De Krat Duurzaam eten aan huis gebracht pag. 58 Exclusief! Duurzaamheidsadviseur Paul Gilding pag. 6! O n d e r n e e m duurzaam Succesvol ondernemen met hart voor mensen en de wereld waarin wij leven Editie Noord-Holland Duurzaam Noord-Holland zet zich wereldwijd op de kaart! Primeurs, unieke initiatieven, bijzondere verhalen en meer
ZELF DUURZAME ZONNE-ENERGIE OPWEKKEN? TEXELENERGIE MAAKT HET MOGELIJK! TEXELENERGIE ONTZORGT, VAN OPMETEN TOT EN MET PLAATSEN EN INGEBRUIKNAME TEXELENERGIE LEVERT COMPLEET: INCLUSIEF MONTAGE, VERZEKERING EN ONDERHOUD TEXELENERGIE MAAKT KOOP OP AFBETALING MOGELIJK EN MAKKELIJK Goed voorbeeld doet volgen... Duurzaam Noord-Holland zet zichzelf wereldwijd op de kaart! Met primeurs, unieke initiatieven, bijzondere verhalen en innovatieve concepten. In dit tweede nummer van Onderneem Duurzaam! een selectie. Het eerste nummer van ons blad is met veel enthousiasme ontvangen. We hopen dat de ondernemers die in dit tweede nummer aan het woord komen weer net zoveel enthousiaste reacties teweeg brengen en dat het goede voorbeeld dat zij geven, doet volgen. Want dat is wat we met onze uitgaven beogen: ondernemers en bestuurders in Noord-Holland en andere geïnteresseerden motiveren en enthousiasmeren om (verder) met duurzaamheid aan de slag te gaan. Omdat het leuk is, energie geeft, goed is voor de economie, en, niet in de laatste plaats, omdat het moét! IN ONDERSTAANDE TABEL KUNT U IN EEN OOGOPSLAG ZIEN WAT DE PANELEN KOSTEN EN HOEVEEL GELD U BESPAART OP JAARBASIS * AANTAL VERMOGEN GEEN LID LEDEN BESPARING/JR 10 2500 wpiek 5.550 5.275 528 12 3000 wpiek 6.450 6.130 636 14 3500 wpiek 7.350 6.985 744 16 4000 wpiek 8.050 7.650 852 * KIJK VOOR DE ACTUELE VOORWAARDEN EN AANBIEDINGEN OP ONZE WEBSITE WWW.TEXELENERGIE.NL. Duurzaamheidsadviseur en schrijver van het boek Helden uit noodzaak Paul Gilding reist de hele wereld over en kan als geen ander vertellen waarom snelle verduurzaming van de wereld noodzakelijk is. Hij bijt in deze uitgave het spits af en legt uit waarom niemand in de verduurzamingslag kan en mag achterblijven. Een verhaal dat niet vaak genoeg verteld kan worden en steeds meer mensen de ogen opent. Verder in dit nummer veel interviews met Noord-Hollandse ondernemers die elk op hun eigen wijze een belangrijke steen bijdragen aan een leefbare wereld voor onszelf en de generaties die na ons komen. Vanzelfsprekend mogen alle verhalen uit deze uitgave met bronvermelding ongelimiteerd verspreid en gekopieerd worden. Veel leesplezier! Het team van Onderneem Duurzaam! 2SAMEN ZETTEN WE IN OP DUURZAAM BESPAREN! 3 www.texelenergie.nl info@texelenergie.nl (0222) 314 939
Inhoud Exclusief voor Onderneem Duurzaam: Internationaal kopstuk Paul Gilding verwacht totale ontwrichting met goede afloop Uniek: CEO s landelijke bedrijven begeleiden duurzame starters 6 16 Happy Energy: Nieuwe beweging voor duurzame positieve cultuur Boparai, Mulder Obdam en Search Ingenieurs bouwen eerste Happy Energy Huis 66 74 WakaWaka Power via crowdfunding opbrengst ruim 213.000 euro! 22 De Buitenwerkplaats: ruimte om ideeën op te doen en uit te werken 78 Primeur gemeente Zaanstad: Tanken op het dak 26 Modeman scoort met leaseconcept duurzame spijkerbroek 82 Ecoweddings op komst! 30 Hoofddorp, hét duurzaamheidscentrum van de wereld 86 Column: Groen brengt gezondheid 34 Energie besparen met menselijke warmte 90 Polderhoen is biologische kip, niet veel duurder dan de kiloknaller, wel duurzamer Jan van Betten mobiliseert ruim 28.000 duurzame consumenten Prijsvraag: win een weekend in energieneutrale vakantiewoning! Column: Zit jij in de wereld of de wereld in jou? De Krat brengt duurzaam voedselpakket aan huis 38 44 52 54 58 Feestjes met hergebruikte materialen Vegetarische schapenvachten, ze bestaan echt! Column: Vergroenen van en mét ICT FloraPro bezorgt duurzaam Nieuwe duurzame prijs: Let s-do-award 94 98 102 105 108 Gezocht: duurzame ondernemers m/v 62 4 5
Duurzaamheidsadviseur Paul Gilding verwacht totale ontwrichting met goede afloop Einde economische groei is onze grootste uitdaging Magisch en onverwoestbaar. Voor de crisis dichtten we de economische markt deze eigenschappen toe. Zelfs de meest sceptische economen snappen nu dat we niet ongelimiteerd kunnen groeien en produceren. Maar op een totale ontwrichting rekenen ze niet. Die omwenteling is in zicht. Op naar een gelukseconomie. In zijn boek Helden uit Noodzaak beschrijft Paul Gilding hoe de ecologische en economische crisis de wereld op korte termijn ingrijpend zullen veranderen. Hij reist de wereld over om bedrijven, overheden en burgers ervan te doordringen dat onze samenleving in een verbijsterend snel tempo de verkeerde kant opgaat. We staan volgens Gilding voor de grootste crisis die onze beschaving ooit gekend heeft. Die crisis kunnen we niet meer ontlopen. Wel kunnen we ons erop voorbereiden, zodat we de grote verstoring zo goed mogelijk kunnen doorstaan. Hiervoor zullen we wereldwijd moeten samenwerken: overheid, bedrijfsleven en burgers. Onderneem Duurzaam! sprak met de Australiër tijdens één van zijn werkbezoeken aan Nederland. 6 Foto: Joey Johannsen, Rotterdam Op zijn visitekaartje staat duurzaamheidsadviseur. Zelf weet Paul Gilding zijn activiteiten niet zo goed te omschrijven. Hij is adviseur maar ook pleitbezorger op het gebied van duurzaamheid. Misschien ben ik meer een ambassadeur, zegt hij. Hij 7
