Grondstoffenweekoverzicht In de kijker: olie tegen de trend in. Verlies China niet uit het oog!

Transcriptie

1 RBS Markets Nummer 375, 16 juli 2013 Turbo s & Trading Technische Analyse HSCE index rebound op Chinese beleggingsveld... P2 Grondstoffenweekoverzicht In de kijker: olie tegen de trend in Verlies China niet uit het oog! P3 Marktfocus Speculatief: PostNL leeft weer! De economische groei van 7,5% 1 in het tweede kwartaal van 2013 die maandag 15 juli door het Chinese nationale statistiekbureau werd gepubliceerd, was geen reden voor paniek op de beurzen. De cijfers bevestigde de verwachte beperkte groeiafname, maar tot op heden blijft een echte 'hard-landing' zoals vorig jaar door verschillende economen werd voorspeld, uit. Toch is China niet langer het economische sprookje van enkele jaren terug. De schulden van lokale overheden lopen op en het enorme handelsoverschot neemt snel af mede als gevolg van veranderingen in de wisselkoersen. Reden voor beleggers om China voorlopig te laten voor wat het is? P4 De Chinese overheid heeft de afgelopen jaren gigantische bedragen geïnvesteerd in de bouw van huizen en aanleg van infrastructuur. De meningen over de toegevoegde waarde van deze investeringen zijn verdeeld, maar zeker is dat de Chinese overheid niet in dit tempo kan blijven investeren. Wanneer de investeringen vanuit de Chinese overheid afnemen, moet ofwel de export naar het buitenland of de consumptie in China zelf toenemen om het huidige niveau van economische groei vast te kunnen houden. Retourtje HongKong De Chinese exportcijfers laten echter een sterk dalende trend zien: in april dit jaar was de export nog 14,7% hoger dan een jaar eerder, in mei groeide de export met 1% ten opzichte van een jaar eerder en in juni daalde de export met 3,1% ten opzichte van een jaar eerder. 2 Of de afname van export daadwerkelijk zo dramatisch is als deze cijfers weergeven, wordt betwijfeld. Eerder dit jaar bleek dat sommige Chinese bedrijven hun producten een nachtje in HongKong lieten verblijven om gebruik (of misschien liever: misbruik) te maken van de gunstige belastingwetgeving voor producten die vervolgens weer geïmporteerd worden. 3 Als gevolg van de hoge exportcijfers naar HongKong lijken China s exportcijfers een onjuist beeld te hebben gegeven van de werkelijke ontwikkelingen. Wanneer HongKong buiten beschouwing wordt gelaten is te zien dan de Chinese export fors is afgenomen: de export naar Europa, de VS en Japan daalde in juni met respectievelijk 8,3, 5,4 en 5,1 procent ten opzichte van een jaar eerder. De stijging van de waarde van de yuan, de stijgende lonen in China en de tegenvallende groei in China s afzetmarkten maken de kans dat de export China s economische groei op peil kan houden klein. Dat betekent dat als China haar groei wil behouden, de vraag vanuit China zelf zal moeten toenemen. Wat zijn de verwachtingen voor China s eigen afzetmarkt? De opkomst van de Chinese consument? Met China s grote bevolkingsomvang is de potentie van China als afzetmarkt enorm. Maar ondanks de stijgende lonen bleef de Chinese consument sparen en was de toename van de particuliere consumptie de afgelopen jaren beperkt. De cijfers van maandag 15 juli laten echter een groter dan verwachte toename zien van de retail verkopen; ten opzichte van een jaar eerder namen deze in juni met 13,3% toe ten opzichte van een jaar eerder. Een signaal, dat we wellicht in de toekomst meer kunnen verwachten (van de Chinese consument). Wanneer de particuliere consumptie in China toeneemt, zal China als afzetmarkt een nog belangrijkere rol gaan spelen voor producenten van consumentengoederen. Of u nu belegt in autofabrikanten, telefoniebedrijven of producenten van levensmiddelen: succes (of niet) in China maakt een groot verschil. Een belangrijke reden voor beleggers om China niet uit het oog te verliezen, ook wanneer u niet belegt in Chinese bedrijven. 1. Bloomberg, 15 juli Financial Times 10 juli 2013 China exports: the mask is off 3. Financial Times 10 mei 2013 China exports: doing the rounds 1

