Informatie over GenX van waterbedrijven Evides en Dunea

Vergelijkbare documenten
Lid Gedeputeerde Staten

Vraag 1 Wat is uw reactie op de berichten in het Algemeen Dagblad over het aantreffen van GenX in drinkwater op meerdere locaties?

Waarvoor wordt GenX toegepast? Er is een aantal toepassingen bekend waarbij GenX kan vrijkomen in het milieu. Denk bijvoorbeeld aan:

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van. B.K. Potjer (GroenLinks) (d.d. 18 april 2017) Nummer Onderwerp Gifvrij drinkwater

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van. H.W.H. Groenendijk (PVV) (d.d. 26 januari 2017) Nummer 3268

Blootstelling van omwonenden aan PFOA door emissie naar lucht en water

Deelnemersinformatie PFOA steekproef-bloedonderzoek

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

Bodemverontreiniging en grondwaterbeheerssysteem Chemours, Baanhoekweg Dordrecht.

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van H.W.H. Groenendijk (PVV) (d.d. 11 februari 2016) Nummer Aan de leden van Provinciale Staten

Wij vinden het belangrijk u voorafgaand aan de beantwoording van de vragen het volgende mee te geven.

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

fl# '?"üffhorrand EIhhE q%ü l\ l!'i:..' fu#9 i:. t t' þ; I r o De relatief korte woonafstand tot de fabriek en de relatief lange woonduur van de

Brielle. De fractie van de PvdA Mevrouw I.Y. de Groot Kogge TN BRIELLE. gg/rk \S CC&2535 verzonderi2 7 FEB onderwerp: Plas van Heenvliet

Water nu en... KRW De Europese. Kaderrichtlijn water. Een grote kans voor. de verbetering van de. waterkwaliteit. en daarmee ook voor de

Kerngegevens drinkwater 2017

Kerngegevens drinkwater 2018

Aan de gemeenteraad. Gemeentebestuur Spuiboulevard GR DORDRECHT. T F (078)

Resultaten meetprogramma

Vereniging van waterbedrijven in Nederland. Kerngegevens drinkwater 2014

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

"Niet over elkaar, maar met elkaar praten" Bestuurders bezoeken bijeenkomst veilig drinkwater

de brief van de staatssecretaris van lenm aan de Tweede Kamer van 24 oktober

Op grond van artikel 28 uit het Besluit luchtkwaliteit (Stb. 2001, 269) bieden wij U hierbij aan de provinciale rapportage Luchtkwaliteit 2003.

Risicoschatting FRD 903 in drinkwater in het voorzieningsgebied van drie oevergrondwaterproductielocaties. Datum:

Dit is Chemours in Dordrecht

Vereniging van waterbedrijven in Nederland. Kerngegevens drinkwater 2015

Risicoschatting FRD-903 in drinkwater in het voorzieningsgebied van drie oevergrondwaterproductielocaties

Vuurwerk tijdens de jaarwisseling van 2012/2013

Risicoschatting emissie PFOA voor omwonenden

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Datum Onderwerp Informatie bezien vergunning en Informatieverzoek over (Potentiele) Zeer Zorgwekkende Stoffen

Vereniging van waterbedrijven in Nederland. Kerngegevens drinkwater 2016

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (PVDD) (d.d. 15 juli 2013) Nummer Onderwerp Gebruik glyfosaat

Rapportage Bezemactie Schoon Water Zeeland

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van. B. Canton (PvdD) (d.d. 14 augustus 2017) Nummer Onderwerp Drinkwaterkwaliteit Zuid-Holland

Hoofdlijnenverslag van de internetconsultatie

Handreiking toepassing van PFOA houdende grond Drechtsteden e.o. 1

Vraag 1 Bent u bekend met het artikel Hoe DuPont met teflon een ongekende milieuramp veroorzaakte. Ook in Nederland? 1?

Gezondheid & Voeding

Risicoduiding en vóórkomen van FRD-903 in drinkwater en drinkwaterbronnen bij een selectie van drinkwaterwinningen in Nederland.

Bijlage(n) Uw brief van Uw kenmerk Documentnummer Landgraaf, oktober 201 6

In de afgelopen zomerperiode zijn nog enkele documenten verschenen. Deze komen in deze brief aan de orde en zijn bijgevoegd.

GEMEENTE. Datum Ons kenmerk Contactpersoon ML20/ S. Rietvelt-Roubroeks

Raadsinformatiebrief. De gemeenteraad van Albrandswaard. Betreft: Stand van zaken vogelgriep. Geachte raadsleden,

Opkomende stoffen: hoe krijgen we de keten waterdicht? Marjan van Giezen Plv.dir. DG Water en Bodem Ministerie Infrastructuur en Water

Stoffen en normen in waterbeleid: de meest gebruikte termen uitgelegd.

