Algemene beschrijving Ezie GEN Methodiek kansrijk aanbod
Algemene beschrijving Ezie GEN Methodiek kansrijk aanbod Arie Kalkman 11 november 2013 Versie 1.0
Inhoudsopgave 1 / Algemene beschrijving Ezie 3 1.1 Wat is Ezie? 3 1.2 Consumentenapplicatie 3 1.3 Beschrijving rekenmethode Ezie 5 2 / Software 7 1.4 Ontwikkeling rekenkern 7 1.5 Standalone versie rekenkern 7 1.6 Userinterface website 8 11 november 2013 / Versie 1.0 Algemene beschrijving Ezie 2
1 / Algemene beschrijving Ezie 1.1 Wat is Ezie? Energielasten spelen een steeds grotere rol bij de koop of huur van een nieuwe woning of bij een renovatietraject. Daarbij komt dat bewoners graag objectief willen weten wat energie(-besparing) in hun specifieke situatie betekent. Daarom, en om consumenten bewuster te maken van het energieverbruik bestaat er behoefte aan een instrument waarmee het energiegebruik op individueel huishoudenniveau voorspeld kan worden. Door Cauberg- Huygen is de afgelopen jaren gewerkt aan de ontwikkeling van een tool onder de naam Ezie, die de woonconsument deze informatie verstrekt. De energielabels en de energieprestatieberekening geeft slechts informatie over het normatieve energiegebruik en houdt geen rekening met het gedrag van de bewoners in deze woning. Dit levert voor de consument niet de gewenste informatie en valt ook niet te vermarkten. Met Ezie kunnen consumenten wel het antwoord krijgen op hun vraag hoe het zit met het energiegebruik. Op basis van speelse invoer van de werkelijke kenmerken van de woning en de aanwezige installaties en een invoer van het gezinsprofiel en energiegedrag krijgen zij een voorspelling van het energiegebruik. 1.2 Consumentenapplicatie Ezie is een technische applicatie die is ontwikkeld om gebruikt te worden door consumenten. De consument is uiteindelijk degene die nut heeft van de individuele energievoorspelling. Daarnaast is de consument ook degene die zijn gedrag in een woning het beste kan beschrijven. Om deze reden is van de technische rekenmethode, die Ezie in principe is, een consumentgerichte website gemaakt die terug te vinden is op www.ezie.com. De applicatie is zo opgezet dat aan de hand van een paar eenvoudige vragen over het type woning en het huishouden (zie de figuren 1 en 2) een eerste inschattingsberekening gemaakt wordt van het energiegebruik. Op basis van deze gegevens worden er aannames gedaan met betrekking tot het gebruikersgedrag en de woningeigenschappen. Er zijn referentiewoningen beschikbaar, omdat het voor consumenten zeer lastig is om hun eigen woning in te kunnen voeren op het gedetailleerde niveau wat nodig is voor een EPC-berekening. Voor 11 november 2013 / Versie 1.0 Algemene beschrijving Ezie 3
marktpartijen (onder andere woningcorporaties, projectontwikkelaars of aannemers) bestaat er de mogelijkheid om hun woning zeer gedetailleerd aan te kunnen bieden op de website van Ezie of op hun eigen website. Figuur 1: Type woning Figuur 2: Type huishouden Na beantwoording van deze eerste vragen kan de consument doorklikken naar de eigenlijke applicatie: het dashboard. Op de eerste pagina van het dashboard (zie figuur 3) kan voor de specifieke situatie de woning worden aangescherpt en verbeterd om de eigenschappen van de woning beter aan te laten sluiten bij de werkelijke woning. Ook kan de hoeveelheid en type apparatuur die in de woning aanwezig is hier worden ingevuld. Dit alles wordt op overzichtelijke wijze gepresenteerd en daarnaast zijn direct de consequenties van de gemaakte keuzes zichtbaar: iedere keer als er iets gewijzigd wordt, wordt er direct een nieuwe berekening gemaakt en is te zien hoeveel euro aan gas, elektra en water men naar schatting kwijt is. Op de tweede pagina van het dashboard (zie figuur 4) kan worden aangeven hoe de woning en de daarin aanwezige apparatuur wordt gebruikt. Direct zijn de consequenties zichtbaar van het hoger zetten van de thermostaat, het meer- of minder laten branden van de lampen en het terugbrengen van de tijd die men onder de douche verblijft. Figuur 3: Dashboard pagina Huis en inrichting Figuur 4: Dashboard pagina Gebruik 11 november 2013 / Versie 1.0 Algemene beschrijving Ezie 4
