Beperking vruchttaklengte Tulameen: invloed van bemesting en watergift en opkweekplaats

Vergelijkbare documenten
eindverslag: Invloed bemesting op vruchtkwaliteit

Verduurzaming van een teelt van herfstframbozen met oog voor producent en consument

Verduurzaming van een teelt van herfstframbozen met oog voor producent en consument, proefjaar 2012

SNIJBOON ONDER GLAS 2015

SNIJBOON ONDER GLAS 2015

ca«. PROEFSTATION VOOR TUINBOUW ONDER GLAS 223 '2^2- hm/pap/csstikst Stikstofvormen bij intensieve bemestingssystemen voor kasteelten C.

Visie kleinfruit Actie is Reactie Door: Hans Puijk 15 februari 2017

Effectiviteit en toepasbaarheid van Pentakeep Super in een vollegrondsteelt aardbeien

April 1990 Intern verslag nr 27

Vruchtkwaliteit. Meer is zeker niet altijd beter!!! Stikstofbemesting. Bemesting bij appel en peer. Er zijn zeer grote jaarsinvloeden

)EFSTATION VOOR DE GROENTEN- EN FRUITTEELT ONDER GLAS, TE NAALDWIJK.

Aardbeien Nicole Gallace

Zaaibed of tray: ga uit van een kwalitatieve plant

Rode bessen in de proeftuin

STICHTING PROEFSTATION VOOR TUINBOUW ONDER GLAS TE NAALDWIJK. Proef met verschillende ammoniumtrappen bij paprika op voedingsoplossing

Proefresultaten zoete aardappel 2016

Groeicurve Amora en Anosta (2015)

Naaldwijk, juni Intern rapport nr. 24.

Maïs bemesten: oude principes, nieuwe technieken

Het gebruik van humuszuren bij de bemesting van aardappelen

/~T 4r( Ol S O PROEFSTATION VOOR TUINBOUW ONDER GLAS. Onderzoek naar de optimale EC van de voedingsoplossing voor de teelt van komkommers in steenwol

s 98 c-b Temperatuur- en gietproef bij herfstkomkommers. door: Ir.A.A.M.Sweep, Naaldwijk,1966. Z2J5.303I

Fractioneren van de stikstofbemesting in aardappelen 6 jaar proeven

Rassenproeven aardbei Junidragers: een vergelijking van 10 rassen, Doordragers: een vergelijking van teeltmethoden en 2 rassen

Praktijkproef Super FK in Paprika 2010 bij de start van de teelt.

RASSENPROEF TOMAAT VOOR VERWERKING IN TUNNEL

PROEFSTATION VOOR TUINBOUW ONDER GLAS. Boriumopname bij paprika in steenwol (teelt 1984). C. Sonneveld

Emissieloos Telen 2017 Update 31/08/2017 nummer 4

Praktijkonderzoek mobiele belichting bij paprika

Groeicurve Bintje en Fontane 2014

Schatting van het gebruik aan meststoffen bij gebruik van oppervlaktewater en van regenwater bij kasteelten in grond.

VELDSLA ONDER GLAS 2015

Groeicurve Bintje en Fontane 2015

Rassenproeven aardbeien biologische teelt

EC IN RELATIE TOT HET TYPE SUBSTRAAT BIJ DE TEELT VAN SLA IN EEN GESLOTEN TEELTSYSTEEM. Proef Intern verslag 4. z.2<*m^7

Bestrijding bramengalmijt (Aceria essigi)

Evolutie van de Belgische voorraden

meststoffen vloeibare basismeststof groei door kennis

Gebruik van aanvullende LED-belichting in tweelagensysteem aardbei onder glas

Bestrijding van Myrothecium in lisianthus

Is spuiwater een volwaardig alternatief voor minerale meststoffen in de aardappelteelt?

