Blotlo RuÎlUt Op! alles tegen spotprijzen

CD Blotlo RuÎlUt Op! Set van drie CD's 'Stan & Ollie, Tekst & Muziek' Zie ook advertentie op achterkant omslag. (Meerdere sets voorradig) 20,- CD 'Our Relations' Beau Hunks en Metropole Orkest. De muziek van Leroy Shield. (2 exemplaren) 20,- Set van 2 CD's 'The Beau Hunks Play the Original Laurel & Hardy Music' Deel I en 2. (2 exemplaren) 29,- 'Songs of the Desert' The Avalon Boys Zie de 'Marktberichten' in dit nummer) (enkele exemplaren) 19,- 'We are the Sons ofthe Desert' Conventiekoor met Orkest Max Tak. Extra: L&H-potpourri van het Dam Tootin' straatorgel. Opbrengst ten bate van het Statue Appeal for UJverston. (meerdere exemplaren in voorraad) 10,- DVD 'Be Big' 'Laughing Gravy' 'Les Carottiers' en 'Los Calaveras' Engels, Frans en Spaans gesproken met Nederlandse titels. (twee exemplaren) 25,- 'Sons of the Desert' De beroemde film, zowel het origineel als de in ingekleurde versie, met 'We Faw Down' Nederlandse titels. (Eén exemplaar) 25,- Boekje The Life and Times of Laurel & Hardy' door Amy Dempsey Formaat 8,5 x II cm. Handzaam biografietje met fotoo~es. 6,- Truien Het wordt weer winter! Nog 3 truien voorradig in de maten Large, Small en Middle. Ollie voor en Stan achter (zie afbeeldingen). 100% acryl, in de wasmachine op 30 graden fijnwasde truien kunnen in de centrifuge, NIET in de droogtrommel! 39,-,uropese Conventie van de Sons of lhe D eserl vrijdag 6 juni - maandag 9 juni 2003 (Pinhslelweehend) H olel Avi{~ un a, Alphen aid Rijn Organisatie: P el red D ay T enl/ Blotto,.rfhe Sons o{lhe IJeserl ;s on or(:anizalion with scho/ar/y over/anc:} an(1 heauil!) sociol unjedones. de uolecl 10 [he loviné s/udy or/he persons oncl f,lms ars/on Lal/rel ancl Olioer HOI dy " (;\ "li~ e ll van hel I land, esl) De Zesde Europese Conventie houdt zich aan het Handvest: Scholarly overtones: Op het filmdoek in de studiezaal worden niet alleen tientallen films van Laurel & Hardy vertoond, maar ook diepgravende documentaires, 'home movies' en andere zeldzame opnamen uit privécollecties. Boeken en tijdschriften kunnen er worden geraadpleegd. In dit zaaltje worden ook films gedraaid als elders feestgedruis weerklinkt. Heavy sodal undertones: Elke avond live muziek in het panycentrum van Avifauna, een 'Night in Honolulu' op vrijdag, 'Sons Entertain' op zaterdag en een feestbanket op zondagavond. Pee-wee competitie, trivia quiz en een 'Towed in a Hole' viswedstrijd. Op zaterdagochtend een grandioze voorstelling in het gerestaureerde Tuschinski Theater met Laurel en Hardy op het grote doek en muzikale illustratie door het Orkest Max Tak Deelnemers aan de conventie hebben vrije toegang tot het vogelpark Avifauna en bijbehorende attracties, zoals een?peeltuin voor de kinderen. Voorlopig programma Vrijdag 6 juni: InschrijviDg vana( 13:00. Middag: films, socializing. Avond: olliciele opening en diner in partycentrnm van Avi(anna. 'Honoluln Nigbt' met de Van Bijck Band" Balies. Boeken, tijdscbriften memorallilia en prullaria te koop in de 'dealers room'. Bestellingen via TGPPost, e-mail, telefoon of fax. Zie hiervoor het colofon op pagina 4. Stuur nog geen geld, want iemand kan u voor zijn geweest. Verzendkosten zijn bij de prijzen inbegrepen. alles tegen spotprijzen Zaterdag 1 juni: Ocbtend: B1l5sen vertreuen naar Amsterdam. Grote LIJI Filmsbow in T1l5cbinski met O.a. Orkest Max Tak. Middag: vrije tijd in Amsterdam. Optioneel: diverse trips met gidsen. Avond: Biner in partycentrnm Avi(anna. Live muziek: Orkest Max Tak, 'Sons Entertain', openlncbtfilmvoorsteuing. Zondag 8 juni: Ocbtend: Presentatie van een nienwe, nitgebreide editie van Jean Barlings memoires 'A Peek at tbe Past'. Jean signeert. Per partyboot naar 'AtoU K. voor peewee. Lnncb en triviaquiz aan boord. 'Towed in a Hole' viswedstrijd. Films in de projec:tiezaal. Avond: Banket, Fancy Bres. (niet verplicbt) en Feest met rock'n'rou band John-Boy and tbe Walt01l5. Films in de projectiezaal. Maandag 9 juni: Ocbtend: Films, dealers room, Grand Sbeiks meeting. 12:00 nnr: Goodbyes. Prijzen Tweepersoonskamer 272 pp (na 1 november 300) incl. drie overnacbtingen, maaltijden en activiteiten. liddere prijzen op aanvraag. Zie ook Blollo's Bulletin Nr 21 o( trak.to/enroconyention. 2 3

INHOUD 33 Zomer 2002 Blotto is een uitgave van de Stichting Laurel & Hardy Fonds, opgericht in 1968 en sinds 197 I als Perfect Day Tent (Oase I 3) ingeschreven bij de Intemationale Laurel and Hardy AppreCIation Society 'Sons of the Desert'. Blotto verschijnt onregelmatig, maar doorgaans twee keer In iets meer dan een jaar. Medewerkers aan dit nummer Siep Bousma, Hille TiJmstra, Jolande Wiegans (research), Bram Reljnhoudt (eindredactie), J.e. Kleywegt (redactionele adviezen) Abonnementen De contnbutle bedraagt 19,- voor twee nummers, te storten op bankrekening 54 82 16 371 t.n.v. Laurel en Hardy Fonds, Hilversum, onder venmelding van 'nieuw lid'. BIJ deze contributie is inbegrepen het lidmaatschap van de 'Sons of the Desert'. Administratie en redaaie Laurel & Hardy Fonds Postbus 870 1200 AW Hilversum Netherlands TeJefoon: 035 7720456 Fax: 0357721910 E-mail: blotto@chello.nl Website: www.blotto.nl ISSN 0927-2933 Europese Conventie I 3 Bericht over de Europese Conventie van volgend jaar in Avifauna. Leuke Middag I 5 Enige en algemene kennisgeving van het programma van de Leuke Middag 27 met informatie over plaatsbespreking. Actueel I 7 In Blotto's Bulletin het laatste L&Hnieuws met: filmrechten in de verkoop, een boodschap van de Exchausted Ruler, Joe Cobb overleden, officiële opening in Harlem, Carlo en Irene leuker dan Laurel en Hardy, scharensliep in Solingen wordt L&H-museum en meer... Hardyen Vim I 12 Hardy beschouwde zijn korte periode bij Vim als de tijd van zijn leven. Kiekjes uit een fotoalbum. Raadsels rond Semon I 14 Wat was de ware reden van Stan Laureis breuk met Larry Semon, de komiek die Chaplin in populariteit benaderde? En hoe vaak ging Larry eigenlijk dood? Uit elkaar, bij elkaar I 16 Hoe Nederlandse kranten berichtten over de 'breuk' tussen Laurel en Hardy. Internet Het afscheid dat niet doorging... Ongewenste publiciteit I 20 Hoe Amerikaanse kranten berichtten over een zwarte periode uit het leven van Stan Laurel. 'Zenobia' I 25 Harry Langdon nam voor één keer de plaats in van Stan Laurel. In Zenobia verfbleekte zijn ster naast die van Oliver Hardy. Een 'gezellige familiefilm' over een liefdesaffaire met een olifant. 'Look' I 34 Twee merkwaardige pagina's uit het Amerikaanse tijdschrift Look, jaargang 1939. Zeven huwelijken in Hollywood zijn tot ondergang gedoemd, maar Stan en Ollie zijn tevreden met chocoladerepen. Minnaars? I 36 Hoe een theorie over een 'alternatieve levensstijl' in de films van Laurel en Hardy een schokgolf teweeg bracht in de wereld van de fans. De dochter vertelt... I 41 Herdruk van een interview met Stans dochter Lois. Rubrieken Plakboek 11 Mar/ûberichlen 45 Ba/hoedjes 46 Blotto Online: www.blotto.nl 6th E.uropean Convention Avifauna: trak.to/euroconvention 24th UK Convention in Burmingham: www.sotd.org Sons ofthe Desert: www.sotd.org Bowler Desert: freespace.virgin.netlbowler.dessert Statue Appeal en }itterbugs Tent: www.jitterbugstent.com Leuke Middag 27 zaterdag 5 obtober 2002 in het Filmmuseum, Amsterdam Beste leden van Blotto/Perfect Day, Het is over vier maanden alweer Kerstmis, dus hoog tijd voor een Leuke Middag. Deze keer geen franjes, maar films, films, films... Hallo, denkt u misschien, is er helemaal geen thema? Jawel! Raadt u maar! (Oplossing onderaan de pagina.) Programma Zaal 1: Going Bye-Bye! 'Scram!' A Chump at Oxford Aanvang 12.25 uur - Pauze 14.15 uur Herhaling van het programma van 15.10 uur tot 17.00 uur. Zaal2: The Midnight Patrol Another Fine Mess Saps at Sea Aanvang 12.15 uur Pauze 14.10 uur Herhaling van het programma van 15.00 uur tot 16.55 uur. Zaal 3: Een vijftal bijzondere films uit de Hal Roach Studio, sommige met gastrol Ietjes van Laurel en Hardy Aanvang 12.35 uur Pauze circa 14.25 uur Herhaling van het programma van 15.10 uur tot 17.00 uur. Net als de vorige drie keer is de Leuke Middag weer in het Filmmuseum, Vondelpark 3, Amsterdam. Het Filmmuseum is gemakkelijk te bereiken per auto of openbaar vervoer. Parkeren is een stuk moeilijker. Als u niet weet hoe u moet rijden, neem dan contact op via ondergenoemd telefoonnummer of e-mailadres. Reserveren Omdat de zaalruimte beperkt is, moet u echt reserveren. Oit kan vanaf 1 september, per e-mail naar ked.nooy@freeler.nl of bellen naar 072-5620462. U krijgt Ked of Keds antwoordapparaat aan de lijn. U krijgt altijd een bevestiging van uw reservering. Mocht u willen annuleren, doe dit dan zo snel mogelijk. We kunnen dan iemand anders weer een plezier doen. Wilt u op 5 oktober het Filmmuseum bellen, dan kan dat op 06 22 152443. De toegangsprijs is 7,50 Met vriendelijke groet, Kcd11lJlJfl ;e6c<~ {ó;d'iw<11< BIolla #33 4 4 Zomer 2002 5

