Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijk vervaardigers van schoenen en tassen 211 januari 211 In opdracht van: Hoofdbedrijfschap Ambachten (HBA) In samenwerking met: FeetBag Uitgevoerd door: EIM drs. D. Snel HBA-publicatiereeksnr.: 474 ISBN: 978-9-774-197- Prijs: 1, excl. verzendkosten
Hoofdbedrijfschap Ambachten (HBA) Postbus 89 27 AW Zoetermeer Tel.: 79 3161111 E-mail: hba@hba.nl Internet: www.hba.nl FeetBag Sweelincklaan 16 283 HR Boxtel Tel.: 73 612198 E-mail: info@feetbag.info Internet: www.feetbag.info EIM Postbus 71 271 AA Zoetermeer Tel.: 79 3413634 E-mail: info@eim.nl Internet: www.eim.nl Copyright 211 HBA Behoudens de in of krachtens de Auteurswet 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder de schriftelijke toestemming van de uitgever, het Hoofdbedrijfschap Ambachten.
Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Van de brancheorganisatie 7 3 De branche in cijfers 9 3.1 Aantal ondernemingen en verdeling naar 9 3.2 Activiteiten die door de bedrijven worden uitgevoerd 9 3.3 Leeftijd van de ondernemingen 11 3.4 Wijze waarop het bedrijf in eigendom is verkregen 11 3. Soort vestigingspunt 11 3.6 Huisvestingsfaciliteiten 12 3.7 Werkgelegenheid 13 3.8 Opleiding van de ondernemer 14 3.9 Omzet 16 3.1 Omzetsamenstelling 16 3.11 Bedrijfsresultaat 18 3.12 Gebruik van diensten van derden 2 3.13 Automatisering en website 2 3.14 Verkoopbevorderende activiteiten 21 3.1 Problemen 22
4 Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 211
1 Inleiding Dit rapport beschrijft de resultaten van het structuuronderzoek onder ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen dat door EIM is uitgevoerd in opdracht van het Hoofdbedrijfschap Ambachten en het kenniscentrum SVGB. Aan de uitvoering van het onderzoek is medewerking verleend door de brancheorganisatie FeetBag. De uitkomsten van het onderzoek zijn gebaseerd op de antwoorden van ondernemers waarvan de onderneming bij de afdeling Registratie en Heffing van het HBA staat ingeschreven onder de rubriek 'lederwarenambacht'. Daarnaast is gebruikgemaakt van aanvullend adressenmateriaal uit diverse bronnen. In dit rapport zijn de gegevens van 6 geënquêteerde bedrijven verwerkt. De ondernemers zijn in het najaar van 21 telefonisch benaderd, nadat hun een schriftelijke vooraankondiging was toegestuurd. Van de ondernemers waarmee het mogelijk was om binnen de veldwerkperiode contact te hebben, was 82% bereid om aan het onderzoek mee te werken. Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 211
6 Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 211
2 Van de brancheorganisatie Nieuwe brancheorganisatie In 2 is FeetBag, de Nederlandse vakvereniging voor makers en ontwerpers van schoenen en tassen, opgericht. De vereniging zet zich in voor het behoud van het lederambacht in Nederland en stimuleert de hedendaagse ontwikkelingen op dit vakgebied. Er wordt samengewerkt met onder andere overheden, onderwijsinstellingen en aanverwante brancheverenigingen. FeetBag faciliteert landelijke netwerkbijeenkomsten om zakelijke en sociale contacten tussen haar leden te bevorderen. Tevens worden er lezingen, workshops en excursies georganiseerd waarin kennisuitwisseling centraal staat. FeetBag biedt haar leden exposure door deelname aan beurzen en exposities. De vereniging heeft momenteel 16 leden, een aantal