Regionale arbeidsmarktrapportages voortgezet onderwijs 2015

Vergelijkbare documenten
Regionale arbeidsmarktrapportages voortgezet onderwijs 2015

Regionale arbeidsmarktrapportages voortgezet onderwijs 2015

Regionale arbeidsmarktrapportages voortgezet onderwijs 2015

Regionale arbeidsmarktrapportages voortgezet onderwijs 2015

Regionale arbeidsmarktrapportages voortgezet onderwijs 2015

Regionale arbeidsmarktrapportages voortgezet onderwijs 2015

Regionale arbeidsmarktrapportages voortgezet onderwijs 2015

Regionale arbeidsmarktrapportages voortgezet onderwijs 2015

Regionale arbeidsmarktrapportages voortgezet onderwijs 2015

Regionale arbeidsmarktrapportages voortgezet onderwijs 2015

Regionale arbeidsmarktrapportages voortgezet onderwijs 2015

Regionale arbeidsmarktrapportages voortgezet onderwijs 2015

REGIONALE ARBEIDSMARKTRAPPORTAGES PRIMAIR ONDERWIJS Regio Noordoost-Brabant. januari 2014

Regionale arbeidsmarktanalyse voortgezet onderwijs 2018

Regionale arbeidsmarktanalyse voortgezet onderwijs 2018

Regionale arbeidsmarktanalyse voortgezet onderwijs 2018

Regionale arbeidsmarktanalyse voortgezet onderwijs 2018

Regionale arbeidsmarktanalyse voortgezet onderwijs 2018

Regionale arbeidsmarktanalyse voortgezet onderwijs 2018

Regionale arbeidsmarktanalyse voortgezet onderwijs 2018

Regionale arbeidsmarktanalyse voortgezet onderwijs 2018

Regionale arbeidsmarktanalyse voortgezet onderwijs 2018

Regionale arbeidsmarktanalyse voortgezet onderwijs 2018

Regionale arbeidsmarktanalyse voortgezet onderwijs 2018

Regionale arbeidsmarktanalyse voortgezet onderwijs 2018

Regionale arbeidsmarktanalyse voortgezet onderwijs 2018

Regionale arbeidsmarktanalyse voortgezet onderwijs 2018

Regionale arbeidsmarktanalyse voortgezet onderwijs 2018

Regionale arbeidsmarktanalyse voortgezet onderwijs 2018

Regionale arbeidsmarktanalyse voortgezet onderwijs 2018

REGIONALE ARBEIDSMARKTRAPPORTAGES PRIMAIR ONDERWIJS Gemeente Den Haag. januari 2014

REGIONALE ARBEIDSMARKTRAPPORTAGES PRIMAIR ONDERWIJS Regio Utrecht. januari ARBEIDSMARKTPLATFORM PO. Van en voor werkgevers en werknemers

REGIONALE ARBEIDSMARKTRAPPORTAGES PRIMAIR ONDERWIJS Gemeente Amsterdam. januari 2014

REGIONALE ARBEIDSMARKTRAPPORTAGES PRIMAIR ONDERWIJS Regio Zuid Limburg. januari 2014

ARBEIDSMARKTPLATFORM PO.

REGIONALE ARBEIDSMARKTRAPPORTAGES PRIMAIR ONDERWIJS Regio West- en Midden-Brabant. januari 2014

Waar is de leraar scheikunde? Ontwikkelingen in tekortvakken in het vo

REGIONALE ARBEIDSMARKTRAPPORTAGES PRIMAIR ONDERWIJS Gemeente Rotterdam. januari 2014

REGIONALE ARBEIDSMARKTRAPPORTAGES PRIMAIR ONDERWIJS Regio Noordwest Veluwe. januari 2014

REGIONALE ARBEIDSMARKTRAPPORTAGES PRIMAIR ONDERWIJS Regio IJssel en Rijn, Nijmegen. januari 2014

REGIONALE ARBEIDSMARKTRAPPORTAGES PRIMAIR ONDERWIJS Regio Midden Nederland. januari 2014

Regionale arbeidsmarktrapportages. primair onderwijs Regio Zuidoost Brabant, Noord-Limburg. December 2012

REGIONALE ARBEIDSMARKTRAPPORTAGES PRIMAIR ONDERWIJS Regio Groningen. januari ARBEIDSMARKTPLATFORM PO. Van en voor werkgevers en werknemers

REGIONALE ARBEIDSMARKTRAPPORTAGES PRIMAIR ONDERWIJS Regio Friesland. januari ARBEIDSMARKTPLATFORM PO. Van en voor werkgevers en werknemers

REGIONALE ARBEIDSMARKTRAPPORTAGES PRIMAIR ONDERWIJS Regio Twente. januari ARBEIDSMARKTPLATFORM PO. Van en voor werkgevers en werknemers

REGIONALE ARBEIDSMARKTRAPPORTAGES PRIMAIR ONDERWIJS Regio Zuid- en Midden-Drenthe. januari 2014

Regionale arbeidsmarktrapportages. primair onderwijs Rotterdam. December PO. Van en voor werkgevers en werknemers

REGIONAAL TABELLENBOEK arbeidsmarkt primair onderwijs ARBEIDSMARKTPLATFORM PO. Van en voor werkgevers en werknemers

Arbeidsmarktinformatie. Noord-Brabant, september 2012

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Noordoost- en Zuidoost-Brabant

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Friesland

Regionale arbeidsmarktrapportages. primair onderwijs Regio Achterhoek. December PO. Van en voor werkgevers en werknemers

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio West- en Midden-Brabant

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Groningen

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Utrecht

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Haaglanden en Rijn Gouwe

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Noord-Gelderland

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Zeeland

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Flevoland

Regionale arbeidsmarktrapportages. primair onderwijs Regio Zuid Limburg. December PO. Van en voor werkgevers en werknemers

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Rotterdam / Rijnmond

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Zuid- en Oost-Gelderland

Regionale arbeidsmarktrapportages. primair onderwijs Regio Rivierenland. December PO. Van en voor werkgevers en werknemers

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Noord-Brabant, september 2014

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Drenthe / Overijssel

Inwonertal Brabant groeit met ruim 9000

Regionale arbeidsmarktrapportages. primair onderwijs Amsterdam. December PO. Van en voor werkgevers en werknemers