"' t~'s Iietin "Sel(rcscrl'alion is Ihe lau' of al'cl'clqe." (Sion Lal/rel in 'Saps,\1 Sea' 1940) Economisch nieuws l&h-rechten OP drift De Europese rechten van de films van Laurel & Hardy zijn op drift geraakt door financiële problemen bij de Duitse bedrijven, die de rechten bezitten en exploiteren. Schulden die in de miljarden lopen, konden niet worden betaald. Mediagigant Kirch vroeg in april uitstel van betaling aan voor Kirch Media, waarin de filmrechten zijn ondergebracht. Kinawelt dat de videorechten van L&H exploiteert, ging dezelfde weg op, maar is intussen overgenomen. Haaien Blotto heeft wel zoveel verstand van 'big business' dat het beseft dat de L&H-films, zakelijk gezien, een druppel zijn in de oceaan. De haaien die rond de brokstukken van Kirch Media cirkelen, zullen hun neus ervoor ophalen. Filmproductie, het TV-concern ProSiebenSAT 1 en de voetbalrechten, om maar iets te noemen, zijn vettere happen. Er zijn vele gegadigden om bepaalde activiteiten van KirchMedia over te nemen, maar een beslissing wordt volgens berichten in de financiële bladen niet voor september verwacht. De zaken worden in de tussentijd bestuurd door surseancespe- cialisten van de banken. De normaal veelbezochte L&H-site van de Kirch Gruppe is bevroren. De laatste update was in het voorjaar. Kinowelt Een groep investeerders heeft zich ontfermd over Kinowelt. De kernactiviteiten, waaronder 'home entertainment' zullen worden voortgezet onder een nieuwe naam' eue Kinowelt Medien GmbH' Kinowelt is bezig de films van Laurel en Hardy in gerestaureerde vorm op DVD uit te brengen en er is dus hoop dat de serie zal worden gecompleteerd (zie ook de Marktberichten in dit nummer). De groep investeerders wordt gevormd door AB -AMRO en twee Duitse banken. Hallmark Voor de Amerikaanse L&H-liefhebbers is er goed nieuws. De rechten in de VS zijn al jaren in het bezit van Hallmark Entertainment. Tot dusver was Hallmark niet bereid de films op DVD beschikbaar te stellen, maar het schijnt dat men nu toch tot inzicht is gekomen. Er is zelfs een datum genoemd: in februari 2003 mag de eerste release worden venvacht. Of dit een serie wordt of zomaar een probeersel om de markt te verkennen, is niet bekend. Exhausted Ruler uitgerust Exhausted Ruler John McCabe is terug op zijn post. Op de vergadering van Grand Sheiks op II juli tijdens de 13de Wereldconventie van de Sons of the Desert in Nashvilie. werd een brief van zijn hand voorgelezen, waarin werd meegedeeld dat de Adviesraad van de 'Sons' wordt ontbonden en de functie van Exhausted Ruler opnieuw voluit door hem zal worden waargenomen. Mr. McCabe nam in het begin van de jaren zestig, na raadpleging van Stan Laurel, het initiatief tot de oprichting van de Sons of the Desert. naar het voorbeeld van de organisatie in de gelijknamige film, compleet met een Exalted Ruler (door Stan 'exhausted ruler' genoemd). Enkele jaren geleden maakte McCabe bekend dat hij het kalmer aan wilde doen en dat voor lopende en nieuwe zaken een adviesraad werd ingesteld. Het democratisch gehalte van de 'Sons' was altijd al minimaal. 6 Blolto #32 6 Zomer 2002 7

Europese conventie voor dertig procent volgeboekt Tien maanden voor de start van de Zesde Europese Conventie in Avifauna is al meer dan een derde van het aantal beschikbare plaatsen besproken. Begin augustus waren bijna zestig inschrijvingen binnen bij de organiserende Perfect Day Tent. Het hotel heeft plaats voor honderdvijftig deelnemers. Een van de hoogtepunten van de conventie wordt een voorstelling van L&H-films in Tuschinski op zaterdagochtend, 7 juni 2003. Als Joe Cobb Joe Cobb, een van de meest bekende leden van Our Gang/De Boefjes, is op 21 mei in het ziekenhuis overleden. Hij was 85. Joe Cobb was de dikke jongen die nooit met iemand ruzie had. Hij heeft gespeeeld in negenentachtig Our Gang-films. In 45 Minutes From Hol1ywood had hij Laurel en Hardy als medespelers. Met Oliver Hardy alleen speelde hij in Thunden"ng Fleas. De vijfjarige Joe Cobb werd in 1922 'ontdekt' toen hij met zijn vader een toeristisch bezoekje bracht aan de studio van Hal Roach. Hij kreeg diezelfde dag een rolletje in een film met Snub pollard en werd op grond van het resultaat ingelijfd bij Our Gang. Zijn eerste film in de reeks was The Big Show zijn laatste hoofdfilm is gekozen voor Block Heads (1940). De rest van het programma is nog niet bekend, maar er zijn afspraken gemaakt met het Orkest Max Tak voor de begeleiding van een 'stomme' tweeakter uit de jaren l.\.yintig. Voor de openluchtvoorstelling in Avifauna op zaterdagavond is de (voorlopige) keuze gevallen op Our Relations. In de projectiezaal in het hotel zullen tientallen andere films en zeldzame documentaire opnamen te zien zijn. Bouncing Babies. Na zeven jaar Our Gang moest Cobb vertrekken omdat hij te oud werd voor de kinderserie. In zijn volwassen jaren werkte hij in een vliegtuigfabriek. 'Waldo' Enkele dagen voor het overlijden van Joe Cobb had een andere, minder bekende ex-gangster, Darwood K. Smith, de dood gevonden bij een Veiling voor het Standbeeldfonds De Jitterbugs Tent in Bergen op Zoom is op het internet een veiling begonnen ten bate van de campagne voor een standbeeld van Stan & Ollie in UIverston, de geboorteplaats van Laurel. a drie veilingen van soms zeldzame L&H-spullen is er ruim 500 binnengehaald. Bij elkaar staat er nu ongeveer [, 27000 op de banklrekening van het Statue Appeal. Er is zo'n [, 46000 nodig. In september begint een nieuwe veiling op het internet. Het adres is www.jitterbugstent.com ongeluk. Zijn bijnaam in de serie was Waldo. Hij speelde in l.\-veeënt\-vintig afleveringen en werd op latere leeftijd dominee van de Pinkstergemeente. De 72-jarige Smith werd in zijn woonplaats in Californië tijdens zijn dagelijkse wandeling op het trottoir aangereden door een bestelwagen. Hij overleed in het ziekenhuis aan zijn verwondingen. Stan en Ollie in T(II TIEN van 8Tl4 In een van de Vreemdste Top Tien's aller tijden, 'De 10 Opmerkelijkste duo's aller tijden' van RTL4, zijn Laurel en Hardy op de tweede plaats geëindigd. Een opmerkelijke uitslag. Nog opmerkelijker: Stan en Ollie waren de runners-up van Carlo Boszhard en Irene Moors! De volgorde werd bepaald door bezoekers van de website van RTL4, die uit een lijst van 39 kandidaatduo's n hebben gekozen. Presentator Reinout Oerlemans ging voor Laurel & Hardy naar Los Angeles en Southend-on-Sea in Engeland, waar de Sons of the Desert een conventie hielden. Op de pier van Southend had hij een kort interview met John Inman van 'Are You Being Served' Die bleek een leerling van L&H te zijn: 'Thry are our text baak.!f you want to know how to áme ajoke, you watch them!' In Los Angeles werd Oerlemans ont- Hardy's geboorteplaats Harlem in Georgia heeft eindelijk zijn museum. De officiële opening werd op 15 juni jl verricht door Jean Darling (foto), Jerry Tucker Shantz en Dorothy DeBorba, dieals kind-acteurs in de Our Gang-serie collega's waren van Laurel en Hardy. De opening werd bijgewoond door toongesteld en een van de ruimtes een groep van de Sons of the is omgebouwd tot een projectiezaaltje Desert, die met twee bussen was met enkele tientallen stoelen, aangevoerd uit Nashville, Tennessee. 'Babe's Bijou' geheten. Daar was van 11 tot 14 juni de Dertiende Wereldconventie van de Bolhoeden Sons gehouden. Over de naam van het museum is Harlem heeft nog geen vierduizend nog geen overeenstemming bereikt inwoners. Het gemeentebestuur met de juridische staf van Larry hoopt met het museum toeristen te Harmon, die de rechten heeft van trekken, zoals dat ook is gebeurd in de personages en gelijkenissen van UIverston, de geboortestad van Stan Laurel en Hardy Voorlopig is gekozen Stan Laurels opvouwbare bolhoed, die hij Laurel. Het L&H-museum daar is al voor de naam Museum of Har droeg op de Europese tournees, dook op in jarenlang een trekpleister. lem, Georgia, met twee bolhoeden een programma van RTL4. Het Amerikaanse museum is ingericht in het logo. Niemand heeft tot dusver vangen door Chuck McCann, een van de oprichters van de Sons of the in een voormalig postkantoor. In vitrines zijn memorabilia ten- copyright op afbeeldingen van bolhoeden. Desert. In zijn huisbioscoop liet Mc- '--------------------------- Cann een van zijn dierbaarste bezittingen zien: Stans 'zachte' bolhoed die zich makkelijk in een koffer liet pakken als hij op reis was voor de Europese tournees. Het was een geschenk van Stans weduwe, Ida. Oerlemans, desgevraagd tegen Blotto: 'Ik was erg onder de indruk van mijn bezoek aan Chuck McCann:, een schitterende, ontroerende man, die prachtige verhalen over Stan Laurel vertelt. Laurel en Hardy zijn al jaren dood, maar ze leven nog steeds. Uit de in temet-stemming en de reacties op de website van RTL4 blijkt dat ze ook op jongeren een onuitwisbare indruk hebben gemaakt. 8 BIolla #33 8 Zomer 2002 99