dat gestaag groeit. Opleiding Het kenniscentrum SVGB in Nieuwegein verzorgde tot 21 de opleiding tot Ambachtelijk schoenmaker en tassenmaker. De opleiding mocht zich in een toenemende belangstelling verheugen met een verdubbeling van het aantal leerlingen in 28. De SVGB heeft het initiatief genomen voor het opzetten van een opleiding 'Creatief Vakman' waar leerlingen worden opgeleid tot vakman en ondernemer zodat zij zowel in de industrie als in ondernemersland hun weg kunnen vinden. Feet- Bag, als vereniging van maatschoenmakers en tassenmakers, ondersteunt deze opleiding. De opleiding Creatief Vakman omvat ook andere creatief-technische beroepen als glazenier, keramist, ambachtelijk meubelmaker, hoedenmaker en goud- en zilversmid. Deze opleidingen zijn verspreid over een drietal locaties in het land. De opleiding Creatief Vakman met uitstroom als leerbewerker is in september 21 van start gegaan bij SintLucas in Boxtel. Hier wordt ook de deeltijdcursus Ambachtelijk Tassen Maken gegeven (twee groepen). In Arnhem is bij het LeerLokaaL een particuliere opleiding Tassen maken van start gegaan. Deze opleiding is onlangs erkend als kort beroepsonderwijs en voldoet aan alle voorwaarden om in het Centraal Register Kort Beroepsonderwijs (CRKBO) te worden opgenomen. Deze registratie geeft aan dat de activiteiten met betrekking tot de opleiding en de cursussen van het LeerLokaaL erkend zijn volgens de Europese BTW-richtlijn. Om de jeugd meer te interesseren voor het ambacht is binnen FeetBag een opleidingscommissie opgericht, die als taak had gastlessen op basisscholen en VMBO's te verzorgen. Met de komst van de MBO-opleiding in Boxtel bezint Feet- Bag zich op deze taak. Samenwerking Sinds 27 is FeetBag door het Hoofdbedrijfschap Ambachten (HBA) erkend als branchevertegenwoordiger voor het lederwarenambacht. In dit kader wordt actief samengewerkt met de brancheverenigingen Nederlandse Hoeden Vereniging (NHV) en de Branchevereniging van Kleermakers en Modevakscholen (BVK). In 27 hebben deze verenigingen gezamenlijk de vakbeurs 'Mode van Top tot Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 211 7
Teen' georganiseerd. 1 Besloten is om de activiteiten van de verenigingen voor elkaars leden open te stellen en om door te gaan met het gezamenlijk organiseren van activiteiten. Daarnaast wordt er gewerkt aan een gezamenlijke website. In 211 is het plan om tijdens de Arnhemse Mode Biënnale op een originele manier aan een groot publiek aandacht te vragen voor de nieuwe website van Mode van Top tot Teen. In 213 zal er weer een grote Mode van Top tot Teen manifestatie worden georganiseerd. Activiteiten In 27, 28, 29 en 21 heeft FeetBag de Materialenbeurs georganiseerd. Een beurs waar leer- en fourniturenhandels hun producten voor een kleine prijs kunnen aanbieden. Dit voor de startende schoen- en/of tassenmaker die moeilijk de weg weet naar de juiste leveranciers. Er kan in kleine hoeveelheden worden gekocht. Tevens worden er vakgerichte workshops gehouden. De dag is een podium voor netwerkers. De beurs wordt steeds groter en professioneler. Toekomst FeetBag heeft in 28 een onderzoek laten doen naar wensen/aandachts-punten bij onze leden. Knelpunten zoals: - waar vind ik de juiste leveranciers - waar zet ik mijn producten af, probeert het bestuur met allerlei initiatieven op te lossen. Zo