Midden tussen de mensen Verkiezingsprogramma 2014-2018
Inhoudsopgave Voorwoord 3 Midden tussen de mensen 4 1. Van vrijblijvend naar betrokken 5 2. Van grenzen naar ruimte 10 3. Van nazorg naar voorzorg 13 4. Van de zijlijn naar meedoen 19 5. Van verbruiken naar waarderen 23 Onze kandidaten 27 2
Voorwoord Het CDA is een partij, die weloverwogen haar beslissingen neemt en daarna omzet in daden. Vaak in alle rust en met een zekere bescheidenheid weet zij haar inbreng te bewerkstelligen met goede argumenten. Mensen wat geven of beloven is geen kunst. Maar nu er veel bezuinigd moet worden en zaken op een eerlijke manier verdeeld moeten worden, vraagt dat een evenwichtige overweging en grote inzet. Daarbij wordt het partijbelang opzij gezet en proberen we er het beste van te maken voor de gemeenschap. Want centraal staat voor ons de harmonie in de samenleving en dat proberen we te vertalen in ons verkiezingsprogramma. Geen spektakel waarin we grote verwachtingen wekken, maar op onze manier de aandacht geven daar waar het nodig is. Vanuit de hele samenleving wordt een bijdrage geleverd om dit programma te realiseren. Als kleine partij vragen wij straks bij de verkiezingen uw oordeel en natuurlijk maken wij ons werk graag af. Bijna vier jaar heeft het CDA een bijdrage geleverd aan de gemeente Menterwolde en het is aan u te bepalen hoe onze fractievoorzitter en onze wethouder dit hebben ingevuld. Het iedereen naar de zin maken is een utopie, maar in goed overleg en in dialoog met elkaar gaan is er veel te realiseren. En dat hebben wij er zeker voor over, nu en in de toekomst. Pierre de Winter, voorzitter 3
Midden vrijblijvend tussen naar de betrokken mensen Het CDA is een open christendemocratische volkspartij, geworteld in alle lagen van de samenleving. Bij ons staat de gemeenschap centraal. De betrokkenheid van mensen bij hun dorp, hun gezin, hun school, hun wijk, hun kerk, hun bedrijf of hun sportvereniging. Dat is het ware draagvlak voor het leven in een dorp. Wij gaan uit van een christelijke mens- en maatschappijvisie. Dat betekent dat mensen vooral tot persoonlijke groei komen door verantwoordelijkheid voor elkaar te nemen. Het CDA biedt ook in onze gemeente Menterwolde plaats aan verschillende mensen. Het zijn mensen die vanuit hun eigen bijzondere overtuiging aan politiek doen. We zijn een partij waar iedereen erbij hoort. Voor ons begint politiek met de erkenning van maatschappelijk initiatief. De overheid geeft alle mensen en organisaties het vertrouwen dat ze doen wat ze kunnen doen. De burger gunt de overheid de ruimte om te doen wat ze moet doen. Vertrouwen staat centraal. We willen geen harde cultuur van controleren en afrekenen. Het CDA staat pal voor de rechtsstaat als onmisbare voorwaarde voor de bescherming van de menselijke waardigheid. De overheid is er om samenleven mogelijk te maken. Het is een duidelijke en betrouwbare overheid die heldere grenzen stelt en onrecht bestrijdt. We zetten in op betrokken burgers om de onderlinge verbondenheid te versterken. Wie geraakt is door het lot van de ander kan niet anders dan in beweging komen. In de hulp van de overheid moet de menselijke maat weer zichtbaar en voelbaar worden gemaakt. Vanuit het besef van verbondenheid tussen de generaties voelt het CDA zich geroepen tot zorg voor natuur en cultuur. Dat vraagt dat we verder kijken dan ons eigenbelang en onze eigen tijd. We beschermen wat van waarde is. Om een betere samenleving achter te laten aan onze kinderen en kleinkinderen zijn ook ondernemerschap en innovatie nodig. Als CDA willen we de komende 4 jaar vijf bewegingen in onze gemeente Menterwolde inzetten: 1. Van vrijblijvend naar betrokken: mensen maken hun leefomgeving. 2. Van grenzen naar ruimte: minder regels en meer mogelijkheden. 3. Van nazorg naar voorzorg: voorkomen is beter dan genezen. 4. Van de zijlijn naar meedoen: mensen samenbrengen via werk, school en dorp. 5. Van verbruiken naar waarderen: niet alles van waarde is in geld uit te drukken. 4
1. Van vrijblijvend naar betrokken Mensen maken hun leefomgeving De gemeente Menterwolde is een gemeente met potentie. Gelegen aan de snelweg, aan het spoor en aan het water. Dit biedt kansen voor economische ontwikkelingen. De gemeente Menterwolde heeft te maken met een veranderende samenstelling van de bevolking door onder andere vergrijzing en ontgroening. Uitgangspunt volgens het CDA is dat mensen graag ergens bij willen horen. Ons ideaal is een sterke gemeente waarin zoveel mogelijk mensen zich thuis voelen en hun persoonlijke bijdrage leveren. Dat vraagt om een gemeente die mensen ruimte geeft en aanspreekt op hun verantwoordelijkheid voor zichzelf en hun omgeving. Dat vraagt om nieuwe vormen van betrokkenheid van inwoners, een ondersteunende gemeente en om zekerheid voor mensen die zich niet zelf kunnen redden. Wij geloven in de vitaliteit van de lokale samenleving in de gemeente Menterwolde. Mensen maken hun leefomgeving. 1.1 Bestuurlijke schaal en betrokken burgers k Grootschaligheid en streven naar grote gemeenten zijn voor het CDA geen oplossing voor de vragen die nu op de gemeente afkomen. Het CDA staat voor een bestuur dat weet wat er leeft in de dorpen. We zijn voor een bestuur dat korte lijnen heeft met inwoners en vrijwilligers. Een gemeentebestuur dat respect als leidraad neemt, maakt de lokale samenleving sterker en helpt bouwen aan een sterke gemeente. Van een sterke gemeente wordt verwacht dat deze zich inzet door op alle bestuurlijke niveaus te werken aan goede verhoudingen. De gemeente staat het dichtst bij de burger. Veel maatschappelijke vraagstukken spelen zich af in de dorpen. Dit vraagt om een gemeente die maatwerk kan leveren. 5