SONS HERDENKEN OP DE PIER VAN SOUTHEND-ON-SEA De vroegere Britse filmster en Shakespeareacteur Sir John Mills (94) onthult op de pier van Southend-on-Sea een plaquette die herinnert aan het bezoek van Laurel en Hardy aan deze Engelse badplaats, dit jaar een halve eeuw geleden. De plechtigheid vond plaats tijdens de 22ste Britse conventie van de Sons of the Desert in Southend-onSea, begin mei van dit jaar. De Nederlandse delegatie van dertien mannen en vrou\ven kreeg de 'Most Peas in a pod Award' voor de grootste afvaardiging van één tent ('Perfect Day') Volgend jaar is de UK-Conventie in Birmingham. Britse film over Laurel & Hardy van de baan? Hoe staat het met de plannen voor een film over Laurel & Hardy met Robert Carlyle en Robbie Coltrane in de hoofdrollen? Het ziet er niet goed uit. Coltrane, nu 'in the picture' is als Hagrid in de Harry Potter-film, is door Neil Smith geïnterviewd voor Virgin.Net. Een citaat: Is it true you and Robert Carlyle will be playing Laurel and Hardy? 'There's no truth in that story. ft was ajunny notion we had one night at a party we were kind Q/ mucking around. There's nothing setjor that. You'd have to have a good reasonjor it it's not enough ta do impersonations, there wou/d have to be a gaod story/ine. Vorig jaar werd bekendgemaakt dat Simon Beaufoy een script zou schrijven voor een film over Laurel en Hardy spelend achter de schermen van Hal Roach Studios in de jaren dertig, in opdracht van Sla te/filmsfour. Met zijn scenario voor The Full Monty en andere films heeft Beaufoy toch wel bewezen dat hij in staat is met 'a good storyline' op de proppen te komen. Stan &OUie in Scharensliep Undercover op Leuke Middag Spion in Filmmuseum Als een donderslag bij heldere hemel plofte op een dag in april het Videohobby Magazine in de bus. Binnenin het blad (nr 39) een twee pagina's lange beoordeling van de Leuke Middag 26! Een van de redacteuren was undercover aanwezig geweest op de bijeenkoimst in het Filmmuseum... Zijn eindoordeel is een 9,5 op de schaal van tien! Het halve minpuntje komt blijkbaar op rekening van de nogal matige beeldkwaliteit van Pardon Us. Maar ja, we hebben helaas maar één kopie en die is al vijftig jaar oud! Voor het overige: geluidskwaliteit van alle films die hij zag was 'prima' inhoud van de films: 'ondanks dat we ze al kenden waren ze meesterlijk!' en niveau van de acteurs; 'niets op aan te merken natuurlijk' Leerzaamheid voor u als amateurfilmer: 'jazeker, simpel en doeltreffend' Nu hoort u het eens van een ander! 'Video Hobby Magazine' is een uitgave van Bureau Den Beek BV Postbus 10413 2501 HK Den Haag. Wolfgang en Vera Günther van de Two Tars Tent in de Duitse stad Solingen hebben een mooi onderkomen gevonden voor hun uitgebreide Laurel & Hardy verzameling. Komende herfst hopen zij een klein museum te openen in een oude werkplaats voor het slijpen van messen en scharen in de stadswijk Wald. In ditzogenaamde Walder Kotten -- pas gerestaureerd onder monumentenzorg -- krijgen zij drie ruimtes, waarvan er één zal worden ingericht als projectiezaaltje. Buren op het terrein zijn een kleuterschooltje en een filiaal van het Rheinische Industriemuseum, waar het oude ambacht van de scharensliep nog steeds wordt beoefend. Het Walder Kotten ligt op de hoek van de Rembrandtstraat en de Locherstraat in Solingen. 10 BloIlo #33 Foto van een videoband die ik jaren geleden gemaakt heb. Een talentenjacht op TV5. Die twee vormen een behoorlijk goede bluegrassband. T. van T. te A. Gered uit een brandende bioscoop in België, kort voor of tijdens de oorlog. S.B_ te B. M.eid. ik zweer Je. ik ken alle fllmat.erren! Maar ik kan me ruet:. herinl'\eren in welke beroemde film die kleine piccolo gespeeld heeft! Harlinger CouranI een veel gelezen Waddenkrant Blotto: vl'olijke wetenschap ovel' de Dikke en de Dunne Dil artikel zal wel veel nieuwe abonnees hebben opgeleverd! S.B. te E. Naschrift redactie: 3. Het 'Walder Kotten', nieuw onderkomen voor Günthers L&H-museum 10 Twee pieppoppetjes uit mijn verzameling. Als je op hun buik drukt, piept het en gaat het hoedje omhoog. J. van H. te H. Zome,.2002 Boven: Uit het speciale Iilmnommer van hel vrolijke weekblad DonaId Duck, Nr. 12-2002. G_S. te A. De stichting Kunst & Vliegwerk (i.o.) is al enige tijd bezig met het onderzoeken van de haalbaarheid van de oprichting \'ll.n een tent van de zonen der ~uestij[\. in Harlingen e.o. Meer nieuws hiefo\'tt krijgt u l.z.t. via de plaatselijke pers. Ze raadde hel al mei drie vakjes open! (Gel The Picture, 26 joli 2002) A.R. Ie H. Komt daar nog wal van? Dil slokje verscbeen in 1990... J.L. te L. 11 11

Gelukkig hij Villl IN NOVEMBER 1915, na zijn leertijd bij Lubin in Florida en los werk voor studio's in het gebied van New Vork, werd Oliver Hardy gecontracteerd door een nieuwe maatschappij, Vim Comedies. Tot zijn vreugde besloot Vim de oude Lubin-studio in Florida over te nemen. De 24-jarige 'Babe' kreeg een eigen serie en en kans om te regisseren. Nog belangrijker: hij maakte in jacksol1\,ille vrienden voor het leven. De korte periode bij Vim (een jaar na de oprichting werd de firma wegens financiële knoeierijen ontbonden) was een gelukkige tijd voor Hardy Dat blijkt onder meer uit een album met meer dan honderd foto's, alle uit het Vim-tijdperk, dat hij in 1935 tentoonstelde op een oudejaarsfeestje in Hollywood. De laatste twee pagina's reserveerde hij voor handtekeningen van de gasten, onder wie Stan Laurel en diens toenmalige vrouw Ruth, cameraman George Steven, acteur en vriend Guy Kibbee en scriptschrijver Frank Craven. Toen Hardy in 1937 scheidde van Myrtle Reeves liet hij het 46 pagina's tellende album bij zijn ex achter. Ruim veertig jaar later kwam het boek in het bezit van Randy Skretvedt, auteur van 'Laurel & Hardy The Magic Behind the Movies' Vorig jaar werd het te koop aangeboden op een veiling \'an Hollywood-memorabilia. Geschatte waarde: twaalfduizend dollar. De tegenwoordige eigenaar is ons niet bekend. - /I.T 12 B/ollo #38

Boven: Titelkaart van Semons eigen serie voor Vitagraph. Midden: Een beeldje uit de tweeakter 'colr met van I. naar r. Lucille Carlisle, Oliver 'Bahe' Hardyen Larry Semon. Onder: Framevergroting uit 'Frauds and Frenzies'. Laurel en Semon zijn twee ontsnapte gevangenen. Enkele van de gags uit deze korte films zouden later worden gebruikt in de L&H-klassieker 'The Second Hundred Years'. Stan Laurel krijgt opvallend veel 'screentime', zoveel dat bijna van een duo Laurel & Semon kan worden gesproken. Volgens Stan Laurel werd zijn werk voor Semon afgebroken omdat de laatste in hem een gevaarlijke concurrent zag. Raadsels rond Ridolini DE POPULARITEIT van Larry Semon in het begin van de jaren twintig is nauwelijks voor te stellen. Het driejarig contract dat hij had gesloten met de productiemaatschappij Vitagraph kan een graadmeter zijn. Met ruim drieëneenhalf miljoen dollar bleef het nauwelijks onder het contract van Chaplin uit die dagen. En net als Chaplin had hij de volledige controle over zijn fi lms. In Nederland was Semon bekend als Ridolini en als Zigoto, respectievelij k zijn Italiaanse en zijn Franse bijnaam. Zowel Stan Laurel als Oliver Hardy heeft met Semon samengewerkt; Hardy het langst, een periode van ongeveer vijf jaar, soms ook als assistent-regisseur. Babe had een hoge dunk van Semon. In zijn Hardy-biografie') citeert john McCabe hem: 'Hij had altijd een klein zwart boe kje bij zich, in de achterzak van zijn broek. Dat kleine zwarte boe kje was duizenden en duizenden dollars waard, want daarin stonden al zijn comedy-ideeë n. Ik heb nooit iemand harder aan een gag zien werken, behalve Stan misschien. De twee komieken waren ook buiten de studio vrienden. Semon maakte Hardy enthousiast voor de golfs port waarin hij al spoedig uitblonk. Babe was geen groentje toe n hij rond 1921 als een vaste 'supporting playe r' aan de productie-unit van Semon werd toegevoegd. De Plump and Runt-serie bij Vim, een ree ks co medies met Chaplin-imitator Billy West en een succesvolle serie met jimmy Aubry hadden hem een klinkende naam bezorgd bij het grote publiek. Met Stan Laurel lag dat anders. Hij begon pas bij de fi lm toen hij in 191 8 werk kreeg bij Vitagraph in enkele tweeakters van Semon. John McCabe: 'Babe' The Life of Oli"er Hardy' London. 1989 Robson Books Lld \eti"..., Larr, s.-. u.. ~.6i..ct.." t~m1.ahe LodI llithot.ad üe(tof... _t... '* ~,. ljw ".., ~'"'" AUttu, ~1.1.. PMIt, '''''''I'ChMd...,...:1 OUtt _ d'lll.b f" Ze.. Srt.tt. kt l.ajwy Wlf. ~....".,...'c..."... C... l... s...... f_ ba t.d.i. Bd... T'lw c-..rr ~ TM a....,.....el 1"'tr.... 0. tt.,tnmi, thid "" bij 0rr.t.dlJ 0.... u d by GALLAHER L": ~ BIl.L"A.$T LONOOfof Hoe vaak ging hij dood? AI jarenlang wordt getwijfeld aan de juistheid van de officièle sterfdatum van La.rry Semon. De man zou op 8 oktober 1928 op 39-jarig I eftijd zijn overleden. Volgens sommige Ame rikaanse IiImhistorici moet het niet worden uitgesloten, dat Semon zijn dood in scene heeft gezet om te ontkomen aan zijn schuldeisers en een nieuw I ven te be ginnen met een nieuw identi teit. De voedingsbodem voor die twijfel was aanvankelijk drieerlei: er kon geen certificaat van ove rlijden in d staatsarchieven worden gevonden, de crematie werd door niet meer dan zes mens n bijgewoond en d de urn is nooit gevonden, ook al had Semon bepaald dat zijn as moest worden overge bracht naar Philadelphia, Begin 1999 kwam het certificaat van overlijden toch boven water. 0 datering klopte; als doodsoorzaak werd dubbele longontsteking genoemd. Toch blijven sommigen nog twijfele n. Zij wijzen op de mogelijkheid van een complot onder aanvoering, of in elk geval met med weten, van Semons echtgenote Oorothy Owan, die het certificaat ondertekend heeft. La.rry Semon is in 1889 geboren als zoon van een illusionist. Als kind stond hij al op het tonee I om zijn vader te assiste ren. Toen duidelijk werd dat hij talent voor tekenen had, mocht Larry naar een tekenacademie. Hij werd een begaafd karikaturist, in dienst van 'The Sun'. Ook maakte hij flip P rboekjes die, als voorlopers van d film, in automaten wer d n gebruikt. Op 27-jarig leeftijd begon zijn loopbaan bij de Vitagraph Studio, eerst als regisseur, later als acrobatische komiek. Het kwam regelmatig tot conflicten met de direcd,want de perfectionist Semon ging herhaaldelijk over het budget. Het ging falikant mis toen hij overstapt van korte naar langere films, die hij zelf trachtte te finanei ren. Met 'The Wizard of Oz' (1925, met Oliver Hardy als de blikken man), nam hij afstand van de pure slapstick. De film, opgevat als een romatische komedie, werd een groot debacle. Twee jaar later ging Semons productiehuis Chadwick ter ziele en in 1928 werd zijn persoonlijke faillissement uitgesproken. Nog in datzelfde jaar kwam het bericht van zijn dood. In de zomer \-an dat jaar kwam Laurel niet \wder dan drie mms met Semon: films ClIul flyphl'lls, Bcars alld Badmm en Fralld ((lul l'rl'llz{cs, In zijn gesprekken met biograaf,\\ccabe gaf Laurel aan, dal Semon hem er;an \'erdacht dat hij de scène wilde stelen. \'olgens hem was op zekere dag de toen) beroemde filmster.-\nlonio,\\oreno, aanwezig bij een viewing \'an de opnamen \'an die dag voor Frallds alld Frcllzics, Moreno had ge slhalerd om iets \\'ai Laurel in de film deed en zei: 'Die vent is leuker dan Semon,' Laurel: 'je kunt je \'oorstellen hoe Larr)' dat apprecieerde. We gingen dus \'erder met de opnamen. Larry schreef me uit de actie door mij met handboeien aan een boom te ketenen, terwijl hij verder ging met de film.' Rob Stone, s~hrij\'er \'an een standaardwerk O\'er de solofilms \'an Laurel \'an \'an Hardy, trekt deze versie in twijlel. Hij memoreert dat regisseur, 'orman Taurog, die lang met Semon heelt samenge\\'crkt, hem k.lrakteriseerde als iemand die juist njimhartig was als het erop aankwam ook andere komieken 'screentime' te ge\'en, Hij noemt Oliver Hard)' als voorbeeld. Een meer \'oor de hand liggende verklaring \'oor de kone duur \'an Laurels verbintenis ligt \'olgens hem in de griepepidemie die in 1918 in.-\merik., woedde. Kon na de \'oltooiing \'an Frallds alld Frcllzics werden de meeste studio's in Hollywood, waaronder Vitagraph, gesloten om verdere \'Crsprei ding \'an de in die dagen zeer ge\-aarlijke ziekte te \'oorkomen, Pas laai in de herfst werden de opnamen hervat. Omdat Laurel niet zo lang zonder werk kon, zodll hij uit arren moede opnieuw zijn heil op het toneel. Wat is waarheid? - I f.'i: BRO.. ' f~':, ~ /.tlrt)' St:mvn rcsctlrch sitc \ an C1audia Sas 11 : \\wwhc'm,:s.uni bideldd.d.:/csas 111 Rob Ston.:: 'Ltll/rel vi IItlre{l"- Split Reel &x'b, T.:mcllIla. CA, 1996. \nik I: [Jo" '( f'vrgl'{ LarT)' Sanvn WW\\. mdlc.convclassk Film:/Gucsvgk4. hlm 14 Btollo #33 14 15 I;)