heeft FeetBag deelgenomen aan de Designbeurs Meesterlijk in Eindhoven tijdens de Dutch Design Week 21. Andere mogelijkheden om onze leden exposure te geven, worden onderzocht. Om tegemoet te komen aan de wens om in kleine hoeveelheden materiaal te kunnen kopen, wordt een gezamenlijke inkoop van leden gestimuleerd. Er is een begin van contact met onze collega s in België. Alles overziend ligt er een uitdagende wereld voor ons om het ambacht van schoenen- en tassenmaker verder uit te bouwen. Daarbij kunnen wij niet zonder de inzet van de leden van FeetBag en alle beroepsbeoefenaren binnen het lederwarenambacht. Januari 211 FeetBag 1 www.modevantoptotteen.nl 8 Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 211
3 De branche in cijfers 3.1 Aantal ondernemingen en verdeling naar Nederland telt circa 17 ondernemingen waarin bedrijfsmatig 1 schoenen en/of tassen worden ontworpen en/of ambachtelijk worden vervaardigd (zie tabel 1). De ondernemingen zijn verdeeld over twee n: De voornamelijk ambachtelijke ontwerpers en vervaardigers van schoenen en tassen: meer dan % van de omzet komt voort uit de verkoop van zelfvervaardigde artikelen en reparatie. De overige bedrijven: in deze bedrijven worden weliswaar schoenen en tassen ontworpen en vervaardigd, maar minder dan % van de omzet komt voort uit de verkoop van zelfvervaardigde artikelen en reparatie. De bedrijven vormen een tamelijk heterogene groep, waarbij sterke accenten kunnen liggen op doorverkoop van niet-zelfvervaardigde artikelen, op het geven van cursussen of op nog andere activiteiten. Tabel 1 Verdeling van de ondernemingen naar * aantal ondernemingen percentage sterk ambachtelijke ontwerpers en vervaardigers van schoenen en tassen 13 7 overige bedrijven 4 3 totaal 17 1 * De n zullen in de navolgende tabellen worden aangeduid met 'ambachtelijk' en 'overig'. 3.2 Activiteiten die door de bedrijven worden uitgevoerd Het ontwerpen van tassen en het vervaardigen daarvan zijn activiteiten die door ruim twee derde van de bedrijven wordt uitgevoerd. Reparatie van schoenen en/of tassen vindt bij ongeveer een derde plaats. Iets minder dan de helft van de bedrijven vervaardigt schoenen. Een belangrijk deel van de bedrijven voert nog andere activiteiten uit, zoals het ontwerpen en vervaardigen van kleine lederwaren (riemen) en het ontwerpen en verkopen van hoeden (zie tabel 2). 1 Het ontwerpen en vervaardigen van schoenen en tassen vindt daarnaast ook in de hobbysfeer plaats. Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 211 9
Tabel 2 Activiteiten die door de bedrijven worden uitgevoerd activiteit ambachtelijk overig totaal in procenten van het aantal ondernemingen ontwerpen van schoenen 42 4 vervaardigen van schoenen 36 48 38 ontwerpen van tassen 73 8 69 vervaardigen van tassen 69 4 64 repareren van schoenen en/of tassen 34 2 32 doorverkoop van niet-zelfvervaardigde schoenen en/of tassen 7 28 12 verkoop van materialen 3 1 geven van cursussen en workshops 14 12 nog andere activiteiten 21 28 Het zal niet verbazen dat bij een overgrote meerderheid van de ambachtelijke bedrijven de vervaardiging van schoenen en tassen uitsluitend of overwegend op ambachtelijke wijze plaatsvindt. Fabrieksmatige productie komt, naast ambachtelijke vervaardiging, voor bij enkele van de 'overige bedrijven' (zie tabel 3). Tabel 3 Wijze waarop de vervaardiging van schoenen en tassen plaatsvindt wijze van vervaardigen ambachtelijk overig totaal in procenten van het aantal ondernemingen waarin schoenen en/of tassen worden vervaardigd uitsluitend of overwegend handmatig 99 9 98 uitsluitend of overwegend fabrieksmatig 1 1 in ongeveer gelijke mate handmatig en fabrieksmatig 1 totaal 1 1 1 1 Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 211