8 wil dan ook dat iedereen beseft wat de economische en ecologische crisis wereldwijd voor gevolgen heeft. Hij schetst het probleem als volgt: Met onze huidige economie gebruiken we 140% van de capaciteit die Jij en ik gaan die omwenteling meemaken. De komende tien tot twaalf jaar zijn cruciaal de aarde kan leveren. Al jarenlang teren we in op onze reserves. Tegelijkertijd groeit de wereldbevolking. In 2050 zijn we met zo n negenmiljard mensen op aarde. Dat is een derde meer mensen dan er nu zijn. Iedereen wil in redelijke welvaart leven. Ook de mensen in opkomende economieën als India en China. Er moet meer geproduceerd en geconsumeerd worden. Het systeem komt verder onder druk te staan. Ieder redelijk denkend mens kan nagaan dat dit niet goed kan gaan. De rek is eruit. We staan voor de grootste uitdaging waar de mensheid ooit voor heeft gestaan: het einde van de economische groei. Verslaafd Gilding legt ook uit waarom dit zo n probleem is. Streven naar welvaart is niet verkeerd, maar we zijn erin doorgeslagen. We zijn verslaafd geraakt aan consumeren. Onze hele systeem is ermee doordrenkt. Groei is de drijfveer achter al het economisch beleid. We meten ons succes af aan de waarde van onze eigendommen. We verbinden ons bezit met ons gevoel van veiligheid en eigenwaarde. Het vreemde is dat uit diverse onderzoeken blijkt, dat steeds meer spullen helemaal niet gelukkiger maken. Als eenmaal aan de basisbehoeften is voldaan, zorgt extra bezit niet voor hogere kwaliteit van leven. Maar we denken dat we niet zonder kunnen, doordat we allerlei psychologische en sociale betekenissen aan bezittingen hebben verbonden. Omdat we verslaafd zijn, zullen we ons op alle mogelijke manieren verzetten tegen verandering. Ook al is het nog zo duidelijk Ontkenningsfase De boodschap die hij brengt, is geen prettige. Veel mensen willen er niet aan. Hij heeft daar begrip voor. We zitten nu in de ontkenningsfase, maar die brokkelt snel af, omdat de tekenen overal om ons heen zijn. Daarna gaan we via collectieve wanhoop en angst naar voldat dit niet goed kan blijven gaan. Het einde van de economische groei zal een wereldwijde crisis veroorzaken, daar is Gilding van overtuigd. We zullen namelijk pas ingrijpen als we met onze rug tegen de muur staan. Er is een ernstige crisis voor nodig om verandering te forceren en daarom is die crisis onvermijdelijk. Onze reactie hierop zal de toekomst van de mensheid bepalen. Toekomstscenario Het toekomstscenario dat hij in zijn boek beschrijft, is niet rooskleurig. Enkele voorbeelden: een wereldwijde hongersnood zal aan meer dan een miljard mensen het leven kosten. Vijftig procent van de biodiversiteit zal verdwijnen. Gewapende conflicten in het Midden-Oosten en elders doen miljoenen mensen op de vlucht slaan. Voedselbronnen worden schaars door droogte of overstromingen. Grote stromen klimaatvluchtelingen trekken naar landen waar het beter lijkt te gaan. De verzekeringsbranche wordt noodlijdend, met alle gevolgen van dien voor de banken en de aandelenmarkt. Het beeld maakt niet vrolijk, vooral omdat Gilding stelt dat aan dit scenario niet meer valt te ontkomen. Wel benadrukt hij tijdens zijn hele betoog echter dat een goede afloop mogelijk is. Als we ons voorbereiden op deze enorme duurzaamheidscrisis en de juiste keuzes maken, komen we in een steady state -economie terecht. Een economie die niet gericht is op groei, maar op welzijn. Een gelukseconomie. W We zijn verslaafd geraakt aan consumeren. Onze hele systeem is ermee doordrenkt 9 nr. 2 - maart 2013
Ingrijpende maatregelen Wetenschappers zijn allang tot de conclusie gekomen dat het zo niet langer door kan gaan. Ook overheden en bedrijfsleven gaan zich meer en meer met het vraagstuk bezighouden. Als er door klimaatverandering en economische crisis steeds meer ongelijkheid in de wereld komt, raken mensen ontevreden. Opstandige mensen zorgen voor economische instabiliteit. Ministeries van Defensie, bijvoorbeeld die van de Verenigde Staledige acceptatie. En die acceptatie zal tot een zekere empowerment leiden. Dit is een belangrijke periode in de menselijke geschiedenis, vervolgt Gilding. Het is niet een probleem van de toekomst, of van komende generaties. Nee, het speelt nu. Jij en ik gaan die omwenteling meemaken. De komende tien tot twaalf jaar zijn cruciaal. Zijn boek Hel- den uit Noodzaak kwam in 2011 uit en sindsdien ziet hij zijn verwachtingen in sneltreinvaart bewaarheid worden. De effecten van de economische en ecologische crisis worden steeds meer meetbaar. Dit opent veel mensen de ogen. Voor de financiële crisis hadden mensen de illusie dat de economische markt magisch en onverwoestbaar was. Ze geloofden heilig in de zelfregulerende werking. Nu ontstaat langzaam het begrip dat we niet ongelimiteerd kunnen blijven groeien en produceren. Economen die mijn verhaal een jaar geleden nog vol scepsis aanhoorden, beginnen nu ook vragen te stellen. WAT kunnen wij doen? Paul Gilding stelt dat iedereen zich moet voorbereiden op de grote verstoring. Als we voorbereid zijn, komt de klap minder hard aan en kunnen we ons er sneller doorheen slaan. Hoe kunnen wij ervoor zorgen dat wij er klaar voor zijn? Consuminderen. We hebben teveel spullen, we werken te hard en hebben te weinig tijd. Maar we voelen ons niet gelukkiger. We zullen er aan moeten wennen dat we minder geld en spullen hebben. Geen schulden maken. Geef niet uit wat je niet hebt. Verwachtingen bijstellen. Als we ons instellen op slechte tijden, zullen we ons minder ongelukkig voelen als het zover is. Focussen op geluk en kwaliteit van leven in plaats van op materiële zaken. ten, reassurantiegroepen en talloze multinationals komen tot eenzelfde conclusie: we hebben een groot probleem. Zij zijn met Gilding in gesprek hoe zij zich optimaal op de toekomst kunnen voorbereiden. Het is niet meer de vraag óf we moeten veranderen, maar hoe. Politici zullen moeten leren impopulaire berichten te brengen. We moeten meer belasting betalen en minder geld uitgeven. We kunnen het ons echter niet meer veroorloven in een maatschappij te leven die uitgaat van een groei die er niet komt. We kunnen onze schulden niet alsmaar vergroten. We zullen minder moeten gaan werken en leren leven met minder inkomsten. Daar krijgen we echter kwaliteit van leven en gemeenschapszin voor terug. 10 11
