Bijlage Pension en Investment Beliefs Stichting Pensioenfonds Autoriteit Financiële Markten Teneinde voor alle stakeholders van het pensioenfonds AFM duidelijkheid te verschaffen over de wijze waarop het bestuur van het fonds invulling geeft aan zijn verantwoordelijkheid met betrekking tot het vermogen van het pensioenfonds en voor zichzelf een kader te scheppen waarbinnen op consistente wijze besluiten kunnen worden genomen over het beheer van het pensioenvermogen, heeft het bestuur een aantal uitgangspunten en overtuigingen geformuleerd dat hieronder is samengevat onder de term Pension en Investment Beliefs. Deze Pension en Investment Beliefs zijn in principe voor de lange termijn vastgesteld en dus niet onderhevig aan schokken op de financiële markten, tenzij daarvan vast zou komen te staan dat deze schokken ook langjarig gaan doorwerken op het gehanteerde uitgangspunt of de gehanteerde overtuiging. De onderstaande uitgangspunten en overtuigingen hebben achtereenvolgens betrekking op: 1. De context en ambitie van het pensioenfonds; 2. De financiële markten; 3. De beleggingsinfrastructuur van het fonds; 4. De invulling van de beleggingsportefeuille. Ad 1) De context en ambitie van het pensioenfonds Het pensioenfonds AFM bevindt zich in een bijzondere positie als uitvoerder van het AFM- pensioen. De AFM houdt immers toezicht op de Nederlandse kapitaalmarkt, financiële ondernemingen en pensioenuitvoerders. Dit brengt met zich mee dat het beleid en de resultaten van het fonds nadrukkelijker (door de media) gevolgd zullen kunnen worden. De reputationele risico s voor de AFM en haar pensioenfonds vereisen extra zorgvuldigheid van het pensioenfondsbestuur. De AFM is een relatief jonge organisatie. De organisatie bestaat in de huidige vorm pas sinds 2002. Dit heeft zijn weerslag in het deelnemersbestand en het karakter van het pensioenfonds. Gesproken kan worden van een relatief jong fonds. Mede als gevolg van de korte historie maar ook door het gehanteerde personeelsbeleid, groeit het fonds naar verwachting toe naar een bestand met relatief veel gewezen deelnemers in een jong cohort. In de pensioenregeling van de AFM is een streven naar een waardevaste pensioenaanspraak opgenomen. Voor de actieven per 31 december 2015 wordt tot uiterlijk 2025 de indexatie (maximaal 1,5%) van de pensioenen gefinancierd door een additionele premie; voor overige actieven en de niet-actieven moet deze, waar mogelijk, worden betaald uit het vermogen van het fonds. Voor de actieven kan de financiering van de indexatie ook plaatsvinden uit het saldo van het premie- en indexatiedepot. In de afspraken met de werkgever is een verplichting tot bijstorting door de werkgever in geval van een dekkingstekort uitgesloten. PF AFM/Bijlage 2 bij ABTN juni 2016 - Beleggingsplan 2016 1 van 7
Het pensioenfonds AFM is opgericht als uitvloeisel van een uitvoeringssituatie waarin deelnemers zich niet langer verzekerd voelden van een goed gefinancierde pensioenaanspraak. De uitvoering van de regeling door het nieuwe fonds zou dit gevoel in de tijd weg moeten nemen. Alhoewel het fonds is opgezet met een structuur en kwaliteit die op de lange termijn is gericht, zijn de werkgever en het fondsbestuur overeengekomen om op enig moment in de toekomst toe te werken naar een pensioenuitvoering met meer schaalgrootte en -voordelen. Met oog op deze contextbeschrijving heeft het bestuur de navolgende uitgangspunten als leidraad voor zichzelf gedefinieerd: Een stabiele en voorspelbare ontwikkeling van de balans van het fonds wordt van het grootste belang geacht voor de komende jaren Dit houdt o.m. in dat de kans op een dekkingstekort in de komende 5-10 jaar zoveel mogelijk wordt beperkt (kans kleiner dan 2,5%) Met oog op de gemaakte afspraken met de werkgever moet het bestuur in zijn risicohouding rekening houden met een beperkt aantal sturingsinstrumenten in het geval van een dekkingstekort. Tegelijkertijd dient als uitvloeisel van het bestand (jong met relatief veel slapers) wel voldoende risico te worden genomen om de reële ambitie op langere termijn te kunnen waarmaken Het fonds dient, als uitvloeisel van het herstelplan, in 2025 op een beleidsdekkingsgraad van 119,6 uit te