ONDERZAAI GRAS IN BLOEMKOOL: EFFECT OP HET NITRAATRESIDU

Watergift klein volume substraat lelie

Biologische bloemkool heeft voordeel bij kleine startbemesting: ook verse grasklaver volstaat

Duurzame teeltwijze herfstframboos

Maaimeststof: een volwaardig alternatief voor stalmest? Inleiding Doel en context Proefopzet Inagro ILVO (a) (b) Figuur 1 Tabel 1

Diepte (cm) Stikstofanalyse totaal Kort voor aanleg 16/06/ Bij aanleg proef 03/07/

BIJLAGEN BIJ PROEFVERSLAG. Duurzame productie Kuipplanten. Uitgevoerd door: DLV Facet. Wageningen, maart 2004

Invloed van zaadfractionering op de uniformiteit van bloeitijdstip en kwaliteit van Lisianthus

Telen op tray en containervelden zonder lozing bedrijfsafvalwater

Bodemmoeheid bij appel in de bio-teelt

Groeicurve Première en Sinora (2016)

Beheersing Phytophthora in de opkweek van trayplanten aardbeien opkweek 2014 productie 2015 (fase II)

Beheersing Phytophthora in de opkweek van trayplanten aardbeien opkweek 2013

Bemesting van oriental lelie in de broeierij

Overzicht regelgeving. Emissieloos Telen:oplossing voor zuiveringsplicht? - Aantal installaties nu goedgekeurd door BZG. - Aantal in pijplijn

PROEFSTATION VOOR DE GROENTEN- EN FRUITTEELT ONDER GLAS TE NAALDWIJK.

DE N-BEMESTING VAN KLAVER EN LUZERNE, AL DAN NIET GEMENGD

Eindrapport Project pcfruit vzw Proeftuin pit- en steenfruit

Technisch verslag CCBT project: Biologische frambozenteelt, geschikte rassen en biologisch plantgoed.

Teelt de grond uit Zomerbloemen

Teelt van Zaaiaster en Delphinium op water

HUMUSZUREN ALS HULPMIDDEL VOOR DE OPTIMALISATIE VAN

GEKLEURDE RADIJSJES TELEN IN TUNNEL: DEMONSTRATIEVE RASSENPROEF VOORJAAR

Stikstofbemesting bij biologische aardappelen

Vervanging Rode bes Rovada DLV Plant

PROEFSTATION VOOR DE GROENTEN- EN FRUITTEELT ONDER GLAS. Toepassing van wit plasticfolie bij de vroege stookteelt

Kwaliteit van meststoffen in de biologische kasteelt. Willemijn Cuijpers Leen Janmaat Kruishoutem, 28 oktober 2009

CCBT-project: Optimalisatie bemesting in de biologische kleinfruitteelt

BASILICUM RASSENPROEF

Hasten Spint komkommer

Grip op voeding. Plantsapmetingen, NovaCropControl. Plantsapmetingen vs wateranalyses. 3 oktober

Het gebruik van salpeterzuur bij druppelbevloeiing. bij de teelt van paprika's in grond. A.L. v.d. Bos. Naaldwijk 1TZ 1*60^

Fosfaatbeperking in éénjarige zomerbloeiers. M.G. Warmenhoven F.R. van Noort

Landbouwcentrum Granen Vlaanderen (LCG) vzw Graanbericht Nr G.04, 5 maart 2013

Optimale moment voor dompelen Zantedeschia in gibberellinezuur (GA) voor bloemaanleg. P.J. van Leeuwen en J.P.T. Trompert

Bodemmoeheid bij appel in de bio-teelt

'.OEFSTATION VOOR DE GROENTEN- EN FRUITTEELT ONDEROGLAS, TE NAALDWIJK. Grondontsmetting met Methylbromide in gasvorm,

VOORJAARSBEMESTING IN PREI: EFFECT VAN MAGNESIUM

Vergelijking van verschillende types van bemesting in een biologische fruitaanplanting van Conference. Eindrapport Project 2016 (Extra jaar)

Satellietbedrijf Graveland

RASSENPROEF CHINESE KOOL (BRASSICA RAPA VAR. PEKINENSIS) ONDER KOEPEL

GROEICURVE VAN EEN TWEEDE VRUCHT BLOEMKOOL

c\? Z o SZ PROEFSTATION VOOR TUINBOUW ONDER GLAS De boriumvoorziening van trosanjers in steenwol bij verschillende ph niveau's

Het effect van het toepassen van ORGAplus Sierteelt of Hi-Cal op de opbrengst en maatsortering van tulpen op kalkrijke zavelgrond in 2008