12 De overheid zal ingrijpende maatregelen moeten nemen. Deze overheid wordt gekozen door mensen die verslaafd zijn aan consumeren en eigenlijk geen verandering willen. Dit doet de vraag rijzen of een democratie in een tijd van een dergelijke crisis het juiste politieke systeem is. Gilding denkt niet dat het bestrijden van een wereldwijde crisis van politieke systemen afhankelijk is. Het kan wel van invloed zijn, evenals de cultuur van een land. Belang- rijker zal zijn of een land een sterke of een zwakke regering heeft, legt hij uit. Ik denk wel dat de democratie in tijden van crisis bedreigd kan worden. Gezamenlijk vechten De uitdaging waar we voor staan, gaat veel verder dan klimaatverandering. Wie denkt dat het economische en ecologische systeem los van elkaar kunnen worden gezien, heeft het verkeerd begrepen. Zij zijn dusdanig met elkaar verbonden, dat ontwikkelingen in het een direct invloed heeft op het ander. Toch zullen we ons in eerste instantie focussen Wie is Paul Gilding? Paul Gilding is voormalig directeur van Greenpeace International. Hij is adviseur en ambassadeur op het gebied van duurzaamheid. Hij heeft twee bedrijven opgericht en is lid van de kerngroep van het Programma voor Duurzaam Leiderschap van de Universiteit van Cambridge. Hij reist de wereld over om met overheden, bedrijven en de gemeenschap te praten over duurzaamheid. Gilding woont in Tasmanië, Australië, met zijn vrouw en dochters. In 2011 verscheen zijn boek The Great Disruption. De Nederlandse versie is getiteld Helden uit noodzaak, hoe onze generatie dankzij de ecologische en economische crisis de wereld gaat redden. op klimaatverandering, omdat dit de urgentste bedreiging is. Bovendien gaan veel economen ervanuit dat we het huidige sociaal-economische model kunnen voortzetten. Zij grijpen terug naar de theorie dat de economie golfbewegingen kent en dat het wel weer goed zal komen. Maar er is meer aan de hand. Het oude model is stuk. Het komt niet meer terug. We moeten een nieuw model bedenken. Gilding is ervan overtuigd dat we tijdens de grote verstoring op rationele gronden de juiste keuze zullen maken. Hij neemt daarbij de Tweede Wereldoorlog als voorbeeld. In een crisis laten we ons niet leiden door emotie. We reageren rationeel. We zijn in staat in korte tijd ingrijpende maatregelen te nemen, al lijken die nu soms hoogst onwaarschijnlijk. We zoeken een oplossing die gezond is voor de groep, omdat we het alleen niet redden. In barre tijden, gedraagt de meerderheid van de mensen zich goed. We zullen er niet voor kiezen om te veranderen; we zullen niet anders kunnen, legt hij uit. Als we in ons bestaan worden bedreigd, zullen overheden ingrijpen. We zullen wereldwijd onze krachten bundelen en er voor zorgen dat er minder armoede komt. Niet omdat we zo ideëel zijn, maar omdat grote inkomensverschillen tot opstand leidt onder de massa. De Arabische lente is daar een goed voorbeeld van. Bovendien zullen we de steun van de hele bevolking nodig hebben om gezamenlijk te vechten tegen de crisis die onze beschaving bedreigt. Een keuze Religie zal naar zijn mening geen rol van betekenis spe- D De effecten van de economische en ecologische crisis worden steeds meer meetbaar. Dit opent veel mensen de ogen 13
onderneem duurzaam! ER NI VE HO DUURZ AAMST E len in het duurzaamheidsconflict. Het is niet in de menselijke aard om lijdzaam af te wachten tot de wereld vergaat. Religieuze conflicten in de wereld zijn issues van vandaag. En tijdens de crisis zullen ze ongetwijfeld nog erger worden. Maar in feite liggen er vaak andere oorzaken aan ten grondslag. Armoede bijvoorbeeld. Uiteindelijk zullen we gedwongen worden naar het totaalplaatje te kijken. Willen we overleven, dan zullen we moeten samenwerken. AND L R E D E N 14 WWW.JOHNKOOMEN.NL O nr. N 2T- voorjaar W E R2013 P l AANLEG l RENOVATIE T 0229 57 76 10 l ONDERHOUD Het geloof in een goede afloop is voor hem essentieel. Mensen zullen niet in actie komen als zij niet geloven dat er een oplossing is. Zelf ben ik ook een tijdlang somber geweest toen ik het scenario had overzien. Maar dat bracht me nergens. Als ik me richt op de mogelijkheden voel ik me beter. Ik denk dat we zullen ingrijpen, al is het op het allerlaatste moment. Het zal chaotisch zijn en niet plezierig, maar het zal een volledige instorting van onze maatschappij voorkomen. Natuurlijk kan het ook anders lopen. Mensen kunnen doorgaan met onbezorgd leven, waarna de bescha- ving ten onder gaat. Het blijft een keuze, aldus Gilding. Ik ben geen voorspeller. Er zijn geen signalen in het verleden die erop duiden dat we een bepaalde kant op zullen gaan. Ik zie echter wat er gebeurt en ik heb zicht op oplossingen. Waarom dan niet geloven in het goede en zorgen dat het gebeurt? Niet meer meemaken Tijd is relatief en het is moeilijk te voorspellen wanneer de tijden van onrust en chaos voorbij zullen zijn. Gilding gaat ervan uit dat we rond het jaar 2100 een steady state -economie gecreëerd zullen hebben. Hij zal zelf het herstel dus niet meemaken. Het is jammer dat ik niet alle ontwikkelingen zal kunnen zien. Maar het begin zal ik zeker meemaken en als ik gewoon oud mag worden, zal ik ook nog zien dat het de goede kant opgaat. 15
Topbedrijven fungeren als coach en launching costumer voor ondernemers met innovatieve, duurzame ideeën Duurzame starter? Op naar 16 Hij is de afgelopen tijd platgebeld en gemaild; Roan Borhem (29), kersverse directeur van Enginn, sinds 22 januari dé plaats waar startende duurzame, innovatieve ondernemers uit Nederland terecht kunnen voor ondersteuning en begeleiding bij het oprichten van hun bedrijf. Logisch, de in Hoofddorp gevestigde incubator biedt niet alleen fysieke ruimte om te ondernemen, maar onderscheidt zich ook met topbedrijven als founding fathers waarvan de CEO s zelf starters expertise bieden en optreden als launching customer! Enginn biedt een unieke kweekvijver waar locatie, werken, kruisbestuiving en netwerken centraal staan, aldus Borhem. Aanjagen en energie geven, mensen Enginn Haarlemmermeer en ideeën in beweging zetten, dat is waar Enginn voor staat. Eerder zette de jonge ondernemer met twee vennoten een groot, goedlopend detacheringbureau op en liet zichzelf uitkopen. Nu is het tijd voor een nieuw avontuur waar zijn talenten, ervaring en gedrevenheid goed tot hun recht komen. Zijn missie: start-ups een vliegende start en dito vervolg geven, zodat ze op termijn succesvol het incubatornest weer kunnen verlaten. Ambities Enginn is niet zomaar een initiatief. Het is één van de incubators van Green Metropole, waarbinnen Syntens, Green IT, UvA, VU, New Energy Docks en Amsterdam Economic Board hun expertise, netwerk, partners en ambities op het terrein van duurzaamheid hebben gebundeld om ondernemers de juiste ondersteuning te kunnen geven. Ook de oprichters en partners van Enginn zijn partijen van naam: Het duurzame, volledig Cradle to Cradle bedrijvenpark in Hoofddorp Park 20 20 CV, Delta Development Group, KLM Royal Dutch Airlines, Rabobank 17