komen (kans groter dan 90%). Om goed invulling te kunnen geven aan de afweging tussen het beperken van het neerwaarts risico en het kunnen realiseren van voldoende herstel, formuleert het fonds vooraf een dynamisch risicobeleid dat bij verschillende beleidsdekkingsgraadniveaus (95-100 - 110-130 -140) de risicobereidheid definieert. Het fonds betracht een grote mate van transparantie naar zijn stakeholders. Zowel ten aanzien van het te voeren en gevoerde beleid alsook ten aanzien van de resultaten. Het fonds zal in voorkomende gevallen een kortingsbeleid naar evenredigheid hanteren. Ad 2) De financiële markten In het algemeen is het bestuur van mening dat in de huidige wereld informatie steeds beter beschikbaar is en daardoor sneller door de financiële markten verwerkt kan worden. Dat wil echter nog niet zeggen dat de prijsvorming op alle financiële markten en voor alle vermogenstitels altijd efficiënt is. Bij het doen van transacties zal de vraag of de structuur van of het sentiment op de markt een belemmering vormt voor de koersvorming derhalve altijd gesteld moeten worden. De visie van het bestuur op de efficiëntie van de diverse financiële markten is mede van invloed op de keuze tussen actief beheer en passief beheer. Het bestuur heeft in de basis een voorkeur voor passief beleggen. Dit neemt niet weg dat er marktsituaties of asset classes zijn waar actief beheer aantoonbaar toegevoegde waarde heeft. In die gevallen zal voor een actieve beheervariant gekozen kunnen worden. PF AFM/Bijlage 2 bij ABTN juni 2016 - Beleggingsplan 2016 2 van 7
Het bestuur gaat ervan uit dat prijsvorming van transparante beleggingscategorieën zodanig is dat een hoger risico (in termen van onzekerheid over de te verwachten uitkomst) op langere termijn tot een hoger resultaat zal leiden. Dit wil overigens niet zeggen dat in alle tijdvakken een hoger risico ook daadwerkelijk wordt beloond. Bij het toevoegen of verwijderen van een beleggingscategorie zal het bestuur derhalve altijd de vraag moeten stellen of de verwachting dat een hoger risico ook daadwerkelijk wordt beloond, reëel is. De liquiditeit op de financiële markten is met de voortschrijding van de techniek en de betere toegankelijkheid voor diverse soorten beleggers in de tijd enorm toegenomen. De financiële crisis heeft echter ook geleerd dat ook de meest liquide beleggingsinstrumenten in perioden van grote stress ook illiquide kunnen worden. Het bestuur is van mening dat heel bewust moet worden omgegaan met de liquiditeit van zijn portefeuille. Bij het karakter van het pensioenfonds past wel dat een deel van de portefeuille niet op korte termijn liquide hoeft te zijn. Tegenover dit gebrek aan liquiditeit moet overigens wel een hoger verwacht rendement staan dat een bijdrage kan leveren aan de rendementsdoelstelling van het fonds. Gegeven de onvoorspelbaarheid van tal van variabelen zowel op korte als op lange termijn, is het bestuur van mening dat het aanbrengen van spreiding in de portefeuille (zowel tussen als binnen beleggingscategorieën) een bijdrage levert aan de risicoreductie zonder dat het lange termijn rendement wordt aangetast. Gegeven de omvang van het fonds zal het bestuur met oog op diversificatie vaak beleggingsfondsen en/of gepoolde structuren in de portefeuille opnemen. De valutamarkten zijn wellicht nog meer dan andere markten op korte termijn onvoorspelbaar. Het bestuur ziet het hebben van valuta-exposures als uitvloeisel van haar beleggingsbeleid. Daar waar het van belang wordt geacht dat de voorspelbaarheid van de uitkomst groot is (bijvoorbeeld in de matchingportefeuille van het fonds) wil het de invloed van valutaexposure beperken door de keuze van de vermogenstitels of afdekking van het valutarisico. Daar waar de keuze wordt gemaakt om via vermogenstitels op lange termijn te profiteren van internationale economische ontwikkelingen wordt de resulterende valutaexposure niet direct als ongewenst ervaren. Mede onder druk van wet- en regelgeving is niet alleen de transparantie op de financiële markten toegenomen maar ook de transparantie bij fonds- en productaanbieders. Deze transparantie wordt door het bestuur zeer belangrijk gevonden voor het kunnen maken van de juiste