Sinds februari 2013 wordt er aan de hand van het rapport van de commissie Jansen veel gesproken over de bestuurlijke toekomst van de Groninger gemeenten. De gemeenteraad van de gemeente Menterwolde heeft zich uitgesproken voor samenwerking met de omliggende gemeenten. Als het echt niet anders kan is herindeling de volgende stap. Een herindeling heeft niet de eerste prioriteit van het CDA. Maar gezien het proces dat loopt lijkt een herindeling onontkoombaar. Voor het CDA is de door minister Plasterk voorgestelde gemeentegrootte van 100.000 inwoners onbespreekbaar. Het CDA hecht aan een overzichtelijke gemeente, een gemeente met een schaal die bestuurbaar is en waarbij de menselijke maat niet uit het oog verloren wordt. De meest optimale grootte ligt daarom voor het CDA zo rond de 60.000 inwoners. Na herindeling moet de afstand tussen inwoners en bestuur klein blijven. De gemeente kan bijvoorbeeld kiezen voor het instellen van wijkwethouders of voor ambtelijk dorpsgericht werken. Voor wat betreft de dienstverlening mogen inwoners zo weinig mogelijk merken van hoe zaken achter de schermen zijn georganiseerd. Men kan dicht bij huis terecht voor veel gemeentelijke zaken. 1.2 Samenlevingsgericht werken Er kan meer gebruik gemaakt worden van de denkkracht van onze inwoners en de bereidheid van velen om inspanningen te leveren voor een betere leefomgeving. Het is een uitdaging om de vitaliteit in onze dorpen aan te blijven boren en te blijven benutten. Daarmee zetten we de beweging in van vrijblijvendheid (de gemeente weet het toch altijd beter) naar betrokkenheid. Dorpsraden De gemeente Menterwolde voert een actief dorpsradenbeleid. In ieder dorp is een dorpsraad actief. De leden van de dorpsraad zijn de ogen en oren van het dorp. De dorpsraad fungeert als intermediair richting de gemeente. Aan de dorpsraad wordt jaarlijks een bedrag beschikbaar gesteld om naar eigen inzicht in de eigen leefomgeving te investeren. Onderhoud openbare ruimte Met de inwoners van ieder dorp wordt elk jaar het onderhoud van groen, straten en pleinen bekeken en besproken. Wensen die binnen het vastgestelde budget passen, worden door de gemeente dan ook vastgelegd en het onderhoudsprogramma wordt er op aangepast. De gemeente heeft in het proces een ondersteunende rol. Voorzieningen Het CDA zet zich in voor een voorzieningenniveau zo dicht mogelijk bij de inwoners van de verschillende dorpen. Vanwege de veranderende omstandigheden zal kritischer gekeken moeten worden naar het voorzieningenniveau in de dorpen. Daarbij speelt ook de vraag of onze gemeente Menterwolde de komende jaren al dan niet zelfstandig blijft. Bij een herindeling zullen we het behoud van voorzieningen in de dorpen moeten bewaken. 6
Een goed functionerend dorpshuis is het kloppend hart van een dorp. In ieder dorp dient in ieder geval een dorpshuis te zijn en te blijven. Voor het behoud van sportvoorzieningen zal soms over de grenzen van het dorp heen gekeken moeten worden. De inzet van vrijwilligers is belangrijk. Beheer voorzieningen Voorzieningen in de dorpen floreren beter wanneer de inwoners zelf het beheer organiseren. Ook het uitvoeren van groenonderhoud door de inwoners kan een mogelijkheid zijn. Het betalen van een vergoeding aan een wijk- of dorpsvereniging kan eveneens een optie zijn. Waardering vrijwilligers Vrijwilligers zijn en blijven van onschatbare waarde voor de leefbaarheid, het behoud van voorzieningen en het welzijn van mensen in onze gemeente. Veel mensen doen al jaren vaak en veel vrijwilligerswerk. Het CDA zou het aanvragen van een koninklijke onderscheiding voor deze mensen willen stimuleren door meer aandacht te besteden aan de procedure in de Tussenklappen of op de gemeentelijke website. Jongerenlintje Initiatieven van jongeren zelf dienen in beginsel ondersteunt te worden. Daar waar mogelijk vinden wij dat jongeren betrokken moeten worden bij beleidsvorming en daarin moeten zij dan ook verantwoordelijkheid krijgen. Het CDA wil jaarlijks een jongerenlintje uitreiken aan jongeren die zich actief hebben ingezet voor de samenleving. Kinderen en jongeren worden in het zonnetje gezet voor hun inzet voor het dorp of de gemeente. 7
Nieuwe speelgelegenheden Er worden geen nieuwe speelgelegenheden aangelegd zonder dat kinderen en ouders in de omgeving daarover hebben meegedacht. Zo ontstaan speelgelegenheden die aantrekkelijk zijn en die passen bij de wensen van kinderen. Om ouderen meer te laten bewegen zou gedacht kunnen worden aan de aanleg van beweegtuinen. Het mooiste zou zijn om speelgelegenheden voor kinderen te combineren met beweegtuinen voor ouderen zodat jong en oud elkaar kunnen ontmoeten. Maatschappelijke stages De maatschappelijke stage brengt jonge mensen in contact met verschillende groepen in de gemeente. Hoewel het kabinet het nodig vindt deze stage af te schaffen, wil het CDA de maatschappelijke stage graag behouden. Het CDA vindt het belangrijk om jonge mensen zo vroeg mogelijk deel te laten nemen aan de maatschappij en hen in contact te brengen met allerlei vormen van vrijwilligerswerk. In plaats van de maatschappelijke stage wil het CDA graag op zoek naar een andere vorm om jongeren kennis te laten maken met vrijwilligerswerk en hen hier enthousiast voor te krijgen. De vrijwilligerscoördinator zou daarbij een rol kunnen spelen. 1.3 Lokale cultuur Kunst en vooral amateurkunst moet verder gestimuleerd worden. Dit om bewustwording van het belang van kunst en kunstbeleving te vergroten. In alle dorpen binnen onze gemeente is wel cultuur en historisch erfgoed. Het zijn woningen, boerderijen, kerken of dorpsgezichten. Dit erfgoed is van grote waarde en biedt een blik op het verleden met lessen voor de toekomst. Het verhaal en de geschiedenis van de eigen omgeving verdient onder de aandacht gebracht te worden. 8