Regio Schiphol, Dura Vermeer BV, gemeente Haarlemmermeer, JAN Accountants & Belastingadviseurs BV, Smithuijsen, Winters & De Vries Advocaten en Stichting Urgenda. Nog geen twee weken na de lancering staan al acht geselecteerde startende ondernemers te trappelen van ongeduld om onder de vleugels van Enginn aan de slag te gaan. Met hen wordt inmiddels in een vergevorderd stadium gesproken over huisvesting binnen de incubator. Borhem: We hebben als Enginn zwaargewichten in huis als CEO Coert Zachariasse van ontwikkelaar Delta Development, die voor de gemeente Haarlemmermeer het Cradle to Cradle kantorenpark Park 20 20 ontwikkelt. Dit is het meest duurzame ondernemerspark van Nederland. Ons onderkomen is in het prachtige kantoor van Dura Vermeer dat grenst aan Park 20 20 in Beukenhorst-Zuid in Hoofddorp. Dit is een ideale plaats met een goede ontsluiting op onder meer Metropoolregio Amsterdam en Schiphol. Het Global Sustainability Solution Center is bij ons gehuisvest. Het is de eerste van drie toegepaste onderzoekscentra in de wereld gericht op duurzaamheid en innovatie die de Arizona State University heeft geopend om kennis te vergroten en ondernemers te versterken. Betrokken Bijzonder is dat alle founding fathers van Enginn niet alleen formeel betrokken zijn; ze staan ook allemaal voor de operationalisering en uitvoering van Enginn. Borhem: Ze doen dit vanuit hun eigen betrokkenheid en ambities op het gebied van duurzaamheid. We bieden startende ondernemers een fysieke werkplek voor een bedrag per vierkante meter dat sterk onder het marktgemiddelde ligt; een paar honderd euro per maand. En ze kunnen zonder extra kosten bij onze founding fathers terecht voor coaching, ondersteuning en begeleiding. Zij stellen hun netwerk beschikbaar en zoeken naar klanten en investeerders en hebben dus echt een rol als launching customer. volledig gesloten en veilige cirkel waarvan de ondernemers binnen Enginn gebruik kunnen maken. Naast ondernemers die wij een kick-start gaan geven, zijn we ook duidelijk opzoek naar partijen die zich willen aansluiten binnen onze poule of partners. 18 Tweede schil Naast de bijdrage die de founding fathers en ikzelf leveren, stellen wij een tweede schil, poule of partners, samen van partijen die van waarde zijn voor de ondernemers binnen onze incubator, vervolgt Borhem. Te denken valt aan investeerders, kennisinstituten, communicatiebureaus, ontwikkelaars van logo en huisstijl. Hiermee creëren wij een A Aanjagen en energie geven, mensen en ideeën in beweging zetten, dat is waar Enginn voor staat Enginn richt zich op duurzame, innovatieve en startende ondernemers. Hiermee doelen we op startende ondernemers in de pre-commerciële fase, pas gestarte ondernemers, kleine ondernemingen die een snelle groei doormaken en op nieuwe bedrijfsmodellen van bestaande 19
20 bedrijven met een focus op duurzaamheid, legt Borhem uit. Beginnende duurzame ondernemers hebben door de aard van de activiteiten waarop zij zich richten extra behoeften ten opzichte van reguliere startende ondernemers. Het gaat hierbij om een groot Deelnemers van nu kunnen uiteindelijk de launching customers van de toekomst worden aantal complexe vraagstukken die belemmerend kunnen werken in de uitvoering van hun taken. Deze vraagstukken ontstaan door de nadruk die bij innovatieve producten en diensten ligt op het kennisintensieve aspect, de zich zeer snel opvolgende ontwikkelingen in duurzaamheid, nieuwe afzetmarkten waar de gevestigde grote partijen een (ander) belang hebben en (gebrek) aan regelgeving. Dit werpt een ander licht op zaken rondom businessplanning, technologieontwikkeling, productbescherming, strategieontwikkeling, huisvesting, aantrekken van personeel, juridische en fiscale vraagstukken en financiering. Wij kunnen daarbij helpen. Selectie De eerste acht bedrijven zijn inmiddels door de selectie gekomen. Eén van hen is een duurzame autowasserij die een methode heeft ontwikkeld om snel en zonder water auto s schoon te maken, aldus Borhem. Ook zijn er twee bedrijven met elk een ander concept op het gebied van zonnepanelen. De één wil velden met zonnepanelen aanleggen voor mensen die zelf geen geschikt dak hebben. De ander levert, installeert en onderhoudt zonnepanelen voor huiseigenaren en bedrijven middels een op maat gesneden adviestraject, waarbij ze niet zelf in één keer een grote investering hoeven te doen. Daarnaast hebben we een ontwerper van duurzame sportkleding die een goed gevoel bij duurzame kleding koppelt aan betere sportprestaties. En dan is er een bedrijf in duurzame schoenen, waarbij de grondstofleverancier (het dier dus) een duurzaam bestaan heeft genoten. En ander goed initiatief is die van een gameontwikkelaar die een toepassing bedacht om ouderen actiever te maken. Criteria Mensen die zich bij Enginn aanmelden worden niet beoordeeld op basis van eindeloze criteria van duurzaam ondernemen. Borhem: We kijken wat het initiatief kan betekenen voor duurzaamheid en innovatie binnen de Haarlemmermeer en haar grotere omgeving. Kunnen ze verschil maken! Daarbij spelen softskills als persoonlijke, emotionele en sociale en intellectuele vaardigheden een grote rol. Het gaat ons bij het zoeken naar bedrijven die we kunnen begeleiden om kwaliteit niet om kwantiteit. Het lanceren van goede start-ups trekt automatisch weer nieuwe goede startups aan. En het mooie is: de deelnemers van nu kunnen uiteindelijk ook weer launching customers voor de deelnemers van de toekomst worden. 21
Ongekend succes nieuwe WakaWaka Power via crowdfunding opbrengst ruim 213.000 euro! 25 mille gevraagd: 22 In mei komt ie op de markt; de nu al ongelooflijk populaire WakaWaka Power, een solar ledlamp plus oplader. De opvolger van de WakaWaka Light, het veilige lampje voor gezinnen in de derde wereld die elektra moeten ontberen, is december 2012 geïntroduceerd met een speciale actie: voor elke verkochte Power wordt er een WakaWaka Light gedoneerd ten bate van de meer dan 1 miljoen Haïtianen die nog lijden onder de gevolgen van de aardbeving en andere natuurrampen van de afgelopen jaren. Via crowdfundingsite One- PlanetCrowd werd geld voor productie van de nieuwe lamp gezocht. De inzet: 25.000 euro. Dat was binnen 48 uur binnen. Zes dagen later werd vierhonderd procent van de doelstelling gehaald: meer dan een ton. Nu, met 213.592 euro aan financiering, is de crowdfundingactie gestopt. Overigens werd er via het Amerikaanse Kickstarter nog eens 419.472 dollar binnengesleept! Met de WakaWaka Power kun je niet alleen zonenergie opwekken en omzetten in licht in het donker, ook