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Noord-Holland

Arbeidsmarktinformatie. Noord-Brabant, februari 2014

Regionale arbeidsmarktrapportages. primair onderwijs Regio Midden Limburg. December PO. Van en voor werkgevers en werknemers

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Limburg

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Noordoost- en Zuidoost-Brabant

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Zeeland

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Flevoland

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Noordoost- en Zuidoost-Brabant

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Zeeland

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Noord-Gelderland

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Utrecht

Arbeidsmarktinformatie. Noord-Brabant, juni 2013

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Friesland

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Friesland

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Noord-Holland

Regionale arbeidsmarktrapportages. primair onderwijs Regio Brabant. December PO. Van en voor werkgevers en werknemers

Tekortvakken in het voortgezet onderwijs Deborah van den Berg januari 2012

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio West- en Midden-Brabant

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Haaglanden / Rijn Gouwe

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Groningen

REGIONALE ARBEIDSMARKTRAPPORTAGES PRIMAIR ONDERWIJS Regio Noord-Holland, Gooi en Vechtstreek. januari 2014

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Drenthe / Overijssel

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Utrecht

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Flevoland

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Drenthe / Overijssel

De arbeidsmarkt voor leraren voortgezet onderwijs Regio Flevoland

Regionale arbeidsmarktrapportages. primair onderwijs Regio Friesland. December PO. Van en voor werkgevers en werknemers

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Zuid- en Oost-Gelderland

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Limburg

Arbeidsmarktinformatie. Noord-Brabant, september 2013

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio West- en Midden-Brabant

De arbeidsmarkt voor leraren vo Regio Rotterdam / Rijnmond

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Noord-Brabant, mei 2015

Transcriptie:

Regionale arbeidsmarktrapportages voortgezet onderwijs 2015 Regio Noordoost- en Zuidoost-Brabant

Regionale arbeidsmarktrapportages voortgezet onderwijs 2015 Regio Noordoost- en Zuidoost-Brabant... De onderwijsarbeidsmarkt is een regionale arbeidsmarkt, met onderling grote verschillen. Dit geldt ook voor het voortgezet onderwijs. Om goed te kunnen anticiperen op deze regionale ontwikkelingen, worden er regionale arbeidsmarktrapportages voor het voortgezet onderwijs opgesteld. In deze rapportages worden huidige en toekomstige ontwikkelingen op de arbeidsmarkt op regionaal niveau inzichtelijk gemaakt. Uitgevoerd door: CAOP Kennis en Internationale Zaken Auteurs: Deborah van den Berg, Richard Defourny, Zachary Kuipers en Sean Stevenson In opdracht van: VOION Uitgave: VOION Postbus 2501 6401 DA Heerlen Tel: 045-579 6024 www.voion.nl... DISCLAIMER Voion is zich volledig bewust van de taak zo betrouwbaar mogelijke informatie te verzorgen. Dit rapport is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. Niettemin kan zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventueel voorkomende onjuistheden. Voion. Alle rechten voorbehouden. Het is niet geoorloofd gegevens uit dit rapport te gebruiken in publicaties zonder nauwkeurige bronvermelding.

Samenvatting Groeit of krimpt het aantal leerlingen de regio Noordoost- en Zuidoost-Brabant? En bij welke vakken worden knelpunten verwacht bij het vervullen van vacatures? In deze regionale arbeidsmarktrapportage voortgezet onderwijs worden de (toekomstige) ontwikkelingen van leerlingen, personeel, vakken en lerarenopleidingen in de regio Noordoost- en Zuidoost-Brabant gepresenteerd. Leerlingen Het aantal leerlingen in de regio Noordoost- en Zuidoost-Brabant is tussen 2010 2014 met 2,8 procent toegenomen, tot 81.751 leerlingen. Tussen 2015 2020 zal het aantal leerlingen afnemen, tot 74.422 leerlingen in 2020. Het merendeel van de leerlingen in deze regio zit in 2014 in een brugjaar. Werkgelegenheid De werkgelegenheid voor leraren is in deze regio vanaf 2009 met 231 fte afgenomen tot 5.082 fte in 2013. Tussen 2014 2019 neemt de werkgelegenheid in de regio naar verwachting met 8,9 procent af, tot 4.595 fte in 2019. Leeftijd en vakken 33 procent van het personeel in de regio is in 2013 55 jaar of ouder. Dit betekent dat zij op termijn het onderwijs zullen verlaten. Vooral bij de vakken aardrijkskunde, Nederlands en Engels wordt een relatief groot deel van lessen gegeven door iemand van 55 jaar of ouder. Deze lessen zijn vaak binnen het eerstegraads vakgebied. De vakken waarbij hierdoor vooral knelpunten worden verwacht zijn wiskunde en Duits. Lerarenopleidingen De voornaamste instroom in het lerarenberoep verloopt via de lerarenopleidingen. Aan de eerstegraads en tweedegraads lerarenopleidingen die toegekend zijn aan deze regio, zullen tussen 2014 en 2018 de meeste studenten afstuderen als docent Nederlands, wiskunde of geschiedenis. 3

Inhoudsopgave... 1. Inleiding 5 1.1 Opzet 5 2. Leerlingen 6 2.1 Realisatie en prognose 6 2.2 Onderwijstype 8 3. Werkgelegenheid 9 3.1 Realisatie en prognose 9 3.2 Samenstelling personeelsbestand 11 4. Gediplomeerden lerarenopleiding 13 4.1 Realisatie en prognose 13 5. Bevoegdheid 15 5.1 Bevoegd gegeven lessen 16 Bijlage 1 Regio-indeling 17 Bijlage 2 Gebruikte bronnen 19 Bijlage 3 Leerlingen 20 Bijlage 4 Werkgelegenheid 22 Bijlage 5 Gediplomeerden lerarenopleiding 28 Bijlage 6 Bevoegdheid 30 4