Ontmoeting met cultuur is belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen. Cultuureducatie begint op de scholen. Bibliotheek Ondanks de grote bezuinigingen op cultuur heeft het CDA de afgelopen jaren steeds gepleit om niet te bezuinigen op bibliotheken. Een openbare bibliotheek speelt een centrale rol in elke dorp. Omdat bezuinigen op bibliotheken in de gemeente Menterwolde de komende jaren onontkoombaar is, heeft de beschikbaarheid van boeken voor kinderen van 0 12 jaar de hoogste prioriteit voor het CDA. Daarnaast zou één centrale bibliotheek in de gemeente Menterwolde de voorkeur hebben. De scholen in onze gemeente moeten voorzien worden van een voldoende gevarieerd aanbod aan boeken. Lezen is voor kinderen van groot belang en moet gestimuleerd worden. Het concept de bibliotheek op school is daarvoor een goed middel. In aanvulling hierop moeten de mogelijkheden voor een digitale bibliotheek (via internet) verder ontwikkeld worden zodat alle doelgroepen in onze gemeente gebruik kunnen blijven maken van een bibliotheek. Boeken zouden met behulp van vrijwilligers bij ouderen thuis bezorgd en gehaald kunnen worden. 1.4 Over grenzen van kennis heen Mensen met verschillende opleidingsniveaus hebben minder contact met elkaar. Ze doen aan andere sporten, de kinderen gaan vaak naar een andere school en ze bekijken andere sites of televisieprogramma s. Nieuwe contacten vormen zich wel via nieuwe media. Bijvoorbeeld groepen mensen die interessegebieden met elkaar via het internet delen. Dit laat zien dat mensen elkaar nog steeds opzoeken. In haar beleid heeft de gemeente Menterwolde oog voor deze ontwikkelingen. De inzet van sociale media kan daarbij een rol spelen. Het inzetten van sociale media kan helpen om mensen meer bij hun woonomgeving te betrekken, door ze te wijzen op activiteiten in de buurt en door ze te attenderen op bepaalde zaken die van belang kunnen zijn. 9
2. Van grenzen naar ruimte Minder regels en meer mogelijkheden Als we terugkijken op de afgelopen jaren, zien we dat de overheid steeds meer taken op zich heeft genomen. En we zien dat de overheid daarbij steeds meer is gaan regelen en voorschrijven. Vaak met de beste bedoelingen. We willen inzetten op het (verder) keren van deze trend en mensen meer verantwoordelijkheid laten nemen. Dat vraagt moed, want het betekent dat mensen vaker op hun gezond verstand worden aangesproken in plaats van op regels en voorschriften. Dat betekent echt zeer terughoudend zijn met het maken van regels. 2.1 Ruimte geven aan lokale bedrijven In een betrokken samenleving nemen burgers, maatschappelijke organisaties én bedrijfsleven samen initiatieven om problemen op te pakken. Bedrijven maken deel uit van die samenleving. Het CDA wil bedrijven ruimte bieden waarbij rekening wordt gehouden met de belangen van bestaande bedrijven. Daarom bevorderen we maatschappelijk betrokken ondernemen. Toegevoegde waarde voor alle partijen, oftewel een win-winsituatie, is daarbij het uitgangspunt. Dat vraagt er in veel gevallen om dat specifieke regels zoveel mogelijk worden vervangen door algemene regels. Maatschappelijk betrokken ondernemen Betrek ondernemingen bij sociale uitdagingen. Sponsoring van projecten ligt voor de hand. Maar ook voorlichting op scholen (bijvoorbeeld oriëntatie op een vervolgopleiding), hulp bij het voorkomen van schulden (bijvoorbeeld door financiële dienstverleners als banken, telecomaanbieders en dergelijke) of het re-integreren van jonggehandicapten, herintreders, en/of langdurig werklozen zijn goede voorbeelden. De gemeente heeft hierin een voorbeeldfunctie. 2.2 Ruimte geven aan professionals Meer doen en minder administratieve lasten voor instellingen, dat is het uitgangspunt als het om maatschappelijke instellingen gaat. Dit kan door een eenvoudiger subsidiebeleid of een ruimer ontheffingenbeleid. Meer sturen op wát een instelling moet doen in plaats van hóé dat gedaan moet worden. Verantwoorden subsidies De gemeente vraagt bij projecten onder een bedrag van 5.000,00 geen uitgebreide verantwoording meer. De regels voor verantwoording worden vereenvoudigd. Van belang is wat de subsidie oplevert. Daarom moet er meer gestuurd worden op de output. De gemeente stelt dan de vraag: wat is het effect van het geld in plaats van: zijn de regels gevolgd? 10
