werknemer
Beste werkende Mantelzorger in Arnhem, Het combineren van intensieve zorg voor familieleden of vrienden met een baan kan een behoorlijke puzzel zijn. Daar willen wij u graag bij ondersteunen. De informatie in dit pakket zal u hierbij zeker van pas komen. We hopen dat het u inspireert. Vindt u het prettig om uw situatie te bespreken? Dan kunt u een afspraak maken met de mantelzorgconsulentes van Mantelzorg & Vrijwillige Thuishulp Arnhem (MVT Arnhem): Eline Janssen (e.janssen@mvtarnhem.nl) of Marlies Braam (m.braam@mvtarnhem.nl) : 026 327 0174 Heel veel succes met het uitpuzzelen van uw balans in zorg & werk. Hartelijke groeten, Maddy Kloet Projectleider Mantelzorg & Werk MVT Arnhem m.kloet@mvtarnhem.nl / 026 327 1830
5 VALKUILEN, 5 TIPS VOOR WERKNEMERS OVER WERK EN MANTELZORG Uit onderzoek van Werk & Mantelzorg blijkt dat 45% van de werkende mantelzorgers een hoge drempel ervaart om de taakcombinatie bespreekbaar te maken. 5 VALKUILEN EN TIPS VALKUIL 1 Ik houd werk en privé liever gescheiden Dit is goed mogelijk. Maar wat als de privésituatie (negatieve) invloed heeft op het werk? Als de leidinggevende en collega s weten van de thuissituatie, is er vaak meer begrip en flexibiliteit. TIP Wacht niet tot de combinatie werk en zorg je teveel is. Maak de situatie op tijd bekend en bespreekbaar en zoek samen met je leidinggevende naar oplossingen. VALKUIL 2 VALKUIL 3 VALKUIL 4 Mijn collega s staan al onder druk, ik wil hen niet nog meer belasten Als team doe je het werk met elkaar en ben je er voor elkaar. Uit onderzoek van Werk & Mantelzorg blijkt dat 39% van de mantelzorgers denkt dat collega s werk niet kunnen of willen overnemen versus 92% van de collega s die zegt dit wel te kunnen en te willen. Probeer dus niet teveel in te vullen voor anderen, maar ga het gesprek aan. Ik kan zowel mijn werk als mijn zorgtaken het beste zelf doen Mantelzorgtaken komen vaak bovenop alle andere activiteiten zoals werk, gezinsleven, sociale contacten, hobby s etc. Voor je het weet is de ruimte in je agenda opgeslokt en blijft er weinig tot geen tijd voor jezelf. Daarbij komt dat nee zeggen en grenzen bepalen niet altijd meevalt. Toch zijn dit belangrijke voorwaarden om de zorgtaken vol te kunnen houden. Ik maak het wel bespreekbaar als ik het echt niet meer aankan Dit is de grootste valkuil van mantelzorgers. Als je wacht tot je zwaar- of overbelast bent, duurt het vaak een hele tijd voor je je weer fit voelt. Of je bent te laat. De stap van overbelast naar een burn-out is klein. Ook je collega s en leidinggevende zien je liever fit op de werkvloer, dan ziek thuis. TIP Maak het bespreekbaar. Er is vaak meer mogelijk dan je denkt. TIP Zorg dat iemand anders de zorgtaken af en toe over kan nemen. Doe de dingen die jij leuk vindt en waar jij energie van krijgt. Dat is beter voor jou en voor de persoon voor wie je zorgt. TIP Maak zorgtaken op tijd bespreekbaar. Als je een disbalans ervaart tussen werk en zorg, trek aan de bel! VALKUIL 5 Als ze weten dat ik mantelzorger ben, heeft dat negatieve gevolgen Een begrijpelijke angst in tijden van economische onzekerheid. Maar werkgevers en leidinggevenden waarderen werknemers die openheid en verantwoordelijkheid tonen en belonen loyaliteit. Mantelzorgtaken geven je ook ervaring en expertise die anderen niet hebben. Benoem en benut die voor de toekomst. TIP Kom zelf met ideeën en toon je betrokkenheid en inzet voor een goede oplossing voor beide partijen. Meer weten? Kijk ook eens op www.mantelzorgpower.nl en www.mezzo.nl voor praktische informatie, inspiratie en ondersteuning.