1. Inleiding De arbeidsmarkt voor het voortgezet onderwijs is sterk in beweging. Demografische, politieke en maatschappelijke ontwikkelingen die de sector raken, beïnvloeden zowel de omvang van de arbeidsmarkt als het karakter hiervan. De arbeidsmarkt in het voortgezet onderwijs is ook een regionale arbeidsmarkt. Dit betekent dat er tussen (en binnen) regio s verschillen kunnen zijn in onder meer de ontwikkeling van het aantal leerlingen, het aanbod van de lerarenopleidingen en de vraag naar leraren. Dit vraagt vaak om regio-specifieke maatregelen. Om als sector goed in te kunnen spelen op regionale ontwikkelingen, is het van belang een helder beeld te hebben van de huidige en verwachte arbeidsmarkt in de verschillende regio s. Om die reden heeft VOION regionale arbeidsmarktanalyses voor het voortgezet onderwijs op laten stellen, waarin inzicht wordt geboden in de huidige en toekomstige ontwikkelingen. De regionale arbeidsmarktanalyses kunnen nationale en regionale beleidsmakers, sociale partners, samenwerkingsverbanden, maar ook individuele scholen en besturen ondersteunen bij het formuleren van beleid en daaraan gerelateerde activiteiten. 1.1 Opzet In deze regionale arbeidsmarktanalyse VO worden de huidige en toekomstige ontwikkelingen op de arbeidsmarkt voor het voortgezet onderwijs beschreven van de regio Noordoost- en Zuidoost-Brabant, bestaande uit RPA-regio s Noordoost-Brabant en Zuidoost-Brabant. 1 Om trends goed inzichtelijk te maken, worden de gegevens zoveel mogelijk grafisch weergegeven. De onderliggende cijfers staan in de bijlage. In deze rapportage worden over de volgende onderwerpen ontwikkelingen en prognoses weergegeven: Leerlingen Werkgelegenheid Samenstelling personeelsbestand Gediplomeerden lerarenopleidingen In totaal zijn er 14 regionale arbeidsmarktanalyses beschikbaar. Elk van de rapportages bestaat uit een bundeling van (meerdere) RPA-regio s en de G5. Gezamenlijk hebben de rapportages een landelijke dekking. In bijlage 1 kunt u nalezen welke gemeenten onder deze regiorapportage vallen. 1 Een RPA is een regionaal samenwerkingsorgaan op het terrein van de arbeidsmarkt en is opgebouwd uit gemeenten. Voor arbeidsmarktinformatie zijn in 2002 34 RPA-gebieden afgeleid uit de 131 werkgebieden van de CWI's. De RPA-indeling is landelijk dekkend. 5

2. Leerlingen Het aantal leerlingen in het voortgezet onderwijs in Nederland is tussen 2010 en 2014 met 5,5 procent gestegen, tot 994.150 leerlingen. 2 Regionaal doen zich hier echter verschillen in voor. Dit hoofdstuk gaat in op de ontwikkeling van het aantal leerlingen in het voortgezet onderwijs in Noordoost- en Zuidoost-Brabant. Hierbij wordt gefocust op het aantal leerlingen exclusief het aantal VAVO-leerlingen en LWOO-leerlingen. Het aantal leerlingen is een belangrijke indicator voor de omvang van de onderwijsarbeidsmarkt: de vraag naar onderwijspersoneel wordt naast de uitstroom van zittend personeel en personeel dat van functie wisselt voornamelijk bepaald door het aantal leerlingen. Bovendien is de bekostiging van scholen in belangrijke mate afhankelijk van het aantal leerlingen. In bijlage 3 zijn aanvullende gegevens over het aantal leerlingen in het voortgezet onderwijs na te lezen. 2.1 Realisatie en prognose Figuur 1 Aantal leerlingen voortgezet onderwijs 2014 3 44.000 43.000 42.000 41.000 40.000 39.000 38.000 37.000 36.000 35.000 Noordoost-Brabant Zuidoost-Brabant 2 Bron: Scenariomodel VO, VOION. Toelichting: peildatum 1 oktober 2014. 3 Bron: Scenariomodel VO, VOION. Toelichting: peildatum 1 oktober 2014. 6

Figuur 2 Ontwikkeling aantal leerlingen voortgezet onderwijs 2010-2020 (index: 2010 = 100) 4 108 106 104 102 100 98 96 94 92 90 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Noordoost-Brabant Zuidoost-Brabant Nederland Figuur 3 Ontwikkeling aantal leerlingen per leraar 2010-2013 5 16,2 16,0 15,8 15,6 15,4 15,2 15,0 14,8 14,6 14,4 2010 2011 2012 2013 Noordoost-Brabant Zuidoost-Brabant 4 Bron: Scenariomodel VO, VOION. Toelichting: peildatum 1 oktober van het betreffende jaar. 5 Bron: Scenariomodel VO, VOION en Etalagebestanden personeel 2013, Dienst Uitvoering Onderwijs. 7

2.2 Onderwijstype Figuur 4 Aandeel leerlingen voortgezet onderwijs per onderwijstype 2014, in % 6 Zuidoost-Brabant Noordoost-Brabant Nederland 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Brugjaar Praktijkonderwijs VMBO-BL VMBO-KL VMBO-GL VMBO-TL HAVO VWO 6 Bron: Scenariomodel VO, VOION. Toelichting: peildatum 1 oktober 2014. 8

3. Werkgelegenheid De werkgelegenheid in het voortgezet onderwijs in Nederland is tussen 2009 en 2013 met 5,3 procent gedaald, tot 83.200 fte. Wel zijn er tussen de regio s verschillen in de mate waarin de werkgelegenheid is afgenomen. Dit hoofdstuk bevat gegevens over de ontwikkeling van de werkgelegenheid in het voortgezet onderwijs in de regio Noordoost- en Zuidoost-Brabant. Alle werkgelegenheidsgegevens hebben betrekking op het totale personeelsbestand en worden weergegeven in aantallen fte, tenzij anders is aangegeven. Deze gegevens worden toegekend aan een regio op basis van het brin-nummer van scholen. Naast de ontwikkeling van de werkgelegenheid bevat dit hoofdstuk eveneens gegevens over de samenstelling van het personeelsbestand en prognoses van de werkgelegenheid. In bijlage 4 zijn aanvullende gegevens over de werkgelegenheid in het voortgezet onderwijs na te lezen. 3.1 Realisatie en prognose Figuur 1 Ontwikkeling werkgelegenheid leraren voortgezet onderwijs 2009-2019 (index: 2009 = 100) 7 105 100 95 90 85 80 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 Noordoost Brabant Zuidoost Brabant Nederland 7 Bron: Etalagebestand personeelsgegevens voortgezet onderwijs 2013, Dienst Uitvoering Onderwijs (2009 2013) en planmirror.nl (2014 2019). Toelichting Etalagebestand personeelsgegevens voortgezet onderwijs 2013: peildatum 1 oktober 2013. De gegevens hebben betrekking op de reguliere formatie en zijn inclusief Bapo. 9

