ActiZ platform kwaliteit 2 e bijeenkomst op 7 september van 10.00 tot 12.30 te Utrecht Aanwezigen Berend van der Ploeg (Attent Zorg en Behandeling) Frank van der Linden (Zorggroep Tangenborgh) Ad Smeets (Stichting Zorgcombinatie Marga Klompé) Heidi de Bruijn (Carintreggeland) Annet Tramper (Zorgstroom) Aad de Jonge (Inovum) Irene Vriens (Koperhorst) Rita van Odenhoven (Zonnehuis Groep) Irene Dekker (WZG Samen) Guy Buch (Aafje) Huub Rommers (Noorderboog) Wouter van Soest (De Zorggroep) Henriette Bertels (Cardia) Yolande de Jong (Warmande) Paloa Peeters (Liemerye) Bart Magielse (Pro Senectute) Margriet Hommes (Zorggroep Groningen, bestuur ActiZ) Inge Steinbuch (manager ActiZ) Gerdienke Ubels (coördinator kwaliteit r ActiZ) Marie-Josee Smits (extern adviseur ActiZ) De bijeenkomst op 7 september van het Platform was gewijd aan drie onderdelen: 1. Stand van zaken van een aantal ontwikkelopdrachten, ophalen input: a. Selectie instrumenten cliëntervaringen/oordelen b. Contextgebonden normen Personeelssamenstelling c. Indicatoren Basisveiligheid 2. Discussie over (Handreiking) Kwaliteitsvenster: doel en mogelijkheden 3. Verkenning ontwikkelopdracht zichtbaar maken lerend vermogen (ActiZ trekker) Alle onderwerpen werden geïntroduceerd met een korte PowerPointpresentatie. Deze wordt met dit verslag meegezonden. Daarnaast kwamen ook enkele meer algemene onderwerpen aan de orde. In dit verslag is per onderwerp gebundeld welke opmerkingen gemaakt zijn, als input voor het bestuur en het bureau van ActiZ, en om in te brengen in de verschillende externe overleggen. Deze tekstgedeelten zijn in vet weergegeven. 1
1. Stand van zaken ontwikkelopdrachten 1a. Selectie van instrumenten voor cliëntervaringen / oordelen / tevredenheid De NPS is één van de geselecteerde instrumenten. De uitvraag op Zorgkaart Nederland wordt ook vaak NPS genoemd, maar is dat niet. Zorgkantoren berekenen de NPS anders dan bijvoorbeeld in de Benchmark van ActiZ. o Belangrijk is om goed te communiceren over deze verschillen en met betrokkenen in gesprek te gaan hierover. Liefst komen tot één aanpak en berekening. We constateren dat er telkens weer sprake is van vermenging van doelen, zoals: keuzeinformatie voor cliënten, verbeterinformatie voor zorgorganisaties, verantwoording van zorg aan externe partijen als zorgkantoor en IGZ. Wat de meest geschikte informatie is voor verbeteren is soms zelfs niet eens geschikt voor de bestuurder laat staan voor het zorgkantoor. Dát je leert is belangrijk. De uitkomsten daarvan hoeven niet opgetild naar het verantwoordingsniveau. o De redenering over vermenging van doelen steeds weer voor het voetlicht brengen. Mooi dat instrumenten uit de praktijk zijn meegenomen. Bij de selectie van instrumenten is het belangrijk dat: o Zo veel mogelijk instrumenten meegenomen worden, zodat gekozen kan worden voor iets dat past bij de organisatie (visie, ontwikkelfase). o Aandacht is voor de kwaliteit van het instrument. Het instrument moet wel echt iets over oordelen en ervaringen van cliënten zeggen. o De stabiliteit van het instrument. Als je er in investeert is het belangrijk dat het instrument de komende jaren gebruikt kan worden. 1b. Contextgebonden normen personeelssamenstelling Bij deze ontwikkelopdracht is het belangrijk: o Blijven kijken vanuit de behoefte van cliënten en de visie van de organisatie. Zo moet er ruimte zijn voor medewerkers van niveau 2, omdat die een belangrijke bijdrage leveren aan welzijn. Dat dit ook een arbeidsmarktprobleem oplost is mooi meegenomen maar van secundair belang. De IGZ heeft gekeken naar het aantal organisaties dat de informatie over de personeelssamenstelling in juli gepubliceerd heeft. De meest leden van ActiZ hebben dat wel gedaan. Niet iedereen. o De vraag is hoe de onderzoekers gekeken hebben: Sommige organisatie hebben hierover geen apart document op hun website geplaatst, maar het opgenomen in een visie- of beleidsdocument. Wellicht is deze informatie misschien wel niet gevonden. o Blijven opletten wat er met die informatie gebeurt. Is niet bedoeld om met elkaar te vergelijken. 