agendapunt B.09 1228859 Aan Verenigde Vergadering AANVRAAG INVESTERINGSPLAN EN KREDIET PROGRAMMATISCHE AANPAK KRW- OPGAVE NATTE ECOLOGISCHE ZONES 2016-2021 Gevraagd besluit Verenigde Vergadering 07-07-2016 Het vaststellen van het investeringsplan ter hoogte van 18.285.000,- voor de ontwikkeling en realisatie van 32 ha aan natte ecologische zones in de periode 2016-2021 Het beschikbaar stellen van het krediet ter hoogte van 13.000.000,- voor de ontwikkeling en realisatie van natte ecologische zones in de periode 2016-2019 Naast de financiële verantwoording in de P&C-cyclus (2 keer per jaar), jaarlijks bij de begrotingsbehandeling kennis te nemen van de voortgang van de KRW-opgave natte ecologische zones Besluit Verenigde Vergadering 07-07-2016 Voorstel Commissie Stedelijk water en watersysteem 21-06-2016 Het vaststellen van het investeringsplan ter hoogte van 18.285.000,- voor de ontwikkeling en realisatie van 32 ha aan natte ecologische zones in de periode 2016-2021 Het beschikbaar stellen van het krediet ter hoogte van 13.000.000,- voor de ontwikkeling en realisatie van natte ecologische zones in de periode 2016-2018 Naast de financiële verantwoording in de P&C-cyclus (2 keer per jaar), jaarlijks bij de begrotingsbehandeling kennis te nemen van de voortgang van de KRW-opgave natte ecologische zones Advies Commissie Stedelijk water en watersysteem 21-06-2016
Investeringsplan en krediet programmatische aanpak KRW-opgave natte ecologische zones 2016-2021 1. Probleemstelling - context In het Waterbeheerplan 2016-2021 heeft Delfland de doelstelling afgesproken om vanuit de Kaderrichtlijn Water (KRW) aan het einde van deze periode om over minimaal 60 ha aan natte ecologische zones (NEZ s) te beschikken. In de afgelopen planperiode (2010-2015) is van deze opgave 28 ha gerealiseerd, wat betekent dat in de voorliggende periode nog tenminste 32 ha NEZ aan opgave overblijft. Met de realisatie van de KRW-opgave in de afgelopen planperiode is gebleken dat het vinden van geschikte NEZ s locaties vooral afhankelijk is van lokale ruimtelijke ontwikkelingen. Bovendien gaat het naar verwachting in deze periode om veel kleinschalige NEZ omdat het laaghangend fruit al is geplukt in de vorige periode. De realisatie van de KRW-opgave voor NEZ is daarom moeilijk projectmatig te realiseren en vraagt nadrukkelijk om een programmatische aanpak. Relatief veel ambtelijke inzet gaat zitten in individuele kredietaanvragen voor individuele projecten. Bovendien vragen individuele kredietaanvragen voor kleinere projecten verhoudingsgewijs veel tijd, terwijl snel inspelen op kansen steeds vaker nodig blijkt om ook een goede onderhandelingspositie in deze ruimtelijke mogelijkheden te verwerven. Daarom wordt voor de eerste 4 jaar (2016 tot en met 2019) voorgesteld om voor de opgave aan natte ecologische zones één enkele kredietaanvraag bij de Verenigde Vergadering te doen, in combinatie met regelmatige rapportage over de voortgang van de aanleg en ontwikkeling van de ecologische zones. Gezien deze werkwijze nieuw is voor de aanpak van Natte ecologische zone s is het voorstel om het krediet nu alleen aan te vragen voor de eerste 4 jaar en niet direct voor de gehele planperiode. Op deze manier kan de Verenigde Vergadering na deze periode op basis van de stand van zaken te zijner tijd eventueel bijsturen. 2. Beoogd effect Het door de Verenigde Vergadering vaststellen van het investeringsplan en beschikbaar stellen van het krediet voor het ontwikkelen en realiseren van de KRW-opgave aan natte ecologische zones (NEZ s) voor de periode 2016 tot en met 2019. 3. Kernboodschap Delfland wil snel en adequaat in kunnen springen op ruimtelijke kansen. Daarvoor is een ander financieel regiem noodzakelijk. Een bulkkrediet voor de gehele planperiode, waar met regelmaat over wordt gerapporteerd over de voortgang biedt de beste gelegenheid om effectief de ecologische opgave te realiseren. Een integrale blik op het watersysteem, vereenvoudiging van ambtelijke procedures, een slagvaardigere uitvoeringsorganisatie en grotere volumes om de markt in te zetten bieden bovendien het voordeel om efficiënter de opgave te realiseren. Kenmerk VV: 1228859