Aardrijkskunde Biologie Economie Duits Engels Frans Nederlands Geschiedenis Maatschappijleer Natuurkunde Scheikunde Wiskunde Aardrijkskunde Biologie Economie Duits Engels Frans Nederlands Geschiedenis Maatschappijleer Natuurkunde Scheikunde Wiskunde Figuur 2 Werkgelegenheid voortgezet onderwijs in lesuren naar belangrijke vakken 2013 8 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0 1e graads 2e graads Noordoost Brabant Zuidoost Brabant Figuur 3 Prognose top 5 aantal onvervulde vacatures naar vak 2015-2019 9 14 12 10 8 6 4 2 0 2015 2016 2017 2018 2019 Duits Frans Natuurkunde Scheikunde Wiskunde 8 Bron: IPTO vakken en bevoegdheden, CentERdata in opdracht van het ministerie van OCW. Toelichting: peildatum 1 oktober 2013. 9 Bron: planmirror.nl 10

Nederland Noordoost Brabant Zuidoost Brabant 3.2 Samenstelling personeelsbestand Figuur 4 Verdeling personeel voortgezet onderwijs naar functie 2013 10 Noordoost Brabant 4% Zuidoost Brabant 2% 23% 24% 73% 74% Directie Onderwijsgevend Onderwijsondersteunend Directie Onderwijsgevend Onderwijsondersteunend Figuur 5 Leeftijdsverdeling personeel voortgezet onderwijs naar functie 2013 11 Onderwijsondersteunend Onderwijzend Directie Onderwijsondersteunend Onderwijzend Directie Onderwijsondersteunend Onderwijzend Directie 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% < 25 jaar 25-35 jaar 35-45 jaar 45-55 jaar > 55 jaar 10 Bron: Etalagebestand personeelsgegevens voortgezet onderwijs 2013, Dienst Uitvoering Onderwijs. Toelichting: peildatum 1 oktober 2013. Het bestand bestaat uit de reguliere formatie. 11 Bron: Etalagebestand personeelsgegevens voortgezet onderwijs 2013, Dienst Uitvoering Onderwijs. Toelichting: peildatum 1 oktober 2013. Het bestand bestaat uit de reguliere formatie. 11

Figuur 6 Aandeel 55-plussers (in lesuren) naar vak 2013 12 Wiskunde Scheikunde Natuurkunde Maatschappijleer Geschiedenis Nederlands Frans Engels Duits Economie Biologie Aardrijkskunde 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 2e graads 1e graads Figuur 7 Functiemix, aandeel leraren per salarisschaal 2014 13 Zuidoost Brabant Noordoost Brabant Nederland 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% LB LC LD LE Overig 12 Bron: IPTO vakken en bevoegdheden, CentERdata in opdracht van het ministerie van OCW. Toelichting: peildatum 1 oktober 2013. 13 Bron: www.functiemix.minocw.nl Toelichting: peildatum 1 maart 2014. 12

4. Gediplomeerden lerarenopleiding In dit hoofdstuk wordt het belangrijkste potentiële aanbod van onderwijzend personeel in het voortgezet onderwijs in de nabije omgeving van Noordoost- en Zuidoost-Brabant uiteengezet. 14 Om het overzicht te behouden worden de cijfers van de verschillende hogescholen en universiteiten in deze regio gezamenlijk gepresenteerd. In bijlage 5 zijn de onderliggende cijfers van de afzonderlijke instellingen voor deze regio na te lezen. 4.1 Realisatie en prognose Figuur 8 Aantal gediplomeerden lerarenopleidingen voortgezet onderwijs 2013 15 Frans Duits Engels Nederlands Maatschappijleer Aardrijkskunde Geschiedenis Economie Biologie Scheikunde Natuurkunde Wiskunde 0 20 40 60 80 100 120 2e graads hbo 1e graads hbo 1e graads ulo 14 De focus in deze rapportage ligt op afgestudeerden aan de lerarenopleidingen. Er zijn echter ook andere mogelijkheden om in te stromen op de onderwijsarbeidsmarkt, zoals zij-instroom en instroom vanuit de stille reserve. 15 Bron: Stamos.nl 13

Tabel 1 Prognose gediplomeerden naar type lerarenopleidingen en vak, 2014-2018 16 2014 2015 2016 2017 2018 Tweedegraads hbo Wiskunde 63 64 65 65 66 Natuurkunde 22 22 23 23 23 Scheikunde 14 14 15 15 15 Biologie 41 42 42 43 43 Economie 56 57 58 58 58 Geschiedenis 62 63 64 65 65 Aardrijkskunde 31 32 32 33 33 Maatschappijleer 33 34 34 34 35 Nederlands 64 65 66 67 67 Engels 59 59 60 61 61 Duits 24 24 24 25 25 Frans 14 14 14 14 14 Eerstegraads hbo Wiskunde 21 21 21 21 21 Natuurkunde 10 10 10 10 10 Scheikunde 13 13 13 13 13 Biologie 10 10 10 10 10 Economie 27 27 27 27 27 Geschiedenis 23 23 23 23 23 Aardrijkskunde 13 13 13 13 13 Maatschappijleer 10 10 10 10 10 Nederlands 22 22 22 22 22 Engels 13 13 13 13 13 Duits 10 10 10 10 10 Frans 8 8 8 8 8 Universitair Wiskunde 0 0 0 0 0 Natuurkunde 0 0 0 0 0 Scheikunde 0 0 0 0 0 Biologie 0 0 0 0 0 Economie 0 0 0 0 0 Geschiedenis 0 0 0 0 0 Aardrijkskunde 0 0 0 0 0 Maatschappijleer 2 2 2 2 2 Nederlands 6 6 6 6 6 Engels 0 0 0 0 0 Duits 0 0 0 0 0 Frans 0 0 0 0 0 16 Bron: Planmirror.nl 14