1.3 Beschrijving rekenmethode Ezie Het rekenmodel dat is ontwikkeld door CHRI is gebaseerd op NEN 7120 en NEN 8088. De rekenmethodiek van de ontwikkelde applicatie bestaat uit grofweg vier componenten die samen een voorspelling doen van de werkelijke energiekosten. Deze componenten zijn: de woning en de bijbehorende installaties, de bewoners, het klimaat en de energietarieven. Woning en installaties De NEN 7120 is gekozen als basis voor de invoer van de woning en installaties en is tegelijkertijd ook de basis van de rekenmethodiek. Een belangrijke reden voor deze keuze is de beschikbaarheid van de informatie voor een EPC-berekening. Alle nieuwbouwwoningen in Nederland moeten worden getoetst aan de EPG, dus de informatie die benodigd is voor deze berekening is vaak al beschikbaar. De andere reden om voor de EPG als basis te kiezen is het feit dat deze rekenmethodiek kwalitatief goed is. De rekenmethode is zeer goed ontwikkeld voor het berekenen van het gebouwgebonden energiegebruik. Naast het energiegebruik van de woning is er ook huishoudelijke apparatuur aanwezig in de woning waarmee energie wordt gebruikt. De apparaten die nu zijn toegevoegd in de berekening zijn de apparaten die veel voorkomen in een woning of die relatief veel energie kunnen gebruiken wanneer deze aanwezig zijn. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om koelkasten, televisies en wasmachines, maar de aanwezigheid van een aquarium of een sauna kan ook worden aangegeven. Bij aanwezigheid van een apparaat moet ook een indicatie worden gegeven van de energiekwaliteit van het apparaat door middel van een energielabel of het vermogen. Bewoners In de berekeningsmethodiek van NEN 7120 wordt, waar nodig, uitgegaan van standaard bewonersgedrag in de woning. Daarnaast wordt een deel van het huishoudelijke energiegebruik niet meegenomen in de berekening. Om deze methodiek geschikter te maken voor het berekenen van energiegebruik op individueel niveau zijn er op verschillende plaatsen aanpassingen of toevoegingen gedaan met betrekking tot het bewonersgedrag. Eén van de aanpassingen op de rekenregels van NEN 7120 is het vervangen van gestandaardiseerde waarden van het gebruikersgedrag voor parameters waar de consument invloed op uit kan oefenen. Een voorbeeld hiervan is de berekening van het warmteverlies van de woning. In de rekenregels van de NEN 7120 wordt een gestandaardiseerde waarde aangenomen voor de heersende binnentemperatuur in de woning. In de rekenmethodiek van Ezie kan de consument zelf aangeven op welke temperatuur de thermostaat in zijn woning staat. Andere voorbeelden van gestandaardiseerde waarden uit de norm zijn de hoeveelheid aanwezige verlichting in de woning en het energiegebruik voor het verwarmen van tapwater. Beide energieposten worden berekend aan de hand van het aanwezige vloeroppervlak in de woning. Ook deze posten worden in de rekenmethode van Ezie door de consument zelf ingevuld. Er worden vragen gesteld over de douchefrequentie en de duur van een gemiddelde douche, maar ook over het aantal uur verlichten van de woning en het type verlichting die in de woning aanwezig is. Voor de berekening van het energiegebruik van de huishoudelijke apparatuur moet, naast de invoer van de aanwezigheid en energetische kwaliteit, ook worden aangegeven wat de frequentie is van het gebruik. Klimaat In NEN 7120 wordt gerekend met gemiddelde klimaatgegevens (onder andere buitentemperatuur en zoninstraling), berekend met behulp van NEN 5060. In de rekenmethodiek van Ezie kan een aanpassing worden gedaan op deze klimaatgegevens met behulp van data van het KNMI. Hierbij kan een keuze worden gemaakt voor het klimaatjaar en de locatie van het meetstation, waardoor de berekening vergeleken kan worden met de energierekening die de consument heeft. Dit kan een rol spelen als de rekenmethodiek wordt ingezet als tool om advies mee te kunnen geven bij renovatie. Om een realistische berekening te maken van het toekomstige energiegebruik moet een vergelijk worden gedaan tussen de voorspelling van het huidige verbruik met het 11 november 2013 / Versie 1.0 Algemene beschrijving Ezie 5