r De gaande en de l I komende man I ;STAN LAUREL I maakt plaats voor HARRY LANGDON. Het afscheid dat niet doorging In clil /('rc/cóc..,.., óec/ocumenlccrcle nummer [Ion 'B/ol/e) U'orc!t..,óelrac/1l onclersc/1cic/le mallen lussen (eilen en {a/)els in cic /JI'ei (Ion 1)(>,'icI1Ien en verhalen clie over Lelt/rel en IloreZIJ cle roncle doen, Ooll/u'illele onde,werpen die me{'slal4eschull'clll'onlen, komen in diuersc!j(jc/1'ci4cn Ier spl'cllu" soms lerloops, soms expliciet. f)il ad ilu 14aal OLler 'c/e ruzies', BIJ HET DOORSPITTEN van het Blono-archief ten be hoc \'C \'an dit nummcr stuitte een onzer redacteuren op een vienal krantenartikelen uit de oude doos. waarvan de herkomst niet kan worden achterhaald. maar die we de lezer niet willen onthouden, De schrijfsels illustreren op treffende wijze een mis\'erstand dat op onze pagina's al eerder is rechtgezet, namelijk dat Laurel en Hard)' de grootste vijanden van elkaar zouden zijn. De opmaak van de meeste gereproduceerde krantenknipsels wijst in de richting van het' ieuws \'an den Dag'. maar zekerheid daarover hebben wij niet. Misleiding De onbekende schrijver van hel artikel hiernaast maakt zich tussen de regels door schuldig aan misleidende suggesties, alleen al met het zinnetje: 'Het was sinds lang bekend dat er iets haperde aan de samen- werking tussen Stan Laurel en Oli \'er Hard)',' Hij noemt Hard)' 'een onbetekenend man'(! en spreekt van de 'dictatuur van Stan Laurel', wiens succes hem naar het hoofd zou zijn gestegen. Deze kwalificaties zijn niet alleen onjuist, ze zijn ook \'an geen enkel belang voor de werkclijke oorzaak van het vertrek \'an Stan en de opkomst \'an Harr)' Langdon, die ook \\'ordt vermeld. Studiochef Hal Roach ontsloeg Laurel wegens diens le\ enswandel. Een bijkomende reden-misschien wel de \'erborgen hoofdzaak-was onenigheid tussen Laurel en Roach over de scripts \'an de films in productie. atuurlijk was er ook wel eens onenigheid tussen Laurel en Hard)'. Laurel ergerde zich soms aan werkopvatting, aan het gebrek aan interesse van Hard)', Hij vond hem 'niet serieus' Aanvaringen kwamen voor, zoals te verwachten is tussen collega's die nauw op clkaar aangewezen zijn. In de literatuur zijn twee voorbeelden bekcnd. De weduwe van Hard)', Lucille, zei ooit dat 'Babe' zich tegeno\'er haar nooit negatief over Stan had uitgelaten, met één uitzondering, Hard)' had zich geërgerd aan LaureIs houding toen de twee komieken op voorstel van Stan samcn naar Hal Roach stapten om een gezamenlijk contract af te dwingen, Zodra Roach de voorwaarden \'an twee qfzon dcr/f/kc contractcn had opgesomd, ging Stan o\'erstag: 'Whatever )'ou sa)', Hal. whate\'er )'ou sa)'.'.) Het tweede incident dat geboekstaafd is, vinden we in 'Funstcrs', een naslagwerk uit 1979 \'an James Robert parish en William T. Leonard. Zij citeren een cameratechnicus van MGM; 'Ik zag Hard)' een kaakslag uitdelen aan Laurel en de hel brak los. Iedereen moest geheim- Gecitecrd door Rand) Skrc{\'cdt, 'L&H Thc.\1aglC Bchind the.\1o\'ics pag. 333. l(j Hlolt Cl #:J:J Zome,' :]00:] lï 17

i van n 1 ten kun I n plot h~, 1 adl not Ik I '" ha m n, I kk~n f.n rod,ogrofllch.on H.., Vorle "00' lond.n o rg broch, foto,... lit. h., t..... i, 4 Ie...,t dot lour.1 e n HOfd, ft,et,euh.d.n lij" Z. t e lcene '" e.n n.e uw con'roct ",.t HoU Rooch. \: a dopper I,:"t n rootc 1 Deze folo veneheen hel 'Nieuw Weekhld voor de Cinemalogrûe' van 3 mei 1935. Ze was mei spoed (wanl radiogrûsch) overgeseind uil Amerika om een eind Ie mûen aan bel geruchl dal Laurel " Hardy in scheiding lagen. MeI dil 'bewijsstu' is zwaar gemanipuleerd. Hel is een monlage van een publicileilsfolo van bel duo en een folo van Hal Rucb, die mei schaar en lijmpol lussen de jongens in is gemonleerd. Maar de essentie van bel bericht klopie: in maart 1935, bijna twee maanden voor afloop nn zijn contract, werd Laurel onlslagen na onenigheid mei Roacb, o.a. over hel verbaal voor 'Bonnie Scolland'. Nauwelijks een maand laler, op 8 april, was er een nieuw conlract. Hardy's contracl was In die periode nog uiel aan vernieuwing loe. Er is geen sprûe van dal zij beiden lekenden. ROLPRE TNfEU WS.l.adje een bruid ov.e.rgehouden. die met hem. ztln vriend en zun ezeltje. het onbek nde le,.emoet trekt. Een avontuur dat veel op dit fumalot relijkt, heeft St&n Lau... 1 In werk.. Stan Laurel hertrouwt... lijheld beleefd. HU w.. jaren lanr getrouwd. maar zijn huwelijk Uep mlo toen hij In Holly V irllinia moet plaats maken voor wood carrttre had Itemaakt (Laurel t.. Hn /lleana. - Een stad op stelten, Enfelachman. Stanley Je.tler.on bij name). en het.lnd van het Ued wu: ocheld.lng. en een vlucht per urachtauto. ZUn vrouw. Vlrginla LaureJ. heeft altijd het bhte met hem voorgehad. en toen z.u vun&m n hun laatal. kklchl,.. Een.lad op nelten" dat haar ex-<!clltrenoot In het huweluk I net men Slan LaW'e.1 en Olivier Ha.rdy wenacllte te tftden met etn jonc me.i.ije zon een oab rbe.f'i'z&&m oord verlalen ; Slan der pld. bealool zu den ve.rllefdm Slan te LaureJ hult uil den t.oc:.ht naar bel prairie "'... nehuwen. Zeu. deed zu het gerucht drculh.re.n dat de licheldlnl' ntet door een competenle.n rechter wa. uugeiproken. dat I SIAn zleh bij hertrouwen aan bigamie zou Khuldll' maken. en dat su het er niet bu zou laten zjtt.en. Onze komiek trok zich van deze &cue echter nlell aan. bep.t' zich met zun jonge bruid npr Yuma.. Hn plaallje In den.taat Arlzona. waar duer dagen het huwelijk I werd voltrokke.n. Vlrgtnla law"el. die er de lucht van had C"ekrel'e.n..-poedde zich naar Yurn&. maar kwam Julat te laat. haar ruchelden man had een nieuwe echljtenoot.e toen zij &n1vhrde. Het Khljnt echter dat St.&.n Laurel de opvuel'f'ndheld van zijn. Vlrg1.nla kent. nauwelijka had hu vernomen dat zu in het pla&tajo WLI. of hu vluehtle met zun vrouw. w1.r rnel8jeanaam Dlea.na luldl Ventopt In een vrachtauto. verliet het tweetal het hotel en rmd weg; do ruende Vlrrlnla had het nakijken. en vertelt thana aan leder dl. het bool"f'" wil. dat dit mut..je noe een.taartje zal I htbbon. 0' - 0- STAN UUREL E.'1 OUVER HARDEY. Hoe de kranlen zelfs in Nederland smulden van Laurels buwelijksavonluren blijkl uil dil artikellje uil Hel Nieuws nn den Dag (?) van 3 februari 1938. Hel moet gezegd dal de beschrijving van de gebeurtenissed rond hel huwelijk mei llieana aardig overeenstemt met de feilen (zie ook pag. 22). Alleen de vergelijking mei 'Stad op Slellen' ('Way Oul Wesl') is enigszins gdorceerd. Muy Roberts was in deze lijm niel de bruid van Slan. De gebeurtenisen die hier zijn beschreven, hadden zich overigens al afgespeeld op I januari van dal jaar. houding zweren.' Laurel zou Hardy hebben uitgemaakt voor een zwerver die leefde van de brokjes die hij hem toewierp. 'Ik ben de enige met talent. Als jij talent zag, zou je 't niet eens herkennen.' Waar of niet waar? De schrijvers van het boek vermelden niet op welke MGM-set en in welk jaar dit zou zijn gebeurd. Ze haasten zich eraan toe te voegen dat dit een uitzonderlijk incident moet zijn geweest en dat de twee komieken in feite veel respect hadden voor elkaar. Voor een genuanceerde omschrijving van de relatie russen Laurel en 'Babe' verwijzen we naar het interview met Lois Laurel, verderop in dit nummer van Blotto. Uit de andere artikeltjes op deze pagina's moet haast wel worden opgemaakt dat studiowoordvoerders of persvoorlichters opzettelijk hebben meegewerkt aan de verkeerde voorstelling van zaken. Zij zagen er blijkbaar meer brood in een ruzie tussen twee werknemers te suggereren dan de vinger te leggen op relatie werkgever-werknemer. Randy Skretvedt brengt het duidelijk onder woorden: 'Het probleem in de verhouding Roach-Laurel was in de kern als volgt: Stan Laurel was een artiest en Hal Roach was een zakenman, maar wel een met veel gevoel voor comedy. De moeilijkheden ontstonden toen Stan, een werknemer op de loonlijst, probeerde meer controle te krijgen over films die Roach financierde- en toen Roach het niet eens was met Stan, die zowel als schrijver als acteur onder contract stond, over de ingrediënten van een goed verhaal voor Laurel en Hardy.' De eerste keer dat het tot een uitbarsting kwam was in 1935, toen Stan werd ontslagen tijdens de voorbereidingen voor Swiss Miss. Oliver LAUREL.t HARby. Het geschil LAurel- Hardll. Stan Laurel en OUver Hardy gaan uit elkaar. Stan Laurel en OlIver Hardy bluven bij elkaar, - deze teg_trijdlge berichten hebben om beurten de ronde redaan. maar thans ijl detl.nluef besloten dat de twee komieken zullen blijven optreden In filmkluchten. Hun mana~t, Charles WaD, die op het oogedbuk te ~ vertoeft, heeft etndeluk uitvoerig medegedeeld wat de oorzaak ijl g_1it van de voortdurende wr1jvlng tusscben de belde onafscheidelijke artlllten_ Stan Laurel ontwe'tpt Iedere IICW, schrijft voor boe de grappen moeten worden gelanceerd, en werkte veertig weken van hct jaar: Ollver Hardy volstond met ~Ie. te doen wat bem werd gergd, en streek, zonder zich verder In te 8pannen, precies evenveel bodorarium op als zijn compagnon (ongeveer 17:1.000 dol1 film). op den chjur begon dit Stan Laurel te vervelen. de dikke komiek Is een zeer goede uslstent, maar de "bersellll" beeft de magere. Nadat Ollver Hardy ladg= tijd heeft geweigerd en andere overeenkomst aan te li'aan. Is hu tma10tte gezwicht; lofet:ro-goldwyn beeft hem. trouwens niet ODduidelUk te ventaan p reven dat er meer verdienstelijke, zwaarluvige komieken te vinden zijn,..en maar heel weinig StaJl Laurel's.. Voorta.&n wordt nu bet booorarium op billijker buis verdeeld, de artlat dle het meeste werit doet, kr\fgt ook bet mee8t, en een eerte nieuwe Laurel en Hardy-kluchten staat op het programma. -0- Hel Slakje hierbonn, uil 1937, slaat de,lw van begin lol eind mis. Wie Charles Wall ook geweest moge zijn, hij was uiel de manager van Laurel " Hard,. Gliver Hardy verdiende altijd al aanmerkelijk minder dan Slan Laurtl, zeker sinds 1932. Laurel nrdiedde volgens je boekhouding van de studio $ 135000 in hel.a1enderjlar 193&, legen Olinr Hardy $ 88600. Hard, kreeg een weeklood, Laurd werd per &Im belaald ($ 75000 per lijm en uiel $ 115000). In oktober 1931 slooi Laurel een uieuw, tweejaarlijks contract af, wlarbij hij als acleur, schrijver en regisseur een weekloon kreeg van $ 2500 plus $ ZSOOO per voltooide lijm. Er is geen sprûe van dal Hard, in dal jur een DÎeuwe onreeuomst aanging, zijn lopende conlracl had nog twee jur Ie glan. In Ipril 1939 slolen Laurel en Harj, uieuwe, afzonderlijke jaarcontracten af, beide mei HD looptijd van ién jaar. Hardy zei tegen een verslaggever van de 'Los Angeles Times' dat hij er niets van begreep, want Stan en hij waren 'de beste vrienden' Om dit te demonstreren stapten Laurel en Hardy, die zelden samen uitgingen, op een avond arm in arm het restaurant van het Ambassador's Hotel binnen. Een journalist van 'Variety' noteerde: 'Door samen te \'erschijnen, uitgedost in dinnerjackets en breed grijnzend, maakten ze duidelijk dat er geen sprake van een breuk was.' Die andere breuk, tussen Laurel en Roach was binnen een maand gelijmd. Twee nieu\\'e films volgden: Swiss Miss en Block-Heads. Het t\\'eede ontslag, bijna drie jaar later, was heftiger. De lijnmpoging duurde langer en was provisorisch. Het geschil werd pas na negen maanden bijgelegd, na een mislukte koppeling van Oliver Hardy met Harry Langdon in Zenobia. Laurel en Hardy maakten opnieu\\' twee films \'coor Roach, A Chump at Oiford en Saps At Sea. In 1940 besloten Laurel en Hardy hun heil elders te zoeken. Zij richtten hun eigen maatschappij op en maakten in de oorlogsjaren acht films voor 20th Century Fox en Metro Goldwyn-Mayer. Geen daarvan kon in de schaudw staan van het werk dat zij geleverd hadden voor Hal Roach, die ge\\'iekste zakenman met gevoel voor comedy. - //T 18 Zome,-2002 19 19