3.3 Leeftijd van de ondernemingen Veel bedrijven zijn recent gestart: maar liefst driekwart van de bedrijven bestaat korter dan 6 jaar, ruim 4% is zelfs in de laatste 2 jaar opgericht. De gemiddelde 'leeftijd' van de bedrijven bedraagt 8 jaar. De ambachtelijke bedrijven bestaan gemiddeld genomen al aanzienlijk langer dan de overige bedrijven (zie tabel 4). Tabel 4 Leeftijdsverdeling van de ondernemingen omschrijving ambachtelijk overig totaal 1 tot 2 jaar 41 4 41 3 t/m jaar 3 38 32 6 t/m 1 jaar 14 17 1 16 jaar en ouder 1 12 totaal 1 1 1 jaartal gemiddeld startjaar 2 26 22 gemiddelde leeftijd 1 4 8 3.4 Wijze waarop het bedrijf in eigendom is verkregen Negen van de tien bedrijven zijn door de huidige ondernemer zelf opgericht. De rest is overgenomen van familie of van een andere partij (zie tabel ). Tabel Wijze waarop de onderneming in eigendom is verkregen omschrijving ambachtelijk overig totaal zelf opgericht 87 1 9 overgenomen van familie 1 8 overgenomen van andere partij 3 2 totaal 1 1 1 Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 211 11
3. Soort vestigingspunt Ongeveer driekwart van de bedrijven is gevestigd in een straat met overwegend woningen. Vaker dan de ambachtelijke bedrijven zijn de 'overige bedrijven' gevestigd in een winkelgebied op wijkniveau of in het belangrijkste winkelgebied van de plaats (zie tabel 6). Tabel 6 Wijze waarop de onderneming gevestigd is vestigingspunt ambachtelijk overig totaal in een straat met overwegend woningen 73 68 72 in een winkelgebied op wijkniveau 14 17 1 in het belangrijkste winkelgebied van de plaats 1 op een bedrijven- of industrieterrein 1 9 op een andere locatie 3 3 totaal 1 1 1 3.6 Huisvestingsfaciliteiten Driekwart van de bedrijven beschikt over een atelier. Een kwart van de bedrijven heeft een winkelruimte of galerie. Eveneens een kwart heeft de beschikking over nog een andere ruimte, zoals opslagruimte of kantoorruimte. Ruim een op de vijf bedrijven werkt 'thuis' (zie tabel 7). Tabel 7 Huisvestingsfaciliteiten waarover het bedrijf beschikt (meerdere antwoorden mogelijk) omschrijving ambachtelijk overig totaal atelier 74 8 7 winkelruimte of galerie 2 2 2 nog andere ruimte, zoals opslag of kantoor 24 3 2 geen bijzondere ruimte, werkt thuis 23 2 22 12 Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 211
3.7 Werkgelegenheid Qua werkgelegenheid zijn de bedrijven zeer kleinschalig. Slechts enkele van de aan het onderzoek deelnemende bedrijven telt 3 of meer werkzame personen (zie tabel 8). Tabel 8 Bedrijfsomvang in aantal werkzame personen aantal werkzame personen ambachtelijk overig totaal 1 77 9 8 2 21 16 3 en meer 2 1 4 totaal 1 1 1 In de bedrijven zijn in totaal ongeveer 2 personen werkzaam (zie tabel 9). Hiervan zijn er circa 23 direct betrokken bij het ontwerpen en/of vervaardigen van schoenen en tassen. Parttime arbeid komt veel voor, waardoor het volume van de werkgelegenheid, gemeten in voltijdkrachten, uitkomt op