kun je alle merken mobiele telefoons, tablets en praktisch elk ander apparaat met een USB-aansluiting opladen. Winkelprijs wordt naar verwachting 54,95 euro. In februari ontving de Power de internationale if design award in de categorie Product Design. In november vorig jaar werd de Light bekroond met vier Accenture Innovation Awards in de categorieën technologie, energie en duurzaamheid. Ondertussen zijn er door middel van de actie 12.000 solar ledlampen aan Haïti geschonken. Gebaseerd op een huishouden van gemiddeld vijf personen, betekent dit dat 60.000 mensen er nu veilig licht krijgen. Dit voorjaar worden de lampen geleverd. Op dit moment wordt onderzocht hoe de lampen zo goed mogelijk kunnen worden verspreid, zodat de donatie maximum impact behaalt. Virtuele fanbase Initiator Maurits Groen: Crowdfunding heeft ons niet alleen financieel in staat gesteld om de productie daadwerkelijk te starten maar heeft ons ook supporters opgeleverd over de hele wereld en daarmee een virtuele fanbase gecreëerd. Hierdoor hopen en denken we dat we echt een mondiale introductie van onze WakaWaka Power hebben kunnen realiseren zonder kosten te hoeven maken voor reclame en marketing. Eén van de factoren die een rol heeft gespeeld bij het grote succes van de crowdfunding/ introductie is dat mensen het sympathiek vonden dat ze door zelf een Power te kopen tegelijkertijd een nog steeds dakloos Haïtiaans gezin aan goed degelijk solar ledlicht hebben geholpen. www.getwakawaka.com Onderneem duurzaam! schenkt, per verkochte advertentiepagina of advertorial, een WakaWaka solar ledlamp aan de foundation. Zelf een extra donatie doen of ook de WakaWaka Foundation structureel ondersteunen met collega s of onderneming? Klik hier 23
Van Afval naar Omzet Van Afval naar Omzet Op de Creatieve Campus in Almere laat 1332AT oude producten opnieuw het levenslicht zien. In samenwerking Op de Creatieve met Campus in Almere laat onze partners maken we 1332AT van afvalstoffen oude producten opnieuw het nieuwe producten. Zo hebben levenslicht we van zien. oude In samenwerking met airbags en spijkerbroeken onze nieuwe partners tassen maken we van afvalstoffen weten te maken. Voor onze nieuwe partners producten. Zo hebben we van oude zoeken we altijd naar nieuwe airbags toepassingen en spijkerbroeken nieuwe tassen en denken we graag mee weten in uw proces, te maken. Voor onze partners of het nu gaat om uw restproduct zoeken we of altijd een naar nieuwe toepassingen zoektocht naar grondstoffen: en denken we graag mee in uw proces, 1332AT maakt er of het wat nu van! gaat om uw restproduct of een zoektocht naar grondstoffen: 1332AT maakt er wat van! Wilt u weten wat 1332AT voor uw business kan betekenen. Heeft u belangstelling voor onze producten of wilt u een eigen product laten ontwerpen en produceren, neem dan gerust contact met ons op. Bel 036-8200266 of stuur een email naar info@campus4talent.nl Wilt u weten wat 1332AT voor uw business kan betekenen. Heeft u belangstelling voor onze producten 1332AT of is wilt het productie-atelier u een eigen product van laten Campus4Talent. ontwerpen en produceren, neem dan gerust contact met ons op. WWW.1332AT.NL
Opnieuw primeur voor Zaanstad met Smart Grid REloadIT Tanken op het dak! De gemeente Zaanstad had al het grootste elektrisch vervoer oplaadpunt van Europa. En heeft nu weer een primeur: Smart Grid REloadIT. Onder de noemer Tanken op het dak introduceert de gemeente een slim energienetwerk waarbij gebruik wordt gemaakt van duurzaam opgewekte energie om het eigen elektrische wagenpark op te laden. Hierbij wordt de vraag en aanbod van energie op elkaar afgestemd. REloadIT biedt ongekende mogelijkheden en kan in de toekomst ook worden ingezet om energievraag en -aanbod van ondernemers en burgers slim te regelen. Een interview met Marcel Elswijk, directeur van EnergyGO, het Alkmaarse bedrijf dat de applicatie ontwikkelde. Elswijk: De gemeente Zaandstad heeft de ambitie om in 2020 energieneutraal te zijn. Zij investeert grootschalig in windenergie en zonnepanelen en is coördinator van het Europese project E-Harbours, waarbinnen acht partners in zes havensteden in de Noordzeeregio samenwerken om smart grids, duurzame energie en elektrisch vervoer te optimaliseren. Smart Grid REloadIT is onderdeel van dit EU-project en is een pilot die ons inzicht geeft in het optimaliseren van het verdienvermogen van flexibel laden van elektrische auto s. We laten in Zaandam in het klein zien hoe de afstemming tussen productie en gebruiker zal functioneren. Slim Smart Grid REloadIT stemt de energievraag van de zestien elektrische Zaanse gemeentelijke dienstauto s zo slim mogelijk af op het aanbod uit de duurzame energie die wordt opgewekt door zonnepanelen. Els- Wethouder gemeente Zaanstad Robbert Linnekamp en Marcel Elswijk, directeur EnergyGO. wijk: Het slimme netwerk houdt rekening met de laadperiode van de accu s, de actieradius van de auto s, het te verwachten gebruik ervan en de weersverwachting. Doel is om zo efficiënt mogelijk met de energiehuishouding om te gaan. Daarbij speelt de variatie in energiekosten ook een rol. De energieprijs is 26 27
Elkaar ont-moeten om te ont-wikkelen... 28 onderneem duurzaam! TON LEEUWRIK Traint managementteams naar succes Hergebruik van aanwezig talent Gericht op blijvende team-ontwikkeling Afstand nemen om door te pakken Ont-moet mij op www.tonleeuwrik.nl of via 06 11 530 308 Teamtrainingen Om elkaars kracht te ontdekken Projecttrainingen Voor projectteams- & management Management coaching Individuele ontwikkeling in teamverband Heeft uw website nog wel de wind in de zeilen? Of trekt uw website online geen klanten aan? Vraag dan gratis onze vindbaarheidscheck aan! koersvast* *helpt je onderscheidend online www.koersvast.nl sterk afhankelijk van vraag en aanbod. Terugleveren aan het net levert het hoogste rendement op bij een hoge energieprijs. Het slimme netwerk bepaalt naar aanleiding van de weersvoorspelling en de benodigde energie voor de accu s daarom ook of teruglevering op een gunstig moment mogelijk is, zonder dat het gebruik van elektrische auto s daarbij in het geding komt. App Voor ambtenaren van de gemeente Zaanstad betekent Smart Grid REloadIT dat zij van tevoren moeten aangeven dat ze een dienstauto willen gebruiken, wanneer ze dat willen en hoe