Th... nl. 0 d tri."'.s phot,. "hu'o<l.,., d.pte:hd A"y ~ ""'u:p~y ;r..,,<t,trous 5.....-.q Ot' J.od Y 0 ; ctu 41 pcn.oiu olkl "o~ 0... fa P;'c y COWtc ulcnto( "Ongunstige puhliciteit en de minachting van het puhliek" 51 an Lau,.el we,.(1 in au4uslus /93 doo,. cic sluclio onl81a4en omdal hij in sl,.ijd mei de mo,.ele clausule van 11el conlrael zich (Ie spot en minachlin4 van hel publiek op cle hals zou hebben 4ehaal(1 doo,. de on4unsl i4e publicileil /"Ond zijn pe,.soon. Stan Laurels Are Separated LOS ANGELES, Nov. 16 (UP). Sta.n Laurel member of the co team of Laurel a d lliiliiq!uiil'll~jftl'l~ ~~l~~_._~ fo~u Nellson, tody ot Lois. Lois Neilson was een vriendin van producer Joe Rock, die haar aan Stan koppelde nadat hij ervoor gezorgd had dat Stans partner Moe Oahlberg terugkeerde naar haar geboorteland Australië, om de komiek te verlossen van een relatie die zijn filmcarrière in de weg stond. Stan Laurel en Lois Neilson trouwden in augustus 1926, het jaar waarin Laurel vaste voet kreeg in de studio van Hal Roach en zijn 'relatie' met Oliver Hardy aarzelend op gang kwam. Ten tijde van deze eerste publieke melding van huwelijksproblemen in het gezin van de LaureIs, werkte Stan aan het script van Twice Two, waarin hij de echtgenote van Oliver Hardy speelt De voorgenomen scheiding waarvan in dit krantenknipsel melding wordt gemaakt, ging niet door. Stan en Lois verzoenden zich met elkaar. I 1933 LOs ANOELES, May 25 (AP). :...-.cla.1ming Stan Laurel, fum comediant had told her he DO longer Joved her and wanted a. dlvoree M qu1c~~.18 N. Laur. i ce in Super r 0.1'.. Ook deze serieuze hobbel in Stans eerste huwelijk werd Op deze pa4inas een 4,'eep uil de lu anlenbe,.ici1ien. door een verzoening gevolgd. Het zou nog ruim twee jaar duren voor het, in september 1935, op initiatief van Lois tot een echte scheiding kwam.. In de periode van zijn eerste huwelijk had Laurel een vaste vriendin in Alyce Ardelf, een actrice van Franse afkomst, die hij tot in de jaren '4 0 met tussenpozen zag. Van deze relatie werd in de kranten geen melding gemaakt Ook niet van een kortstondige relatie met een andere Française die Stan ontmoet had op de terugreis van een bezoek aan Engeland, samen met Oliver Hardy, in 1932. De biografen van Stan Laurel zijn eensgezind van oordeel dat Lois Neilson lange tijd een stabiliserende invloed had op Stan. Ook Stan zelf zou dit hebben erkend. Auteur Fred Guiles:'Hij was ervan overtuigd en zei keer op keer tegen anderen, dat Lois zijn ware liefde was en dat hij het kostbaarste in zijn leven kwijt was geraakt' (Zie ook het interview met Lois Jr. op pagina 41) Stan Laurel Weds in Mexico. 61 HOLLYWOOD Calit., April (}P). -~tan Laurel. member of a motion picture comèdy team, an-, nounced here today.that he and M.rs. Ruth Rogers,. l..os~eles wldow, were marne~ U'ua Calient~, Mex~~ ~a. a~' 1 They Wl~ t'frge _ m Cahfornia u orce 1rom Mrs. Lois La ecomes fin~ Oct. 11. "At th at time," Laurel 9ëid, "we wi11 go through a second cq'cmony in California." Laurel discl.sed he and Mrs. Rogers met at asocia! function. Last week-end thll{ decided on a trip to the MexicaL bor- I der city and while there were ljar- I lied. ) Nog voor zijn scheiding van Lois Neilson definitief was, stortte Laurel zich opnieuw in een huwelijk. Hij had Virgina Ruth Rogers ontmoet tijdens een uitstapje met regisseur Bill Seiter naar het eiland Catalina, voor de kust van Los Angeles. Seiter was aangetrokken als regisseur van Sons of the Desert. Hij trouwde haar in Agua Caliente in Mexico in april 1934. WED BUf W AIT ON DlVOk LAURE1:MWG ER- SUn Laur.). balf of tiiit Laur.) and Hard)' movi. team, and IIIn. Ruth ROl." x.. Ance)~~, who omij~arri.d r_tl)' In lieslco, but loill Jiy 9mt ~ '. divorc. becomh permuent October 1 Dit huwelijk was in Californië niet geldig omdat de scheiding van Lois nog niet effectief was. In het huurhuis dat Stan en Ruth bewoonden, logeerde maandenlang een bevriend echtpaar dat als chaperonne fungeerde tot een tweede legaal huwelijk zou zijn gesloten. Dit gebeurde pas eind september 1935. Stan Laurel was intussen in aanvaring gekomen met Hal Roach. Verschil van opvatting over het gewenste script voor Babes in Toyland leidde tot een blijvende verwijdering tussen Stan en zijn werkgever. t --. ---.:;..:.::..-- r ~tan L~uret'i ife Files ~uît I In de HeraldTribune van 15 oktober 1936 staat onder deze kop: 'Virgina Ruth Laurel today fhed suit for a divorce from Stan Laurel, film comedian. She charged desertion. and asked permanent support and maintenance. They have beenn married two years: Een week later meldt The American (kop: Stan Laurel Sues For Oivorce') dat Stan een tegeneis heeft ingediend. 'Stan _~ _ - -.z Laurel. of the Laurel and Hardy movie team, fhed a crosscomplaint for divorce today, charging Mrs.Virginia Ruth Laurel was cruel to him. Mrs. lau rel recently filed suit for separate maintenance of $1,235 a month. Their married life lasted I I months. Laurel complained th at his wife tried to interfere with his business; th at she falsely accused him of association with other women; told him she no longer loved him, and dec1ared he would have to support her for the rest of his life: Àctress Sues Stan I:.aurel As a Common-u.w Wife Comedian Named in 2d Flea foi" Separate Maintenanee LOS ANGEL Oct. 31 Weer een week later meldt de Herald Tribune op gezag van het persbureau Associated Press dat zich nog een vrouw heeft aangediend die zich door Stan wil laten onderhouden. 'The new suit is by Mrs. Moe Laurel, theater project player, who said she and Laurellived together as man and wife from 19/9 to 1925. She asked $/,000 a month separate maintenance... " Biograaf McCabe, die Moe kort voor haar dood in 1969 heeft geïnterviewd, schrijft dat de Australische actrice, toen zij haar eis bij de rechter indiende, pas weer in Amerika terug was. De zaak werd buiten de rechter geregeld. Stan betaalde Moe een bedrag waarvan de hoogte niet bekend is gemaakt 20 BloIlo # 3:1 20 Zome"2002 21 21