Opstartsubsidies Om nieuwe initiatieven niet te afhankelijk te maken van overheidsgeld worden subsidies voor een periode van maximaal 3 jaar verstrekt. Daarna dient het initiatief zelfstandig verder te kunnen. 2.3 Inrichten van de ruimte Ruimtelijk beleid vraagt zorgvuldige afstemming op de behoefte aan ruimte voor wonen, werken en recreëren. Dat zal per gebied en per dorp naar zijn aard verschillen. De leefbaarheid in het landelijk gebied komt op sommige plekken onder druk te staan. Terwijl juist de leefbaarheid, met dank aan de sterke sociale cohesie, in het landelijk gebied één van de sterke punten is. Ruimte in krimpgebieden Mogelijk krijgt ook de gemeente Menterwolde de komende jaren te maken met krimp. Het behoud van voorzieningen - gelijkmatig verdeeld over de gemeente - is van belang. Het CDA wil hierop blijven anticiperen en inzetten op een aanpak van verschillende kanten. Wat wonen betreft, dient nieuwbouw afgestemd te zijn op de behoefte van bestaande bewoners. Bij bouwen in kleine kernen hoort een visie op de infrastructuur van winkels en welzijnsvoorzieningen. Initiatieven van bewoners om voorzieningen in stand te houden, met inzet van vrijwilligers, worden aangemoedigd. Lokale regelgeving of beperkte kosten voor de gemeente moeten daarbij geen belemmering vormen. Krimp en onderwijs Het CDA zet actief in op het behoud van basisscholen in krimpgebieden als daarvoor lokaal draagvlak is. De kwaliteit van het onderwijs staat daarbij altijd voorop. Onderdeel van die kwaliteit is ook de levensbeschouwelijke identiteit van de school. Vrijheid van onderwijs en eigen keuzes daarin is een verworvenheid waar het CDA voor staat. Keuzevrijheid van ouders is ook in krimpgebieden een groot goed. Bij teruglopende leerlingenaantallen zoeken de scholen in samenspraak met ouders naar praktische oplossingen. Dat kan betekenen dat scholen onder één dak worden samengevoegd of dat er een brede school wordt ontwikkeld. Bij goed onderwijs hoort goede huisvesting. In een brede school moeten zoveel mogelijk functies als kinderopvang, peuterspeelzaal en consultatiebureau worden gecombineerd. Bij de naschoolse opvang kunnen sport- en culturele activiteiten geïntegreerd worden. Multifunctioneel gebruik van de school staat voorop. In een brede school of een samenwerkingsschool is identiteit voor het CDA een wezenlijk punt. Ook de bereikbaarheid van een school is belangrijk. In Noordbroek wordt gewerkt aan een multifunctioneel centrum waarin de school, dorpshuis, kinderopvang en peuterspeelzaal geïntegreerd worden. In Meeden wordt ook gewerkt aan het samenbrengen van de beide scholen onder één dak. 11
Om invulling te geven aan het inrichten van de ruimte zou in Muntendam een brede school gerealiseerd kunnen worden op en rondom het braakliggende terrein Nije Horn. Leefbare kleine kernen Een voldoende gedifferentieerd aanbod in woningen voor alle doelgroepen is van belang voor de leefbaarheid. Er moet verscheidenheid zijn in aanbod en prijs. Woningen dienen zoveel mogelijk levensloopbestendig te zijn. Het CDA wil de mogelijkheid onderzoeken om bouwkavels in erfpacht aan te bieden. Samen met woningcorporaties wordt gekeken naar woonkosten besparende duurzaamheidsmaatregelen, gedifferentieerde grondprijzen en ondersteuning bij het bouwen. Elk dorp heeft zijn eigen ontmoetingsplek. Passende nieuwbouw In elk dorp moet de mogelijkheid voor nieuwbouw blijven bestaan. Nieuwbouw moet passend zijn bij het karakter en de sterke kanten van het dorp. Kleine bedrijvigheid in of bij een woning moet niet belemmerd worden door ruimtelijke regels van de gemeente. Dat geldt ook voor uitbouwen aan een bestaande woning om beter te kunnen voldoen aan wonen met zorg aan huis. De gemeente trekt samen met private partijen nieuwe economische mogelijkheden aan. 12
3. Van nazorg naar voorzorg Voorkomen is beter Voorkomen is beter Verkiezingsprogramma 2014 2018 Als er iets misgaat in een mensenleven, is er in onze samenleving een vangnet. Op het gebied van werkloosheid, ziekte, beperking en bij schulden. In de regelgeving zijn we teveel doorgeslagen. De nadruk is teveel op de financiën komen te liggen. Het CDA wil deze trend keren door ook te kijken naar wat mensen zelf of met elkaar kunnen doen om onnodige zorg te voorkomen. De menselijke maat en de redelijkheid moeten terug. Gezond leven, steeds blijven leren en jezelf ontwikkelen zijn onderdelen van het actief deelnemen aan de samenleving. Door preventie wordt de vraag naar dure voorzieningen beperkt. Dat is nodig zodat die kunnen blijven bestaan voor mensen die het écht nodig hebben. Sport In de zorg is voorkomen bij uitstek beter dan genezen. Dat vraagt om een zo gezond mogelijke levensstijl. Dat vraagt ook om investeren in voorzieningen die sport en bewegen stimuleren en goede voorlichting om ongezond gedrag tegen te gaan. Sport is gezond en vormend en is een pijler onder de leefbaarheid in de dorpen. Sport verbindt groepen. Samen sporten is belangrijk vanwege het sociale aspect. Het belang van een gezonde leefstijl, sociale cohesie en burgerparticipatie staat steeds hoger op de politieke agenda. Sportstimulering en vernieuwd sportaanbod zijn van essentieel belang om het aantal actieve sporters te doen stijgen. Hiervoor is voortzetting van het BOS-project en een combinatiefunctionaris van groot belang. Het CDA wil verbindingen leggen tussen sport, cultuur en buurt. Wij willen vooral jeugd en jongeren actief houden en leren om zich in te zetten voor elkaar en hiermee ook de gezondheid te bevorderen. Het CDA stimuleert jeugdlidmaatschap en kijkt met verenigingen naar mogelijkheden om jongeren actief te krijgen en te houden. 13