5. Bevoegdheid Dit hoofdstuk gaat in op de vraag of lesgevenden in de regio Noordoost- en Zuidoost Brabant bevoegd zijn voor het vak dat zij geven, of dat zij benoembaar of onbevoegd lesgeven. Het onderscheid tussen bevoegd, benoembaar en onbevoegd gegeven lessen in dit hoofdstuk is als volgt: Bevoegd Iedereen die een bevoegdheid heeft voor het juiste vak met de juiste graad is volledig bevoegd verklaard. Eerstegraders die tweedegraads een vak geven waarvoor ze eerstegraads bevoegd zijn, zijn bevoegd verklaard. Alle PABO-gediplomeerden (en hun voorgangers) zijn bevoegd verklaard voor de volgende vakken indien ze tweedegraads worden gegeven en het PABO diploma voor 1 augustus 2006 is behaald: Nederlands, Engels, Wiskunde, Geschiedenis, Aardrijkskunde, Biologie, Verzorging, Muziek, Textiele vormgeving en Tekenen. Benoembaar Benoembaar in opleiding: Personen die minder dan 4 jaar in opleiding zijn voor het betreffende vak en graad, inclusief degenen die tweedegraads lesgeven en in opleiding zijn voor een eerstegraads vak zijn benoembaar verklaard. Onderbevoegd: Personen die een eerstegraads vak geven met een tweedegraads bevoegdheid zijn benoembaar verklaard. Onbevoegd Bevoegd in ander vak: Personen die een ander vak geven dan waarvoor de persoon is opgeleid (geen verwant vak waaraan een bevoegdheid kan worden ontleend) zijn onbevoegd verklaard. Onbevoegd: Alle lessen die niet in één van bovenstaande categorieën kunnen worden ingedeeld worden als onbevoegd verklaard. Dit is inclusief personen die benoembaar zijn op basis van artikel 33.3 WVO. Van alle lesuren in Nederland waarvoor een bevoegdheid kan worden vastgesteld, wordt 77,4 procent bevoegd gegeven. In totaal wordt 6,7 procent van de lesuren benoembaar gegeven. De overige lesuren, 15,9 procent, worden onbevoegd gegeven. In bijlage 6 zijn aanvullende gegevens over het aandeel bevoegd gegeven lessen in het voortgezet onderwijs na te lezen. 15

5.1 Bevoegd gegeven lessen Figuur 13 Percentage bevoegd, benoembaar en onbevoegd gegeven lesuren naar vak 2013 17 Frans Duits Engels Nederlands Maatschappijleer Aardrijkskunde Geschiedenis Economie Biologie Scheikunde Natuurkunde Wiskunde 0% 20% 40% 60% 80% 100% Bevoegd Benoembaar Onbevoegd Figuur 14 Percentage bevoegd, benoembaar en onbevoegd gegeven lesuren naar RPA 2013 18 Zuidoost Brabant Noordoost Brabant 0% 20% 40% 60% 80% 100% Bevoegd Benoembaar Onbevoegd 17 Bron: IPTO vakken en bevoegdheden, CentERdata in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Toelichting: peildatum 1 oktober 2013. 18 Bron: IPTO vakken en bevoegdheden, CentERdata in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Toelichting: peildatum 1 oktober 2013. 16

Bijlage 1 Regio-indeling Tabel B1 geeft weer welke RPA s de regio van deze rapportage beslaat en welke gemeenten daar onder vallen 19. Tabel B1 Specificatie regio Noordoost- en Zuidoost-Brabant Regio RPA Gemeente Noordoost- en Zuidoost-Brabant Noordoost-Brabant Bernheze Boekel Boxmeer Boxtel Cuijk Grave Haaren 's-hertogenbosch Landerd Mill en Sint Hubert Oss Schijndel Sint Anthonis Sint-Michielsgestel Sint-Oedenrode Uden Veghel Zuidoost-Brabant Vught Asten Bergeijk Best Bladel Deurne Eersel Eindhoven Geldrop-Mierlo Gemert-Bakel Heeze-Leende Helmond Laarbeek Nuenen, Gerwen en Nederwetten 19 Een RPA is een regionaal samenwerkingsorgaan op het terrein van de arbeidsmarkt en is opgebouwd uit gemeenten. Voor arbeidsmarktinformatie zijn in 2002 34 RPA-gebieden afgeleid uit de 131 werkgebieden van de CWI's. De RPA-indeling is landelijk dekkend. 17

Oirschot Reusel-De Mierden Someren Son en Breugel Valkenswaard Veldhoven Waalre 18

Bijlage 2 Gebruikte bronnen Voor de totstandkoming van deze rapportage zijn de volgende bronnen gebruikt: Etalagebestanden personeelsgegevens voortgezet onderwijs, Dienst Uitvoering Onderwijs, op: www.data.duo.nl Etalagebestanden leerlingen voortgezet onderwijs, Dienst Uitvoering Onderwijs, op: www.data.duo.nl Functiemix, Ministerie OCW, op: www.functiemix.minocw.nl IPTO vakken en bevoegdheden, CentERdata in opdracht van Ministerie van OCW Planmirror VO, CentERdata in opdracht van Ministerie van OCW, op: www.planmirror.nl Scenariomodel VO, VOION, op: www.scenariomodel-vo.nl Stamos.nl, op: www.stamos.nl 19

Bijlage 3 - Leerlingen 20 Tabel B2 Ontwikkeling aantal leerlingen voortgezet onderwijs 2010 2014 2010 2011 2012 2013 2014 Noordoost-Brabant 37.119 37.577 37.986 38.105 38.329 Zuidoost-Brabant 42.439 42.638 42.848 43.167 43.423 Totaal regio 79.558 80.215 80.834 81.272 81.751 Nederland 941.996 954.434 967.889 980.449 994.150 Tabel B3 Ontwikkeling aantal leerlingen voortgezet onderwijs 2015 2020 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Noordoost-Brabant 38.246 37.687 36.903 36.047 35.150 34.351 Zuidoost-Brabant 43.550 43.266 42.531 41.751 40.858 40.071 Totaal regio 81.797 80.953 79.434 77.798 76.008 74.422 Nederland 1.002.357 1.001.402 990.545 975.143 957.399 941.820 Tabel B4 Ontwikkeling leerling-leraarratio voortgezet onderwijs 2010-2013 2010 2011 2012 2013 Noordoost-Brabant 15,0 15,5 15,9 15,9 Zuidoost-Brabant 15,4 15,6 16,0 16,0 Totaal regio 15,2 15,6 16,0 16,0 Nederland 15,1 15,7 16,1 16,3 20 Bron: Scenariomodel VO, VOION. 20

