgenomen in dit document te herzien of te corrigeren. Geen handelen of nalaten van RBS of haar directeuren, werknemers, agenten of andere vertegenwoordigers met betrekking tot de informatie opgenomen in dit document vormt, of wordt geacht te vormen, een verplichting of garantie van RBS of enig ander persoon. Indicatieve prijzen of analyses in dit document zijn ter goede trouw opgesteld, uitgekozen en beoordeeld en derhalve wordt geen garantie gegeven ten aanzien van de juistheid, volledigheid en redelijkheid van deze prijsopgaven of analyses. Onverminderd de juridische verantwoordelijkheid voor informatievoorziening, accepteert RBS geen enkele vorm van aansprakelijkheid voor kosten, schade en claims ontstaan uit, of in verband met, een belegging in effecten beschreven in dit document. RBS en/of haar dochtervennootschappen of groepsvennootschappen, verbonden vennootschappen, werknemers of klanten kunnen een belang in financiële instrumenten hebben zoals de effecten beschreven in dit document of daaraan gerelateerde financiële instrumenten. Een dergelijk belang kan omvatten het handelen, aanhouden, onderhouden van een markt in zulke instrumenten als ook het verschaffen van bank-, krediet- en andere financiële diensten aan een vennootschap of de uitgevende instelling van de effecten en financiële instrumenten beschreven in dit document. RBS treedt met betrekking tot een transactie, de effecten of andere verplichtingen beschreven in dit document, niet op als financiële adviseur of in een fiduciaire rol. RBS geeft met betrekking tot geen enkele jurisdictie een garantie of advies over fiscale, juridische en boekhoudkundige zaken. Dit document is niet bedoeld voor de distributie of het gebruik door enig persoon of enititeit in een jurisidictie of land waarin een dergelijke distributie of gebruik in strijd is met locale wet- en regelgeving. De informatie opgenomen in dit document is eigendom van RBS en is verstrekt op verzoek van een geselecteerd aantal ontvangers en mag niet (geheel of gedeeltelijk) worden verstrekt of anderszins gedistributeerd aan een andere derde partij zonder de schriftelijke toestemming van RBS. Verenigde Staten van Amerika: Dit document is uitsluitend bestemd voor verstrekking aan major institutional investors zoals gedefinieerd in Rule 15a-6 van de Amerikaanse Exchange Act van 1934, zoals van tijd tot tijd gewijzigd (de Exchange Act ) en mag niet worden verstrekt aan andere Amerikaanse ingezetenen. Elke Amerikaanse major institutional investor die deze informatie ontvangt en komt door het ontvangst ervan overeen dat hij de informatie in dit document niet zal verstrekken of anderszins distributeren aan anderen. De effecten zoals hierin beschreven zijn en zullen niet worden geregistreerd zoals bedoeld in de de Amerikaanse Securities Act van 1933, zoals van tijd tot tijd gewijzigd (de Securities Act ) en mogen niet worden aangeboden of verkocht in de Verenigde Staten van Amerika, tenzij aan qualified institutional buyers (gekwalificeerde institutionele beleggers) in lijn met Rule 144A of op grond van een andere vrijstelling van of het niet van toepassing zijn van de registratieverplichting van de Securities Act. De aanbieding of verkoop van de effecten of transacties in de effecten kunnen verder beperkt worden door toepasselijke wet- en regelgeving van de Verenigde Staten of van haar afzonderlijke staten. Potentiële beleggers dienen zichzelf daarom op de hoogte te stellen van en juridische beperkingen bij het aangaan van transacties na te leven. Potentiële beleggers dienen zich te realiseren dat de effecten mogelijk niet geschikt zijn voor alle beleggers. The Royal Bank of Scotland N.V. staat in Nederland onder toezicht van De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten. The Royal Bank of Scotland plc staat in het Verenigd Koninkrijk onder toezicht van Financial Services Authority. Behalve in landen waarin dit wettelijk is vereist is de inhoud van dit document is niet beoordeeld door toezichthouders in de landen waarin dit document wordt verstrekt. In geval van twijfel over de inhoud van dit document dient onafhankelijk professioneel advies te worden ingewonnen. The Royal Bank of Scotland plc. Alle rechten, behalve indien expliciet toegekend, worden voorbehouden. Reproductie in welke vorm ook van de inhoud van deze nieuwsbrief is zonder voorafgaande schriftelijke toestemming verboden tenzij voor persoonlijk gebruik. De nieuwsletter bevat merken van The Royal Bank of Scotland Group plc en andere vennootschappen binnen de RBS groep. De merken omvatten onder andere het logo van The Royal Bank of Scotland en de merknamen The Royal Bank of Scotland en RBS. Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de indices genoemd in dit document behoren toe aan de relevante Index sponsoren (de Index Sponsoren ). De relevante Index Sponsoren zijn op generlei wijze betrokken bij de totstandkoming of verkoop van de producten genoemd in dit document, noch wordt door hen enig advies tot aankoop van deze producten gegeven. www.rbs.nl/markets RBS Markets bestaat uit een enthousiast team van specialisten dat klanten wereldwijd al meer dan vijf jaar van gestructureerde producten voorziet. De onderliggende waarden zijn divers: aandelen, commodities, valuta, beleggingsfondsen, vastgoed en obligaties. Van de AEX tot de CRB, van China Mobile tot Vestas Wind, van de EUR/USD tot beleggen in olie: er is vrijwel altijd wel een markt waar u rendement kunt behalen. U kunt inspelen op koersstijgingen en koersdalingen, u kunt beleggen in diverse uithoeken van de wereld, u kunt eenvoudig en transparant een index als de AEX volgen: kortom u kunt beleggen als een professional. Het startpunt van uw beleggingen is www.rbs.nl/markets. U kunt contact met ons opnemen via beleggen@rbs.com en/of 0900-MARKETS (0900 627 5387). Meer informatie? Ga naar www.rbs.nl/markets of bel 0900-MARKETS (0900-6275387; lokaal tarief)