Eindrapportage project Zuurstofvoorziening substraten

c\) O / / Hn-Ufr. / lo' / O

Gewasoptimalisatie, daar staan wij voor. Liesbet Bruyneel - Rudi Vandewiele - Luc De Reycke

Evolutie van de Belgische voorraden

Proefstation voor de Groenteteelt v.z.w. Mycosphaerella. Dit onderzoek is gerealiseerd i.s.m. Lava, ADLO, GMO & KBC

Proefresultaten zoete aardappel 2017

MINDER VERZOUTEND BEMESTEN IN SLA

Studieverantwoordelijke Dr. B. Gobin. Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw

1 E 38 3efstation voor de Groenten- en Fruitteelt onder Glas te Naaldwijk

Teelt van Ageratum op water

ELITE De volgende stap in Precision Growing

Proefstation. voor de Groenten- en Fruitteelt. onder glas. te Naaldwijk


VELDSLA ONDER GLAS Rassenonderzoek

De basis van de doordrager nader beschreven

Transcriptie:

Beperking vruchttaklengte Tulameen: invloed van bemesting en watergift en opkweekplaats Doel : Mogelijkheid nagaan om de lengte van de vruchttakken bij Tulameen te beperken door maatregelen tijdens de opkweekfase. Invloed nagaan op de kwaliteit van de productiescheut, de lengte van de vruchttakken, het vruchttakken per scheut, het bloemknoppen en het geoogste vruchten per vruchttak. Tenslotte wordt de productie, de vruchtkwaliteit en de oogstperiode vergeleken Proefgegevens : Variëteit : Tulameen Plantdatum : 30.05.05 Eén plant, 2 scheuten per 10 l container en: 1. Opkweek onder regenkap, standaard voedingsschema en watergift (RK; standaard) 2. Opkweek onder regenkap, aangepast voedingsschema met 33 % minder nitraat van begin augustus tot 28 september en daarna standaardschema (RK; 67 % NO 3 ) 3. Opkweek onder regenkap, aangepast voedingsschema met 50 % minder nitraat van begin augustus tot 28 september en daarna standaardschema (RK; 50 % NO 3 ) 4. Opkweek onder regenkap, standaard voedingsschema en 50 % watergift (zelfde EC) vanaf begin augustus (RK; 50 % H 2 O) 5. Opkweek in openlucht tot begin december, daarna onder tunnel als vorstbescherming, standaard voedingsschema (OL; standaard) 6. Opkweek onder tunnel, standaard voedingsschema (WH; standaard) 1 Voedingsschema (hoeveelheid nitraat) Specifieke proefgegevens : Opkweek : - onder regenkap - V-haag - 7,14 containers/m - 2,5 m rijafstand - 2,86 containers/m² en : 1. Opkweek onder regenkap, standaard voedingsschema en watergift (RK; standaard) 2. Opkweek onder regenkap, aangepast voedingsschema met 33 % minder nitraat van begin augustus tot 28 september en daarna standaardschema (RK; 67 % NO 3 ) 3. Opkweek onder regenkap, aangepast voedingsschema met 50 % minder nitraat van begin augustus tot 28 september en daarna standaardschema (RK; 50 % NO 3 ) De aangepaste voedingsschema s werden toegepast van begin augustus tot 28 september. Voor en na deze periode werd bij alle objecten het standaard voedingsschema toegepast.