de lang de rit is. Het systeem geeft vervolgens aan welke auto ze kunnen nemen. Via de website kunnen ze een auto reserveren. Op de app kunnen ze zien wie eerdere gebruikers waren en wanneer de volgende gebruiker hem nodig heeft. Ook wordt aangegeven wanneer iemand vergeet de auto bij terugkomst aan de oplader te doen. Opschaalbaar Het slimme netwerk in Zaandam is geïntroduceerd op kleine schaal. Elswijk: We gaan bekijken hoe het werkt en welke problemen er eventueel nog moeten worden opgelost. Het is zo gebouwd dat het opschaalbaar is. In de toekomst kan de energie die wordt opgewekt door windmolens er bijvoorbeeld ook aan worden gekoppeld. Dat geldt eveneens voor zaken als het aansturen van gemalen. De mogelijkheden zijn legio en daar kunnen huishoudens en bedrijven in de toekomst ook van profiteren. Denk aan slimme netwerken die het gebruik van elektrische apparaten als wasmachines en afwasmachines koppelen aan de energie die wordt geleverd door zonnepanelen op het dak. 29
Wie gaat trouwen, is in de regel druk met kleding, trouwlocatie, gasten, feest en bruidstaart. CO2-uitstoot van de ceremonie en alles wat erbij komt kijken, is wel het laatste waar een aankomend echtpaar aan denkt. Althans, zo ging het lange tijd. Ook in de conservatieve bruidsindustrie is verandering gaande. Susan Overakker, oprichter en weddingcoach van Duurzame Bruiloft, stapte als eerste in Nederland in maatschappelijk verantwoorde bruiloften. Om een groter publiek te laten kennismaken met duurzame bruiloften werkt ze aan een boek met adressen en tips. Eind van dit jaar moet het uitkomen. Susan promoot en organiseert duurzame bruiloften - boek in de maak Ecoweddings in opkomst FOTO: FEMKE VAN DEN HEUVEL 30 De gemiddelde CO2-uitstoot van een bruiloft is meer dan een heel huishouden jaarlijks produceert. Tijd voor verandering dus, zegt Susan. Wij hebben een CO2-rekenmodel ontwikkeld waarin we de uitstoot van alle activiteiten rond een bruiloft kunnen berekenen. Je kunt jouw uitstoot fors reduceren. Zelfs CO2-neutraal trouwen is een optie. Het onderwerp begon te spelen toen Susan (30) zomer 2011 ten huwelijk werd gevraagd. Zij en haar partner Jop woonden destijds in New York. Ik hield me al tijden bezig met duurzaamheid. Ik heb zowel in Nederland als in New York in de klimaat- en energiewereld gewerkt. Vooral in New York werd ik heel erg geïnspireerd door alle groene ondernemingen die daar opereren. Het is heel anders dan in Nederland. Ook ecoweddingen zijn er ingeburgerd. Veel weddingplanners zijn gefocused op duurzame bruiloften. Jop en ik zouden in Nederland trouwen en het leek me heel leuk dat zo duurzaam mogelijk te doen. Susan en Jop verdiepten zich in verduurzaming van bruiloften en maakten een plan voor hun eigen ecowedding die in de zomer van 2012 plaatsvond. Natuurlijk kwam er elektrisch vervoer als trouwauto in de vorm van een opzienbarende Tesla. Feestlocatie werd De Kas in Amsterdam, 31
BUITENWERKPLAATS AMSTERDAM Zicht op De Buitenwerkplaats STARNMEERDIJK 6 1488 AG STARNMEER Onze flexwerkplekken zijn tijdelijk gratis. Wij geloven dat er ruimte nodig is voor reflectie en optimisme, juist nu. INFO@ BUITENWERKPLAATS.NL WWW.BUITENWERKPLAATS.NL Studiezaal een restaurant dat alleen lokale, voornamelijk biologische producten serveert. De trouwringen werden gemaakt van oude gouden sieraden van familie. Zo kregen ze niet alleen een duurzaam, maar ook persoonlijk tintje, aldus Susan. Digitale uitnodigingen, een tweedehands trouwjapon en lokale, biologische bloemen van de koude grond completeerden het duurzame feest. We hebben heel erg gelet op energieverbruik. Om nog meer CO2-uitstoot te compenseren, vroegen we als cadeau aanplant van bomen. Met het organiseren van hun eigen bruiloft, ontstond het idee om als onderneming in duurzame bruiloften van start te gaan. Susan: Het was een logische stap. We hadden ontzettend veel informatie verzameld, bovendien was een eigen bedrijf goed te combineren met onze baby en hadden we ontdekt dat het een gat in de markt is. Naast het geven van informatie, onder andere middels het door Jop ontwikkelde rekenmodel dat van elke activiteit de CO2-uitstoot duidelijk maakt, maar ook over adressen voor houten ringen en duurzame locaties, kan Susan worden ingezet als weddingcoach. Ik word regelmatig benaderd door weddingplanners die het concept willen overnemen, zegt ze. Ik juich dat enorm toe. Hoe meer duurzame bruiloften er komen in Nederland, hoe beter! Je ziet dat ecoweddings in opkomst zijn. Ik weet zeker dat we hier in de toekomst helemaal naar toe gaan. www.duurzamebruiloft.nl waarom duurzaam trouwen 1. Een goed begin de bruiloft is het halve werk voor een duurzaam huwelijk 2. Milieuwinst door te kiezen voor duurzame producten en diensten en overvloed te vermijden 3. Stimulering van de lokale leveranciers van groene producten en diensten 4. Steunen van de sociale zaak, lokaal en internationaal 5. Samen bewust duurzaamheid ontdekken voor je bruiloft en een gezamenlijk doel vormen voor bewust leven na je bruiloft 6. Groen visitekaartje: samen commitment tonen voor een wereld in balans aan vrienden en familie 7. De stijlvolle en unieke kant van duurzaamheid laten zien: groen trouwen is hip, hot en net zo elegant 8. Geld besparen 9. Gezond 10. Expressie van persoonlijke waarden 33
34 onderneem duurzaam! COLUMN John Koomen is oprichter en eigenaar van het gelijknamige hoveniersbedrijf in Wognum. Koomen begon een kwart eeuw terug als eenmansbedrijf. Nu werken er 25 vaste medewerkers in de divisies landschapsarchitectuur, tuinen, dak- en geveltuinen en groenprojecten. In 2010 werd het bedrijf uitgeroepen tot (eerste) Duurzaamste Hovenier van Nederland. Het jubileumjaar 2013 staat in het teken van tal van initiatieven en activiteiten, waaronder een scholenproject. Onder het motto Groen móet: voor mens en milieu! brengt Koomen zijn visie onder een brede aandacht. John Koomen Deze week sprak ik een geestelijke die voor het verwerken van een burn-out naar Rome was gereisd. Terugtrekkend in een klooster, pratend met collega s, lopend door de gangen van het Vaticaan, overdenkend hoe de burn-out te boven te komen en zijn leven weer richting te geven. Het verliep moeizaam tot hij om verder los te laten andere plekken in Italië ging bezoeken. Hierdoor kwam hij in aanraking met de