Op 6 november (zie vorige pagina) een financiële klap: Laurel moet zijn tweede ex een maandelijkse toelage van $750 betalen en een fors bedrag ineens aan rekeningen. laurel Denies Marriage Op I 6 januari alweer een kopje in de krant dat de lezers zal hebben doen gniffelen. Laurel ontkende voor de rechter 'that he is now or ever was the husband of Mae Laurel.' Een 'common law' huwelijk werd in sommige staten erkend als de partners geruime tijd hadden samengewoond, dezelfde achternaam gebruikten, zich naar buiten presenteerden als echtgenoten en van plan waren een 'echt' huwelijk te sluiten. Het hele jaar 1937 waren Ruth en Stan verwikkeld in een kluwen van ruzies, vreemdgaan, verlatingen en verzoeningen. Echtscheiding volgde in december. Virginia Ruth kreeg van de rechter geen gelijk: de scheiding was geldig en er was geen sprake van bigamie, zoals Ruth had aangedragen. Voor alle zekerheid trouwden Stan en liieana nog een keer: Laurel and Daneer Remarried YUMA Ariz., Feb. 27 (lp).-stan Laurel, film comedian, and Vera Shuvalova, Russian dancer, were remarried here today by Ed Wlnn,! justice of the peace. M Winn married them Jan ouple decided to v~ t mony in the! w ul.à forestall litigati r. Laurel's second wife, s. Virginia Ruth Laur 1, who contended that she and the comedian were reconciled before their final decree was granted Dec. 31. The courts ruled against her. Bride Annoyed by Comedian's Former Wife 3 Wif'@ Haf'@ Laurel "ei/a@ I HOLLYWOOD, April 13 (UP) -Stan Laurel cut ar anappreeiative eye at wife number ODe in eoan todr ~ed unhappily in the direetiod of number two, wont. about the p~ie.o( number three and said h. DUII'I tal Q\DA..l"e K him down. - ~'w alllllber._ saed hili tor more mo..., wiaea DIIlIl- I Sta" Laurel' Wi ber tiaree, I I who held ~ hand all Op Oudejaarsdag had Stan Laurel bericht gekregen dat de scheiding erdoor was. De volgende dag trouwde hij met de nachtc/ubzangeres liiieana, die van Russische adel zou zijn en zich voorstelde als Gravin Vera Shuvalova. Hij zou haar voor het eerst hebben ontmoet toen zij auditie deed voor de rol van Anna in Swiss Miss. Die Nieuwjaarsdag begon een reeks escalerende ontwikkelingen, die aanvankelijk nogal komisch overkwamen, maar al gauw een bittere bijsmaak kregen toen eerst liieana en later ook Stan in een poltiecel belandden. Voor de huwelijksvoltrekking reisden liieana en Stan naar Yuma, Arizona. Ze werden gevolgd door Virginia Ruth: STAN LAUREL WEDS SINGER Second Wife, Who Divorced Him Friday, Follows Them to Yuma YUMA. Ariz., Jan. 1 UP).-Stan Laurel, the comedian who teams with Oliver Hardy in the movies, was married here e~rl day to Illeana, a Russian H!) was followed h rom Los Angeles by~h" ~cond wife, in whose d~' $at a final decree was ent ere yesterday. AIthough ad asked the divorce, ~he filed an affidavit stating that by reason of numero us reconciliations and separations she believed the final dec ree would not be legal and asked that it be delayed. Intussen was Stan naar de rechter gestapt om te bereiken dat Virgina Ruth zou stoppen met haar achtervolgingen. Hij beschuldigde haar ervan, volgens de Herald Tribune, dat zij 'kept calling him up at all hours, pounding on his door in the middle of the night, and threatening him with "unfavorable publicicy'" Ook Louella Parsons, de veelgelezen showbusiness journaliste, bemoeide zich nu met de zaak (zie eerste kolom volgende pagina). Stan Laureis financiën waren in deplorabele staat Toen zijn eerste vrouw Lois in april naar de rechter stapte omdat hij onvoldoende alimentatie zou betalen, werd zijn huishoudboekje in de kranten breed uitgemeten: L~urel PAt6 Can't See Comedy In 3 Wives' BilIi! WU lrm~ny Overtaxe8 Bis Income LOS ANGELES, April 12 t,lp). Takine care of wives No. 1, 2 and 3 is not only eating up hls regular income but anaw1ng into hls reserve funds, Stanley Laurel, film comedlall, testlfted today. Stan verklaarde volgens dit bericht tijdens de rechtzitting dat 'alimony payments to wives Nos. 1 and 2 had depleted his funds to a point where he had to rely on a previously created $50.000 annuicy fund for his own maintenance.' Lois kreeg nul op het rekest van de rechter. De volgende dag bleek dat liieana, met wie Stan al geruime tijd in onmin leefde, de avond tevoren was gearresteerd wegens roekeloos autorijden (zonder rijbewijs). (Zie volgende pagina tweede kolom en pagina 20) 8/0110 #33 laurel Will Sue lfodon Picture Editor Jnkrna... tlonal Ne,," ervlce C",rl,bt JSlI. HOLLYWOOD. Jan. a-stan Laurel. d-rl.. d eomodlln. Lod", WIU ti e luit 1,lln.n h second, wlre.,ira. Vlrlln," Lau,...!. and 11k thlt sh- b<',... tralnl'd rrom " nnoyin blm Ind hls bride. the tormer CountHa Vera qho\l lava, lb<t~r kn.~ n Uil na Ru>slan!mau. LaD u.ld' Irt have rue.i,.n mi' flnaj dl.orte pa.pers trom )Ir.. Vlr,lnl.. Laurol. Ind I do DOl ln'~nd to ba.e hrr MO" me &nd cbea~n m1 bride. Jf b. d... nol Intond iel Ibid. b1 'be ('ourt', dec ion. I trui 00 lol'\l'u pa hu tbe dl.leme.nt afreed upon.' H. also Id that tbe..,eond L&urel ronsunt lnterfer a enee,....-.r!<:ne I harc\ahlp on htm In hls retn.-ork. 22 22 Zomer 2002 23 I... te ~. hl. ~ lie...w. wen pauper of him even N... '11O,ooe 1eG' cemed.ian. WK bauw "t.o court Loia N. Laurel, who ÎI Be alreacty 11K liuiiie "''''lilt 1ritIl Iln. ViraWa No. 2. Ju for"llra. S!ndaJova Laum, No. 3,'" rr- hl.!lome Jut mondt, lau kiued ad4...,. Wit. No. 1 t.iiw J1Idce StW... DMIIed U,Bii a _ea&it tor tbeir 100year-oJd daq.hter, LaU- LAw:el pjeaded:..j All I have left ia.. ed4iowmst payi me $217 a month., ce lue all they 'W1UIt, Mrt _'t toeeh that." e aid he pahi ~ r:r eeet el u..;o.. to tril. No. an4 'US ~ to Ko. 1. CmzENSHI' GIYEN TO CLAUDE RAINS PBILADI!:LPHIA, Apr i 1 13 (AP)-Claade RainI, atace and...tt.a pjetan aetor, becam. a dtuea of tjae UniW State. toda, la U. 8. Diltrict Coart. TM ~,,,-a!!-al,... "... lira. "ruft. "'t HeN d, ~III:. "at lira. B,.,,.ru l1li di!iain.

\\IENOBI Dc CCI'slc I~()ac/l - pl'(lc!udic /ondel' Laul'cl en mei IIOI'(~IJ /Ou meleen cic laalsle /ijn. Zenohiu/loplc aan c!e IlOsso 0011 al Ll'aS cle k,.il ick 1'0111,(OL'c,' ()lit 'e,.lla"(~ij' c/ie opnieuw!1<'wccs cen uili;lcllcncl ac/eul'lt' /ijn. I lij L'(Ielcle /ich ooililwis in hel c!ecol' L'an hel f)iepe Zuiclen in cle pci'iodc Llan cic Iwep('II'OMwn en 4ehoo/'/all1e /LL'ol'l('n. \Ioal' hoe clan 0011. Zenohin luid Lln '~!f /oa/s clal heel Ie in hel jcu 4cln. II/eana en Stan bleven de kranten voorzien van kopij. De koppen werden smeuïger en de (oto's groter. Studioche( Hal Roach werd steeds nerveuzer. Een jaar tevoren was de studio al in verband gebracht met de dood onder verdachte omstandigheden van The/ma Todd. Nieuwe schandalen kon hij niet gebruiken als producent van films die voor alle leeftijden waren bedoeld. In Juni en juli 1938 werd gewerkt aan Block-Heads. Laureis gedrag (drank en plichtsverzuim volgens Roach) veroorzaakte productieproblemen. Na voltooiing van de film werd Laurel ontslagen (zie derde kolom). Laurel Held -Orunk"W Drher Stan bracht de nacht van 28 op 29 september door in een politiecel. Hij was aangehouden wegens rijden onder invloed na een ruzie met II/eana, die hem zou hebben geslagen met een koekenpan. II/eana was voor haar rijgedrag veroordeeld tot vij( dagen cel; in Stans geval kon de jury het niet eens worden en werd de zaak geseponeerd. Stan Laurel D A Grave, Invit Her In, Wife Sa, Meer slechte publiciteit in april 1939. II/iena vroeg de rechter Laurel een onderhoudsplicht op te leggen want zij wenste scheiding van ta(el en bed. Stan zou, toen hij met de schop bezig was in de tuin, op de vraag van II/eana wat hij aan 't doen was, hebben geantwoord dat zij wat hem betro( in de kuil kon stappen. Stan Laurel Geb Divorce TeaUtt. l"... of ~~ n- "Nearty tv BOLLYWOOD,~ 'J (UP).- In mei kreeg Stan echtscheiding toegewezen liieana had volgens hem zijn carrière 'bijna verwoest'. In de bioscopen liep die maand Zenobia-met Hardy, zonder Laurel. 2', B/o/lo #:J:J 24 Zomer 2002 25 23