Drinkwater voor nu en later

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

Rijkswaterstaat Ministerie van Ïnftastructuur en Waterstaat

Helder, schoon... Rivierwater. Het belang van schoon oppervlaktewater in Nederland

JAAROVERZICHT. Deelnemers. Projecten Referaten. Financiën

GOB / Natuur & Milieu Educatie (NME) Stukjes hechtgebonden asbest gevonden in schooltuin Kortenaerstraat Geen gezondheidsrisico s

LOGBOEK CHEMOURS. Voor : College B&W en Gemeenteraad. : Visser-Schlieker. Datum : 14 juni Betreft : activiteitenoverzicht

Risicoduiding en véérkomen van FRD-903 in drinkwater en drinkwaterbronnen bij een selectie van drinkwaterwinningen in Nederland.

Versnellingstafels Waterkwaliteit uit de startblokken. Dossier Waterkwaliteit bronnen

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van. H.W.H. Groenendijk (PVV) (d.d. 20 februari 2017 ) Nummer 3275

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

Gelet op: - paragraaf 2.4 van de Bouwverordening Rotterdam 1993 en het Besluit indieningsvereisten aanvraag bouwverordening (Biab) van juli 2002;

POMS-site Ter Apel Beoordeling Gezondheidsrisico. Eindrapport

G E M E E N T E V E L S E N

Welkom bij Evides Waterbedrijf! Wat u moet weten over drinkwater

Omgaan met PFAS vervuilde baggerspecie Toepassingsmogelijkheden in beeld. Shakti Lieten 4 September, 2018

Bodemsanering. 45 humane spoedlocaties zijn niet volledig gesaneerd. De bodem en het (grond)water zijn schoon MILIEU MARKT. Staat van Utrecht 2014

Inhoud. A. van Leeuwenhoeklaan MA Bilthoven Postbus BA Bilthoven KvK Utrecht T

STATEN. provincie fjqlland ZUID 2 O ÜEC Lid Gedeputeerde Staten. Lucht. R.A. Janssen

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Onderwerp Informatie toezegging luchtkwaliteit Aanpak Ring Zuid. Steller Jeroen Engels. De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN

Hotspotanalyse; de bijsluiter

Samenvatting. A. van Leeuwenhoeklaan MA Bilthoven Postbus BA Bilthoven KvK Utrecht T

Met deze brief informeren wij uw raad over de uitwerking van deze regeling, die wij op 4 oktober 2016 hebben vastgesteld.

Het optreden van nier- en testiskanker in de gemeente Molenwaard (periode )

Smog in zomer van 5

Oplegnotitie d.d. 12 mei 2017 Aan de Commissie Ruimte Datum commissievergadering conform vaststelling agenda

: mogelijkheden vermindering ultrafijn stof en informatieverstrekking

De GGD Rotterdam Rijnmond zal in 2017 het volgende plusproduct leveren: Plusprod. WMO toezicht C 6.611,-

Risicoduiding en véérkomen van FRD-903 in drinkwater en drinkwaterbronnen bij een selectie van drinkwaterwinningen in Nederland.

Bezoekadres. . Aan de bewoners van: Breitnerweg, Joh. Bosboomlaan 22, J.H. Weissenbruchweg 8 t/m 19, J. van Ruisdaellaan 44

1 Men wordt hiervoor doorverwezen naar de bijlage welke is aangehecht aan deze oplegnotitie.

GLYFOSAAT EN AMPA IN HET STROOMGEBIED VAN DE MAAS

Luchtkwaliteitmetingen in Alblasserdam. Jaarrapportage 2016

de brief van de gedeputeerden Janssen en Vermeulen aan Provinciale Staten van

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - AARDRIJKSKUNDE ANTWOORDEN OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2

Sterke dijken. veilig wonen en werken

Verdeelplan PG Jaar 2018

omgevingsdienst HAAGLANDEN Wet bodembescherming - geval van bodemverontreiniging

Preview Assessment: Waterchemie

Convenant over uitwisseling van grondwaterkwaliteitsgegevens tussen drinkwaterbedrijven, provincies en het Ministerie van VROM

Geacht college van burgemeesters en wethouders, alsmede de gemeenteraden, in de Provincie Zuid Holland regio Rijnmond

Samenvatting Door middel van deze brief informeren wij uw raad over de stand van zaken op de diverse deelterreinen van het dossier Chemours en DuPont.