3.1 Zorg efficiënt en dichtbij Als het gaat om het voorkomen van ziekte en het behoud van welzijn, stellen we de levensloopbenadering centraal. Die benadering gaat uit van de eigen verantwoordelijkheid van iedere burger voor de gewenste kwaliteit van leven, nu en op latere leeftijd. De gemeente ondersteunt waar nodig de zelfredzaamheid van burgers en voorziet in een woon-, zorg- en welzijnsomgeving voor ouderen en burgers die leven met beperkingen. Vereenzaming tegengaan Vereenzaming is een groot risico als ouderen langer zelfstandig blijven wonen. Het CDA zet in op het betrekken van ouderen bij activiteiten. De ouderenbonden, vrijwilligers en mantelzorgers spelen hierbij een grote rol. Actieve voorlichting door huisbezoek aan 75-plussers kan een goed middel zijn. Uitkeringsgerechtigden kunnen een rol vervullen door twee keer per week koffie te gaan drinken bij ouderen in het dorp. Buurtzorg Zorg moet zo dicht mogelijk bij huis worden georganiseerd. Zorg en welzijn op wijkniveau of op dorpsniveau maakt het mogelijk om de eigen kracht van burgers te stimuleren en de directe omgeving van buren en vrienden te betrekken. Mantelzorgers Ondersteuning van mantelzorgers door respijtzorg, emotionele en praktische hulp is van groot belang. Respijtzorg is zorg aan een zorgbehoevende, met als doel om zijn/haar mantelzorger(s) vrijaf te geven. Het zijn personen die, beroepsmatig of vrijwillig, voor een tijdje de mantelzorg overnemen. Slimme zorg Innovatieve technische oplossingen kunnen inwoners enorm ondersteunen. Mantelzorgers kunnen via een website het overzicht van alle voorzieningen beter bewaken. Steeds meer ouderen kunnen uit de voeten met internet. Door gericht te wijzen op online platforms kunnen zij ook daar sociale contacten blijven opdoen. 14
3.2 Goed begin is het halve werk De gemeenten worden naast jongerenwerk ook verantwoordelijk voor de jeugdzorg. Het CDA ziet lokaal jeugdbeleid als het startpunt voor het voorkomen van veel sociale problemen in de toekomst. Een goed begin in het leven is het halve werk. Een goed begin voor de nieuwe jeugdzorgtaak van de gemeenten is dat ook. Daarbij wordt samenwerking gezocht met het consultatiebureau, de kinderopvanginstellingen, de peuterspeelzalen, de scholen en het Centrum voor Jeugd en Gezin in de gemeente. Het vraagt om vroegtijdige signalering als er iets mis dreigt te gaan met kinderen. Vroeg ingrijpen in problematische gezinssituaties past bij het principe van preventie. Betrokken en effectief Jeugdzorg wordt vanaf 2015 een taak van gemeenten. Het CDA ziet mogelijkheden om de jeugdzorg eenvoudiger en effectiever te maken. Het accent moet liggen op het voorkomen van problemen en vroegtijdige signalering als er iets misgaat. Het op peil houden van jeugdvoorzieningen zoals de kinderopvang, jeugdgezondheidszorg, scholen, sportclubs en jongerenwerk voorkomt dat te veel jongeren gebruik moeten maken van jeugdzorg. Dus zo vroeg mogelijk ingrijpen, zo dicht mogelijk bij huis en liefst voor een zo kort mogelijke termijn. Doel van jeugdzorg voorop Niet een discussie over de structuur van de jeugdzorg en het jongerenwerk staat voorop, maar het doel. Structuren of instellingen zijn daaraan ondergeschikt. Investeren in het kind of de jongere staat voorop in plaats van investeren in systemen of structuren. Eén instelling neemt de zorg of de ondersteuning per jongere op zich en stemt het waar nodig met anderen af. Een gezinscoach zou hierin ook een rol kunnen spelen. 15
Ondersteuning voor ouders Het CDA vindt familie en gezinsleven belangrijk. Ouders zijn als eersten verantwoordelijk voor de opvoeding van hun kinderen. Zij moeten zorgen voor een veilige geborgen en stimulerende opvoedingssituatie. Daar waar het aan deze elementen ontbreekt, heeft de gemeente de taak ouders en opvoeders te ondersteunen. Het Centrum voor Jeugd en Gezin blijft zich daarom bezighouden met de ondersteuning van ouders die concrete opvoedingsvragen hebben. Het Centrum stimuleert ook contacten tussen ouders die elkaar behulpzaam kunnen zijn. Gezinnen kennen De gemeente investeert in informatie over de gezinnen die al ondersteuning krijgen en weet wie de ondersteuning verleent. De gemeente grijpt de kans om het totaal aan instellingen rond jeugdzorg op elkaar af te stemmen. De wethouder functioneert als een scheidsrechter tussen instellingen. Daarmee wordt voorkomen dat de hulp aan jongeren blijft steken op discussies tussen instellingen. 3.3 Ondersteuning voor ouderen Mensen worden gemiddeld ouder en het aantal ouderen neemt toe. Tegelijkertijd blijven ouderen langer gezond en actief en hebben zij gemiddeld meer te besteden dan vroeger. Actieve en zelfstandige ouderen zijn van belang voor de samenleving. De gemeente werkt aan langer zelfstandig wonen en zelfredzaamheid door te investeren in een levensloopbestendige infrastructuur en passende woningen. Levensloopbestendig wonen Bij nieuwe (ver)bouwprojecten dient meer aangesloten te worden bij de woonwensen van ouderen: zogenoemde kangoeroewoningen, woongroepen en levensloopbestendige woningen. Een goede afstemming tussen gemeente, woningbouwcorporaties, projectontwikkelaars, huisartsen en zorginstellingen maakt dit mogelijk. 16