circa 18. Voor de periode juni 21 - december 21 wordt nauwelijks verandering van de werkgelegenheid voorzien. Tabel 9 Aantal werkzame personen 21 en verdeling naar fulltime en parttime krachten; werkgelegenheid 21 omgerekend naar volledige arbeidsjaren* aantal werkzame personen ambachtelijk overig totaal in aantallen werkzame personen fulltimers (32 uur of meer per week) 9 4 13 parttimers (12 t/m 31 uur per week) 1 7 parttimers (minder dan 12 uur per week) 3 1 4 totaal 21 18 6 2 waarvan direct betrokken bij het ontwerpen/vervaardigen van tassen en schoenen 17 6 23 in volledige arbeidsjaren werkgelegenheid 21 13 18 * Alle aantallen afgerond op veelvouden van. Twee derde van de in de branche werkzame personen is vrouw. Bijna twee derde is tussen de 2 en 4 jaar oud (zie tabel 1). Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 211 13
Tabel 1 Aantal werkzame personen 21 verdeeld naar geslacht en leeftijd* omschrijving ambachtelijk overig totaal in aantallen werkzame personen vrouwen 13 3 16 mannen 3 8 totaal 18 6 2 leeftijd: t/m 24 jaar 1 1 2 t/m 34 jaar 4 2 7 3 t/m 44 jaar 7 1 8 4 t/m 4 jaar 2 3 t/m 64 jaar 3 3 6 jaar en ouder totaal 18 6 2 * Alle aantallen afgerond op veelvouden van. Tabel 11 Aantal werkzame personen 21 verdeeld naar functie in het bedrijf omschrijving ambachtelijk overig totaal in aantallen werkzame personen ambachtelijk schoenmaker 3 2 tassenmaker ondernemer/manager 6 3 1 andere functie 3 4 totaal 18 6 2 * Alle aantallen afgerond op veelvouden van. Ongeveer 2 bedrijven hebben stagiairs in het bedrijf werkzaam. 14 Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 211
3.8 Opleiding van de ondernemer De branche telt opvallend veel hoogopgeleide ondernemers: twee derde heeft een HBO- of universitaire opleiding afgerond (zie tabel 12). Tabel 12 Hoogst voltooide algemene opleiding van de ondernemer opleiding ambachtelijk overig totaal in procenten van het aantal ondernemers lager beroepsonderwijs (LBO), LTS, MAVO, MULO, VMBO 1 middelbaar beroepsonderwijs (MBO), MTS 2 17 HAVO, VWO 18 2 18 hoger beroepsonderwijs (HBO), HTS 49 6 3 universiteit, TH 13 11 totaal 1 1 1 Ruim negen van de tien ondernemers hebben een of meer vakopleidingen gevolgd. Van de genoemde opleidingen scoren de SVGB-opleidingen het hoogst, gevolgd door de Kunstacademie, richting 3-D design (zie tabel 13). Tabel 13 Voltooide vakopleiding(en) van de ondernemer (meerdere antwoorden mogelijk) omschrijving ambachtelijk overig totaal in procenten van het aantal ondernemers heeft geen vakopleiding afgerond 4 1 6 heeft wel vakopleiding(en) afgerond 96 9 94 totaal 1 1 1 gevolgde vakopleiding Kunstacademie, richting mode 1 9 Kunstacademie, richting 3-D design 19 61 28 een andere richting op de Kunstacademie 16 2 17 MBO-mode- of maatkledingopleiding 4 3 opleiding tot tassenmaker bij de SVGB 42 3 41 opleiding tot schoenmaker bij de SVGB 27 43 3 een andere vakopleiding 24 42 28 Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 211 1