Tabel B5 Ontwikkeling aantal leerlingen voortgezet onderwijs naar onderwijstype 2010-2014 2010 2011 2012 2013 2014 Noordoost-Brabant Brugjaar 15.088 15.318 15.542 15.598 15.450 Praktijkonderwijs 1.078 1.096 1.154 1.207 1.213 VMBO-BL 1.690 1.555 1.510 1.528 1.570 VMBO-KL 1.911 2.046 2.039 2.059 2.115 VMBO-GL 1.919 1.865 1.765 1.886 1.939 VMBO-TL 2.039 2.259 2.522 2.551 2.551 HAVO 6.469 6.602 6.639 6.594 6.735 VWO 6.925 6.836 6.815 6.682 6.755 Zuidoost-Brabant Brugjaar 17.257 17.820 18.028 18.091 17.895 Praktijkonderwijs 814 821 883 968 977 VMBO-BL 1.907 1.870 1.891 1.842 1.913 VMBO-KL 2.404 2.325 2.207 2.456 2.552 VMBO-GL 1.531 1.620 1.693 1.593 1.675 VMBO-TL 3.589 3.376 3.453 3.774 3.761 HAVO 7.033 7.077 7.230 7.223 7.291 VWO 7.904 7.729 7.463 7.220 7.359 Totaal regio Brugjaar 32.345 33.138 33.570 33.689 33.345 Praktijkonderwijs 1.892 1.917 2.037 2.175 2.190 VMBO-BL 3.597 3.425 3.401 3.370 3.483 VMBO-KL 4.315 4.371 4.246 4.515 4.667 VMBO-GL 3.450 3.485 3.458 3.479 3.614 VMBO-TL 5.628 5.635 5.975 6.325 6.312 HAVO 13.502 13.679 13.869 13.817 14.026 VWO 14.829 14.565 14.278 13.902 14.114 Nederland Brugjaar 391.223 400.877 408.584 412.855 414.015 Praktijkonderwijs 26.324 26.744 27.589 28.623 29.110 VMBO-BL 45.624 43.959 43.656 44.213 45.289 VMBO-KL 54.553 55.194 55.937 57.963 59.650 VMBO-GL 24.556 25.266 26.436 27.393 28.158 VMBO-TL 77.418 79.234 82.521 85.346 87.497 HAVO 155.816 157.406 158.693 161.016 164.488 VWO 166.482 165.754 164.473 163.040 165.944 21

Bijlage 4 Werkgelegenheid 21 Tabel B6 Ontwikkeling werkgelegenheid leraren voortgezet onderwijs 2009 2013 2009 2010 2011 2012 2013 Noordoost-Brabant 2.522 2.471 2.417 2.391 2.392 Zuidoost-Brabant 2.791 2.755 2.725 2.671 2.691 Totaal regio 5.313 5.226 5.142 5.062 5.082 Nederland 63.606 62.448 61.025 60.191 60.003 Tabel B7 Ontwikkeling werkgelegenheid leraren voortgezet onderwijs 2014 2019 2014 2015 2016 2017 2018 2019 Noordoost-Brabant 2.375 2.352 2.311 2.254 2.192 2.127 Zuidoost-Brabant 2.670 2.665 2.633 2.587 2.530 2.468 Totaal regio 5.045 5.017 4.945 4.840 4.722 4.595 Nederland 60.044 59.985 59.503 58.600 57.470 56.226 Tabel B8 lesuren) 22 Ontwikkeling werkgelegenheid voortgezet onderwijs naar belangrijke vakken 2013 (in 2013 Noordoost Brabant Aardrijkskunde 1.591 Biologie 1.987 Economie 1.714 Duits 2.130 Engels 4.224 Frans 1.714 Nederlands 4.720 Geschiedenis 1.866 Maatschappijleer 694 Natuurkunde 1.223 Scheikunde 821 Wiskunde 4.955 Zuidoost Brabant Aardrijkskunde 1.882 Biologie 2.355 Economie 1.935 Duits 2.262 Engels 4.886 Frans 2.103 Nederlands 5.307 Geschiedenis 2.186 Maatschappijleer 847 Natuurkunde 1.561 Scheikunde 1.002 Wiskunde 5.584 Totaal regio Aardrijkskunde 3.473 Biologie 4.342 21 Bron: Etalagebestand personeelsgegevens voortgezet onderwijs 2013, Dienst Uitvoering Onderwijs. Toelichting: peildatum 1 oktober 2014. Bron: www.planmirror.nl, tenzij anders wordt weergegeven. 22 Bron: IPTO vakken en bevoegdheden, CentERdata in opdracht van het ministerie van OCW. Toelichting: peildatum 1 oktober 2013. 22

Economie 3.649 Duits 4.392 Engels 9.110 Frans 3.817 Nederlands 10.027 Geschiedenis 4.052 Maatschappijleer 1.541 Natuurkunde 2.784 Scheikunde 1.823 Wiskunde 10.539 Nederland Aardrijkskunde 42.000 Biologie 53.100 Economie 44.423 Duits 52.038 Engels 108.143 Frans 45.443 Nederlands 122.969 Geschiedenis 48.216 Maatschappijleer 21.331 Natuurkunde 27.274 Scheikunde 20.293 Wiskunde 124.329 Tabel B9 Prognose onvervulde vacatures voortgezet onderwijs totaal regio naar belangrijke vakken 2015 2019 2015 2016 2017 2018 2019 Nederlands 3 3 2 1 0 Duits 7 9 9 9 8 Engels 2 1 1 0 0 Frans 6 7 7 6 5 Biologie 2 1 0 0 0 Informatica 4 5 6 6 6 Natuurkunde 8 9 10 9 7 Scheikunde 8 9 8 7 5 Wiskunde 12 13 12 10 7 Aardrijkskunde 4 5 4 3 1 Economie 1 1 0 0 0 Geschiedenis 0 0 0 0 0 Levensbeschouwing 3 3 3 2 2 Maatschappijleer 2 2 1 0 0 Techniek 1 1 0 0 0 CKV, Kunstvakken 0 0 0 0 0 Gezondheidszorg en Welzijn 0 0 0 0 0 Klassieke Talen 3 3 3 3 3 Lichamelijke Opvoeding 0 0 0 0 0 Overige Vakken 6 6 6 4 3 Praktijkonderwijs 0 0 0-1 -1 Totaal alle graadsectoren 73 79 74 60 44 23