Bewegen in de buurt De openbare ruimte kan uitnodigend worden ingericht om meer te bewegen. Dat kan door routes van diverse afstanden voor ouderen zichtbaar aan te geven en bankjes om af en toe even uit te rusten. Ook het inrichten van een beweegtuin in de omgeving van bijvoorbeeld Zonnehuis Gockingaheem in Noordbroek of nabij speelgelegenheden voor kinderen in de dorpen stimuleert ouderen om te bewegen en elkaar te ontmoeten. Participatie van ouderen Participatie van ouderen wordt bevorderd door ouderenbonden te helpen bij het opzetten van sociale netwerken, sport en cursussen. De gemeente kan daarbij ondersteunen door een goede informatievoorziening op te zetten. Door periodiek huisbezoek en een gemeentelijk steunpunt voor informatie en vraag om hulp. Het CDA vindt dat er zeker ook een rol is weggelegd voor kerken op het gebied van het ouderenwerk. De gemeente zou een verbinding kunnen leggen met de kerken in onze gemeente om informatie te delen over netwerken, sport en cursussen maar ook (financiële) regelingen die de gemeente biedt. 3.4 Onveiligheid voorkomen en bestrijden De veiligheid van een samenleving hangt samen met de sociale verantwoordelijkheid die mensen in hun eigen omgeving willen nemen. Een benadering van veiligheid die verdergaat dan de inzet van politie is de enige duurzame manier om de lokale samenleving veiliger te maken. Of om onveiligheid in de toekomst te voorkomen. Politie in de buurt De wijkagent moet zichtbaar blijven in de buurt en daar een groot deel van zijn of haar tijd actief zijn. De wijkagent heeft een preventieve werking, het opbouwen van een band met de inwoners in een dorp of een bepaalde wijk is belangrijk. Buitengewoon Opsporingsambtenaren De inzet van de BOA moet flexibel zijn, zodat er gereageerd kan worden op overlast. Alcohol- en drugsbeleid Voor jonge mensen zijn de schadelijke effecten van alcohol groot. Bij veel gevallen van overlast speelt alcohol een grote rol. Alcohol is een giftige stof die bij jongeren schoolprestaties negatief kan beïnvloeden en blijvende gevolgen kan hebben voor de ontwikkeling van de hersenen. Alcohol leidt tot ontremming en vermindering van het reactievermogen. De kans is hierdoor groter dat pubers betrokken worden bij ongevallen. Hetzelfde geldt ook voor drugs. De leeftijdsgrens van 18 jaar voor aankoop van alcohol wordt als het aan het CDA ligt streng gehandhaafd in samenspraak met de winkeliers. Leeftijdsafhankelijke sluitingstijden worden in overleg met horecaexploitanten ingevoerd. Voor alcohol en drugs is voorlichting aan ouders belangrijk om hen op hun verantwoordelijkheid aan te kunnen spreken. 17
Problematisch alcoholgebruik door jongeren onder de 18 jaar dient te worden aangepakt. De gemeente zal hierop samen met de ouders, scholen en de verkopers van alcohol (supermarkten, cafés, sportkantines, jeugdsozen enz.) een proactief beleid voeren en optreden als de regels worden overtreden. Vrijwilligers en ouderen hebben in sportkantines en jeugdsozen een voorbeeldfunctie in hun (drink)gedrag ten opzichte van jongeren. In de gemeente worden geen coffeeshops gevestigd. Illegale wietkwekerijen moeten worden aangepakt. Bij speelgelegenheden en rond schoolpleinen geldt een blowverbod. Cameratoezicht Cameratoezicht is een effectief middel gebleken om vandalisme of inbraken te verminderen en kan wat het CDA betreft bij meer openbare gebouwen in de gemeente worden ingezet. Vandalisme De gemeente herstelt binnen twee werkdagen kleine vernielingen in de openbare ruimte. Om inwoners bewust te maken van de impact van vandalisme wordt maandelijks een overzicht van de gemaakte herstelkosten gepubliceerd. De schade wordt verhaald op de daders. Brandweer en brandpreventie Vrijwilligers zijn onmisbaar voor de brandweer. Zij kennen de omgeving goed, zorgen voor betrokkenheid bij de woonplaats en houden de brandweer betaalbaar. De jaarlijkse brandweerrapportages moeten inzicht verschaffen in het wel en wee van de (lokale) vrijwilligers bij de brandweer. Brandpreventie moet hoog op de agenda staan. Het installeren van rook- en CO-melders wordt bevorderd door voorlichting. Rampenbestrijding De gemeente moet zich voorbereiden op eventuele incidenten en crises. Dan moet de organisatie er staan. Dat vraagt om goede (regionale) afspraken en l oefenen met de politie en hulpdiensten. In het rampenplan en bij de nazorg bij rampen worden ook kerken en andere religieuze gemeenschappen betrokken. 18
4. Van de zijlijn naar meedoen Verkiezingsprogramma 2014 2018 Iedereen doet mee Ieder mens heeft talenten. Het CDA streeft naar een samenleving waarin iedereen erbij hoort en zijn of haar steentje bijdraagt. Talenten zijn niet evenredig verdeeld. Dat vraagt erom dat er steeds werk wordt gemaakt van een lokale samenleving waarin mensen niet worden uitgesloten. Het CDA bevordert dat mensen elkaar leren kennen waarmee vooroordelen worden voorkomen. Werk is een middel bij uitstek om deel te nemen aan de samenleving en verantwoordelijkheid te dragen voor het eigen leven of het eigen gezin. Naast de nodige solidariteit spreken we mensen ook aan op hun persoonlijke verantwoordelijkheden. Rechten en plichten gaan dus hand in hand. 4.1 Maatschappelijke ondersteuning Het gemeentelijke Wmo-beleid is gebaseerd op drie uitgangspunten: iedereen doet mee, problemen voorkomen (door preventie en vroege signalering) en problemen waar nodig oplossen (door individuele ondersteuning). Daar waar mensen niet in staat zijn om geheel op eigen kracht deel te nemen aan de samenleving staat de gemeente garant voor een passende compensatie. Daarbij bepalen niet de professionals of de gemeente wat mensen nodig hebben, maar verwoorden mensen dat zelf in een open gesprek met een Wmo-consulent. De Wmo-consulent denkt mee en bemiddelt bij het vinden van de best mogelijke oplossing. Menselijke maat Niet waar iemand recht op heeft moet leidend zijn, maar waar iemand mee is geholpen. Met die instelling kunnen kosten bespaard worden zodat het aanbod voor iedereen bereikbaar is. 4.2 Welzijn van mensen Leeftijd, lichamelijke, psychische of verstandelijke beperkingen mogen geen belemmerende factor zijn voor deelname aan de samenleving. We staan voor een samenleving, waarin iedereen erbij hoort. Zo n samenleving kan niet eenzijdig door de gemeente worden gecreëerd. Iedereen die deel uitmaakt van de samenleving is daarvoor nodig. Dat begint bij het gezin en de directe woonomgeving. Maar ook op school, in het bedrijfsleven en in de sport is inclusief denken en niemand buiten sluiten belangrijk. 19