4. Historie - eerdere besluitvorming VV besluit van 20 december 2012 (DMS-kenmerk 950270), waarin de verordening ex art. 108 (BBVW) en de nota investerings- en activabeleid zijn vastgesteld, op basis waarvan de mogelijk wordt geboden om een bulkkredietaanvraag te kunnen doen. VV besluit van 24 september 2015 (DMS-kenmerk 1209518) over het KRW programma (SGBP-2) Delfland 2016-2021 om eind 2021 60 ha aan natte ecologische zones gerealiseerd te hebben (waarvan 28 ha in SGBP-1). Brief aan de VV van 10 november 2015 (DMS-kenmerk 1226479) waarin de aanpak is beschreven voor de pilot optimalisatie waterplantzones. De resultaten hiervan zullen pas over enkele jaren bekend zijn. VV besluit van 2 juli 2015 (DMS-kenmerk 1179538) voor het vaststellen van het investeringsplan en verkrijgen krediet voor de realisatie van de natte ecologische zone in de Groene Schakel in de gemeente Westland. Voor de volledigheid: Brief aan de VV van 4 augustus 2015 (DMS-kenmerk 1214627) waarin Delfland aankondigt naast de KRW-opgave van de waterlichamen aanvullend een ambitie te gaan formuleren voor ecologie in lokale waterlichamen ( Lokaal Water ). Dit voorstel heeft alleen betrekking op de KRW-opgave van de KRW Waterlichamen. 5. Regelgeving en Beleid De Kaderrichtlijn Water op basis waarvan Delfland zijn opgave voor het realiseren van de natte ecologische zones heeft bepaald. De afspraken van de Kaderrichtlijn water maken onderdeel uit van het Waterbeheerplan 2016-2021. De Waterschapswet en het Waterschapsbesluit op basis waarvan de financiële regels van Delfland zijn afgeleid. 6. Financiën In de vorige planperiode was gerekend met gemiddelde realisatiekosten van 850.000 per ha. Op basis van de gerealiseerde kosten voor deze opgave komen de gemiddelde kosten per ha uit op 580.000. Aangezien er op dit moment geen andere gegevens zijn, wordt voorgesteld van het laatste getal uit te gaan. Daarmee komt het totale bedrag voor de komende planperiode op 18.560.000 (32 ha). De uiteindelijke kosten zullen sterk afhangen van aard en omvang van de deelprojecten. Voor de natte ecologische zone Groene Schakel heeft de Verenigde Vergadering al een investeringsplan en krediet vastgesteld ter hoogte van respectievelijk 275.000 en 255.000, die in mindering wordt gebracht op het nu aan te vragen investeringsplan en krediet. Het uiteindelijke aan te vragen investeringsplan is daarom 18.285.000. Hiervan is begroot dat er 13.000.000 aan krediet in de jaren 2016, 2017, 2018 en 2019 benodigd is. Dit bestaat uit het voorbereiden en planvormen van de gehele opgave en het realiseren van het eerste gedeelte. Voor dit moment wordt het gehele bedrag als investering aangemerkt. Het kan voorkomen dat bepaalde projecten van dusdanige kleine financiële omvang zijn (kleiner dan 100.000) dat deze op de exploitatie moeten worden geboekt. Dit zal dan met het investeringsbedrag verrekend worden. Ook de pilot waterplantzones maakt op deze wijze onderdeel uit van dit voorstel. De Verenigde Vergadering zal in de jaarlijkse P&C-cyclus (2 keer per jaar) worden geïnformeerd over de voortgang van de doelrealisatie (aantal ha) en de financiële uitputting Kenmerk VV: 1228859 2
van dit krediet. Op deze wijze wordt de Verenigde Vergadering met regelmaat geïnformeerd en kan zij indien nodig bijsturen. De aangepaste bedragen voor de meerjarenraming zullen in de Kadernota 2017 worden opgenomen. 7. Duurzaamheid Het KRW programma draagt bij aan een kwalitatief duurzaam watersysteem in Delfland. Per deelproject wordt aandacht besteed aan duurzaamheid in planvorming, voorbereiding, realisatie en nazorg. 