1c. Indicatoren Basisveiligheid Input vanuit ActiZ in te brengen in de pilot (dit najaar): o Denk aan administratieve last. Met name bij resultaatindicatoren. Die zouden bij voorkeur met een druk op de knop uit het dossier gehaald moeten kunnen worden. Maar de administratieve last lijkt in de voorliggende set niet heel hoog. o Blij met de omzetting van ziekenhuisopname naar advanced care planning. Wel is dit lastig vast te stellen daar waar geen specialist ouderen geneeskunde betrokken is maar een huisarts. o De indicatoren voor medicatie zijn mooi. o De indicator decubitus lijkt van een andere orde en niet bedoeld om van te leren. 2
o De eerste indicator t.a.v. vrijheidsbeperking is oud denken en schaart middelen om juist de vrijheid van cliënten te bevorderen onder vrijheidsbeperking. Die indicator zou best weg kunnen. De andere twee zijn prima. Belangrijk is om straks ook aan te sluiten bij de wet Dwang en drang. o Mooi dat er ruimte is om kwalitatieve informatie in te voeren. Benieuwd wat daaruit komt en mee gedaan kan worden. o In de pilot worden de indicatoren uitgeprobeerd. Daarom is het mooi dat er zowel proces, structuur als resultaat indicatoren meegenomen worden. Welke zijn bruikbaar voor verbeteren? Wat de platformleden het bestuur / bureau van ActiZ meegeven: o Belangrijk is dat organisaties de tijd krijgen om indicatoren in te bouwen in hun systemen. Dat kan niet als de indicatoren op 1 januari 2018 klaar zijn en vanaf dat moment ook gemeten moet worden. Is het ook mogelijk om later te starten met meten of te meten bij een steekproef? o Als het gaat om het aanleveren van informatie over verslagjaar 2017 dan gaat een sterke voorkeur uit naar dezelfde set als vorig jaar. o Er mag wel wat meer aandacht zijn voor het feit dat systeemveranderingen veel geld kosten. Iedere keer maar weer wat anders uitvragen, moet ingericht worden. Dat gaat of van tijd/geld voor cliënten. Algemene opmerkingen t.a.v. de ontwikkelopdrachten Er zit spanning in het kader tussen wat er moet en de ruimte om je eigen verantwoordelijkheid te nemen / je eigen ding te doen. Belangrijk is dat: o Systeempartijen die ruimte misschien wel willen geven, maar het toch niet doen. o De ruimte die het kwaliteitskader biedt zelf goed vasthouden (leden, bureau). o ActiZ erbij blijft als ergens normen gemaakt worden. Daarop bestuurlijk proberen zo veel mogelijk de regie te pakken. T.a.v. de extra middelen. De politiek gaat hier boven op zitten. Aantoonbaar en waarneembaar moet zijn wat het geld voor cliënten heeft opgeleverd. o Als het gaat om het zichtbaar maken van kwaliteit zijn belangrijke pijlers: cliënttevredenheid, basisveiligheid/ basis op orde en 24 uur beschikbaarheid; verder zou je het aan organisaties zelf moeten overlaten. o Het kwaliteitsverslag is een belangrijk instrument op te laten zien wat met de extra middelen is gedaan. o Kwaliteitsvensters zouden eventueel een rol kunnen spelen, om de regie te pakken op hoe we als sector kwaliteit transparant maken. De mate waarin gestandaardiseerd zou moeten worden is dan de grote vraag. Zie hierna. 3