Het CDA wil initiatieven ondersteunen die een inclusieve samenleving dichterbij brengen. Het CDA ondersteunt geen activiteiten waar uitsluitend specifieke doelgroepen welkom zijn, maar juist activiteiten waarbij mensen met een beperking zich welkom voelen en worden opgenomen in de samenleving. Het CDA is voorstander van de aanpak waarbij bijvoorbeeld samen met een Wmoconsulent wordt gekeken hoe iemand met een beperking door eigen inzet of inzet van het eigen sociaal netwerk optimaal kan functioneren en/of participeren. 4.3 Weer aan het werk Werkloosheid is een groeiend probleem voor mensen. De economische omstandigheden maken de oplossingen lastiger. Toch blijft werk de meest belangrijke factor om erbij te horen. Ons uitgangspunt is: of je bent aan het werk, je gaat naar school of je levert een bijdrage door vrijwilligerswerk of dagbesteding. Meer mensen zullen op een effectieve manier van de bijstand naar nieuw werk begeleid moeten worden. (Bij)scholing is dan soms nodig. Bijzondere positie van jongeren De aanpak van jeugdwerkloosheid heeft de prioriteit. Om jongeren uit een uitkering te houden, wordt ingezet op training, scholing, werkervaringsplaatsen en aanvullingen op het loon wanneer zij niet volledig kunnen werken. Met regionale opleidingscentra worden goede afspraken gemaakt over de plek die jongeren krijgen als zij de entreetoets in het MBO niet halen. Bij deze groep dreigt het risico dat zij zonder diploma aan de kant komen te staan. Tegenprestatie De gemeente verplicht mensen die een bijstandsuitkering ontvangen, en niet in een re-integratietraject zitten, tot het leveren van een tegenprestatie. Dit kan in de vorm van vrijwilligerswerk. Een combinatie met de Wmo is dan mogelijk, bijvoorbeeld door te kijken of vrijwilligers ingezet kunnen worden om oudere mensen, jongeren of mensen met een beperking te begeleiden bij vervoer, bij administratieve klussen, tuinonderhoud of elke andere mogelijke hulpvraag. Werkgeversteam Het opbouwen van een goede relatie met het bedrijfsleven is een voorwaarde voor het begeleiden van mensen van bijstand naar werk. Een speciaal werkgeversteam kan de aanjager zijn van deze contacten. 20
Loonkostensubsidies Het bieden van een aanvulling op de loonkosten en het ontzorgen van werkgevers zijn middelen om werknemers met een beperking aan de slag te krijgen bij reguliere werkgevers. Maatwerk om een goede match te maken tussen werkgever en werknemer is het uitgangspunt. 4.4 Goed onderwijs Niets heeft zoveel impact op een goede sociale integratie als onderwijs. Onderwijs vergroot de kansen van kinderen, jongeren en ouderen. De bevoegdheid van de gemeente op het gebied van onderwijs is niet groot. Scholen zijn wel partners bij het signaleren en oplossen van problemen. Er is extra aandacht nodig voor sociale uitsluiting van kinderen en het verbeteren van leerprestaties. De gemeente is verantwoordelijk voor een goed aanbod van vroeg- en voorschoolse educatie. Dit betekent dat er vanaf 2 e jarige leeftijd aandacht is voor lezen, rekenen en taal op peuterspeelzalen, kinderdagverblijven met een goed doorlopende leerlijn naar het basisonderwijs. Signalering van achterstanden blijft een belangrijke taak voor onder andere het consultatiebureau. 4.5 Dienstbaar aan dezelfde mensen De gemeente heeft diverse gesprekspartners. Kerken en andere religieuze gemeenschappen horen daar ook bij. Mensen die vanuit hun overtuiging maatschappelijk actief zijn, zijn vaak dienstbaar aan dezelfde mensen als waar de gemeente zich op richt. In de aanpak van armoede is bijvoorbeeld contact met diaconieën onontbeerlijk. Om die reden maakt de gemeente geen onderscheid tussen neutrale of levensbeschouwelijke organisaties als het gaat om het (helpen) uitvoeren van algemeen maatschappelijke taken. 21
4.6 Burgerschap Onder burgerschap verstaan wij de wijze waarop inwoners deel hebben en deelnemen aan de samenleving en zo ook die samenleving helpen vorm geven. In het omgaan met elkaar is wederzijds respect de norm. Wat de één belangrijk vindt, geldt namelijk niet direct voor de ander. Zelfwerkzaamheid is een tweede punt. Inwoners kunnen door de handen ineen te slaan, vaak meer bereiken dan wanneer de gemeente of andere overheid het moet regelen. Het CDA juicht dergelijke burgerschapsinitiatieven van harte toe. Actieve(re) deelname aan de samenleving leidt tot minder afhankelijkheid. De bedoeling is dat iedereen zich naar vermogen inzet voor opleiding, scholing en werk. In onze samenleving mag betrokkenheid als derde punt niet ontbreken. Het vraagt aandacht voor de persoonlijke en gevoelsmatige aspecten in het omgaan met elkaar. 22
