Aanvulling op Stakeholdersanalyse Duurzaam inkopen Standpunten van politieke partijen over duurzaam inkopen Januari 2010 Ten behoeve van: Directie Communicatie, Prioteam Markten voor Duurzame Producten Mr. M.M.R. Monsanto Interdepartementale Programmadirectie Duurzaam Inkopen Ir. W.J. Bruring Samengesteld door Ingrid Verzijde, Directie Communicatie Afdeling Kennis & Maatschappij, Programma Maatschappijverkenning, e-mail: ingrid.verzijde@minvrom.nl
Samenvatting: A) Standpunten politieke partijen over duurzaam inkopen algemeen PvdA stelt dat naast de prijs van de aanbesteding binnen de Nederlandse postsector ook kwaliteiten, zoals o.a. MVO, onderdeel zijn van duurzaam inkopen en dus van de aanbesteding. VVD vindt de laagste prijs het belangrijkst, maar heeft wel vóór gestemd dat duurzaam inkopen belangrijker is. Naast de prijs ook kijken naar de criteria. GroenLinks wil dat het Kabinet meer haast maakt via het programma Duurzaam Inkopen om als launching customer de elektrische auto te promoten. CDA ziet graag dat daarnaast bij de bredere aanbesteding van het openbaar vervoer andere criteria ook worden opgenomen. B) Standpunten politieke partijen over milieucriteria en sociale criteria PvdA, ChristenUnie, SP en GroenLinks willen dat bedrijven verplicht rapporteren over MVO en zijn voorstander van wetgeving op dit terrein. CDA is geen voortstander van wetgeving voor bedrijven om te rapporteren over MVO. VVD is ook tegen wetgeving en wil bedrijven niet verplichten tot verslaglegging. PvdA en GroenLinks zijn voorstander van wetgeving op het terrein van ketenverantwoordelijkheid van bedrijven. ChristenUnie wil wel transparantie in de productieketen, maar bedrijven, overheden en internationale organisaties niet 100% verplichten. SP is voorstander van directe regelgeving op dit terrein. GroenLinks wil definiëring van een vergaande vorm van ketenverantwoordelijkheid van bedrijven. CDA ziet meer in overleg met bedrijven en wetgevers om tot ketenverantwoordelijkheid en transparantie van de productieketen te komen. De SER kan hierbij een centrale rol spelen. VVD gelooft in overleg en afspraken met bedrijven binnen de SER en is tegen verplichting of wetgeving. D 66: geen standpunten PVV: geen standpunten
1. Inleiding Op 11 februari 2010 is een Algemeen Overleg Duurzaam Inkopen gepland. In een voorgaande analyse zijn de standpunten van politieke partijen over duurzaam inkopen vanaf 1 augustus 2009 tot 12 januari 2010 geanalyseerd. In deze aanvulling hierop worden publicaties over duurzaam inkopen, met daarin standpunten van politieke partijen, verschenen na 12 januari 2010 tot en met 27 januari 2010, geanalyseerd. De standpunten hebben betrekking op duurzaam inkopen, met name op de milieucriteria en sociale criteria voor duurzaam inkopen. Om na te gaan wat de politieke partijen, met name PvdA, CDA, ChristenUnie, VVD, D 66, SP, GroenLinks en PVV, zeggen over duurzaam inkopen is gezocht op internet, o.a. op de websites van politieke partijen en in een aantal officiële publicaties via Opmaat. Per politieke partij wordt het standpunt omschreven.
2. Standpunten van politieke partijen over duurzaam inkopen duurzaam inkopen algemeen Voorbeeldrol overheid (Nederlandse postsector) PvdA: Als het gaat om de prijs van de aanbesteding binnen de Nederlandse postsector moet de overheid scherp inkopen en het belastinggeld goed besteden, maar de overheid dienst de gunstigste aanbieding te accepteren. Een belangrijk onderdeel daarvan is de prijs, maar daarnaast zijn ook kwaliteiten zoals service, duurzaamheid en MVO onderdelen van duurzaam inkopen en dus ook van de aanbesteding. VVD vindt dat de laagste prijs het belangrijkst is, maar heeft ook vóór gestemd dat duurzaam inkopen belangrijker is. VVD wil dat naast de prijs ook wordt gekeken naar criteria, zoals o.a. arbeidsvoorwaarden. Innovatie (Elektrische auto) GroenLinks wil dat het kabinet meer geld vrij maakt via het programma Duurzaam Inkopen om als launching customer voor de elektrische auto in de tweede fase (vanaf 2012/2013) een belangrijke marktpartij te worden. Wens is dat de overheid flink aan de weg gaat timmeren en zorgt dat de elektrische auto gaat rijden. CDA: Als wij duurzaam inkopen en het launching customership op dit terrein serieus nemen, moeten we bij de bredere aanbesteding van het openbaar vervoer andere criteria durven opnemen. milieucriteria en sociale criteria PvdA PvdA wil wettelijk verplichten dat bedrijven rapporteren over MVO. Jaarverslaglegging kan een belangrijke rol vervullen in het verbeteren van het bewustzijn van bedrijven waar het gaat om milieu en mensenrechten. PvdA is voorstander van wetgeving op het gebied van ketenverantwoordelijkheid. Bedrijven moeten duidelijk maken hoe ze geld verdienen in het buitenland: dat draagt bij aan het draagvlak voor internationaal ondernemen. Overheidssteun aan bedrijven: alleen als er geen sprake is van kinderarbeid