Verlofregelingen voor mantelzorgers Als werkende mantelzorger kunt u gebruikmaken van verschillende verlofregelingen. Elke werknemer heeft hier recht op, omdat het wettelijke regelingen zijn. Wel kunnen er in uw cao afwijkende afspraken of voorwaarden staan. Informeer hiernaar bij uw werkgever. De wettelijke regelingen zijn: Calamiteitenverlof Dit verlof kunt u opnemen als u onverwachts direct vrij moet zijn. Bijvoorbeeld als uw kind plotseling ziek wordt of als een familielid overlijdt. Het verlof duurt zo lang als nodig is om de eerste zaken te regelen. Soms is dat een paar uur, soms enkele dagen. U kunt het verlof opnemen na overleg met uw werkgever. Uw werkgever moet het verlof doorbetalen, tenzij dit in uw cao anders is bepaald. Kortdurend zorgverlof Kortdurend zorgverlof kunt u opnemen voor de zorg voor een ziek kind of een zieke partner of anderen in uw sociale omgeving. Dit verlof mag in totaal maximaal twee keer het aantal uren duren dat u werkt. In één keer of in meerdere delen. U kunt het verlof opnemen na overleg met uw werkgever. Uw werkgever kan het verlof alleen weigeren als uw organisatie hierdoor in ernstige problemen zou komen. Uw salaris wordt tijdens het verlof voor 70% doorbetaald. Langdurend zorgverlof Langdurend zorgverlof kunt u opnemen als u voor langere tijd moet zorgen voor een ziek kind, partner, ouder of iemand anders in uw sociale omgeving. Per jaar mag u twaalf weken lang zorgverlof opnemen voor maximaal de helft van het aantal uren dat u werkt. U blijft dus een aantal uren per week werken. In overleg met uw werkgever kunt u de verlofuren ook anders spreiden, maar u moet ze wel binnen achttien weken opnemen. U ontvangt geen salaris voor de uren dat u langdurend zorgverlof opneemt; de uren dat u blijft werken, krijgt u wel doorbetaald. Het kan zijn dat in uw organisatie geregeld is, dat u uw vakantiedagen kunt gebruiken om het zorgverlof te compenseren. In dat geval krijgt u op die vakantiedagen uw salaris wel doorbetaald.
Goed om te weten: In uw cao of via de OR of de personeelsvertegenwoordiging kunnen afwijkende afspraken zijn gemaakt over verlofregelingen. In dat geval gelden die afspraken. Informeer hiernaar bij uw werkgever. Kortdurend en langdurend zorgverlof kunnen gevolgen hebben voor de hoogte van eventuele toeslagen die u van de Belastingdienst ontvangt, zoals zorgtoeslag, huurtoeslag of kindertoeslag. In de periode dat u zorgverlof hebt, bouwt u vakantiedagen op. Aanpassing werktijden en arbeidsduur Is het lastig voor u om werk en zorg te combineren? Dan kan het soms helpen om uw werktijden aan te passen of minder uren te gaan werken. Welke wettelijke mogelijkheden zijn daarvoor? Flexibel werken De Wet Flexibel Werken regelt de mogelijkheid voor werknemers om thuis of op gunstige tijden te werken. En ook aanpassing van de arbeidsduur. De wet geeft u echter niet het absolute recht op flexibel werken. Maar biedt het recht om dit aan te vragen. De wet is niet van toepassing op bedrijven met minder dan tien werknemers. Hoe vraagt u het aan? Ga in gesprek met uw werkgever of leidinggevende en vertel over uw situatie. Bekijk samen welke mogelijkheden er zijn om werk en zorg op een prettige manier te combineren. Maak uw situatie ook bespreekbaar bij uw collega's. Als zij ervan weten, zullen zij meer begrip hebben. Aandachtspunt Aanvragen voor zorgverlof en/of flexibel werken moeten altijd schriftelijk worden gedaan, voorafgaand aan de gewenste ingangsdatum. Wanneer mag ik meer of minder uren werken? U mag in overleg met uw werkgever meer of minder uur per week gaan werken. Hiervoor moet u een schriftelijk verzoek doen. Uw werkgever moet een goede reden hebben om uw verzoek te weigeren. Om zo n verzoek te kunnen doen, moet u voldoen aan een aantal voorwaarden. U moet werken bij een bedrijf met minimaal 10 medewerkers. U moet minimaal een halfjaar in dienst zijn. U moet uw verzoek schriftelijk doen en uiterlijk 2 maanden voor de gewenste ingangsdatum. In uw verzoek moet staan: de gewenste ingangsdatum en het gewenst aantal werkuren per week. Uw werkgever moet uiterlijk 1 maand voor de ingangsdatum reageren op uw verzoek. Doet hij dit niet? Dan mag u gaan werken zoals in uw verzoek staat.