5. Van verbruiken naar waarderen Niet alles is in geld uit te drukken Alles in onze omgeving moet op waarde geschat worden. Ook als het niet meteen in geld valt uit te drukken. De leefbaarheid in onze dorpen is onbetaalbaar. Dat geldt ook voor ons landschap, voor onze kleine detailhandel of de boerenbedrijven. Rentmeester zijn van wat van waarde is, is belangrijk voor het CDA. Daarin zit ook een economische potentie. Wat de natuur geeft kan ook voor innovatie en nieuwe energie worden ingezet. Het draaiend houden van de lokale economie hoort daarbij. Er hoeft geen tegenstelling te zijn tussen duurzaamheid en economische ontwikkeling. 5.1 Gezonde lokale economie Een samenleving waarin iedereen erbij hoort heeft behoefte aan een gezonde economie en goede werkgelegenheid. Hoewel de gemeente slechts voor een deel de economische ontwikkeling kan beïnvloeden, is vooral het midden- en kleinbedrijf afhankelijk van lokale keuzes. Zonder groei van de lokale economie komt er geen werkgelegenheid bij. De gemeente creëert voor zover mogelijk randvoorwaarden voor die noodzakelijke groei en faciliteert bedrijven. Maar zij gaat geen keuzes maken voor de individuele ondernemer. Als een bedrijf ergens niet binnen de regels past, denkt de gemeente met de ondernemer mee met het zoeken naar een oplossing. Leegstand van winkelpanden moet worden tegengegaan. Een mogelijkheid is om te kijken of lege winkelpanden omgebouwd kunnen worden tot bedrijfsverzamelgebouwen voor bijvoorbeeld zelfstandigen zonder personeel. Zelfstandigen zonder personeel Voor zelfstandigen zonder personeel moet het gemakkelijker gemaakt worden om een eigen bedrijf aan huis te vestigen. Vestiging of uitbreiding van een eigen bedrijf aan huis mag echter geen overlast geven in de woonomgeving. In het inkoop- en aanbestedingsbeleid van de gemeente wordt ruimte gegeven aan zelfstandigen en bedrijven uit de gemeente om mee te dingen naar opdrachten. Ruimtelijke ordening Het proces van ontgroening, vergrijzing en het ontstaan van meer en kleinere gezinnen zal zich de komende jaren voortzetten. Het is zaak voor onze gemeente om de demografische gegevens goed in beeld te houden. Hiermee kan de gemeente scenario s ontwikkelen voor woningen, onderwijs en voorzieningen. Het CDA wil dat de gemeente actief optreedt als het gaat om woningen voor starters en senioren. Beide doelgroepen moeten in onze gemeente kunnen worden voorzien van kwalitatief goede en betaalbare woningen. Woningbouwcorporaties moeten blijvend worden aangesproken op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid in deze. In iedere kern moet er mogelijkheid voor nieuwbouw zijn en blijven. De gemeente stimuleert woon/zorg initiatieven zoals mantelzorgwoningen. Hierin leven twee generaties dicht bij elkaar, maar ieder met een eigen voordeur. 23
Midden- en kleinbedrijf Om startende bedrijven te ondersteunen, organiseert de gemeente uitwisseling tussen nieuwe en ervaren ondernemers. De gemeente gaat bij (ver)bouwplannen van ondernemers terughoudend om met welstandseisen. Bereikbaarheid van bedrijven De bedrijventerreinen moeten goed bereikbaar zijn. Schoon en veilig moeten uitgangspunten zijn bij ontwikkeling, beheer en onderhoud van bedrijventerreinen. Verder zijn de digitale mogelijkheden voor bedrijven van belang. Het CDA wil zich inzetten voor het optimaliseren van digitale mogelijkheden zodat bedrijven hier zo goed mogelijk gebruik van kunnen maken. 24
5.2 Gezonde agrarische sector De leefbaarheid op het platteland staat of valt nog steeds met een gezonde agrarische sector. De agrarische sector is economisch van grote waarde. Het CDA wil de agrarische sector de ruimte geven. Schaalvergroting moet ingepast worden in het landschap. Bij nieuwbouw hoort een zorgvuldig opgesteld beplantingsplan. Het CDA wil niet treden in de bedrijfsvoering van de agrariër, maar wil indien nodig wel faciliteren. Maatwerk dient het uitgangspunt te zijn. 5.3 Nieuwe groene energie Niet alleen gebruiken maar ook bewaren is het uitgangspunt. Natuur, grondstoffen, energie, voedsel en afval hebben een waarde. Als we dit belangrijk vinden, moeten we het anders gaan doen. We streven binnen de gemeente ook naar een balans tussen mens, milieu en een gezonde economie. We stellen ambitieuze en haalbare milieudoelen. We betrekken lokale bedrijven en vooral ook de inwoners bij de overgang naar een duurzaam ingerichte gemeente. Om duurzaamheid niet slechts een project van de overheid te laten zijn, kiezen we voor spontane projecten op dorpsniveau. 25
Voor het CDA is de omschakeling naar nieuwe en duurzame energiebronnen absoluut noodzakelijk. Een onderdeel daarvan is windenergie. Windmolens zouden we het liefst op zee geplaatst zien. Op het land vinden we windmolens acceptabel. We willen meewerken aan de plaatsing ervan. Tegenover deze acceptatie staan overigens een aantal stevige voorwaarden geformuleerd: - Compensatie moet. Tegenover lasten moeten ook lusten staan. - Met omwonenden moet een goede dialoog gevoerd worden om tot een aanvaardbare inpassing te komen. - Landschappelijk gezien heeft een lijnopstelling de grote voorkeur. - Het is onacceptabel dat een beperkt grondgebied overbelast wordt met grote aantallen molens. 5.4 Wel in geld uit te drukken Het grootste deel van de gemeentebegroting bestaat uit geld van de rijksoverheid. Slechts een klein deel komt uit lokale heffingen en belastingen. In beide gevallen is er sprake van belastinggeld, opgebracht door de inwoners en bedrijven in de gemeente. We hebben de overtuiging dat we ook duurzaam om moeten gaan met de financiële middelen die voorhanden zijn. Nog veel nadrukkelijker in tijden van bezuinigingen. Uitgangspunten voor financieel beleid zijn voor het CDA: zorgvuldigheid, spaarzaamheid, transparantie en gematigde lokale lasten. 26
Onze kandidaten 1. Harry Wind 2. Okko van der Poel 3. Gea Stavenga 4. Jan van der Burg 5. Marlies Roelvink 6. Harry Roosken 7. Martin Dijkman 8. Ria Sonneveld 9. Annelien de Winter Voor meer informatie: Jan van der Burg Hereweg 242 9651 AP MEEDEN 0598-623157 burg242@zonnet.nl www.cda.nl/groningen/menterwolde/ 27