2 Technische Analyse HSCE index rebound op Chinese beleggingsveld... De wekelijkse TA van Nico Bakker Nico Bakker is hofleverancier van technische analyse binnen RBS Markets. Hij publiceert regelmatig artikelen in allerlei media. Ook verzorgt hij diverse trainingen en workshops en is hij een graag geziene spreker tijdens beleggingsevenementen. Voor de uitleg van technische analyse termen verwijzen wij u naar De Hang Seng China Enterprices Index, samengesteld uit ondernemingen die op het Chinese vaste land zijn gevestigd, is één van de Chinese beursbarometers. Op deze index worden RBS Turbo s verhandeld, dus u kunt relatief eenvoudig inspelen op gestarte herstelbewegingen op vrijwel alle Chinese beurzen, want dat is thans gaande op de speelvelden. Ik zal dit reboundscenario nader voor u duiden aan de hand van de weekgrafiek van de HSCE index. HSCE index Op de afgebeelde grafiek is er sprake van een dalende trendfase, dat zal u niet verbazen. Vooral het verloop van mijn sleepkabel van linksboven naar rechtsonder weerspiegelt de negatieve ondertoon op dit Chinese speelveld. In de afgelopen weken is de index hard onderuit gegaan. Forse zwarte candles en de RSI rap dalende tot in het OS- gebied. De beren stevig aan het roer dus, tot aan de steunzone. In het recente verleden was dit een steungebied en startschot voor een significant herstel. Gaat dat nu weer gebeuren? Er zijn reeds tekenen van bodemvorming en licht herstel, mede gevoed door een Bullish Engulfing patroon vorige week en de start deze week van een nieuwe upswing in de downtrend. Een herstel richting de afvlakkende gemiddelde lijn impliceert een opleving van ruim 12%, een mooie countertrendbeweging. Boven afgerond kan er weer een uptrend van start gaan. Kortom, de Chinese stieren zijn bezig met een uitdagende rebound. Vooralsnog is het een opleving in de dalende trend. Binnenkort zal blijken of de bulls voldoende kracht hebben verzameld om een stijgende trend te starten. Voor koopjesjagers herbergt de grafiek een uitnodiging in zich om middels RBS Turbo s te profiteren van een significant herstel in de downtrend. Trendvolgende beleggers wachten geduldig aan de zijlijn, totdat het licht voor hen op groen springt. Figuur 1. Weekgrafiek HSCE index. Bron: BTAC Visuele Analyse, 16 juli Selectie aanbod HSCE index Turbo's Met Turbo's kunt u inspelen op een stijging en/of daling van de HSCE index. Voor een compleet overzicht van het aanbod kijkt u op Vul in het scherm linksboven de zoekterm HSCE in. Naam ISIN code Hefboom HSCEI (China) Turbo Long NL ,08 HSCEI (China) Turbo Long NL ,37 HSCEI (China) Turbo Short NL ,87 HSCEI (China) Turbo Short NL ,46 Figuur 2. Een selectie van het aanbod HSCE index Turbo's. Bron: RBS, 16 juli

3 Grondstoffenweekoverzicht In de kijker: olie tegen de trend in TOP platina 6,70% palladium 6,00% zilver 5,20% FLOP koffie -1,50% tin -1,20% suiker -1,20% Figuur 3. Voor bovenstaande tabellen wordt gekeken naar 30 grondstoffen (over de periode 08/07/ 13-12/07/ 13) die genoteerd staan op de Nymex, CBOT, ICE Futures US, CME en LME. Bron: Bloomberg 16 juli We wezen eerder al op de opmerkelijke prestatie van ruwe olie tegenover die van de andere grondstoffen. In de loop van vorige week steeg de prijs van een vat West Texas Intermediate (WTI) voor levering in augustus naar het hoogste niveau sinds maart Na het maandelijkse rapport van het Internationaal Energie Agentschap (IEA) viel de olieprijs wat terug maar WTI liet op weekbasis wel 2,6 procent bijschrijven. De prijsstijging bij Brent uit de Noordzee bleef beperkt tot 1 procent. Daarmee is het prijsverschil tussen beide varianten verder afgenomen naar amper 2,86 dollar. Het IEA ziet het mondiale olieverbruik in 2014 met 1,2 miljoen vaten/dag toenemen tegenover een stijging met vaten/dag dit jaar. De instelling houdt bij deze verwachtingen nog geen rekening met de recente neerwaartse bijstelling van de economische groeiprognoses door het Internationaal Muntfonds (IMF) van 3,3 naar 3,1 procent. Het aanbod ruwe olie van de landen die niet tot het OPEC kartel behoren, zal komend jaar met 1,3 miljoen vaten/dag toenemen. Dit cijfer ligt veel hoger dan verwacht en valt met name toe te schrijven aan de hogere Amerikaanse productie. Volgens het IEA zullen de Verenigde Staten 1 miljoen vaten/ dag extra produceren. Ook Brazilië, Soedan en Kazachstan zullen komend jaar meer ruwe olie oppompen. Dit maakt dat de OPEC op korte termijn haar productiecapaciteit niet zal moeten verhogen. Ondanks de toegenomen geopolitieke spanningen in Egypte en het Midden-Oosten verloopt het scheepvaartverkeer in het Suez-kanaal nog steeds normaal. Aardgas werd op weekbasis 0,7 procent duurder. De Amerikaanse