Redenen om verzoek te weigeren Uw werkgever kan uw verzoek weigeren (dit moet hij schriftelijk doen). Hij moet dan wel een goede reden hebben. Bijvoorbeeld: Er is niemand om uw werk over te nemen; Het geeft problemen met het werkrooster; Er is niet voldoende werk of geld; Er is geen ruimte in de personeelsformatie. Let op: als uw werkgever uw verzoek weigert, moet u 1 jaar wachten voordat u een nieuw verzoek mag doen. Zzp-er en mantelzorger Eén op de vijf zzp ers geeft mantelzorg. Misschien bent u juist een eigen bedrijf begonnen om werk en mantelzorg beter te kunnen combineren. Knelpunt tijdgebrek Iets meer dan de helft van de zzp ers die mantelzorg verleent, ervaart knelpunten bij de combinatie van werk en zorg. Het knelpunt is bijna altijd tijdgebrek. Het delen van mantelzorgtaken en vervangende mantelzorg kunnen oplossingen zijn. Financiële compensatie Ook kunt u kijken naar financiële compensatie van de verrichte zorgtaken. Als uw zorgvrager een pgb heeft en u geïndiceerde zorgtaken verricht, kan de zorgvrager u uitbetalen. Jullie moeten hiertoe een contract met elkaar afsluiten. Uitkering In overleg met uw adviseur werk kunt u misschien voor een bepaalde periode vrijstelling van de sollicitatieplicht krijgen. Om voor de ontheffing in aanmerking te komen moet u minimaal drie maanden twintig uur per week voor een ander zorgen. U kunt maximaal 6 maanden vrijstelling krijgen van uw sollicitatieplicht om een andere oplossing voor de mantelzorg te vinden. Is er sprake van een heel uitzonderlijke situatie? Dan kan de termijn steeds met 1 maand verlengd worden. Het UWV velt hierover een oordeel. Ook mensen met een bijstandsuitkering kunnen soms een vrijstelling van de sollicitatieplicht krijgen. Dit is een taak van de gemeente. Bron: Mezzo Bron: UWV
Gesprek Leidinggevende
In gesprek met uw leidinggevende Het is belangrijk om met uw leidinggevende in gesprek te gaan. Bereid dit gesprek goed voor en let hierbij op uw eigen, persoonlijke situatie: hoe is uw relatie met de werkgever, wat vindt de organisatie belangrijk en hoe is de sfeer? Neem deze specifieke elementen mee in uw voorbereiding. Voorbereiden gesprek Plan de afspraak met uw leidinggevende en zorg voldoende bespreektijd. Maak de oefeningen op deze site. Informeer u over maatwerkoplossingen. Informeer u over de wettelijke regelingen. Raadpleeg de CAO of andere regelingen (indien aanwezig). Zet uw mantelzorgsituatie en eventuele uitdagingen in de balans werk en zorg op papier. Beschrijf voor uzelf alvast enkele oplossingsrichtingen. Bedenk wat u wilt bereiken met het gesprek. De situatie kan zich voordoen dat u in het gesprek weinig begrip van uw leidinggevende verwacht of dat u het lastig vindt om in gesprek te gaan. U kunt het gesprek dan voorbespreken met een vertrouwenspersoon binnen uw bedrijf, een arbo-arts of bedrijfsmaatschappelijk werker, een mantelzorgmakelaar of een lokaal steunpunt mantelzorg. Natuurlijk kan iemand uit uw eigen omgeving u ook helpen bij de voorbereiding van het gesprek. Verplaats u in uw leidinggevende Het is belangrijk om u in uw leidinggevende te verplaatsen. Het gaat om een win-win situatie voor u én uw werkgever. Vragen die u zich kunt stellen: hoe denkt u dat hij tegenover uw ideeën staat? Welke belangen zouden bij hem een rol spelen? En wat kunt u doen, zodat het voor beiden een goede en werkbare situatie is en blijft? Het gesprek zelf Het zou fijn zijn als u oplossingen vindt die voor u, uw werkgever én uw collega s prettig zijn. Daarom is het belangrijk dat u met elkaar in gesprek gaat. Het is vaak een kwestie van goed naar elkaar luisteren en elkaar tegemoet komen. Neem initiatief, draag uw eigen ideeën/oplossingen positief aan. Blijf open in uw houding en gedrag. Benoem uw ideeën/oplossingen vanuit het perspectief van kansen. Verdiep u in de mogelijke financiële gevolgen. Benoem de win/win factoren. Vraag hoe uw leidinggevende denkt over uw ideeën/oplossingen. Luister naar eventuele adviezen en tips. Zoek samen naar een (alternatieve) oplossing. Blijf reëel en realistisch: wie doet welke investering in tijd en geld? Maak concrete afspraken: wanneer starten de gemaakte afspraken, geldt een proefperiode en wanneer is het volgende gesprek. Maak, als u dat fijn vindt en indien dat nodig is, een afspraak over hoe en wie de collega s (en klanten) inlicht.