natuur. Wandelend, genietend van de zon en de fraaie uitzichten zag hij in dat de natuur zich niet gek liet maken. Rustig groeiend, meegaand met de seizoenen, planten wiegend in de wind vanaf een vaste standplaats, af en toe anticiperend na een heftige regenbui of extreme droogte. De natuur, zag hij, kwam er altijd weer bovenop. Daar lering uit trekkend toog hij weer richting zijn parochie om zijn werk, met deze nieuwe opgedane kennis, te hervatten. Zijn letterlijke bewoordingen over deze ervaring waren: De natuur heeft mij er weer bovenop geholpen. GROEN brengt leven in een betere gezondheid Deze woorden sterkten mij in mijn gedachten met waar wij van John Koomen mee bezig zijn. De mensen het besef bijbrengen dat groen rust geeft, stress vermindert, vandalisme tegengaat, kinderen met ADHD tot uitstekende leerprestaties brengt en uw medewerker beter laat presteren. Zelfs patiënten die in een ziekenhuis in een groen gebied zijn opgenomen, worden eerder ontslagen dan zij die in een ziekenhuis in een stedelijke omgeving verblijven. Dat is niet mis!! Wij mogen werken met die natuur. Wij hebben de kennis om het groen op de juiste wijze in te richten. Of dat nu binnen, buiten, op een dak, tegen een gevel of gewoon bij u achter in de tuin is. Dit allemaal esthetisch en bouwkundig verantwoord omdat de juiste specialisten daaraan werken. 35
Voor ondernemingen kan het zeer interessant zijn om hun dak te laten begroeien. Naast het feit dat u laat zien dat u milieubewust bezig bent en mede daarom maatschappelijk verantwoord onderneemt, vangt u fijnstof op, koelt u uw kantoren tot wel vijf graden koeler (energiebesparing tot wel tien procent), bindt u CO2, gaat uw dakbedekking drie keer zolang mee, is het geluidswerend, helpt u mee de wateroverlast te beperken en is het uiteraard esthetisch veel fraaier dan een zwart bitumen dak. Veel gemeentes subsidiëren groendaken maar ook kunt u onder andere via de VAMIL-Regeling besparen op uw investering. Is het dak van uw gebouw sterker en voldoende groot, dan gaat ook het meervoudig ruimtegebruik meetellen. Goedkope vierkante meters dus!! Parkeerdek, lunchplaats voor uw personeel (denk aan de vorige alinea), sportplaats of wat dan ook. Het dak biedt vele mogelijkheden. Duurzaamheid is in. U bent daarin geïnteresseerd. Niet voor niets leest u dit digitale tijdschrift. Wij als duurzaamste hoveniersbedrijf van 2010 kunnen met u meedenken om uw bedrijf beter te laten presenteren en hier veel voordeel uit te halen. Tal van milieuoplossingen heeft de natuur zelf in de hand. Hergebruik van materialen (C2C), toepassen van olivijn, gebruik van Europese hardhoutsoorten, enzovoorts helpen u de footprint van u en uw bedrijf te verkleinen. Uw tuin renoveren met hergebruik van aanwezige materialen hoeft echt niet zoveel te kosten, dus wat houdt u tegen??!! Ik wens u een goede gezondheid en veel tuingeluk. John Koomen www.john koomen.nl 36 37
Polderhoen is biologische kip, niet veel duurder dan de kiloknaller, wel duurzamer Missie: gasten langzaam maar zeker bewust Stroming eten & drinken. De toevoeging achter de naam van de uitspanning in het vernieuwde hart van Heerhugowaard is net zo duidelijk en simpel als de filosofie van uitbaters Wout Schröder (35) en Kirsten Zoetelief (36). Producten uit de buurt, zoveel mogelijk biologische maaltijden en andere duurzame elementen in de bedrijfsvoering. Een interview met een gepassioneerde horecaman voor wie permacultuur, het groener maken van zijn leefomgeving en het langzaam maar zeker bewust maken van zijn klantenkring de gewoonste zaak van de wereld is. Streekproducten Nog geen twee jaar terug openden Schröder en Zoetelief hun nieuwe restaurant. Ambitieus? Behoorlijk ja, beaamt Wout hun stap in crisistijd. We runden al tien jaar een bedrijf in Callantsoog. Eerst een laagdrempelige brasserie, die we rigoureus verbouwd hebben tot een groter restaurant met een duurzame insteek. Een kleine twee jaar geleden zijn we Stroming in Heerhugowaard begonnen. Heerhugowaard heeft de grootste energieneutrale wijk ter wereld. We vonden daar een duurzaam restaurant goed bij passen. We proberen met zoveel mogelijk biologische en streekproducten te werken. We halen de producten zo dichtbij mogelijk. Mijn meeste leveranciers ken ik. Ik ga bij hen langs en informeer wat zij hun dieren te eten geven. Zo check ik de produc- maken Het moest simpeler Heerhugowaard bleek in juni 2011, de opening van Stroming, nog niet helemaal klaar voor een restaurant als dat van Wout en Kirsten. We zijn op een redelijk hoog niveau van start gegaan. Maar dat bleek een grotere drempel dan verwacht. Mensen herkennen geen kalfslende. De kalfsbiefstuk was het best lopende gerecht van de kaart, puur omdat het een bekende vleessoort is. De grootte van de kaart viel het publiek tegen. Maar als je echt alles vers bereidt, dan kun je geen twintig verschillende hoofdgerechten aanten die ik in de keuken verwerk. Ik ben gek op wild. Ik heb een jager die perfect schiet. Hij weet wat de sterkste reeën en zwijnen zijn en laat die lopen om de wildstand op peil te houden. Wild heeft een hartstikke mooi leven gehad. Wild heeft honderd procent minder stress, wordt niet vetgemest, wordt niet vervoerd, noem maar op. Een geweerschot en het is gedaan. Als je daar kleine stukjes van eet, dan ben je lekker bezig. 38 39
PUUR RESTAURANT WEEK GENOMINEERD Voor de titel H eerlijk uit eten! Puurste Restaurant van Nederland 2013 STROMING in Heerhugowaard Schager varken, Gasconne kalf van de Lindenhoff, Belgisch blauw rund uit Texel, groenten uit eigen tuin of van de boer en ook nog hun eigen waterkefir. Zoveel biologisch, zoveel aandacht, zoveel oog voor het pure en zo vanuit hun hart. En dat alles in een aangename, eigentijdse en elegante omgeving. Applaus voor het lef en de kijk op koken van Wouter en Kirsten. - Makkie Mulder ------------------ ------------------ ------------------ Makkie Mulder Jeroen Thijssen Martine Zuil Hoofdredacteur Culinair journalist Hoofdredacteur delicious. Trouw Misset Horeca Genomineerd voor de titel Puurste Restaurant van Nederland 2013. Verkozen tot de vijf beste restaurants van Noord- Holland tijdens de DiningCity restaurantweek 2012. verwerk ik in onze gerechten. Volgend jaar wil ik ook kruiden in plantenbakken bij het restaurant zetten. Ja, het zou het mooiste zijn als het