beleggingsbeslissingen en het kunnen voeren van een goed en consistent risicobeleid. Transparantie van de aanbieders is voor het bestuur dan ook een noodzakelijke voorwaarde voor opname in de portefeuille. Daar waar de transparantie er niet is of niet voldoende leidt tot het kunnen begrijpen van de propositie, zal het bestuur niet in het betreffende instrument investeren. Het bestuur ziet derivaten als belangrijke instrumenten in de financiële markten om risico te reguleren. Specifiek bij pensioenfondsen kunnen derivaten worden ingezet om op efficiënte wijze invulling te geven aan het op langere termijn gewenste risicoprofiel van het fonds. Het fonds zal derivaten niet inzetten om op korte-termijnbewegingen in de markt in te spelen en is zeer terughoudend in het schrijven van opties. Ook voor derivaten(-structuren) geldt dat deze transparant moeten zijn om de verbonden risico s goed in te kunnen schatten. PF AFM/Bijlage 2 bij ABTN juni 2016 - Beleggingsplan 2016 3 van 7
Het bestuur ziet in de huidige tijd dat de financiële markten zich niet meer uitsluitend richten naar de voorspelbaarheid van de uit de modellen voortkomende kasstromen maar tevens naar de maatschappelijke rol van de betreffende organisaties. Het bestuur verwacht ook een correlatie tussen het maatschappelijke verantwoord gedrag van de uitgever van financiële titels en het op langere termijn daaruit voortkomende rendement. Hiernaast voelt het bestuur het ook als zijn verantwoordelijkheid om daar waar het fonds door zijn beleggingsgedrag het maatschappelijk functioneren van organisaties positief kan beïnvloeden, die invloed ook uit te oefenen. Het hanteren van de uitgangspunten van UNPRI maakt dan ook een onlosmakelijk deel uit van het beleggingsbeleid van het fonds. Ad 3) De beleggingsinfrastructuur van het fonds De verantwoordelijkheid voor het balansmanagement, het vermogensbeheer en het risicomanagement ligt bij het bestuur. In de samenstelling van het bestuur wordt rekening gehouden met de benodigde competenties om deze verantwoordelijkheid goed vorm te geven. Pensioenfonds AFM is een fonds van beperkte omvang en heeft met oog op kwaliteit en continuïteit van de activiteiten gekozen voor een organisatie waarin veel activiteiten worden uitbesteed. Als bestuurders van het pensioenfonds van de gedragstoezichthouder op de financiële (en in dit kader in het bijzonder op de effecten)markten, hebben de bestuurders die tevens in dienst zijn van de AFM de plicht om elke schijn van belangenverstrengeling of elk vermoeden van misbruik van voorinformatie te voorkomen. Mede om die reden kiest het fonds voor een vorm van beleggingsdienstverlening waarbij het bestuur afstand houdt tot tactische beleggingskeuzes, maar wel ervoor zorg draagt in voldoende mate in control te zijn. Om tot een efficiënte, effectieve en hoogwaardige beleggingsinfrastructuur te komen laat het fonds zich ondersteunen door een fiduciair beheerder. De fiduciair beheerder zit naast het bestuur en adviseert het fonds over het strategisch beleggingsbeleid, de opstelling van het beleggingsjaarplan, portefeuilleconstructie, het risicomanagement op portefeuilleniveau en tactische aanpassingen in de portefeuille. De fiduciair beheerder ontvangt hiervoor een fee. Naar keuze van het bestuur kan dit een vaste fee zijn of een combinatie van een vaste fee en een performance fee. In het geval van een performance fee dient deze wel gericht te zijn op de lange termijn realisatie van de doelstellingen van het fonds. Een performance fee uitsluitend op basis het jaarbeleggingsresultaat van de portefeuille is uitgesloten. De fiduciair beheerder zal de vermogensbeheerders selecteren voor het samenstellen van de tactische beleggingsportefeuille. Het bestuur heeft in het contract met de fiduciair beheerder een aantal randvoorwaarden geformuleerd waaraan de geselecteerde vermogensbeheerders moeten voldoen. Het bestuur zal geen invloed uitoefenen op de beleggingstransacties in individuele instellingen die vermogensbeheerders verrichten. De onafhankelijke controle op de uitvoering van het strategische beleggings- en risicomanagementbeleid en het voeren van de financiële administratie van de beleggingsportefeuille is uitbesteed aan de custodian. PF AFM/Bijlage 2 bij ABTN juni 2016 - Beleggingsplan 2016 4 van 7