Tabel B10 Prognose onvervulde vacatures voortgezet onderwijs totaal regio naar belangrijke eerstegraads vakken 2015 2019 2015 2016 2017 2018 2019 Nederlands 0 0 0 0 0 Duits 1 1 1 1 0 Engels 1 1 0 0 0 Frans 1 1 0 0 0 Biologie 0 0 0 0 0 Informatica 2 3 4 4 4 Natuurkunde 1 1 0 0 0 Scheikunde 4 5 4 3 2 Wiskunde 3 3 2 1 0 Aardrijkskunde 0 0 0 0 0 Economie 0 0 0 0 0 Geschiedenis 0 0 0 0 0 Levensbeschouwing 0 0 0 0 0 Maatschappijleer 0 0 0 0 0 Techniek 0 0 0 0 0 CKV, Kunstvakken 0 0 0 0 0 Gezondheidszorg en Welzijn 0 0 0 0 0 Klassieke Talen 1 1 1 1 1 Lichamelijke Opvoeding 0 0 0 0 0 Overige Vakken 4 4 4 3 2 Totaal eerstegraads 21 20 17 13 9 Tabel B11 Ontwikkeling werkgelegenheid voortgezet onderwijs naar functie 2009-2013 23 2009 2010 2011 2012 2013 Noordoost-Brabant Directie 6% 4% 4% 4% 4% Onderwijzend 73% 72% 72% 73% 73% Ondersteunend 22% 24% 24% 23% 23% Zuidoost-Brabant Directie 5% 3% 2% 2% 2% Onderwijzend 74% 73% 74% 74% 74% Ondersteunend 21% 24% 23% 23% 24% Totaal regio Directie 6% 3% 3% 3% 3% Onderwijzend 73% 73% 73% 73% 74% Ondersteunend 21% 24% 23% 23% 23% Nederland Directie 4% 4% 4% 4% 4% Onderwijzend 73% 72% 72% 72% 72% Ondersteunend 23% 24% 24% 24% 24% 23 De indeling naar functie is exclusief leraren in opleiding en personeel waarvan de functie onbekend is. 24

Tabel B12 Ontwikkeling werkgelegenheid voortgezet onderwijs naar leeftijd 2009-2013 2009 2010 2011 2012 2013 Noordoost-Brabant Jonger dan 25 jaar 4% 4% 3% 3% 3% 25 35 jaar 19% 20% 20% 21% 21% 35 45 jaar 16% 16% 17% 17% 17% 45 55 jaar 30% 29% 27% 26% 25% 55 jaar en ouder 31% 32% 32% 34% 34% Zuidoost-Brabant Jonger dan 25 jaar 4% 3% 3% 3% 2% 25 35 jaar 21% 21% 22% 22% 22% 35 45 jaar 17% 17% 18% 18% 19% 45 55 jaar 31% 30% 28% 27% 25% 55 jaar en ouder 28% 29% 30% 30% 31% Nederland Jonger dan 25 jaar 4% 3% 3% 3% 3% 25 35 jaar 18% 18% 19% 19% 19% 35 45 jaar 19% 19% 19% 19% 19% 45 55 jaar 32% 30% 29% 28% 28% 55 jaar en ouder 28% 29% 30% 31% 31% Tabel B13 Ontwikkeling aandeel 55-plussers voortgezet onderwijs naar tweedegraads vakken 2013 (in lesuren) 24 2013 Noordoost-Brabant Aardrijkskunde 23% Biologie 20% Economie 22% Duits 18% Engels 19% Frans 17% Nederlands 31% Geschiedenis 18% Maatschappijleer 24% Natuurkunde 32% Scheikunde 19% Wiskunde 24% Zuidoost-Brabant Aardrijkskunde 21% Biologie 17% Economie 28% Duits 23% Engels 19% Frans 35% Nederlands 28% Geschiedenis 19% Maatschappijleer 23% Natuurkunde 22% Scheikunde 14% Wiskunde 23% Totaal regio Aardrijkskunde 22% Biologie 18% Economie 25% Duits 21% Engels 19% Frans 27% Nederlands 30% Geschiedenis 18% Maatschappijleer 23% Natuurkunde 26% Scheikunde 16% 24 Bron: IPTO vakken en bevoegdheden, CentERdata in opdracht van het ministerie van OCW. Toelichting: peildatum 1 oktober 2013. 25

Wiskunde 23% Nederland Aardrijkskunde 21% Biologie 21% Economie 22% Duits 24% Engels 19% Frans 20% Nederlands 28% Geschiedenis 18% Maatschappijleer 20% Natuurkunde 23% Scheikunde 22% Wiskunde 24% Tabel B14 Ontwikkeling aandeel 55-plussers voortgezet onderwijs naar eerstegraads vakken 2013 (in lesuren) 25 2013 Noordoost-Brabant Aardrijkskunde 50% Biologie 31% Economie 45% Duits 27% Engels 34% Frans 22% Nederlands 40% Geschiedenis 36% Maatschappijleer 28% Natuurkunde 25% Scheikunde 32% Wiskunde 33% Zuidoost-Brabant Aardrijkskunde 24% Biologie 35% Economie 16% Duits 34% Engels 37% Frans 39% Nederlands 39% Geschiedenis 32% Maatschappijleer 29% Natuurkunde 33% Scheikunde 23% Wiskunde 20% Totaal regio Aardrijkskunde 37% Biologie 33% Economie 30% Duits 31% Engels 36% Frans 31% Nederlands 39% Geschiedenis 34% Maatschappijleer 29% Natuurkunde 29% Scheikunde 27% Wiskunde 26% Nederland Aardrijkskunde 32% Biologie 28% Economie 29% 25 Bron: IPTO vakken en bevoegdheden, CentERdata in opdracht van het ministerie van OCW. Toelichting: peildatum 1 oktober 2013. 26