De Plaatsvervanger OP 18 AUGUSTUS 1938 maakte Hal Roach Studios \ ereldkundig dat Stan Laurel als partner van Oliver Hardy vervangen was door Harry Langdon. olgens het persbericht zouden Langdon en Hardy gaan optreden in 'een serie films' die sterk zou afwijken van het Laurel & Hardy genre. In plaats van de klassieke komische absurditeiten zouden 'sophisticated comedies' worden afgeleverd. Bovendien zouden de films gebaseerd zijn op 'belangrijke romans' Langdon Harry Langdon was een grote naam uit het niet zo verre verleden. Midden jaren twintig, in de periode van de zwijgende film, stond hij hoog genoteerd op de lijst van populaire clowns, dicht in de buurt van Chaplin, Keaton en Lloyd. Het ging fout toen hij de regie wilde voeren over zijn eigen films. Hal Roach was altijd attent op de sterren van toen. Harr)' Myers, Zasu Pins, Theda Sara en Mabel ormand kregen bij hem een herkansing. In 1929 bood hij Langdon een eigen serie aan en een debuut in de sprekende film. In Langdons eerste 'talkie' Ho[{er Than Hot, werden talenten als Thelma Todd en Edgar Kennedy zijn tegenspelers. Toch was de serie geen lang leven beschoren, ook al werd LaureIs vaste medewerker Charley Rogers aan Langdon toegevoegd. auwelijks een jaar en zes titels verder werd Langdon 'afgevoerd' Er is reden om aan te nemen dat Stan Laurel een rol heeft gespeeld bij het inhuren van Langdon. Hij was een groot bewonderaar van de komiek met de babyface, levend als een plant, zonder enig benul van de wereld die hem overkomt.). 'Laurd stond daarin nict alleen.. "iemand min" der dan de surrealist Salvador Dali noemde Langdon 'de zui"erste bloem,"an de cinema en. stcrker nog. van on7.e helc be><:ha,"ing' LaureIs eigen filmpersonage was zeker voor een deel aan Langdon ontleend, wat hem overigens allerminst door zijn voorbeeld kwalijk genomen werd. Langdon was op zijn beurt een groot bewonderaar van Laurel. De vriendschap tussen de twee was volgens Langdon-biograaf William Scheil)' zo hecht dat Langdon de zegen van Laurel vroeg (en kreeg) voor de vervangende rol inzenobia. Als scriptschrijver was Langdon voor en na Zenobia een regelmatige medewerker aan de films van Laurel & Hard)', beginnend met 8lock Heads. The HeraId Tribune oordeelde niet zonder overdrijving dat het succes van de film aan Langdon te danken was, die volgens de krant in zijn beste dagen een grotere komiek was dan Laurel en Hardy ooit konden worden. Opmerkelijk in dit verband is een interview met Laurel, dat in 1947 verscheen in l'ecran Français, drie jaar na de dood van Langdon. Laurel en Hardy waren volgens Stan destijds allebei zo begaan met de teloorgang van de komiek, dat zij hem tenminste een boterham wilden laten \'erdienen. Hij noemde Hollywood de 'wreedste stad van de wereld' en trok die lijn door naar de vernedering die Laurel & Hard)' zelf hadden ondergaan toen zij begin jaren veertig hun lot in handen gaven van grote studio's als MGM en 20th Century Fox. Rury LaJlgdon en OUYU Rardy in ten pnbuciteitsrolo.oor 'Zenobla' (1938). Het verhaal spant een proces aan tegen de dokter de dokter aan te lopen omdat zij De 'belangrijke roman' waarop wegens 'alienation of affections', zwanger is van een baby-olifant. Zenobia werd gebaseerd, was in een beschuldiging die in sommige Een absurd verhaal (met de nodige feite een kort verhaal van H.C. Sunner, staten nog steeds kan worden inge losse einden en zwakke motiverin 'Zenobias Infidelity' bracht tegen verleiders die de partgen dat een dolle komedie had Bunner was journalist, schrijver van ners in een huwelijk uiteen drijven. kunnen worden, maar nu wordt opgedist humoristisch proza en dichter. Tot In de film wordt dokter Tibbitt gespeeld als een gezellige familiefilm. op de dag van vandaag is zijn patriottische door Oliver Hardyen de In die hoedanigheid heeft de film op gedicht 'The Old Flag' 'Qff kwakzalver door Harry Langdon. smal formaat tot ver na de oorlog in with your hat as thejlag goes by!î De dokter is geliefd bij de minder bedeelden, ederland gerouleerd in het vereni in Amerika geliefd. maar wordt door de bourgings- en clubcircuit. Het verhaal waarvan de studio de geoisie met de nek aangekeken. In De 'couleur locale' is interessant: filmrechten had verworven, ging het bijzonder geldt dat voor de rijke een stadje in het Diepe Zuiden in de over een kermisolifant die door een Mrs. Carter, een ingebeelde zieke. 19de eeuw, precies het milieu waar plattelandsdokter verlost wordt van Als haar zoon verliefd wordt op de de wortels van Oliver Hardy lagen. een knoop in zijn staart. anaf dat dochter van de dokter, spant zij Over het samenspel met Harry moment wordt de dokter overal en samen met de kwakzalver om het Langdon kunnen we kort zijn. Er is elk moment door de dankbare olifant proces doorgang te laten vinden. geen sprake van een duo. Als het Zenobia gevolgd. De eigenaar Alles loopt goed af, met een verzoe ooit echt de bedoeling is geweest Rury LaJlgdon in zijn btsle tijd. MeI Alma BeDDelt in 'Long Pants'. (1927, regie FranJe Capra) van de dikhuid, een kwakzalver die ning tussen de Tibbitts en de carters om een nieuw team te \'ormen, dan met een levenselixer rondreist, en Zenobia blijkt alleen maar achter zijn er in deze productie geen aan- 26 26 Zomer 2002 2ï 27

wijzingen voor. Hardyen Langdon hebben maar enkele scènes samen en er is geen chemie tussen de twee. Dit zijn twee acteurs, waarvan één (Langdon) zich makkelijk laat overspelen. Oliver Hardy zet moeiteloos het type neer dat we van hem kennen: een galante, goedwillende dorpsnotabel, compleet met zwierige manieren en een charmante ponteneur. Evenmin ontbreekt zijn beroemde wanhopig berustende blik in de camera. De vergelijkingen dringen zich op: met de oliebaron in Jitterbugs, de handelaar in hoogwaardige kunstmest in Chickens Come Home en met de hersenspecialist in Twice Two. Maar in Zenobia zijn de scherpe kantjes van de karikatuur weggepolijst tot een milde portrettering. Tibbets echtgenote is ook geen jaloerse feeks, maar een nerveus neuriënde nitwit, heen en weer trippelend met een stofdoek in de hand (een irritante rol van Billie Burke). Rassen en standen Alles draait in Zenobia om de standenmaatschappij. Er zijn nu eenmaal verschillen tussen de Carters die tot de 'first families' behoren en de 'middle class' dorpsdokter en zijn gezin. Maar de dokter-de held van het verhaal-gelooft niet dat er echt verschillen zijn en het huwelijk dat uiteindelijk toch gesloten wordt, lijkt hem gelijk te geven. Tot zover de standen. Met het onderscheid tussen de rassen ligt het natuurlijk een beetje anders. 'Zenobia' is een film met een boodschap, ook al wordt die wat warrig in het verhaal verweven. De boodschap is oorspronkelijk geschreven door Thomas )efferson: '... all men are created equa/ (..) they are endowed by their Creator with certain unalienab/e Rights (...) among these are Ljfe, Llöerty and the purs- uit qf Happiness. ' De volledige 'Oeclaration of Independence' hangt ingelijst in de spreekkamer van Or. Tibbitt, die tegenover zijn dochter plechtig verklaart dat het document de leidraad is voor zijn leven en handelen. Als arts helpt hij de armen gratis en voelt hij er niets voor toe te geven aan de grillen van rijke t1auwvallende dames. Hij is ook vriendelijk, vaderlijk bijna, voor zijn zwarte bedienden. Een jongetje dat in de keuken helpt, wil graag mee naar een feestje van de familie Carter. 2 B/ollo #3:1 28 Zome,.2002 29 29 De dokter legt uit: 'You cannot go to white folks parties and I couldn't go to coloured folks parties. But that makes no real difference." Hij bedenkt een vergelijking die alles duidelijk moet maken. In zijn apotheek heeft hij uitsluitend goede pillen, maar sommige zijn zwart en andere zijn wit. 'Some people cannot do without the one kind and some peop Ie couldn't without the other' De jongen leert vervolgens de Onafhankelijkheidsverklaring uit zijn hoofd en krijgt als beloning een kwartje. iet minder beschamend is het optreden van de twee volwassen zwarte bedienden van de Tibbetts, de kokkin Oehlia en de huisknecht Zero (zie hiernaast). De film werd op dit punt kritiekloos aanvaard door de pers (niet alleen de Amerikaanse). Dit was nu eenmaal de manier waarop Hollywood de zwarte acteurs bij voorkeur gebruikte, namelijk als 'comic reliet' in de bijrollen. We staan hier even uitvoeriger bij stil, omdat hier en daar te beluisteren valt dat Oliver Hardy niet vrij was van racistische opvattingen. Zijn rol in Zenobia kan daarvoor natuurlijk nooit als bewijs dienen. De schrijvers hadden zich over het Het jochie Zeke (Phillip Hurlie) ontvangt het eerste kwartje van zijn leven als beloning voor het uit zijn hoofd leren van de Onafhankelijkheidsverklaring. Links naast Dr. Tibbitt diens aanstaande schoonzoon Jerf Oames EIIison), die zo ontroerd is door Zekes voordtacht dat hij zich niet langer voor het karretje laat spannen van zijn rijke familie. script gebogen met een feilloos gevoel voor de heersende cultuur in de filmwereld. Geen protesten dus, en een rol blijft een rol, ook al lijkt Hardy zich goed thuis te voelen in het afgeschilderde milieu, waar tenslotte ook zijn wortels lagen. Hij groeide op in het Diepe Zuiden rond de eeuwwisseling van 1900. De zinnigste opmerking over het 'racisme' vinden we de nieuwe dubbelbiografie van Simon Louvish, die moeilijke onderwerpen niet uit de weg gaat. Hij schrijft: 'Alle mensen zijn gelijk geschapen, maar sommigen zijn meer gelijk geschapen dan anderen. Principieel paste dit wel bij Hardy's temperament. Veel commentatoren hebben zich ongemakkelijk gevoeld bij dit aspect van Hardy's patrimonium en de rassenkwestie heeft velen ertoe gebracht dit aspect van zijn achter- Lou,'ish doelt hiennee op het huwelijk met de joodse Madel)'n Solashin in een periode "an hevig antisemitisme in Georgia. Zie Simon Louvish: 'Stan and Ollie. the Roots of Comed)" Faber & Faber. London. 2001). pagina's 64-68. grond te omzeilen. De feiten zijn (... ) dat orvell Hardy geboren is in een racistische samenleving, getekend door het trauma van de burgeroorlog. Zijn eerste huwelijk, hoe bitter het ook eindigde, demonstreerde dat hij in staat was racistische structuren te weerstaan in de keuzes die hij maakte voor zijn eigen privéleven '). Hij kon er niet niet geheel aan ontsnappen dat hij een product was van zijn milieu en hij was niet iemand die er diepe politieke inzichten op na hield. Maar ik geloof dat we zijn 'onscreen' preek over de Onafhankelijkheidsverklaring mogen opvatten als een innig gevoelde belijdenis- in aanmerking genomen dat de opstellers ervan zelf de eigenaars van slaven waren... ' Luis Uit de biografische literatuur over Laurel & Hardy is over de achtergronden van deze merkwaardige film weinig op te maken. Zenobia wordt meestal slechts terloops genoemd. Maar het zou goed kunnen dat producent Hal Roach geen seri-