aardgasvoorraden stegen in de verslagweek zoals verwacht met 82 miljard cubic feet (cf). Het tekort tegenover het vijfjaars gemiddelde nam verder af naar 0,8 procent tegenover 1,1 procent een week eerder. Bronnen: Bloomberg, IEA (8/7-12/7) In het kort: De edelmetalen lieten vorige week de beste prestatie optekenen en dit was toch ook al weer een tijdje geleden. Uit de notulen van de meest recente monetaire vergadering bleek dat Fed voorzitter Ben Bernanke niet van plan is om de monetaire stimuli op korte termijn terug te draaien. Dit werd nog bevestigd door de hoger dan verwachte werkloosheidsaanvragen van vorige week. Een lagere werkloosheid is de voornaamste vereiste voor het stoppen met het beleid van goedkoop geld. Een troy ounce goud kostte 5,2 procent meer dan een week eerder. Zilver liet zelfs 5,5 procent bijschrijven. Tijdens de 2 eerste weken van juli daalde de hoeveelheid goud onder beheer van de ETF s die in het fysieke metaal investeren verder met 36 ton. Sinds begin dit jaar vloeide al 621 ton uit goudtrackers. Statistics South Africa liet nog weten dat alle mijnen van het land tussen januari en mei gezamenlijk 8,2 procent minder goud produceerden dan in dezelfde periode een jaar eerder. Platina en palladium werden respectievelijk 6,7 en 6 procent duurder. Het Russische Norilsk Nickel, de grootste palladiumproducent ter wereld, liet weten dat het aanbodtekort tegen 2020 kan oplopen naar 60 ton of 1,9 miljoen troy ounce. Voor 2013 wordt een deficit van troy ounce voorspeld. Het maandelijkse WASDE rapport van het Amerikaanse Ministerie van Landbouw (USDA) was gunstig voor tarwe maar eerder negatief voor soja en maïs. De instelling stelde de productieprognose voor tarwe licht opwaarts bij maar dit werd ruim gecompenseerd door een forse daling van de verwachte voorraden. Die werden met 12,6 procent neerwaarts bijgesteld tegenover het rapport van een maand eerder. Er is momenteel veel vraag naar Amerikaans tarwe en dit heeft met name te maken met de tegenvallende opbrengst in China. Het China Grain and Oil Information Center verhoogde haar schatting voor de invoer van tarwe in het oogstjaar van 3,5 naar 5 miljoen ton. Eerder deze maand kocht Sinograin al 1,3 miljoen ton tarwe. Tarwe liet op weekbasis 3,2 procent bijschrijven. Bij soja werden zowel de voorraden als de verwachte productie opwaarts bijgesteld. Er zal dit jaar in de Verenigde Staten op een recordoppervlakte soja worden verbouwd. Ook de prognose voor de maïsvoorraad werd opnieuw verhoogd. Ondanks een prijsdaling op vrijdag sloot maïs de week wel 3,7 procent hoger af. De sojaprijs bleef zo goed als onveranderd (-0,2 procent). Bij de landbouwgrondstoffen lieten enkel cacao en bevroren sinaasappelsap een bescheiden winst optekenen van respectievelijk 1,5 en 1 procent. Het USDA verlaagde haar prognose voor de sinaasappelopbrengst in Florida naar 133,4 miljoen dozen (van 90 pond) tegenover 134 miljoen dozen een maand eerder. Dit is veel lager dan de oogst van een jaar geleden (146,7 miljoen dozen), wat te wijten is aan de uitbraak van een bacteriologische ziekte op verschillende citrusplantages. De prijs van een pond suiker daalde met 1,2 procent naar het laagste niveau sinds juli 2010 nadat Thailand, na Brazilië de grootste uitvoerder van de zoetstof, op een goede opbrengst afstevent. Volgens de Thai Sugar Millers Corp. zal de oogst dit jaar dank zijn gunstige weersomstandigheden met 10 procent toenemen naar 11 miljoen ton. Gekoppeld aan goede oogsten in Brazilië en India zal er dit jaar opnieuw een aanbodoverschot zijn. Koffie sloot 1,5 procent lager ondanks de inspanningen van de Braziliaanse regering om via subsidies en publieke veilingen de boeren een minimumprijs te garanderen. Een staking in Santos, de grootste haven van Brazilië, kon evenmin de koffieprijs omhoog duwen. Bronnen: Bloomberg, Reuters, Dow Jones Newswires, USDA (8/7-12/7) 3