2. Handreiking kwaliteitsvensters Een kwaliteitsvenster kan een mooie manier zijn om kwaliteit transparant te maken voor cliënten. Zij kunnen dan gemakkelijker zicht krijgen op verschillen tussen organisaties, omdat duidelijk is waar welke informatie te vinden is. De informatie is herkenbaar voor hen. Bijkomend voordeel is, dat een kwaliteitsvenster tevens kan dienen als kwaliteitsverslag. En het zou helemaal mooi zijn als dat door anderen (stakeholders) ook als zodanig wordt gezien en erkend, en er geen andere eisen worden gesteld. Werken met kwaliteitsvensters zou ook een manier kunnen zijn om zelf als branche de regie te pakken op het transparant maken van kwaliteit in de sector. Bijvoorbeeld om te laten zien dat er serieus wordt omgegaan met de extra middelen ten behoeve van de kwaliteit van zorg aan cliënten. Over de vraag of je dat moet willen en de mate van standaardisatie die dat vraagt, zijn de meningen verdeeld. Wanneer pak je de regie op kwaliteit in de branche? Als je voor dezelfde thema s binnen het kwaliteitsvenster kiest? Of moet er meer gestandaardiseerd worden? Ook is het de vraag of alle leden van ActiZ dan mee zouden moeten doen of kan ook een kleiner aantal leden impact kan hebben. o Om over deze vragen de discussie te kunnen voeren, zullen er verschillende scenario s worden uitgewerkt (variërend van weinig tot sterke standaardisering). o Optie is ook om te starten met een pilot, waarin een aantal organisaties gezamenlijk een bruikbaar kwaliteitsvenster door-ontwikkelen dat eventueel geschikt is voor de branche. o Andere optie is om eerst de eerste ronde kwaliteitsverslagen af te wachten en dan te bekijken of kwaliteitsvensters een goede manier zijn om kwaliteitsinformatie te ontsluiten en hoe dan. Nadeel is de timing die dit met zich meebrengt (medio 2018). o Belangrijk is te blijven benadrukken dat een kwaliteitsvenster uitdrukkelijk niet bedoeld om te benchmarken. Het gaat niet om vergelijkbaarheid, maar om herkenbaarheid van kwaliteitsinformatie. o ActiZ en een aantal leden die met kwaliteitsvensters aan de slag zijn, werden na de presentatie op de ALV gevraagd om meer informatie over het maken van een kwaliteitsvenster. Daarom wordt de handreiking die nu voorligt ter beschikking gesteld aan leden van ActiZ. Maar het moet wel heel helder zijn, dat het een HANDREIKING is geen verplichte standaard voor ActiZ leden. 3. Verkennen Methode om lerend vermogen zichtbaar te maken Wat is lerend vermogen? En hoe maak je dat zichtbaar? ActiZ is trekker van de ontwikkelopdracht in het kwaliteitskader om een methode te ontwikkelen die ook bruikbaar is voor toezicht door de IGZ. Het platform onderschrijft het belang van (zicht hebben op) leren vermogen. Aandachtspunten hierbi : o Blijkbaar worden zorgorganisaties niet vertrouwd, dat het nodig is om een dergelijke methode te ontwikkelen. Belangrijk is om dat vertrouwen wel te krijgen. o Wel goed vasthouden dat het in het kwaliteitskader gaat om een methode voor toezicht op lerend vermogen. o Maak het niet te ingewikkeld. Zou je bijvoorbeeld niet kunnen zeggen: we laten zien of we goede zorg bieden aan de hand van indicatoren; en we hebben een gecertificeerd kwaliteitssysteem (waarin de pdca cyclus is geborgd), en daarmee laten we ons lerend vermogen zien? Of is dat toch te weinig? Ook willen we niet weer toe naar een gecertificeerd kwaliteitssysteem. 4
o Een aantal bestuurders meldt zich aan om over deze ontwikkelopdracht mee te denken. In de aanpak is in een aantal focusgroepen voorzien, o.a. met bestuurders. Daarvoor zullen zij in ieder geval gevraagd worden. Volgende bijeenkomst platform kwaliteit Wordt gepland eind oktober Agendapunten zouden kunnen zijn: lerende netwerken en lerende vereniging. Evaluatie Prettige en informatieve bijeenkomst, met veel ruimte voor het gesprek. Fijn om zo met elkaar van gedachten te wisselen en informatie, ideeën en ervaringen te delen. 5