en schending van de fundamentele arbeidsrechten. CDA CDA is geen voorstander van wetgeving voor bedrijven om te rapporteren over MVO, maar ziet meer in overleg met bedrijven en werkgevers voor ketenverantwoordelijkheid en transparantie van de productieketen. CDA ziet een rol weggelegd voor de SER om die discussie en dialoog te voeren. CDA steunt n.g.o. s die zich bezig houden op het brede terrein van MVO. ChristenUnie ChristenUnie wil dat bedrijven in hun jaarverslag verplicht verslag doen over MVO. ChristenUnie wil transparantie in de productieketen, maar wil bedrijven, overheden en internationale organisaties niet 100% verplichten de ketens zo transparant en duurzaam mogelijk te maken. Zij wil alle vormen van kinderarbeid in de gehele productieketen met prikkels en sancties uitbannen. ChristenUnie staat erop dat naast kinderarbeid, mensenrechten en arbeidsdiscriminatie, de andere ILO-normen ook worden meegenomen. Zij zijn van even groot belang. VVD De VVD wil bedrijven niet verplichten om informatie over de productieomstandigheden te geven. VVD wil wel afspraken maken met bedrijven, maar niet direct grijpen naar wetgeving. De VVD gelooft in afspraken binnen de SER en wil dat bedrijven aangeven welke initiatieven ze nemen en op welke gebieden. De VVD wil dat een Nederlands moederbedrijf aansprakelijk is voor de daden van een buitenlandse dochteronderneming. De verschillende internationale richtlijnen leiden niet tot meer transparantie en duidelijkheid over de criteria waar producten aan moeten voldoen. VVD is voorstander van één standaard waarmee bedrijven kunnen laten zien wat ze op dit gebied presteren. D 66: Geen
SP SP is voorstander van wetgeving voor bedrijven om te rapporteren over MVO. SP wil dit aan bedrijven verplichten. SP is voorstander van regelgeving voor ketenverantwoordelijkheid van bedrijven. SP is voor het onmiddellijk starten van verplichtende en afdwingbare regels voor bedrijven om ervoor te zorgen dat zij gaan werken aan eerlijk produceren binnen eigen bedrijf en bij hun leveranciers in het buitenland. SP is voor het stellen van doelen en eisen. De SP is voorstander van maatwerk: indien er geen wetgeving is in een land, moeten bedrijven zich houden aan de wetgeving die er wel is. Anders krijgen zij geen steun. GroenLinks GroenLinks wil dat bedrijven maatschappelijk rapporteren over de positie die het bedrijf inneemt binnen de internationale keten waarin het opereert met inachtneming van de bestaande normen die al 30 jaar gelden met betrekking tot ILO, mensenrechten etc. Goede rapportageverplichting in Nederland is wenselijk om bedrijven te kunnen aanspreken en te vragen of zij zeker hebben gesteld of hun leverancier niet aan het begin van de keten gebruik maakt van kinderarbeid. GroenLinks steunt organisaties die zich bezig houden op het brede terrein van MVO. GroenLinks is voorstander van wetgeving op het gebied van de ketenaansprakelijkheid, ketenverantwoordelijkheid en transparantie in de keten, en is voor een aansprakelijkheidsformule in de Nederlandse wet. Het gaat om de vraag of bedrijven economisch gewin hebben bij kinderarbeid, bij vormen van mijnbouw die het daglicht niet verdragen, bij slechte betaling en milieudegradatie, enz. GroenLinks wil dat het kabinet zelf komt met nadere regulering, verplichtingen en eisen met betrekking tot transparantie van de productieketen. Het is nu te vrijwillig en vrijblijvend. Transparantie afdwingen. GroenLinks wil definiëring van vergaande vorm van ketenverantwoordelijkheid. Voor de bedrijven moeten de toeleveranciers, dan wel degenen die gebruik maken van steun van de overheid, arbeidsnormen, mensenrechten, en milieunormen volledig in beeld komen. Verder wil GroenLinks: - Schrappen van tarieven op groene producten ter bevordering van de wereldhandel. - GroenLinks wil het debat over MVO verrijken met concrete klimaatprestaties voor bedrijven. Dat kan een onderwerp zijn waarover bedrijven rapporteren en dat scherp terugkomt bij duurzaam inkopen en andere vormen van overheidsinterventie. PVV: geen
Gebruikte bronnen: 27-01-2010, Kamerstuk 2009-2010, 29502, nr. 27, Tweede Kamer Toekomstige ontwikkeling van de Nederlandse postsector; Verslag algemeen overleg gehouden op 17 december 2009 25-01-2010, Kamerstuk 2009-2010, 31305, nr. 168, Tweede Kamer Mobiliteitsbeleid; Verslag algemeen overleg van 9 december 2009 over het plan van Aanpak Elektrisch rijden 18-01-2010, Kamerstuk 2009-2010, 26485, nr. 83, Tweede Kamer Maatschappelijk verantwoord ondernemen; Verslag algemeen overleg van 9 december 2009 over o.a. herziening Richtlijn 400 van de Raad voor Jaarverslaggeving 13-01-2010, Kamerstuk 2009-2010, 26485, nr. 82, Tweede Kamer Maatschappelijk verantwoord ondernemen; Verslag algemeen overleg gehouden op 25 november 2009 over onder andere de nieuwe richtlijnen voor de Raad voor de Jaarverslaglegging en het rapport van de SER (te benaderen via Opmaat)