Standaard* 67 % NO 3 * 50 % NO 3 * - NO 3 10,40 6,93 5,20 - H 2 PO 4 1,80 2,92 3,50 2- SO 4 1,40 2,57 3,15 * cijfers uitgedrukt in mmol/l Twee derde (67 %) van de hoeveelheid nitraat die in mindering werd gebracht, werd vervangen door sulfaat en het overige derde werd vervangen door fosfaat. Proefresultaten en bespreking : Tabel 1 : Gemiddelde scheutlengte (cm), knoppen, internodiumlengte (cm) en generatieve takken bij Tulameen in forcerie onder glas na verschillende nitraatgift tijdens de opkweek scheutlengte* knoppen /scheut* internodiumlengte* RK; standaard 189,8 23,3 8,2 12,84 RK; 67 % NO 3 189,4 23,8 8,0 13,06 RK; 50 % NO 3 179,1 22,9 7,9 13,11 * bij het begin van de forcerie ** op het einde van de forcerie generatieve takken** De aanpassingen op het voedingsschema hadden vrijwel geen invloed op het knoppen per scheut. Wanneer de helft minder nitraat werd toegediend bleven de scheuten iets korter waardoor er gemiddeld 0,4 tot 0,9 minder knoppen per scheut geteld werden. De internodiumlengte verschilde echter maximaal 3 mm hetgeen verwaarloosbaar is. Het knoppen dat zich ontwikkelde tot generatieve takken was iets groter bij de planten waar gedurende 2 maanden minder nitraat werd gegeven maar ook deze verschillen waren zeer klein. Tabel 2 : Gemiddelde vruchttaklengte (cm), internodiumlengte (cm), internodia en bloemknoppen bij Tulameen in forcerie onder glas na verschillende nitraatgift tijdens de opkweek vruchttaklengte internodiumlengte internodia RK; standaard 88,8 7,4 12,0 18,8 RK; 67 % NO 3 85,5 7,2 11,9 16,8 RK; 50 % NO 3 88,5 7,3 12,2 19,0 bloemknoppen De verschillen in vruchttaklengte waren zeer beperkt en niet waarneembaar met het blote oog. Wanneer de hoeveelheid nitraat met één derde werd verminderd, waren de vruchttakken gemiddeld slechts 3,3 cm korter. Indien nog slechts de helft van de standaard hoeveelheid nitraat werd toegediend, waren de vruchttakken gemiddeld 88,5 cm lang, ongeveer even lang als de vruchttakken van de planten geteeld op het standaard voedingsschema. Ook de verschillen in het internodia en de internodiumlengte bleven zeer beperkt.

Er werden wel verschillen vastgesteld wat betreft het bloemknoppen per vruchttak maar deze konden niet in verband gebracht worden met de hoeveelheid nitraat in de voedingsoplossing tijdens de opkweek. Tabel 3 : Productieresultaten Tulameen in forcerie onder glas na verschillende nitraatgift tijdens de opkweek Productie Waarde 50 % kg/cont kg/m² % (%) pluk RK; standaard 1,72 2,89 100 100 25.05 RK; 67 % NO 3 1,60 2,69 93 96 25.05 RK; 50 % NO 3 1,55 2,60 90 86 26.05 Tabel 4 : Vruchtsortering (%) Tulameen in forcerie onder glas na verschillende nitraatgift tijdens de opkweek Klasse I Klasse II Gekorreld Uitval RK; standaard 88 1 6 5 RK; 67 % NO 3 91 1 3 5 RK; 50 % NO 3 86 1 7 6 1,6 1,4 RK; standaard RK; 67 % NO3 RK; 50 % NO3 1,2 1,0 kg/m 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 01/05 08/05 15/05 22/05 29/05 05/06 12/06 19/06 Figuur 1 : Oogstverloop Tulameen in forcerie onder glas na verschillende nitraatgift tijdens de opkweek Het reduceren van de toegediende hoeveelheid nitraat met één derde en de helft, leidde tot productieverliezen van respectievelijk 7 en 10 %. Wanneer slechts twee derde van de standaard hoeveelheid nitraat werd gegeven, werden 3 % minder gekorrelde vruchten geplukt ten voordele van het aandeel klasse I vruchten. Indien de hoeveelheid stikstof verder afgebouwd werd tot de helft, werd de vruchtsortering minder goed. Het aandeel gekorrelde vruchten nam toe tot 7 % zodat nog slechts 86 % van de totale oogst uit klasse I vruchten bestond. Naar oogstverloop en productieperiode toe had het verminderen van de N-gift geen effect.