4 Marktfocus Speculatief: PostNL leeft weer! Active Hedge Group: De Active Hedge groep bestaat uit een aantal ervaren beroepshandelaren die gedurende beursuren in contact zijn met vele beleggers over de ontwikkelingen op de (Nederlandse) beurs. Op basis van het laatste nieuws, (kwartaal)cijfers, volatiliteit en Technische Analyse selecteert Active Hedge wekelijks een trending topic uit de beleggerswereld. De laatste weken staat het aandeel PostNL weer volop in de belangstelling. Bij de kwartaalcijfers werd het aandeel verhandeld op 1,70, maar inmiddels is de koers met 50% opgelopen naar 2,45. Splitsing TNT en PostNL Eerst even de historie. Op 26 mei 2011 was het dan zover. TNT, de post- en pakketbezorger, ging zich opsplitsen in een postbedrijf (PostNL) en een internationaal pakketbedrijf (TNT). Bij de splitsing kreeg PostNL een bruidsschat mee in de vorm van een belang van 29,9% in TNT. De eerste maand na de splitsing verliep dramatisch, zowel TNT als PostNL zakte al snel 20% weg. PostNL kreeg daarna klap na klap te verwerken. De postmarkt kromp jaarlijks met 5 a 10%, de pensioenpot moest aangevuld worden en het belang in TNT werd maandelijks minder waard. Toen er opeens een bod kwam op TNT leek het gevaar geweken, maar begin januari trok bieder UPS zijn keutel in en waren de rapen gaar voor PostNL. In één klap halveerde de koers van TNT van 9 naar 4,5 en kon PostNL zijn borst natmaken. Gelukkig noteert TNT alweer een tijdje rond de 6 en is het belang in TNT toch nog 976 miljard waard. De totale beurswaarde van PostNL is daarmee momenteel 1,07 miljard. Nieuwe vriend: Henk Kamp PostNL heeft een nieuwe vriend gevonden in minister van Economische Zaken Henk Kamp. Het postbedrijf heeft het volgende voor elkaar gekregen: Verhoging van de postzegelprijs met 6 cent per 1 augustus Aantal brievenbussen mag verminderd worden van naar Post hoeft niet meer bezorgd te worden op maandag Het aantal vestigingen mag omlaag van naar In 2014 mag de postzegelprijs nog eens met 4 cent omhoog Bovengenoemde maatregelen hebben ervoor gezorgd dat PostNL onlangs de winstprognose behoorlijk omhoog kon bijstellen. Het verwachte operationeel resultaat werd veranderd van miljoennaar 50-90miljoen.Verder waren er nog een paar meevallers. De dekkingsgraad van het pensioenfonds loopt langzaam op en dat bespaarde PostNL bijstortingen. De recent oplopende rente werkt ook al niet tegen. Eigen vermogen negatief Hoewel er zo dus een heel regiment redenen zijn om een longpositie te overwegen moeten we niet vergeten dat het eigen vermogen zwaar negatief is. Bij de eerstekwartaalcijfers had PostNL een eigen vermogen van miljoen en een netto schuld van 1.3 miljard. Deze bizarre verhouding kan natuurlijk nooit lang voortduren en hoewel PostNL er alles aan gedaan heeft om operationeel de boel op orde te krijgen, zit men vooral te wachten op een koper voor het belang in TNT. Dat belang in TNT hangt dus als een molensteen om de nek van PostNL. Daarmee zijn zeeigenlijk als een ZZP-er met weinig werk, die in een huis van 2,5 miljoen woont. Operationeel gaat het nu een stuk beter, maar de hypotheek is te hoog om structureel uit de problemen te komen. Wanneer het huis verkocht wordt komt er echter zoveel geld vrij dat er opeens een aardige boterham verdiend kan worden. De recente opleving in PostNL wordt o.a. toegeschreven aan de beursintroducties van het Belgische Bpost en nu het Engelse Royal Mail. Enkele hedge funds hebben onlangs posities ingenomen in PostNL wat de koers ook behoorlijk opgedreven heeft. Katalysator voor koers De enige echte katalysator voor de koers is echter een verkoop van het belang in TNT. Nu de Amerikaanse, en wellicht daarna ook de wereldeconomie begint aan te trekken, kan TNT opnieuw in de belangstelling komen te staan van UPS, maar vooral ook van FedEx. De Europese Commissie die een stokje stak voor de overname door UPS heeft al aangegeven met FedEx minder bezwaren te hebben. Wanneer vervolgens de doelstelling van 300 miljoen bedrijfsresultaat in 2015 gehaald zou worden is een koers van 3,5 a 4 euro niet raar. Voorlopig is het nog niet zover, maar de koers van PostNL is dus eigenlijk een call op het aandeel TNT. Door de operationele verbeteringen en oplopende rente heeft U er ook een putje bij, maar het wachten is op een koper voor TNT. Dat zou Fedex of alsnog UPS kunnen zijn, maar wie weet komt er opeens een rare Chinees om de hoek kijken. Met een Turbo Long 1,8 (NL ) zit U dan op de eerste rang Nico Inberg Lees het prospectus van de Turbo op 4