Aanvraagformulier vervoer Jeugdhulp

RISICOSCHATTING PFOA IN DRINKWATER IN HET VOORZIENINGSGEBIED VAN TWEE LOCATIES

Gemeente Den Haag. Aan de voorzitter van de commissie Welzijn, Duurzaamheid en Leidschenveen-Ypenburg. 9 september 2004

Transcriptie:

Informatie over GenX van waterbedrijven Evides en Dunea Van de site van Evides: In de media: PFOA en GenX Diverse media berichtten over de kwaliteit van het drinkwater in relatie tot de stoffen GenX en PFOA. Uw drinkwater voldoet aan de zeer strenge eisen die hiervoor in Nederland gelden en is veilig om te drinken. Meer weten daarover? Lees de onderzoeksresultaten. Metingen PFOA en GenX Diverse media berichtten over de kwaliteit van het drinkwater in relatie tot de stoffen GenX en PFOA. Uw drinkwater voldoet aan de zeer strenge eisen die hiervoor in Nederland gelden en is veilig om te drinken. GenX wordt en PFOA is door sommige industrieën uitgestoten in water en lucht. Deze stoffen verspreiden zich zo in het milieu. Het komt voor in de oppervlaktewaterbronnen, die Evides gebruikt om drinkwater van te maken, zoals de Maas en het Haringvliet. Nanogrammen Tegenwoordig bestaan er zeer specifieke meetmethoden. Die methoden zijn uiterst gevoelig en kunnen hele lage concentraties stoffen aantonen. Ze zijn in staat nanogrammen te traceren; een nanogram is een miljoenste milligram. Uit dergelijke metingen blijkt dat er een minieme hoeveelheid GenX en PFOA kan voorkomen in het drinkwater van Evides. GenX en PFOA in de bronnen voor drinkwater Evides gebruikt verschillende bronnen voor het maken van drinkwater. In grondwater komen de stoffen GenX en PFOA niet voor. In oppervlaktewater, voor Evides is dit de Maas en het Haringvliet, worden zij altijd aangetroffen in zeer lage concentraties. Evides gebruikt dit oppervlaktewater voor het maken van drinkwater in Zuid-Holland Zuid (incl. Goeree-Overflakkee), Schouwen-Duiveland en Zeeuws-Vlaanderen. In Midden-Zeeland en op de Brabantse Wal leveren wij drinkwater gemaakt uit diep grondwater. In deze bronnen zit het niet. Bij PFOA en GenX is het hoogste dat wij gemeten hebben ruim 5 nanogram per liter. Dit blijven wij monitoren. Tegelijkertijd blijft Evides pleiten voor een schoon milieu en zo voor schone bronnen - oppervlakte- en grondwater - voor het maken van drinkwater. Het drinkwater is nu veilig, maar de lozingen en uitstoot van de stoffen kunnen in de toekomst wel tot hogere concentraties leiden. Samen met de andere waterbedrijven maken wij ons hard voor zo schoon mogelijke bronnen. Wij steunen elkaar hierin. Veilig en betrouwbaar drinkwater Wij doen al enige tijd onderzoek naar GenX en PFOA. Met name in onze bronnen, waar wij drinkwater van maken, en in het drinkwater dat wij leveren. Dit wordt getest door een gespecialiseerd laboratorium van de Vrije Universiteit van Amsterdam. De concentratie in drinkwater is zeer laag: 25 tot 75x lager dan de richtwaarde die de overheid stelt voor veilig en betrouwbaar drinkwater. Uw drinkwater is betrouwbaar. Hieronder treft u onze onderzoeksresultaten aan van verschillende metingen in drinkwater in 2016 en 2017 naar: Richtwaarde RIVM (= onder de Goeree- Rotterdam en Dordrecht richtwaarde is veilig en betrouwbaar) Overflakkee Spijkenisse nanogram/liter nanogram/liter nanogram/liter nanogram/liter GenX 150 2,6 tot 5,1 1,1 5,2 tot 5,6 PFOA 87,5 3,9 <3* 3,6 *Dit is kleiner dan 3 nanogram per liter. Dit is bepaald omdat in de bron voor dit drinkwater de maximaal gemeten concentratie 3 nanogram is.