3.9 Omzet De ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen realiseren gezamenlijk een omzet van ruim 6 miljoen euro exclusief BTW. Vooral de ambachtelijke bedrijven zijn overwegend zeer kleinschalig: 7% van deze bedrijven realiseerde in 29 een omzet van nog geen 2. euro (zie tabel 14). Tabel 14 Omzetspreiding; ; totaalomzet 29 en verwachting voor 21 omzetklasse x 1. euro ambachtelijk overig totaal minder dan 7 27 tot 2 18 29 2 2 tot 7 19 1 tot 1 9 1 1 1 en meer 9 1 1 totaal 1 1 1 in euro's gemiddelde omzet 29 36. 3. 3. doorsnee-omzet 29* 3. 12.. in miljoenen euro's omzet 29 4,9 1,4 6,3 * De doorsneewaarde is het middelste getal in een reeks. Bijvoorbeeld: in de reeks van 1 getallen 1,2,2,2,3,3,4,4,4,,6,6,6,7,8 vormt het achtste getal (de 4 dus) de doorsneewaarde. In veel gevallen, waaronder de beschouwing van omzetten, geeft de doorsneewaarde een beter beeld van 'wat te doen gebruikelijk is' dan het rekenkundige gemiddelde, dat sterk beïnvloed kan worden door uitschieters. Tabel 1 Ontwikkeling van de omzet 29 t.o.v. 28 de omzet is: ambachtelijk overig totaal toegenomen 3 79 46 gelijk gebleven 43 33 afgenomen 22 21 21 totaal 1 1 1 16 Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 211
Tabel 16 Verwachte ontwikkeling van de omzet 21 t.o.v. 29 de omzet zal: ambachtelijk overig totaal toenemen 36 94 1 gelijk blijven 48 6 37 afnemen 16 12 totaal 1 1 1 3.1 Omzetsamenstelling Twee derde van de brancheomzet komt voort uit de verkoop van zelfvervaardigde schoenen en tassen. Ook de reparatie van schoenen en tassen draagt flink bij aan de omzet. De twee n verschillen aanzienlijk qua gemiddelde omzetsamenstelling (zie tabel 17). Tabel 17 Gemiddelde omzetsamenstelling naar activiteiten activiteit ambachtelijk overig totaal in procenten van de totaalomzet verkoop van zelfvervaardigde schoenen en tassen voor dagelijks gebruik 68 26 61 verkoop van zelfvervaardigde schoenen en tassen voor feesten/bruiloften 6 1 verkoop van zelfvervaardigde schoenen en tassen voor theater 2 1 2 reparatie van schoenen en tassen 13 4 12 doorverkoop van niet-zelfvervaardigde schoenen en tassen 7 34 11 geven van cursussen en/of workshops 2 2 overige verkopen 1 1 1 overige activiteiten 1 33 6 totaal 1 1 1 Winkels en galeries vormen de belangrijkste klantengroep voor de branche. Ook particuliere consumenten zijn echter belangrijke afnemers (zie tabel 18). Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 211 17
Tabel 18 Gemiddelde omzetsamenstelling naar klantengroepen klantensoort ambachtelijk overig totaal in procenten van de totaalomzet particuliere consumenten 4 26 36 winkels en galeries 42 41 42 modeontwerpers 4 4 theaters 12 9 collega-tassen- en schoenenvervaardigers en - ontwerpers 1 11 4 overige klanten 1 17 totaal 1 1 1 3.11 Bedrijfsresultaat Ongeveer 4% van de ondernemers is voor het levensonderhoud in belangrijke mate of geheel afhankelijk van de inkomsten uit het bedrijf (zie tabel 19). Tabel 19 Mate waarin de ondernemer afhankelijk is van de inkomsten uit het bedrijf mate van afhankelijkheid ambachtelijk overig totaal geheel 27 29 27 in belangrijke mate 14 12 in enige mate 27 1 33 geheel niet 32 1 28 totaal 1 1 1 Bij meer dan 4% van de bedrijven is het bedrijfsresultaat in 29 toegenomen (zie tabel 2). 7% van de ondernemers is tamelijk tot zeer tevreden over het in 29 gerealiseerde bedrijfsresultaat (zie tabel 21). Ruim de helft van de bedrijven voorziet voor 21 een toename van het bedrijfsresultaat (zie tabel 22). 18 Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 211