5 Overzichten Top 5 Stijgers Turbo s en Boosters ISIN code Rendement Rendement sinds introductie EUR/USD Booster Long NL ,13% -42,37% Sinds 30 nov 2012 EUR/USD Booster Long NL ,58% 65,66% Sinds 26 mrt 2013 AEX Booster Long NL ,05% 148,10% Sinds 5 jul 2013 DAX Booster Long NL ,08% 153,90% Sinds 5 jul 2013 EUR/USD Booster Long NL ,49% -17,04% Sinds 26 nov 2012 Overzicht markten AEX 3,5% 364, Certificaten ISIN code Rendement Rendement sinds introductie Zeldzame Aardmetalen Certificaat NL ,58% -77,50% Sinds 17 jan 2011 Zonne-energie Certificaat NL ,43% -84,75% Sinds 24 apr 2007 US Homebuilding Certificaat NL ,29% 90,94% Sinds 14 jan 2008 NYSE Arca Biotech Certificaat DE ,09% 159,90% Sinds 20 Feb 2001 Polen Certificaat NL ,91% -22,38% Sinds 29 jan 2007 Figuur 6. Top 5 stijgers periode 5 juli t/m 12 juli Deze tabel is gebaseerd op het gemiddelde van de bied- en laatkoers van RBS. Een actueel overzicht vindt u op de website: Bron: RBS, 16 juli Bund Future 1,4% 143,64 144,0 143,5 Overzicht Volume/Omzet Onderliggende waarde Long Short Omzet(EUR) AEX Brent Crude Oil Future Bund Future EUR/USD Goud Figuur 7. Overzicht Volume/Omzet, periode 5 juli t/m 12 juli Bron: RBS, 16 juli Long/Short-Ratio Turbo Ratio AEX 1,54 Brent Crude Oil Future 2,82 Bund Future -41,08 EUR/USD -3,13 Goud 1,37 Figuur 8. Long/Short-Ratio van uitstaande posities per 16 juli Bron: RBS, 16 juli ,0 142,5 142,0 141,5 141,0 140,5 EUR/USD 1,9% 1,3067 1,310 Top 10 meest verhandelde Certificaten: vorige week en All-Time Vorig week ISIN code All-Time ISIN code 1 S&P 500 Quanto Certificaat NL Water Certificaat NL RICI Certificaat NL Agribusiness Certificaat NL BRIC II Certificaat NL Goud Quanto Certificaat NL Brent Crude Oil Future Quanto Certificaat NL BRIC II Certificaat NL BRIC Infrastructuur Certificaat NL Emerging 11 Certificaat NL Mongolie Certificaat NL AEX Certificaat NL Emerging 11 Certificaat NL RICI Enhanced Quanto Certificaat NL Goud Quanto Certificaat NL Emerging Markets SRI Certificaat NL AEX Certificaat NL India Certificaat NL RICI Enhanced Quanto Certificaat NL BRIC Certificaat NL Figuur 9. Top 10 bestsellers Certificaten, periode 5 juli t/m 12 juli 2013 en All Time. Bron: RBS, 16 juli Ontmoet RBS Seminars en Webinars in ,305 1,300 1,295 1,290 1,285 1,280 1,275 Brent Crude Olie Future 0,2% 107,93 109,5 109,0 108,5 108,0 107,5 107,0 106,5 In de maanden juli en augustus geldt de jaarlijkse zomerstop voor de webinars en seminars van RBS. Wel kunt u in ons archief de eerdere webinars van dit jaar terugzien. Kijk op of klik hier. 106,0 Figuur 10. De prestaties van belangrijke markten van 5 juli t/m 12 juli Bron: Bloomberg, 16 juli

6 Risico s De aanschaf van Turbo s en Certificaten brengen bepaalde risico s met zich mee, zoals prijsrisico, kredietrisico en liquiditeitsrisico. Turbo s en Certificaten zijn daarom niet geschikt voor iedere belegger. Het is van belang dat u de kenmerken en risico s van deze producten begrijpt voordat u een beleggingsbeslissing neemt. Tevens dient u zorgvuldig af te wegen of de Turbo s en Certificaten geschikt zijn voor u gezien uw ervaring, beleggingshorizon, overige beleggingen, financiële positie, risico-bereidheid en andere relevante omstandigheden. In geval van twijfel, dient u professioneel advies in te winnen. Deze nieuwsbrief dient slechts ter informatie en is geen aanbieding of een uitnodiging tot het doen van een aanbieding van Turbo s of Certificaten. Het aanbod van Turbo s en Certificaten vindt uitsluitend plaats op basis van het respectievelijke basisprospectus, eventuele bijbehorende supplementen en de definitieve voorwaarden. De beslissing om Turbo s en Certificaten te kopen moet dan ook op basis van deze documenten worden gemaakt. Deze documenten zijn kosteloos verkrijgbaar via markets. Deze paragraaf bevat slechts een overzicht van de belangrijkste risico s. Lees voor een volledig overzicht het respectievelijke basisprospectus. Turbo s en Warrants zijn beleggingsinstrumenten voor actieve en ervaren beleggers. Door de hefboom is een belegging in Turbo s en Warrants risicovoller dan een directe belegging in de onderliggende waarde. Hoe hoger de hefboom die men kiest, hoe sneller een beweging van de onderliggende waarde doorwerkt in de waarde van de Turbo en de Warrant. Het stop loss-niveau van een Turbo kan wijzigen, waardoor bij een wijziging het stop loss-niveau dichter bij de koers van de onderliggende waarde kan komen. Bij indices zullen deze wijzigingen in periodes waarin veel dividend wordt uitgekeerd, groter zijn. De koers van een Certificaat volgt in principe één-op-één de prestaties van de onderliggende waarde, maar kan hiervan afwijken doordat de beheerkosten (jaarlijks) in rekening worden