restaurant omringd wordt door gewassen. Maar dat is hier in stedelijk gebied niet mogelijk. Ik zou ervoor kunnen kiezen om middenin de bossen te gaan zitten en honderd procent duurzaam te zijn, maar dan bereik ik veel minder mensen dan hier. producten uit de buurt, wil ik onze gasten bewuster met eten & drinken laten bezig zijn. Stroming eten & drinken, Coolplein 6, Heerhugowaard www.restaurantstroming.nl 40 bieden. Onze conclusie was dat het simpeler moest. Carpaccio zouden we moeten aanbieden. En saté. In ons geval natuurlijk wel carpaccio van Waddengoudvlees en saté van scharrelvarken, maar toch. Het heeft pijn in mijn hart gedaan. Dat onderscheidende deel, bijzondere gerechten, waren we kwijt. Maar het werkte wel. Eigen oogst Desondanks heeft het duo met Stroming een groot allround bedrijf neergezet waarbij alle ins en outs een duurzame insteek hebben. Werk en privéleven zijn daardoor geheel verweven. Wout: Twee jaar terug had ik nog een volkstuin. Daar kreeg ik te weinig tijd voor. Thuis doe ik aan permacultuur. Ik heb fruitbomen en gewassen. Ik heb alleen al tien soorten munt. De oogst Bewustwording Met tal van bijzondere activiteiten, zoals proeven in het donker (hiermee probeer ik vooroordelen uit te schakelen), kookworkshops en middagen voor kinderen, roert Stroming zich actief in de regio. In samenwerking met gewichtsconsulente Bea Pols (Bea s Afslankmethode) leert Wout mensen in twee uur hoe je een maaltijd kunt bereiden en krijgen de deelnemers tips over gezonde voeding. Langzaam bereik ik mijn doelgroep, zegt Wout. Ik wil mensen duidelijk maken dat een polderhoen een biologische kip is. En dat die niet veel duurder is dan de kiloknaller, wel duurzamer. Met veel informatie op de menukaart, uitleg van ons team en kennismaking met PERMACULTUUR Permacultuur is het bewust ontwerpen en onderhouden van ecosystemen die de diversiteit, stabiliteit en veerkracht van natuurlijke ecosystemen hebben. Het is de harmonische integratie van landschap en mens, waarmee voedsel, energie, beschutting en andere materiële en nietmateriële zaken op duurzame wijze geproduceerd worden. Permacultuur werkt met de natuur mee in plaats van ertegen in en probeert daarmee een maximum aan productie met een minimum aan energie te bereiken. 41
adviseert, onderzoekt en ontwikkelt slimme energie-efficiënte producten en diensten. EnergyGO is een jonge en ambitieuze onderneming die innovatieve producten en diensten ontwikkelt voor de verduurzaming van onze maatschappij. Het team van EnergyGO heeft een uitgebreide ervaring op het gebied van meetsystemen in gebouwen en elektrische auto s, het ontwikkelen en implementeren van intelligente meet- en regelstrategieën (Smart Grids) en onafhankelijk energieadvies aan overheden en bedrijven. Duurzaam renoveren van computerruimtes Adviseren EnergyGO adviseerde na een quick scan het provinciehuis Den Bosch, een slim installatieconcept met een laag energiegebruik voor hun computerruimte. Het installatieconcept wordt momenteel gerealiseerd. EnergyGO adviseert momenteel PGGM middels energiemonitoring, enkele verduurzamende business cases. ontwikkelen EnergyGO ontwikkelt en realiseert voor de gemeente Zaanstad, het Zaanse smart Grid ReLoadIT. ReLoadIT is een web based beheer, optimalisatie en visualisatie tool voor elektrische auto s en de gemeentelijke duurzame energie opwekking. Het smart grid voorspelt de zonne-energie opwekking en stemt dat af met de acculaadvraag van de elektrische auto s. Op basis van deze voorspelling, besluit het smart grid zelf de zonnestroom te verkopen, dan wel in de accu s te stoppen of zelfs, de laadvraag in tijd te verschuiven. Niels Sijpheer Bart Roossien Marcel Elswijk CONCEPT VERSIE Januari 2013 Werktitel: Duurzaam renoveren van computerruimtes onderzoeken EnergyGO onderzoekt en berekent voor de Stichting GreenIT Amsterdam, drie bedrijfseconomische business cases om bestaande datacenters en computerruimten energiezuiniger te maken. info@energygo.nl Schermerweg 43 1821 BE ALKMAAR www.energygo.nl
Jan van Betten mobiliseert ruim 28.000 consumenten met duurzaam platform Nudge Jan als jij het nu zo goed weet, wat ga jij er dan aan doen? 44 Kleine zetjes in een duurzame richting kunnen daadwerkelijk iets veranderen. Ze kunnen in no time uitgroeien tot een landelijk bekend project waar honderden of duizenden mensen aan bij willen dragen. Jan van Betten laat met Nudge zien dat het kan! Als directeur van Reed Elsevier in Duitsland leefde hij een leven van vergaderen, maand- en kwartaalrapporten, groeistrategieën, winst genereren en alles wat er bij het leiden van een groot bedrijf komt kijken. Totdat Jan van Betten enkele jaren geleden werd gegrepen door de uitdaging waar de wereld voor staat: de aarde leefbaar houden voor de generaties na ons. Hij gooide het roer radicaal om en richtte Nudge op, een consumentenorganisatie die de samenleving van onderaf verduurzaamt. Het idee achter Nudge is dat we met kleine zetjes daadwerkelijk iets veranderen, vertelt Jan van Betten. Als het er maar heel erg veel zijn. Sommige nudges geven we zelf, bijvoorbeeld door een evenement of congres te organiseren. Daarnaast hebben we een forum ingericht, Broedplaats, waar iedereen een eigen plan of suggestie kan presenteren. We maken het mogelijk om die ideeën ook daadwerkelijk uit te voeren. Dat doen we door onze Nudgers zoveel mogelijk te faciliteren. Zo kan een klein, geïsoleerd idee in no time uitgroeien tot een landelijk bekend project waar honderden of duizenden mensen aan bij willen dragen. Inmiddels hebben meer dan 28.000 Nederlanders via de site van Nudge laten weten dat zij vinden dat het duurzamer kan in Nederland. Eigenlijk gaat dat Jan van Betten nog te langzaam. Hij streeft naar meer, veel meer. Want hoe groter de groep mensen die Nudge omarmt, hoe effectiever zijn organisatie kan zijn. Ik zit nu al bij grote bedrijven aan tafel om over duurzame projecten te praten, zegt hij. Maar met 50.000 Nudgers kan onze organisatie nog veel meer impact hebben! Hoofd leegmaken Het idee voor Nudge werd geboren Min de Beierse wouden, een plek waar Jan van Betten als directeur van Mensen als Jacqueline Cramer en Herman Wijffels bleken net zo enthousiast als ik en sloten zich aan Reed Elsevier zakelijke dilemma s overdacht of zijn hoofd leeg maakte. Gesprekken met een Duitse 45