8. Organisatorische en personele consequenties N.v.t. 9. OR/GO N.v.t. 10. Risico- en beheersmaatregelen Voor de realisatie van KRW opgave worden de volgende risico s benoemd: Omdat het bedrag wat aan de VV wordt gevraagd een schatting is op basis van ervaringscijfers uit de vorige planperiode en er in de komende planperiode sprake is van een gewijzigde uitgangssituatie (geen laaghangend fruit meer), is het risico aanwezig dat het beschikbaar gestelde krediet ontoereikend is. Beheersmaatregel: Het voorstel omvat een krediet voor de eerste drie jaar. Hierdoor ontstaat de mogelijkheid voor de VV om bij te sturen bij een volgende kredietaanvraag. Daarnaast twee keer per jaar een rapportage naar de VV over de resultaten financiële uitputting en verwachting (P&C-cyclus), of eerder als daar aanleiding toe is. Het gestelde doel van 32 ha aan natte ecologische zones kan niet worden gehaald, omdat er zich onvoldoende ruimtelijke en ecologische kansen voordoen. In de afgelopen planperiode is het laaghangende fruit al geplukt, dus de verwachting is dat Delfland moeite zal hebben om nieuwe KRW-locaties te kunnen vinden. Beheersmaatregel: het vinden van locaties voor NEZ is onderdeel is van de bestuurlijke Watertafel waarin met de gebiedspartners de voortgang van de KRWopgave wordt besproken. Voor individuele kansen en projecten wordt gebruik gemaakt van de bestuurlijke overlegsituaties die Delfland met de gebiedspartners heeft. 11. Communicatie (in- en extern) N.v.t. 12. Bekendmaking en vervolgprocedure Met de jaarlijkse begrotingsbehandeling (de eerstvolgende is de begroting 2017) zal aan de Verenigde Vergadering een geactualiseerde prognose worden gegeven van de jaardoelen, en tegelijkertijd gerapporteerd worden over de voortgang van dit krediet: Wat is de verwachte doelrealisatie 2017, en wat is er tot nu toe gerealiseerd Wat zijn de verwachte kosten voor 2017, en wat welke kosten zijn er tot nu toe gemaakt Wat zijn de resultaten van de prestatie-indicatoren (deze worden na het groeiseizoen verwacht). In de P&C-cyclus vindt de gebruikelijke financiële verantwoording plaats (2 keer per jaar). Kenmerk VV: 1228859 3
In bijlage 1 is de prognose voor 2016 weergegeven. 13. Bevoegd orgaan De VV is bevoegd om investeringsplannen en kredieten vast te stellen op grond van artikel 99 van de Waterschapswet. 14. Toelichting KRW-opgave: De Kaderrichtlijn Water stelt dat het oppervlaktewater binnen Delfland in 2027 een goed ecologisch potentieel moet hebben. Op basis hiervan is in het KRW-programma 2016-2021 van Delfland de volgende doelstelling opgenomen: Delfland heeft berekend dat in de streefsituatie minimaal 60 hectare aan natte ecologische zones aanwezig is ( ). Aan het einde van deze eerste planperiode heeft Delfland ca. 28 hectare gerealiseerd. Dit betekent dat na 2015 nog minimaal 32 hectare nodig is. Waar deze zones worden gerealiseerd en ontwikkeld is afhankelijk van de ruimtelijke en ecologische mogelijkheden die er in de loop der tijd in het gebied ontstaan. Samengevat; de verwachting is dat het hebben van 60 ha aan NEZ in de waterlichamen voldoende is voor een voldoende ecologische ontwikkeling (potentieel). Ruimtelijke dynamiek: Op dit moment is vanwege de aantrekkende economie de ruimtelijke dynamiek sterk aan het toenemen. Dit betekent ook dat er weer meer kansen kunnen komen voor het inpassen van natte ecologische zones. Deze ruimtelijke kansen en de ontwikkeling hierin worden met regelmaat besproken in de diverse gremia. De verwachting is wel dat de omvang van deze kansen beperkter zal zijn dan de afgelopen jaren. Ook het realiseren van de kansen zal complexer zal zijn. Andere overheden beperken zich steeds meer tot een regierol bij ontwikkelingsplannen in plaats van zelf te ontwikkelen, waardoor er steeds meer private partijen een rol gaan spelen. Bovendien vragen overheden van Delfland steeds vaker om snel te acteren bij kleine ontwikkelingen of activiteiten (bijvoorbeeld ten aanzien van glastuinbouw in Westland). Dit alles bemoeilijkt de mogelijkheden om hierop te anticiperen en vraagt bovendien om sneller schakelen als een kans zich voordoet. De mogelijkheden om met de eigen (Delflandse) opgaven mee te liften zijn vooralsnog beperkt, bijvoorbeeld omdat