Duits 36% Engels 29% Frans 24% Nederlands 33% Geschiedenis 30% Maatschappijleer 24% Natuurkunde 31% Scheikunde 30% Wiskunde 35% Tabel B15 Ontwikkeling werkgelegenheid voortgezet onderwijs naar geslacht 2009-2013 2009 2010 2011 2012 2013 Noordoost-Brabant Man 57% 56% 55% 55% 54% Vrouw 43% 44% 45% 45% 46% Zuidoost-Brabant Man 55% 55% 53% 52% 51% Vrouw 45% 45% 47% 48% 49% Nederland Man 56% 55% 55% 54% 53% Vrouw 44% 45% 45% 46% 47% Tabel B16 Ontwikkeling functiemix voortgezet onderwijs 2010-2014 26 2010 2011 2012 2013 2014 Noordoost-Brabant LB 55,9% 52,9% 52,0% 49,5% 55,7% LC 19,7% 21,5% 22,0% 23,0% 24,2% LD 23,7% 25,1% 25,6% 27,1% 19,9% LE 0,4% 0,5% 0,4% 0,3% 0,2% Overig 0,3% - - - 0,0% Zuidoost-Brabant LB 58,0% 54,6% 54,3% 52,7% 55,0% LC 20,3% 21,4% 21,5% 22,5% 22,6% LD 21,4% 23,9% 24,0% 24,5% 21,9% LE 0,1% 0,1% 0,2% 0,2% 0,4% Overig 0,1% - - 0,0% 0,1% Nederland LB 55,9% 48,6% 47,8% 46,2% 46,1% LC 25,9% 31,1% 31,6% 32,6% 33,3% LD 17,7% 19,9% 20,3% 20,9% 20,2% LE 0,3% 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% Overig 0,2% 0,2% 0,1% 0,1% 0,3% 26 Bron: http://www.functiemix.minocw.nl 27

Bijlage 5 Gediplomeerden lerarenopleiding 27 Tabel B17 Ontwikkeling gediplomeerden tweedegraads hbo-lerarenopleidingen 2009-2013 2009 2010 2011 2012 2013 Fontys Hogescholen Wiskunde 48 54 73 60 75 Natuurkunde 10 24 29 17 10 Scheikunde 12 12 16 12 13 Biologie 25 43 38 43 27 Economie 50 49 69 69 71 Geschiedenis 33 58 62 64 60 Aardrijkskunde 37 36 39 22 32 Maatschappijleer 40 31 37 33 26 Nederlands 51 55 74 64 63 Engels 36 48 57 69 59 Duits 19 25 33 13 20 Frans 14 19 15 7 9 Tabel B18 Ontwikkeling gediplomeerden eerstegraads hbo-lerarenopleidingen 2009-2013 2009 2010 2011 2012 2013 Fontys Hogescholen Wiskunde 27 21 25 17 21 Natuurkunde 4 9 12 11 8 Scheikunde 16 14 12 12 14 Biologie 0 8 17 6 9 Economie 21 19 33 31 26 Geschiedenis 12 20 27 22 18 Aardrijkskunde 11 13 13 13 16 Maatschappijleer 6 8 13 9 13 Nederlands 6 11 28 25 17 Engels 15 7 22 10 9 Duits 4 8 12 9 6 Frans 2 6 14 6 8 27 Bron: Stamos.nl Toelichting: peildatum 1 oktober 2014. 28

Tabel B19 Ontwikkeling gediplomeerden eerstegraads universitaire lerarenopleidingen 2009-2013 2009 2010 2011 2012 2013 Tilburg University Wiskunde 0 0 0 0 0 Natuurkunde 0 0 0 0 0 Scheikunde 0 0 0 0 0 Biologie 0 0 0 0 0 Economie 0 0 0 0 9 Geschiedenis 0 0 0 0 0 Aardrijkskunde 0 0 0 0 0 Maatschappijleer 0 0 0 6 20 Nederlands 0 0 6 10 14 Engels 0 0 0 0 0 Duits 0 0 0 0 0 Frans 0 0 0 0 0 29

Bijlage 6 Bevoegdheid 28 Tabel B20 Percentage bevoegd, benoembaar en onbevoegd gegeven lesuren naar vak en graad totaal regio 2013 Bevoegd Benoembaar Onbevoegd Wiskunde 1 e graad 78,2% 16,0% 5,8% 2 e graad 75,9% 7,8% 16,4% Natuurkunde 1 e graad 81,1% 13,2% 5,7% 2 e graad 71,9% 2,6% 25,5% Scheikunde 1 e graad 78,6% 7,2% 14,2% 2 e graad 74,3% 2,2% 23,5% Biologie 1 e graad 83,0% 10,9% 6,0% 2 e graad 86,6% 2,1% 11,3% Economie 1 e graad 71,6% 16,9% 11,5% 2 e graad 71,3% 5,5% 23,2% Geschiedenis 1 e graad 90,9% 7,0% 2,1% 2 e graad 92,4% 2,8% 4,8% Aardrijkskunde 1 e graad 88,2% 9,3% 2,4% 2 e graad 87,9% 2,2% 9,9% Maatschappijleer 1 e graad 80,3% 13,3% 6,3% 2 e graad 64,8% 8,6% 26,6% Nederlands 1 e graad 79,1% 14,9% 5,9% 2 e graad 82,9% 7,1% 10,1% Engels 1 e graad 84,4% 8,9% 6,8% 2 e graad 83,1% 6,4% 10,4% Duits 1 e graad 79,6% 15,6% 4,8% 2 e graad 84,2% 4,7% 11,1% Frans 1 e graad 85,1% 7,5% 7,4% 2 e graad 91,4% 1,9% 6,7% 28 Bron: IPTO vakken en bevoegdheden, CentERdata in opdracht van het ministerie OCW. Toelichting: peildatum 1 oktober 2013. 30