2 Watergift Specifieke proefgegevens : Opkweek : - onder regenkap - V-haag - 7,14 containers/m - 2,5 m rijafstand - 2,86 containers/m² en : 1. Opkweek onder regenkap, standaard voedingsschema en watergift (RK; standaard) 4. Opkweek onder regenkap, standaard voedingsschema en 50 % watergift (zelfde EC) vanaf begin augustus (RK; 50 % H 2 O) Bij beide objecten werd dezelfde EC toegepast waardoor object 2 ook de helft minder meststoffen kreeg toegediend. Proefresultaten en bespreking : Tabel 5 : Gemiddelde scheutlengte (cm), knoppen, internodiumlengte (cm) en generatieve takken bij Tulameen in forcerie onder glas na verschillende watergift tijdens de opkweek scheutlengte* knoppen /scheut* internodiumlengte* RK; standaard 189,8 23,3 8,2 12,84 RK; 50 % H 2 O 187,5 22,5 8,4 12,31 * bij het begin van de forcerie ** op het einde van de forcerie generatieve takken** Wanneer vanaf begin augustus de helft minder water (en meststoffen werden toegediend) bleven de scheuten iets korter en werden gemiddeld 0,8 knoppen minder geteld. Ook ontwikkelde zich per scheut een halve vruchttak minder. Deze verschillen waren echter te klein om in de praktijk beduidend te zijn. Tabel 6 : Gemiddelde vruchttaklengte (cm), internodiumlengte (cm), internodia en bloemknoppen bij Tulameen in forcerie onder glas na verschillende watergift tijdens de opkweek vruchttaklengte internodiumlengte internodia RK; standaard 88,8 7,4 12,0 18,8 RK; 50 % H 2 O 86,1 7,3 11,8 18,2 bloemknoppen Ook bij deze maatregel tijdens de opkweek was het effect op de vruchttaklengte zeer beperkt. De gemiddelde vruchttaklengte van de standaardplanten bedroeg 88,8 cm terwijl deze van de planten opgekweekt met een verminderde watergift, gemiddeld 86,1 cm lang waren. Slechts 2,7 cm korter. Dit verschil was niet visueel merkbaar en voor de praktijk onbeduidend.

Tabel 7 : Productieresultaten Tulameen in forcerie onder glas na verschillende watergift tijdens de opkweek Productie Waarde 50 % kg/cont kg/m² % (%) pluk RK; standaard 1,72 2,89 100 100 25.05 RK; 50 % H 2 O 1,59 2,67 92 94 25.05 Tabel 8 : Vruchtsortering (%) Tulameen in forcerie onder glas na verschillende watergift tijdens de opkweek Klasse I Klasse II Gekorreld Uitval RK; standaard 88 1 6 5 RK; 50 % H 2 O 92 1 2 5 1,6 1,4 RK; standaard RK; 50 % H2O 1,2 1,0 kg/m 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 01/05 08/05 15/05 22/05 29/05 05/06 12/06 19/06 Figuur 2 : Oogstverloop Tulameen in forcerie onder glas na verschillende watergift tijdens de opkweek Wanneer de planten slechts de helft van de normale hoeveelheid water en meststoffen kregen, realiseerden ze een productieniveau van 2,67 kg/m², 220 g per m² of 8 % minder dan in de standaardsituatie. De reductie van de watergift met 50 % had een positief effect op de vruchtsortering. Er werden 4 % minder gekorrelde vruchten geoogst ten voordele van 4 % meer klasse I vruchten. Deze betere vruchtsortering zorgde ervoor dat het bruto financieel verlies beperkt bleef tot 6 %. De oogstperiode bleef hetzelfde maar de oogstpiek werd 1 week later bereikt wanneer de planten tijdens de opkweek slechts de helft van de normale watergift kregen.

3 Opkweekplaats Specifieke proefgegevens en: 1. Opkweek onder regenkap, standaard voedingsschema en watergift (RK; standaard) 5. Opkweek in openlucht tot begin december, daarna onder tunnel als vorstbescherming, standaard voedingsschema (OL; standaard) 6. Opkweek onder tunnel, standaard voedingsschema (WH; standaard) Opkweek onder regenkap in openlucht in plastiek warenhuis Dubbele rij V-haag V-haag V-haag Containers/m 7,14 7,14 7,14 Rijafstand 2,5 2,5 2,13 Containers/m² 2,86 2,86 3,35 De planten opgekweekt in openlucht werden begin december onder tunnel geplaatst als vorstbeschermingsmaatregel. Proefresultaten en bespreking Tabel 9 : Gemiddelde scheutlengte (cm), knoppen, internodiumlengte (cm) en generatieve takken bij Tulameen in forcerie onder glas na verschillende opkweekplaats scheutlengte* knoppen /scheut* internodiumlengte* RK; standaard 189,8 23,3 8,2 12,84 OL; standaard 156,9 26,5 5,9 13,22 WH; standaard 188,2 24,3 7,7 13,52 * bij het begin van de forcerie ** op het einde van de forcerie generatieve takken** Tabel 10 : Gemiddelde vruchttaklengte (cm), internodiumlengte (cm), internodia en bloemknoppen bij Tulameen in forcerie onder glas na verschillende opkweekplaats vruchttaklengte internodiumlengte internodia RK; standaard 88,8 7,4 12,0 18,8 OL; standaard 72,2 7,2 10,0 12,5 WH; standaard 91,8 8,0 11,5 19,6 bloemknoppen De scheuten van de planten opgekweekt in openlucht bleven duidelijk korter dan bij de opkweek onder regenkap en tunnel. Deels was dit te wijten aan een aantasting door rupsen die de groeipunten beschadigden maar zoals uit de kortere internodiumlengte blijkt ook een gevolg van de opkweek in openlucht. Ondanks de kortere productiescheuten was het