gebracht en door de marktbeweging van vraag en aanbod. Bij alle beleggingsinstrumenten kan gedurende zowel de looptijd als op de afloopdatum de volledige inleg verloren gaan. Veranderingen van de wisselkoersen van onderliggende waarden die niet in euro zijn genoteerd, beïnvloeden de waarde van de in euro genoteerde producten. Een stijging van de lokale valuta ten opzichte van de euro zal een positief effect hebben, een daling een negatief effect. Beleggen in aandelenmarkten van opkomende markten gaan gepaard met extra risico s op politiek, economisch, de sociaal en juridisch gebied. Daarnaast ontbreekt door gebrekkige beschikbaarheid van financiële verslaggeving en andere data in sommige markten transparantie. Ongunstige ontwikkelingen hebben hierdoor vaak een sterk negatieve invloed hebben op de waarde van beleggingen in opkomende markten. Beleggen in grondstoffen gebeurt meestal door middel van termijncontracten Door te beleggen in termijncontracten en deze op tijd te verkopen kan fysieke levering van een grondstof worden voorkomen. Wanneer een belegger voor lange termijn in een bepaalde grondstof belegt, dient hij/zij het termijncontract voor het aflopen door te rollen naar een termijncontract met een langere looptijd. Het doorrollen van termijncontracten kan rendement opleveren of juist rendement kosten. Dit is afhankelijk van de termijnmarkt en staat los van veranderingen van de spotprijs van de desbetreffende grondstof. Wanneer een termijncontract afloopt, zal de prijs daarvan de actuele spotprijs benaderen. Bij het doorrollen wordt het aflopende contract verkocht en het volgende contract gekocht. Het verschil tussen opeenvolgende termijnprijzen kan een negatief rendement opleveren voor de belegger. Turbo s en Certificaten worden uitgegeven door The Royal Bank of Scotland [plc. Beleggers lopen kredietrisico op deze bank. Dit betekent dat in geval van insolventie van de uitgevende instelling beleggers in Turbo s en Certificaten mogelijk minder terugkrijgen dan hun initiële belegging en in het slechtste geval zelfs hun gehele belegging verliezen. Turbo s en Certificaten worden gehouden via het bewaringssysteem van Euroclear Nederland en zijn daardoor afgescheiden van het vermogen van de uitgevende instelling. Het Nederlandse depositiogarantiestelsel is niet op Turbo s en Certificaten van toepassing. Beleggers krijgen met een belegging in Turbo s en Certificaten geen eigendom in onderliggende waarde daarvan. Turbo s en Certificaten worden genoteerd op Euronext Amsterdam met RBS als market maker. Dat wil zeggen dat RBS onder normale marktomstandigheden tijdens beursuren van Euronext Amsterdam, van 9:05 uur tot 17:30 uur bereid is om Turbo s en Certificaten te kopen en te verkopen. Hierdoor is het mogelijk om onder normale marktomstandigheden tijdens genoemde beursuren de Turbo s en Certificaten te kopen of verkopen. De prijs waarvoor RBS bereid is een Turbo of een Certificaat te kopen wordt de biedprijs genoemd en de prijs waarvoor RBS bereid is een Turbo of een Certificaat te verkopen wordt de laatprijs genoemd. Het verschil tussen de bied- en laatprijzen wordt de spread genoemd. Gedurende de looptijd van een Turbo of een Certificaat kan de spread aan rbs.nl/markets wijziging onderhevig zijn. Bijvoorbeeld, indien er belangrijke cijfers worden gepubliceerd zoals jaarcijfers of macroeconomische cijfers kan de spread (tijdelijk) wordt vergroot. Actuele informatie over de bied- en laatprijzen gehanteerd durende de looptijd van Turbo s en Certificaten treft u aan op de relevante product pagina van de website nl. Door bijzondere omstandigheden kan het voorkomen dat RBS geen prijzen afgeeft. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren indien de handel in de onderliggende waarde wordt stilgelegd, een Turbo of een Certificaat is uitverkocht, indien in korte tijd een groot aantal orders wordt geplaatst, er een storing in het handelssysteem van RBS is opgetreden, er een storing is opgetreden in het handelssysteem van Euronext Amsterdam of de beurs waarop de onderliggende waarde wordt verhandeld of indien er extreme marktomstandigheden zijn. Indien RBS geen prijzen afgeeft kan het zijn dat het niet mogelijk is om een Turbo of een Certificaat te kopen of te verkopen of niet tegen de door u gewenste prijs. Dit laatste kan zich voordoen omdat u in dergelijke situaties voor koop