werkelijke verbruik, zodat nagegaan kan worden of de invoer van het gebruikersgedrag en de woningkwaliteit nauwkeurig genoeg is. Energietarieven De energiekosten worden berekend op basis van gemiddelde energietarieven. Aangezien de werkelijke energiekosten kunnen afwijken van deze gemiddelde energieprijzen, kunnen deze kosten worden aangepast op individueel niveau van de consument. De energiekosten die standaard in Ezie zitten (op website) bestaan uit vastrecht en variabele kosten, en bij elektriciteit is er ook een heffingskorting aanwezig. Deze krijgt de consument aan het eind van het jaar terug. In onderstaande tabel zijn de gebruikte tarieven in Ezie weergegeven. Om voldoende actueel te blijven dienen de tarieven periodiek te worden geactualiseerd. Gas* 1 Elektriciteit* 1 Warmte* 1 Water* 2 Vastrecht 199,65 272,25 348,48 48,64 Variabele kosten 0,682924 0,227117 0,0233 1,00 Heffingskorting - 385,99 - - * 1 Bron: (Swing Quickstep, 2013) * 2 Bron: (Vewin, 2011) 11 november 2013 / Versie 1.0 Algemene beschrijving Ezie 6
2 / Software 1.4 Ontwikkeling rekenkern De eerste versie van de rekenmethode is geschreven in Excel. In deze eerste versie is heel bewust gekozen voor een model dat rekent met de output van een EPG-berekening. Deze keuze is gemaakt omdat CHRI niet de intentie had om software te gaan maken, maar om iets toe te voegen aan de bestaande berekeningsmethode. Het gevolg van deze beslissing is dat in de eerste versie van het rekenmodel wordt gewerkt met de output van een EPG-berekening, waarbij een aantal parameters worden teruggerekend. Vervolgens wordt er weer een herberekening gemaakt met een wijziging op de originele formules. Deze herberekening gebeurt op basis van de ervaring van CHRI. Dit rekenmodel heeft een aantal beperkingen door de gekozen rekenmethodiek. Het is alleen maar mogelijk om een één-zone model door te rekenen. Daarnaast moeten er in het tabblad geb&inst nog een groot aantal vragen worden ingevuld, omdat veel informatie niet beschikbaar is in het output-bestand van de EPG-berekening. Hierdoor is het model niet erg gebruiksvriendelijk. Het voordeel van dit model is wel dat de berekeningsmethode duidelijk terug te herleiden is. 1.5 Standalone versie rekenkern Nadat het Excel-model af was, is er met een softwareleverancier de afspraak gemaakt dat zij het rekenmodel programmeren. Hierbij is gekozen voor een partij die zelf software ontwikkelt, waaronder ook EPG-software. Zij kunnen aan deze software de rekenregels van Ezie toevoegen, waarbij het uitgangspunt de input van de EPGparameters is. Er wordt nu dus niet meer gewerkt met de output van de EPG-berekening, maar met de input voor deze berekening. De input voor een berekening met de Ezie-software bestaat uit twee onderdelen: input voor EPG-berekening (.xml-format) voor de invoer van de eigenschappen van de woning en het gebruikersprofiel (Excel-format). De Ezie-software is gebouwd in ASP.NET MVC 4. Voor intern gebruik is er een standalone versie gemaakt van Ezie. De laatste versie waar op dit moment mee wordt gewerkt is versie 5.0. Deze versie bestaat dus alleen in de vorm van een softwarecode, waarvan een deel bestaat uit bestaande databases en codes van de leverancier, waardoor deze code niet openbaar is en de berekeningsmethode alleen nog door een deskundige is aan te passen. 11 november 2013 / Versie 1.0 Algemene beschrijving Ezie 7
1.6 Userinterface website Door een leverancier van websoftware is de interface van de website en de aansluiting hiervan met de rekenkern gemaakt. De koppeling tussen de website en de rekenkern gebeurt niet één op één. Dit heeft als gevolg dat er aan de interface zijde ook nog berekeningen gedaan worden voordat deze waarden in de rekenkern worden ingevoerd. De code van de interface is geschreven in ASP.NET MVC 4. Hierin zit een database van type SQL (2k12). De website heeft niet alle functionaliteit van de rekenkern, en moet worden beschouwd als een demoversie waarin het principe van de tool kan worden getoond. Met behulp van de keuzemogelijkheden selecteert een consument een woning uit de Senternovem referentiewoningen bestaande bouw, die zoveel mogelijk lijkt op zijn werkelijke woning. In werkelijkheid kunnen hier belangrijke verschillen ontstaan. Voor projectmatige toepassing moet altijd met de daadwerkelijke woning worden gerekend, en de huidige website is hier niet voor bedoeld. 11 november 2013 / Versie 1.0 Algemene beschrijving Ezie 8
GEN Gebieden Energieneutraal www.gebiedenenergieneutraal.nl info@gebiedenenergieneutraal.nl Partners De energie van...