knoppen per scheut groter en ontwikkelden zich ook meer generatieve vruchttakken dan bij de planten opgekweekt onder regenkap. Het verschil tussen de gemiddelde vruchttaklengte van de planten opgekweekt onder regenkap en in een warenhuis bleef beperkt tot 3 cm. De vruchttakken van de planten uit het warenhuis waren net iets langer. De opkweek in openlucht had het grootste effect op de gemiddelde vruchttaklengte. De vruchttakken van de planten opgekweekt in openlucht waren gemiddeld 16,6 cm korter. Het bloemknoppen lag bij deze behandeling echter duidelijk lager. Tabel 11 : Productieresultaten Tulameen in forcerie onder glas na verschillende opkweekplaats Productie Waarde 50 % kg/cont kg/m² % (%) pluk RK; standaard 1,72 2,89 100 100 25.05 OL; standaard 1,20 2,02 70 79 21.05 WH; standaard 1,63 2,73 95 89 29.05 Tabel 12 : Vruchtsortering (%) Tulameen in forcerie onder glas na verschillende opkweekplaats Klasse I Klasse II Gekorreld Uitval RK; standaard 88 1 6 5 OL; standaard 91 1 3 5 WH; standaard 90 0 4 6 1,6 1,4 RK; standaard OL; standaard WH; standaard 1,2 1,0 kg/m 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 01/05 08/05 15/05 22/05 29/05 05/06 12/06 19/06 Figuur 3 : Oogstverloop Tulameen in forcerie onder glas na verschillende opkweekplaats Het opkweken in openlucht leidde tot het grootste productieverlies. Deze planten produceerden slechts 2,02 kg/m², 876 g per oppervlakte-eenheid of 30 % minder dan de

planten opgekweekt onder regenkap. De planten opgekweekt in een warenhuis produceerden 5 % minder dan de planten opgekweekt onder regenkap. Deze laatst vernoemde planten produceerden 2 tot 3 % meer gekorrelde vruchten waardoor de vruchtsortering minder goed was dan bij de planten niet opgekweekt onder regenkap. De oogstperiode verschilde niet naargelang de opkweekplaats. De oogstverlopen toonden wel verschillen. De planten opgekweekt onder regenkap waren het vroegst. Deze planten bereikten vroeg de oogstpiek waarna het productieniveau snel en sterk afnam. De middenoogst werd bereikt op 21 mei, 4 dagen vroeger dan de planten opgekweekt onder regenkap. De planten opgekweekt in een warenhuis waren duidelijk later. Het productieniveau kwam minder snel op peil, waarna de oogstpiek werd bereikt in de week van 22 mei en de productie in de volgende weken op een hoog niveau bleef. Dit resulteerde in een latere middenoogstdatum, namelijk 29 mei in plaats van 25 mei. De vroegere oogst en de betere vruchtsortering van de planten opgekweekt in openlucht, resulteerden in een bruto financieel verlies van 21 % ondanks de productiederving van 30 %. Besluit : Alle maatregelen tijdens de opkweek om de vruchttaklengte te beperken, resulteerden in kleine tot grote productieverliezen. Naar vruchttaklengte toe toonden de verscheidene maatregelen weinig tot geen effect. Enkel de plaats van opkweek resulteerde in een duidelijk lengteverschil. Het opkweken van de planten in openlucht leidde tot duidelijk kortere vruchttakken maar eveneens tot een groot productieverlies.