en verkoop afhankelijk bent van andere beleggers die willen kopen of verkopen. Disclaimer RBS Dit document is opgesteld door The Royal Bank of Scotland plc of haar dochtervennootschappen of groepsondernemingen ( RBS ). Alle informatie in dit document is gebaseerd op informatie afkomstig van RBS en van andere instellingen die als betrouwbaar gelden. RBS geeft in dit document een getrouwe reproductie van dergelijke informatie, echter RBS biedt geen garantie voor de juistheid van de getoonde gegevens verkregen van derden. Geen garantie of zekerheid in welke vorm ook, expliciet of impliciet, wordt gegeven met betrekking tot de volledigheid en juistheid van de informatie opgenomen in dit document. RBS accepteert geen enkele verplichting om enige informatie opgenomen in dit document te herzien of te corrigeren. Geen handelen of nalaten van RBS of haar directeuren, werknemers, agenten of andere vertegenwoordigers met betrekking tot de informatie opgenomen in dit document vormt, of wordt geacht te vormen, een verplichting of garantie van RBS of enig ander persoon. Indicatieve prijzen of analyses in dit document zijn ter goede trouw opgesteld, uitgekozen en beoordeeld en derhalve wordt geen garantie gegeven ten aanzien van de juistheid, volledigheid en redelijkheid van deze prijsopgaven of analyses. Onverminderd de juridische verantwoordelijkheid voor informatievoorziening, accepteert RBS geen enkele vorm van aansprakelijkheid voor kosten, schade en claims ontstaan uit, of in verband met, een belegging in effecten beschreven in dit document. RBS en/of haar dochtervennootschappen of groepsvennootschappen, verbonden vennootschappen, werknemers of klanten kunnen een belang in financiële instrumenten hebben zoals de effecten beschreven in dit document of daaraan gerelateerde financiële instrumenten. Een dergelijk belang kan omvatten het handelen, aanhouden, onderhouden van een markt in zulke instrumenten als ook het verschaffen van bank-, krediet- en andere financiële diensten aan een vennootschap of de uitgevende instelling van de effecten en financiële instrumenten beschreven in dit document. RBS treedt met betrekking tot een transactie, de effecten of andere verplichtingen beschreven in dit document, niet op als financiële adviseur of in een fiduciaire rol. RBS geeft met betrekking tot geen enkele jurisdictie een garantie of advies over fiscale, juridische en boekhoudkundige zaken. Dit document is niet bedoeld voor de distributie of het gebruik door enig persoon of enititeit in een jurisidictie of land waarin een dergelijke distributie of gebruik in strijd is met locale wet- en regelgeving. De informatie opgenomen in dit document is eigendom van RBS en is verstrekt op verzoek van een geselecteerd aantal ontvangers en mag niet (geheel of gedeeltelijk) worden verstrekt of anderszins gedistributeerd aan een andere derde partij zonder de schriftelijke toestemming van RBS. Verenigde Staten van Amerika: Dit document is uitsluitend bestemd voor verstrekking aan major institutional investors zoals gedefinieerd in Rule 15a-6 van de Amerikaanse Exchange Act van 1934, zoals van tijd tot tijd gewijzigd (de Exchange Act ) en mag niet worden verstrekt aan andere Amerikaanse ingezetenen. Elke Amerikaanse major institutional investor die deze informatie ontvangt en komt door het ontvangst ervan overeen dat hij de informatie in dit document niet zal verstrekken of anderszins distributeren aan anderen. De effecten zoals hierin beschreven zijn en zullen niet worden geregistreerd zoals bedoeld in de de Amerikaanse Securities Act van 1933, zoals van tijd tot tijd gewijzigd (de Securities Act ) en mogen niet worden aangeboden of verkocht in de Verenigde Staten van Amerika, tenzij aan qualified institutional buyers (gekwalificeerde institutionele beleggers) in lijn met Rule 144A of op grond van een andere vrijstelling van of het niet van toepassing zijn van de registratieverplichting van de Securities Act. De aanbieding of verkoop van de effecten of transacties in de effecten kunnen verder beperkt worden door toepasselijke wet- en regelgeving van de Verenigde Staten of van haar afzonderlijke staten. Potentiële beleggers dienen zichzelf daarom op de hoogte te stellen van en juridische beperkingen bij het aangaan van transacties na te leven. Potentiële beleggers dienen zich te realiseren dat de effecten mogelijk