Tabel 2 Ontwikkeling van het bedrijfsresultaat in de periode 28-29 het bedrijfsresultaat is: ambachtelijk overig totaal toegenomen 38 76 46 gelijk gebleven 44 3 afgenomen 18 24 19 totaal 1 1 1 Tabel 21 Mate van tevredenheid over het bedrijfsresultaat in 29 over het bedrijfsresultaat 29 is de ondernemer: ambachtelijk overig totaal zeer tevreden 8 24 12 tamelijk tevreden 61 48 8 tamelijk ontevreden 28 2 26 zeer ontevreden 3 8 4 totaal 1 1 1 Tabel 22 Verwachte ontwikkeling van het bedrijfsresultaat in 21 t.o.v. 29 het bedrijfsresultaat zal: ambachtelijk overig totaal toenemen 36 1 2 gelijk blijven 49 37 afnemen 1 11 totaal 1 1 1 Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 211 19
3.12 Gebruik van diensten van derden Een overgrote meerderheid van de bedrijven heeft in het afgelopen jaar gebruikgemaakt van de diensten van een of meerdere personen of organisaties. Vooral de boekhouder/accountant, collega-ondernemers en de Kamer van Koophandel worden genoemd als partijen waarop een beroep is gedaan (zie tabel 23). Tabel 23 Personen en organisaties van wier diensten het afgelopen jaar gebruik is gemaakt; meerdere antwoorden mogelijk omschrijving ambachtelijk overig totaal accountant of boekhouder 68 38 61 belastingadviseur 14 13 14 Belastingdienst 24 13 21 bank 1 38 17 Kamer van Koophandel 38 6 43 branche- of beroepsorganisatie 24 27 24 collega-ondernemer(s) 2 73 7 anders 13 2 1 niemand, geen instanties 7 8 7 3.13 Automatisering en website Nagenoeg alle bedrijven maken gebruik van een of meer automatiseringstoepassingen zoals genoemd in tabel 24. Alle toepassingen scoren ruim boven de %, behalve 'werkplanning'. Tabel 24 Automatiseringstoepassingen waar het bedrijf gebruik van maakt; meerdere antwoorden mogelijk omschrijving ambachtelijk overig totaal tekstverwerking 69 93 74 e-mail 84 1 88 internet 83 1 87 administratie 64 83 68 werkplanning 13 38 19 elektronisch bankieren 8 1 8 geen van deze toepassingen 9 7 2 Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 211
Zo'n 7% van de bedrijven beschikt over een eigen website. De website biedt bijna altijd algemene informatie over het bedrijf en vaak ook productinformatie en bestelmogelijkheden (zie tabel 2). Tabel 2 Bezit en toepassingen van een website; meerdere antwoorden mogelijk omschrijving ambachtelijk overig totaal beschikt over een website 6 7 67 beschikt over een website die biedt: - algemene informatie over het bedrijf 6 7 6 - aanbiedingen voor consumenten 12 2 14 - online catalogus met productaanbod en productinfo 34 38 34 - mogelijkheid tot bestellen van producten 21 27 22 - mogelijkheid voor het afrekenen van producten, bijvoorbeeld via een creditcard 6 14 8 Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 211 21
3.14 Verkoopbevorderende activiteiten 8% van alle bedrijven heeft in het afgelopen jaar een of meer verkoopbevorderende activiteiten ondernomen. Daarbij werd 'netwerken in de privé- of werkomgeving' het meest genoemd (zie tabel 26). Tabel 26 Verkoopbevorderende activiteiten die in het afgelopen jaar zijn uitgevoerd; meerdere antwoorden mogelijk omschrijving ambachtelijk overig totaal adverteren in huis-aan-huisbladen 1 7 het plaatsen van advertenties in dagbladen 1 1 het plaatsen van advertenties in modebladen 9 8 adverteren in de Gouden Gids 11 9 het huis aan huis verspreiden van folders 2 13 4 het uitvoeren van gerichte mailings per post 2 2 2 het sponsoren van verenigingen of evenementen 4 2 9 het opbellen van potentiële klanten 1 4 17 het bezoeken van potentiële klanten 23 4 28 verkoopbevordering via een website 32 27 31 verkoopbevordering via e-mail 13 23 samenwerking met ontwerpers van kleding 33 4 3 netwerken in de privé- of werkomgeving 62 68 63 verkoopbevordering door middel van beursdeelname 2 3 31 geen van deze activiteiten 24 1 21 22 Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 211