Belangrijk voor het in control kunnen zijn van de vermogensbeheeractiviteiten zijn de periodieke rapportages van de fiduciair beheerder en de custodian. Op maandbasis worden deze rapportages bekeken en besproken in het bestuur. Het fonds zal in de samenstelling van het bestuur en de taakverdeling tussen bestuursleden zorgen voor voldoende tegenwicht van het bestuur t.o.v. de fiduciair beheerder, en van bestuursleden met de primaire taak voor het vermogensbeheer en balansmanagement t.o.v. de overige bestuursleden. Ten minste op kwartaalbasis wordt besproken of er reden is om aanpassingen te maken in de beleggingsportefeuille. Op jaarbasis wordt een beleggingsplan vastgesteld waarin, rekening houdend met de economische omstandigheden en de fondssituatie doelstellingen worden vastgesteld en, mede op basis van die doelstellingen, het beleggings- en risicomanagementbeleid voor het jaar nader worden ingevuld. Met de fiduciair beheerder en de custodian is een uitbestedingsovereenkomst en een SLA afgesloten waarin de aard en kwaliteit van de dienstverlening is vastgelegd. Het bestuur houdt toezicht op de naleving van de overeenkomsten en de SLA s. Evaluatie van de verschillende onderdelen van de vermogensbeheerinfrastructuur door het bestuur vindt ten minste een maal per jaar plaats op basis van de afspraken in de overeenkomsten en de SLA s. Ten minste eens in de drie jaar wordt de fiduciair beheerder door een onafhankelijke partij geëvalueerd. Ad 4) De invulling van de beleggingsportefeuille Het bestuur streeft in de invulling van de beleggingsportefeuille zoveel mogelijk naar eenvoud en transparantie. Hiernaast tracht het pensioenfonds het fee budget zo laag mogelijk te houden. Om goed en consistent invulling te kunnen geven aan het beleid t.a.v. het renterisico wordt de beleggingsportefeuille onderverdeeld in een matchingportefeuille en een rendementsportefeuille. In de matchingportefeuille worden alleen hoogwaardige staats- en bedrijfsobligaties en rentederivaten(structuren) opgenomen en wordt het eventueel aanwezige valutarisico gehedged. In de rendementsportefeuille worden alle overig toegestane beleggingsinstrumenten opgenomen. PF AFM/Bijlage 2 bij ABTN juni 2016 - Beleggingsplan 2016 5 van 7
Rekening houdend met de fondskarakteristieken, de visie en de beleggingsinfrastructuur van het fonds hanteert het fonds in de portefeuillesamenstelling een aantal richtlijnen: Portefeuillestructuur Aanvaardbare asset classes Matchingportefeuille en Returnportefeuille Staatsobligaties EUR Staatsobligaties Developed Markets (non EUR) EMD Bedrijfsobligaties EUR Bedrijfsobligaties (non EUR) High Yield bonds Aandelen ontwikkelde markten Aandelen opkomende markten Onroerend Goed Liquiditeiten Vereenvoudigt uitvoering en monitoring van het renteafdekkingsbeleid Valuta gehedged Beperkt Mits Investment grade Mits Investment grade Beperkt Alleen genoteerd Deposito s en spaarrekeningen alsmede goed gestructureerde money market funds Uitgesloten Asset Classes Commodities Vanwege structuur markt Infrastructuur Vanwege liquiditeit Private Equity Vanwege liquiditeit Private Debt Vanwege liquiditeit Actief/passief Passief tenzij. Alleen actief als toegevoegde waarde van actief onderbouwd kan worden Afdekking renterisico Fysiek (bonds) PF AFM/Bijlage 2 bij ABTN juni 2016 - Beleggingsplan 2016 6 van 7
Duurzaamheid Liquiditeit SWAPS SWAPTIONS Integraal onderdeel van het beleggingsbeleid. Onderschrijving van de UNPRI principes. Actief duurzaamheidbeleid via engagement door de vermogensbeheerders. Tenminste 80% van de portefeuille op dagbasis liquide onder normale marktomstandigheden. Maximaal 10% van de portefeuille mag een liquiditeit hebben van meer dan 6 maanden (mits niet meer dan 12 maanden) Mits positie qua omvang passend binnen de liquiditeitsplanning van het fonds (rekening houdend met gedefinieerde rentescenario s). Mits met aanvaardbare tegenpartijen (tenminste A) en via structuren die van het fonds geen eigen collateral management Bij uitzondering en mits passend in de lange termijn strategie PF AFM/Bijlage 2 bij ABTN juni 2016 - Beleggingsplan 2016 7 van 7