Tips voor collegas
Collega s informeren Misschien wilt u liever niet dat uw collega s op de hoogte zijn van uw situatie. Juist door het te vertellen, hebben zij meer begrip als u een keer (plotseling) afwezig bent. Tijdens het gesprek met uw leidinggevende kunt u afspreken welke collega s u gaat informeren. En wie ze gaat informeren: u of uw leidinggevende. Dit kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld tijdens een overleg, één op één of per mail. U hoeft niet alles expliciet te vertellen, maar vertel wel in grote lijnen wat er speelt. Uw collega s hebben dan (extra) begrip en u komt sneller en beter tot een oplossing die werkbaar is voor iedereen. Tips voor collega's 1 op de 6 werknemers is mantelzorger. Misschien bent u zelf geen mantelzorger, maar de kans is groot dat uw collega wel langdurig en intensief voor een ander zorgt. Maar wie? Door erover te praten ontdekt u wie mantelzorger is en wat u kunt betekenen. Want veel mantelzorgers vinden de combinatie van werk en langdurige zorg zwaar. U kunt als collega helpen om het minder zwaar te maken. De onderstaande tips helpen u hierbij. 1. Bied een luisterend oor Veel mantelzorgers bespreken hun privé situatie niet op het werk omdat de zware zorg thuis vaak emotioneel beladen is. Maar een luisterend oor biedt de mantelzorger de mogelijkheid om zijn/haar verhaal te kunnen doen. En dat kan vaak al enorm opluchten. Zonder dat u meteen een oplossing aandraagt. 2. Erger u niet maar praat erover Als uw collega vaak afwezig is vanwege mantelzorgtaken en u heeft het gevoel dat u het werk moet overnemen, ergert u daar dan niet aan maar probeer het gesprek aan te gaan. Overleg bijvoorbeeld met je mantelzorgende collega hoe het werk door blijft gaan als deze plotseling weg moet. De mantelzorgende collega voelt zich waarschijnlijk schuldig en staat voor het blok; kiezen voor het werk of de zorg voor een hulpbehoevende vriend of familielid. Vaak willen werkende mantelzorgers hun collega's niet belasten met privé zaken, maar door er over te praten kunt u over en weer begrip krijgen voor elkaars situatie. Zet u de eerste stap door het onderwerp bespreekbaar te maken? 3. Zoek met leidinggevende naar een oplossing Stap samen naar uw leidinggevende als er knelpunten op het werk ontstaan: drie weten meer dan 1 of 2. Misschien wil de leidinggevende het in het hele team bespreken en is er gezamenlijk een oplossing te bedenken? 4. Bied aan bij te springen Als uw collega door mantelzorgtaken in de knel komt met werkzaamheden, biedt eens aan om bij te springen. Uw mantelzorgende collega zal er waarschijnlijk zelf niet om (durven) vragen. Daar tegenover staat dat uw collega graag behulpzaam zal zijn als u eens moeilijk komt te zitten. 5. Respecteer "nu even niet" Als uw mantelzorgende collega aangeeft er niet over te willen praten, respecteer dit dan en biedt een luisterend oor aan als uw collega er wel aan toe is