3.1 Problemen De meest genoemde grote problemen zijn 'het omzetniveau', 'concurrentie van niet-handgemaakte producten', 'het vinden van leveranciers' en 'het vinden van vakbekwaam personeel' (zie tabel 27). Tabel 27 Mate waarin een aantal aspecten van de bedrijfsvoering als een probleem wordt ervaren aspect en mate van probleem ambachtelijk overig totaal omzetniveau 2 38 49 21 62 3 26 2 1 1 concurrentie van branchegenoten 6 68 66 3 2 27 3 12 6 2 1 concurrentie van andere aanbieders van handgemaakte producten 9 9 66 3 28 4 2 1 concurrentie van niet-handgemaakte producten 44 4 43 27 2 26 27 4 3 2 1 het vinden van leveranciers 38 4 39 3 13 26 26 42 3 6 loonkosten 24 33 26 1 7 7 69 7 66 verkrijgen van financiering 41 4 42 11 3 16 4 43 2 38 Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 211 23
aspect en mate van probleem ambachtelijk overig totaal milieueisen 6 7 63 4 36 2 32 arbo-eisen 46 6 3 3 1 3 1 2 44 administratieve lasten 62 4 9 26 3 28 8 7 4 1 6 de open Europese markt 94 8 92 2 1 4 3 bedrijfsopvolging 4 2 37 2 1 2 1 6 7 61 de snelle ontwikkeling op computergebied 89 9 9 2 3 9 7 het vinden van vakbekwaam personeel 21 17 1 2 6 22 1 2 6 6 7 de omvang van het aanbod op de arbeidsmarkt 3 3 3 9 18 11 1 17 12 1 3 47 ander probleem ja 24 38 27 24 Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 211
3.16 Analyses naar regio De SVGB heeft EIM verzocht om een aantal kernvariabelen vanuit regionaal gezichtspunt te analyseren. De resultaten daarvan worden weergegeven in tabel 28 en behoeven nog de volgende kanttekeningen: de SVGB hanteert de CWI-districten, te weten: Noord, bestaande uit Groningen, Friesland en Drenthe; Oost, bestaande uit Overijssel en Gelderland; Middenwest, bestaande uit Flevoland, Utrecht en een deel van Zuid- Holland; Noordwest, bestaande uit Noord-Holland; Zuidwest, bestaande uit een deel van Zuid-Holland, Zeeland en het westelijke deel van Noord-Brabant; Zuidoost, bestaande uit Midden- en Oost-Noord-Brabant en Limburg; in dit onderzoek is de helft (van het aantal ondernemingen, de werkgelegenheid et cetera) van Zuid-Holland toegerekend aan de regio Middenwest en de andere helft aan de regio Zuidwest; zo is ook een derde deel van Noord-Brabant toegerekend aan de regio Zuidwest en twee derde deel aan de regio Zuidoost. Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 211 2
Tabel 28 Resultaten van de analyses naar regio omschrijving Noord a Oost b Middenwest c Noordwest d Zuidwest e Zuidoost f Nederland aantal ondernemingen 21 g 3 4 4 4 9 3 omzet 29 (in mln. euro's excl. BTW) 26 39 38 4 1 11 39 aantal werkzame personen (jan '1) 27 41 37 3 4 1. 2.87 a. Groningen + Friesland + Drenthe. b. Overijssel + Gelderland. c. Flevoland + Utrecht + de helft van Zuid-Holland. d. Noord-Holland. e. Zeeland + de helft van Zuid-Holland + een derde deel van Noord-Brabant. f. Limburg + twee derde deel van Noord-Brabant. g. Afgerond op (veelvouden van). 26 Structuuronderzoek ontwerpers en ambachtelijke vervaardigers van schoenen en tassen 211