de waterhuishoudkundige ambities vooral in de polders liggen en niet in de boezem. Bestuurlijke uitgangspunten: In het coalitieakkoord Iedereen bewust van Water is afgesproken om in de komende bestuursperiode de investeringen van wateroverlast en ecologie te koppelen. Een integrale blik op de inrichting van het watersysteem biedt de beste garantie voor doelmatige en effectieve maatregelen, rekening houdend met de functies van het gebied. Dit biedt mogelijkheden voor het koppelen van de ruimtelijke opgaven, samen met de gebiedspartners, voor waterkwantiteit en waterkwaliteit in de uitvoering. Daarnaast zorgt de koppeling van de investeringen van wateroverlast en ecologie ervoor dat er grotere meerjarige programmering en bundeling van werk mogelijk is, maar ook de mogelijkheden van marktpartijen beter worden benut om meer integrale oplossingen (bijvoorbeeld de combinatie met onderhoudsactiviteiten) te kunnen bieden. Op deze wijze is de verwachting dat er betere resultaten kunnen worden behaald voor minder geld. Programmatische aanpak: Delfland heeft in de afgelopen jaren, op basis van de kennis van het gebied en contacten met gemeenten, in kaart gebracht waar zich welke kansen binnen het beheersgebied voordoen. Dit is een longlist, die dient als vertrekpunt voor het maken van keuzes welke kansen als eerste worden verkend en verder worden opgepakt. Naast de kansrijkheid en urgentie in Kenmerk VV: 1228859 4
relatie tot andere ruimtelijke ontwikkelingen, speelt ook de ecologische betekenis van de locatie voor het watersysteem als geheel een belangrijke rol. In bijlage 2 is op de kaart aangegeven waar de bestaande NEZ s zich bevinden, en waar vanuit ecologisch oogpunt de interessante zoekgebieden liggen. Het kansenoverzicht wordt permanent bijgewerkt en actueel gehouden. Naast programmeren van ruimtelijke kansen is ook projectbeheersing een belangrijk onderdeel; Zoals ook uit het jaarverslag 2014 en de begeleidende stukken naar voren komt is de beheersing van de financiën bij Delfland de afgelopen jaren verbeterd. Er zijn in 2014 geen materiële kredietafwijkingen meer geconstateerd. De gebruikelijke administratieve sturingsinstrumenten, door bijvoorbeeld elk project als aparte administratieve eenheid te beschouwen, in combinatie met de programmatische aanpak, zullen zorgdragen dat deze lijn wordt gecontinueerd. Binnen de programmatische aanpak wordt ook gekeken op welke wijze het onderhoud van de Natte Ecologische Zone s verder kan worden geoptimaliseerd. Mogelijk dat bij de aanleg het onderhoud direct voor een aantal jaren wordt meegenomen in de aanbesteding. 15. Bijlagen 1.Prognose 2016 natte ecologische zones. 2.Kaart met ecologische zoekgebieden Kenmerk VV: 1228859 5
Investeringsplan en krediet programmatische aanpak KRW-opgave natte ecologische zones 2016-2021 Kenmerk VV : 1228859 Vergaderdatum : 7 juli 2016 Beleidsveld : Watersysteem Agendapunt : B.09 De Verenigde Vergadering van Delfland, op voordracht van dijkgraaf en hoogheemraden van 24 mei 2016, kenmerk 46052; gelezen het positieve advies van de commissie Stedelijk Water en Watersysteem; overwegende dat: de realisatie van de KRW-opgave op zo effectief en efficiënt mogelijke wijze dient te gebeuren. Gelet op: - artikel 77 van de Waterschapswet; - Kaderrichtlijn Water. Besluit: Het vaststellen van het investeringsplan ter hoogte van 18.285.000,- voor de ontwikkeling en realisatie van 32 ha aan natte ecologische zones in de periode 2016-2021 Het beschikbaar stellen van het krediet ter hoogte van 13.000.000,- voor de ontwikkeling en realisatie van 10 ha aan natte ecologische zones in de periode 2016-2019 Naast de financiële verantwoording in de P&C-cyclus (2 keer per jaar), jaarlijks bij de begrotingsbehandeling kennis te nemen van de voortgang van de KRW-opgave natte ecologische zones Aldus besloten in de openbare vergadering van 7 juli 2016 De Verenigde Vergadering voornoemd, de Secretaris, de Voorzitter, mr. drs. P.I.M. van den Wijngaart mr. M.A.P. van Haersma Buma