niet geschikt zijn voor alle beleggers. The Royal Bank of Scotland plc staat in het Verenigd Koninkrijk onder toezicht van de Prudential Regulation Authority en de Financial Conduct Authority en haar activiteiten in Nederland vallen onder het gedragstoezicht van de Autoriteit Financiële Markten. Behalve in landen waarin dit wettelijk is vereist is de inhoud van dit document is niet beoordeeld door toezichthouders in de landen waarin dit document wordt verstrekt. In geval van twijfel over de inhoud van dit document dient onafhankelijk professioneel advies te worden ingewonnen. The Royal Bank of Scotland plc. Alle rechten, behalve indien expliciet toegekend, worden voorbehouden. Reproductie in welke vorm ook van de inhoud van deze nieuwsbrief is zonder voorafgaande schriftelijke toestemming verboden tenzij voor persoonlijk gebruik. De nieuwsletter bevat merken van The Royal Bank of Scotland Group plc en andere vennootschappen binnen de RBS groep. De merken omvatten onder andere het logo van The Royal Bank of Scotland en de merknamen The Royal Bank of Scotland en RBS. Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de indices genoemd in dit document behoren toe aan de relevante Index sponsoren (de Index Sponsoren ). De relevante Index Sponsoren zijn op generlei wijze betrokken bij de totstandkoming of verkoop van de producten genoemd in dit document, noch wordt door hen enig advies tot aankoop van deze producten gegeven. TURBO en BOOSTER zijn merknamen van The Royal Bank of Scotland Group plc. Disclaimer Technische Analyse & Turbo Tip / Grondstoffen Weekoverzicht / Marktfocus Het onderdeel technische analyse wordt verzorgd door Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. ("BTAC") en uitgebracht door RBS. Nico Bakker is bestuurder van BTAC en is een onafhankelijk analist. RBS en BTAC zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin Bakker TAC in ruil voor een financiële vergoeding technische analyse verzorgd en bepaalde promotionele activiteiten verricht. De technische analyses van BTAC zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Het onderdeel Grondstoffenweekoverzicht wordt verzorgd door Falesia bvba ("Falesia") en uitgebracht door RBS. Koen Lauwers is bestuurder van Falesia en is een onafhankelijk analist. RBS en Falesia zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin Falesia in ruil voor een financiële vergoeding de grondstoffen weekoverzichten verzorgd. De grondstoffen weekoverzichten van Falesia zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies (de grondstoffen weekoverzichten en de technische analyses worden hierna gezamelijk de "artikelen" genoemd). Het onderdeel Marktfocus wordt verzorgd door Active Hedge Group B.V. en uitgebracht door RBS. De in dit document opgenomen standpunten en vooruitzichten zijn door Active Hedge Group B.V. gegeven in haar hoedanigheid van onafhankelijk analist. RBS en Active Hedge Group B.V. zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin Active Hedge Group B.V. in ruil voor een financiële vergoeding analyses verzorgd en bepaalde promotionele activiteiten verricht. De analyses van Active Hedge Group B.V. zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Iedere (potentiële) investering dienen beleggers te toetsen aan hun persoonlijke beleggersprofiel en te bespreken met hun adviseur. De in de artikelen genoemde standpunten en vooruitzichten zijn door respectievelijk BTAC gegeven in zijn hoedanigheid als technisch analist, door Koen Lauwers gegeven in zijn hoedanigheid als intermarket analist en door Active Hedge in hun hoedanigheid als onafhankelijk analist. RBS kan van tijd tot tijd producten uitgeven die dezelfde onderliggende waarden kunnen hebben als de financiële instrumenten besproken in de artikelen. RBS heeft echter geen enkele betrokkenheid bij, op welke manier dan ook, invloed op, zeggenschap over of inspraak in van de totstandkoming van de artikelen van of namens respectievelijk BTAC, Falesia of Active Hedge of een aan BTAC, Falesia of Active Hedge gelieerde onderneming of persoon. RBS is niet verantwoordelijk voor de volledigheid, juistheid en geschiktheid voor welke doeleinden dan ook en aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid in verband met de artikelen van BTAC, Falesia of Active Hedge of een aan BTAC, Falesia of Active Hedge gelieerde onderneming of persoon.". 6