In grafiek: richtwaarde RIVM en concentratie

Van de site van Dunea : Diverse media berichtten dit weekend opnieuw over de uitstoot van de stof GenX door de fabriek Chemours in Dordrecht en het effect daarvan op waterkwaliteit en de omgeving. Uw drinkwater voldoet aan de zeer strenge eisen die hiervoor in Nederland gelden en is veilig om te drinken. GenX wordt door sommige industrieën uitgestoten in water en lucht. Deze stoffen verspreiden zich zo in het milieu. Ookal bevindt onze bron zich ver ten oosten van de fabriek aan de Merwede, voor alle zekerheid voert Dunea extra metingen uit, aanvullend aan ons doorlopende meetprogramma van bron tot kraan. GenX is een fluorverbinding en wordt gebruik voor de productie van Teflon, bekend van de anti-aanbaklaag in pannen. Namens de drinkwaterbedrijven heeft VEWIN opgeroepen om bij de vergunningverlening voor lozingen beter rekening te houden met de belangen voor drinkwater. Organisaties moeten vervuilingen voorkomen en kunnen ook zelf zuiveren. Dat is beter voor de directe omgeving, de drinkwaterbronnen en voorkomt een hoop maatschappelijke (zuiverings)kosten. Wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit.

Memo Aan : Burgemeesters en Wethouders Volksgezondheid van Rotterdam en regiogemeenten Kopie aan : Elly van Kooten (directeur publieke gezondheid) Jan Groot (afdelingshoofd publieke gezondheid) Aat Kortleven (plaatsvervangend teammanager gezondheid & milieu) Maatschappelijke Ontwikkeling PGW&Z Team PGW&Z PG Gezondheid en Milieu Bezoekadres: Halvemaanpassage 90, 3011 DX Rotterdam Postadres: Postbus 1024 3000 BA Rotterdam Internet: rotterdam.nl Van: Nienke van de Waal Telefoon: 010-4339894 E-mail: n.vandewaal@rotterdam.nl Ons kenmerk: 17MO04322 Datum : 18 juli 2017 Betreft : GenX in drinkwater Geacht bestuur, In het AD van 15 juli 2017 is een artikel verschenen over de aanwezigheid van GenX- stoffen in het drinkwater. De krant heeft diverse drinkwatermonsters door de Vrije Universiteit laten analyseren. Er is veel commotie ontstaan rondom deze publicatie. Met deze memo willen we u voorzien van achtergrondinformatie over dit onderwerp. Het drinkwater is veilig om te gebruiken De door het AD gemeten waarden zijn in dezelfde orde van grootte als eerdere metingen door de waterleidingbedrijven Oasen en Evides. De hoogst gemeten waarde in dit artikel is 8 nanogram/ liter. De hoeveelheid GenX in het drinkwater ligt ruim onder de concentratie die het RIVM veilig acht voor gezondheid. Deze waarde is vastgesteld op 150 nanogram/ liter. Bij vaststellen van de richtwaarde door het RIVM (november 2016) is rekening gehouden met een gemiddelde levenslange drinkwaterconsumptie van 2 liter per dag. Het drinkwater is veilig voor consumptie. Wat er eerder al bekend is geworden over GenX GenX wordt door chemiebedrijf Chemours in Dordrecht sinds 2012 gebruikt en sinds 2016 ook in kleine hoeveelheden gemeten door de waterleidingbedrijven. Waterleidingbedrijf Oasen heeft in april 2017 kenbaar gemaakt GenX in het drinkwater te hebben aangetroffen. Er worden geen effecten op de gezondheid verwacht bij de gemeten waarden. Er is daarom tot op heden geen reden om gebruikers van het drinkwater actief te informeren over de aanwezigheid van deze stof.

Blad: 2/2 Ons kenmerk: 17MO04322 Datum: 18 juli 2017 Wat er bekend is over effecten op de gezondheid Er is geen onderzoek naar effecten van deze stofgroep op het menselijk lichaam. Er is gebruikt gemaakt van gegevens uit dierproeven om een veilige waarde voor de mens af te leiden en van daaruit een veilige waarde voor in het drinkwater. Dit is een gebruikelijke methode bij het vaststellen van toxicologische normen. Bij het berekenen worden, omdat niet bekend is of het menselijk lichaam hetzelfde reageert, veiligheidsmarges gehanteerd. In de dierproeven werden bij de ratten met name effecten op de lever vastgesteld. Nieuw onderzoek naar GenX-stoffen Er wordt momenteel in Europees verband een stofevaluatie naar GenX-stoffen uitgevoerd. De uitkomsten hiervan worden verwacht in voorjaar 2018. Uiteraard volgt de GGD de uitkomsten van dit onderzoek. Communicatie richting inwoners Op de website van GGD Rotterdam Rijnmond staat informatie over dit onderwerp. We hebben contact met zowel Evides als het RIVM en vullen de informatie waar nodig aan. Daarnaast is de GGD (team Gezondheid en Milieu) telefonisch bereikbaar voor individuele vragen van burgers. Met vriendelijke groet, A. Kortleven N. van de Waal Plaatsvervangend teammanager Arts / Medisch milieukundig adviseur Team Gezondheid & Milieu