Boven en midden: Pahliciteitsfoto's van het 'nieuwe duo'. Onder: Als onderdeel van de reclamecampa!jde werden gipsafdruuen genomen.,an de handen 'fan Langdon en Hardy.,oor een tentoonstelling In San Francisco. Van 1. naar r.: oahekend, Hardy, regisseul Cordon Douglas, Langdon, producer Edward Sulherland euze plannen had voor een nieuwe teaming, ervan uitgaand dat de koppige werknemer wel weer bakzeil zou halen. Dat was drie jaar eerder bij een soortgelijke verbreking van het contract ook gebeurd, toen in de pers werd aankondigd dat Hardy alleen verder zou gaan in een serie fims met Patsy Kellyen Spanky McFariand (zie pagina 18). In de publiciteit werd wel degelijk met een nieuw duo 'gedreigd' De serie dubbelportretten die de studio van Hardyen Langdon verspreidde, moet een bittere pil zijn geweest voor Laurel. Terugblikkend op deze periode zei Roach in een gesprek met biograaf Skretvedt dat de film als een 'Iouse', was, 'een ramp van het begin tot het einde.' De dure scriptschrijver Marc Connelly '), medeverantwoordelijk voor klassiekers The Farmer Takes A W!le, The Green Pastures en Captains Courageous, leverde een script af, 'the worst I've ever seen' en productieleider A. Edward Sutherland was 'the worst producer we ever had' Met goed fatsoen kon hij zoiets niet zeggen van regisseur Gordon Douglas, maar Zenobia was wel diens eerste lange speelfilm na een fraaie staat van dienst bij de 'Our GanglDe Boefjes' serie. De twijfels van de studio over het magnetisch effect aan de kassa blijkt niet alleen uit de vele scriptdokters, de film veranderde ook voortdurend In de officiële credits komt de naam \'an Connolly niet meer voor. evenals die van H.C. Brunner. Drie andere schrijvers worden ge noemd. Werkfoto van 'Zenobla'. Producer Edwilrd Sulherland leont op de balustrade achter Cordon Douglas In de regiutoel. Langdon stut er niet op. van titel. 'This Time It's Love', It's Spring Again', 'We the People' werden overwogen en zelfs in de vakpers gepubliceerd, voordat werd besloten tot 'Zenobia' De bedoeling was kennelijk een publiciteitscampagne te voeren die de nieuwsgierigheid van het pubiek zou prikkelen, alsof het om een thriller \'an Hitchcock ging. Wie was Zenobia? De olifant werd dan ook in de Amerikaanse advertenties niet afgebeeld. In het buitenland dacht men daar anders over. Daar werd de olifant juist als een trekker beschouwd. In Engeland heette de film Elephants Never Forget, in ederland en België Dikhuiden of Twee Dikhuiden met een minder gelukkige zinspeling op het personage van Oliver Hardy, die zeker geen dikke huid ZENOBIA Productie: Hal Roach Studios, 1939 Producer: A. Edward Sutherland Regie: Gordon Douglas Camero: Karl Struss Scenario: Corey Ford, Walter Deleon, Arnold Belgard Muziek: T. Marvin Hatley Montage: Bert Jordan Special effe cts: Roy Seawright Kostuums: Omar Kiam Met:Oliver Hardy (Dr. Emery Tibbitt), Harry langdon (Prof. J. Thorndyke McCrackle), Billie Burke (Mrs. Tibbitt), Alice Brady (Mrs. Carter), James Ellison (Jeff Carter), Jean Parker (Mary Tibbitt), June lang (Virginia), Ol in Howland (advocaat Culpepper), J. Farrell MacDonals (rechter), Step'in Fetchit (Zero), Hattie McDaniel (Dehlia), Philip Hurlie (Zeke), Hobart Cavanaugh (Mr. Dover), Clem Bevans (sheriff), Chester Conklin (boer), Tommy Mack (slager), The Hall Johnson Choir, 'Miss Zenobia' (zichzelf) Zwart/wit - Lengte: 71 minuten. Première: mei 1939 30 8 /0110 #3:J 30 Zomer 2002 31:3 1

.. ~? ZOWIE! ~ WHO IS THIS ZENOSIA THEATRE OLIVER HAHOY ' HARRY lan600n ANYWAY? Gir/s, WHAT S SHE GOT? Boy, YOU Wlll BE SURPRISED I. ( BILLI[ BURKE AlIeE BRAOY. Links: een bujkllau afgekewd ontwerp voor een advertentie, augetroffen in het studioarchief. Dauonder een vu de advertenties die wel werden gefiatteerd. Het aumerkeujk zwoeler portret van Jeu Puker is een mweiding. De lachebek in het argekewde ontwerp is meer in overeenstemming met hau rol. heeft). ederlandse recensies hebben wij niet kunnen vinden, uitgezonderd de kwalificatie 'gezellige familiefilm' in een smalfilmcatalogus. In een Engels fanmagazine gaat de duim naar beneden: 'Ondanks de intelligente pogingen van Hardyen een sterke cast is dit een teleurstellende film.' De Amerikaanse pers was redelijk goed tc spreken over Zenobia. Het oordeel van Variety was 'mild amusement.' De invloedrijke ew Vork Times vond het 'a \'ery funny picture' en schreef verder: 'Harry Langdon's pale and beautifully blank countenance has probably already excited the artistic jealousy of Mr. Laurel.' Overwinning Stan Laurel was tijdens de opnamen van de Hardy/Langdon productie verwikkeld in een juridisch gevecht met de de studio over de plotselinge beëindiging van zijn contract. Het fiasco van de film maakte daar snel een eind aan. auwelijks een maand na de première, begin april 1939, werd de strijdbijl begraven. Zowel Laurel als Hardy tekendeeen nicuw contract, dat in beide gevallen dezelfde looptijd had. Dit was een overwinning voor Stan. Oliver Hardy kon nu niet meer tegen hem worden uitgespeeld. og diezelfde maand begonnen de voorbereiding voor A Chump At O.iford. met Langdon als een van de schrijvers. Hij zou nooit meer met Olivcr Hardy voor de camera staan. -BR.. l'o.'naamsf<' brijnnm: Randy Skret\"edt 'Laurel,tod Hard)" The \\a):ic Behind the.\i{wies',\\oonstone Press, I Q87 ; R.m St nc' Laurel or H.ud}, Spin Reel Books, 19%, diverse archic\'en n 11 '{ics. \Iet dank aan HalT) H,'pre en Siep &'usma. 32 Blol/o #:J3 32 Z "I1I" /' 20()2 33

THESE SEVEN BOLL!WOOD M&UlAGES W DOOMED.. lijs ldreieter... n F...,...... H...,.ecMI_tNIopr.... a... Meto...,... st.n ter... _ie.t.n. He foretow Ma., Pict.f0r4. "óworc... o..p F.irNtoIl. Sr.. JN" Cr.wf0r4. No "óworc... "óworc. el lette Da"ia.... T.yter. _ma... H_... preoiicta "óworc. ter... f. eh"" Iry 1942_... telh.. ia.. _ wit,. "11'5 an Inside Job' Sors: STAN.LAURU.f "LAU RU.neI HARDY h... lil tilt lal ltaci ".-tin, "I Cl'.' IT.IF... TOOI, M.rt;.,... Alic. Faye. Th alupl's <har show malmpallbilily J('alow\ may be one rea.son for f'ventual paratlon. for Tony. rulan 'In mak hlm IOmewhal Inehnod 10 be Je.lous of 11\",,"on sho,".rod UpoD h be uiilui,uf A!Jee wa born In Ihe I,n of Taurus and mu I rule h r hom as weil a her ear r Tony. born In IIgn thai m kea hlm.-molloll.'ll nd h ad lrong. wlli remarry a w allhy loci Iy..-oman up 10 Ihi new chocol. 'e hil, Only SI "' your f.. orile candy.,iijid. Ty... Power." All... Tyl"one W wlli (ontinu 10 c"arry hlm upward. wh.lc hl Wlft arallon nol lndlc'atcd for at lt.- t anolh r t\\o 10 the tgn of Taurus. and thl tgn IOdlO(: WIIl radt~ out of Plrturt AnOlht"!' h"'art Int... 1 yl"... bu I lhe d.flkulh In th rouple. <harl> 10 b.i' trong wil1tod nd rlnmloatm Ih ''liu''t'r wlli oc,'c:upy Tyronl" 1 3th'nhon 10 tht" futuril' St-p. app..'a. too nou 10 tx- (-a Iy oyt'rcomr ~ c... ie CloapIi... P... tte CooIoIar4 wijl be dl\'orcod by Ihe fall of 1942. Ihe.. eh.rls,"dl..!e. M... u; Chlphn'. ruhng lar wh rea> MI Goddard wa born In Ih IIr.' n of <lemml c... ti"... OOI "nt,... 47 :1'1 Hlull u #:1:1 34 ZIIII1(," 2002 35

WaarolJ1 ze niet genoeg ontwikkeld zijn om seksueel te kunnen functioneren,' De auteur onderbouwl dil met een \"em'ijzing naar de \'ele bedscènes, "olgens hem zijn Stan en Ollie een echt stel. compleet met onderling gekibbel maar wel \'an elkaar afhankelijk, 'Als in de Laurel en Hard) -films lits-jumeaux \\'orden getoond, gaan de jongens altijd samen in hetzelfde bed, Stan en Ollie zijn geen homoseksuelen, maar je kunt zeggen dat hun relatie een alternatieve!e\'ensstijl \'ertegen\\'oordigt.' Zo kun je Ot ook bekijken, denk je dan als lezer en je slaat het boek dicht.,\iaar in puriteinse, voornamelijk Amerikaanse kringen \'an de Sons of the Desert \\'as dit explosie\'e stof. Het was in de tijd \'an de Grote Depressie niet ongewoon, zegt men, dat in pensions het bed werd gedeeld, De jongens moet je zien als wienden tegen wil en dank, Ze hebben elkaar nodig, samen knokken ze \'oor hun plaatsje in de wereld, zonder hun onschuld te \'erliezen, omdat ze de inborst \'an kinderen hebben,,\iaar dat bestaat loch niet?,'ee, maar het i wel een mooi sprookje, Die films zijnjairy ra/cs, - lw. Uit De Telegrur van 5 juni 1990 - artikel op de Privé-pagina door Kenk van der Meyden Minnaars? Hoezo? Is er echt ooit een gay-krant geweest waarin de theorie werd \'erkondigd dat Stan Laurel en Oli\'er Hardy minnaars waren? Ach, wie weet, er is ook een theorie dat de aarde plat is, We hebben het sterke \'errnoeden dat de bron \'an het \-erhaal een boek uit 1989 is en dat het komische mis \-erstand is ontstaan op de manier van het bekende gezelschapsspelletje 'doof\'ertellen' In het boek 'The Boys, The cinematic World of Laurel & Hard)" wordt een dappere poging gedaan de film van 'de jongens' te ana I)' eren, Het werd auteur SCOlt Allen allen niet in dank atgenomen, Vooral de zinsnede ',\Ian)' of the films con- tain homosexual o\'ertones".' veroorzaakte commotie, De schrij\'er van het voorwoord, Sons of the Desert-opperhoofd John McCabe, \'erklaarde zelfs dat hij spijt had \'an zijn medewerking en dat hij \'an de inhoud \'an het boek niet goed op de hoogte was geweest. lollen maakt evenwel een zorg\'uldig onderscheid tussen de personen Lau rel en Hard)' en hun personages Stan en Ollie, een onderscheid dat blijkbaar bij het door \'ertellen is wegge\'allen, De auteur \'ef\'olgt: 'De bo\'entonen zijn er zeker en niet helemaal per ongeluk" maar Stan en Ollie zijn verre \'an praktiserende homoseksuelen, Het argument dat Stan en Ollie net als kinderen in een pré- eksuele wereld le\'en, houdt geen steek in het post-freudiaanse tijdperk, 1aar gezegd kan worden dat :l!i Wol/u #:1:1 36 :Iï 37

Zie pagina 37 voor toelichting. 1 APART MENT H,:)TEL 84 oe AN AVE.NUE: SANT" MON CA ("ALIFOAN A Ex ROO... 0.0.0 1 e.. 0 AN AV NUC $A"'I A MONIG" C.Al PORN A E)(ORO f'\ 1 0"8 APARTM NT HOTE.... " ~ < ~ ~ ~ ~ <> : Mi\Y. I!)th. 'G2. )) ar,jo hnny: Thank our, Rt h.in ~t. lot Carl11 la hcc rel about your trouble lx bc1fl~ in ho. pital i1' h calj. me,t'll t 11 her not to worr ahout. t. ou' r onl. in ther to have your Jli tu checked, til re'. a lot of th. "oin~ around lat ly, this condit'on i cau cl throu~h doing the "'I' IST" &.. ou becom al r~ic to 'PI',1'PI',H IT 'f' - ou have to b put on a. pcc'al ei'ct of 'lijc a r., \ r i ~ 1 ets Gu m' a. a n a nt i dot e.! Glaci to not the food is g:ood plu the m dica care - iove OVEH,!!! liave you n the new Comic,JHcki In on? \\a. on th Paar ~u 11. van show cr 1 times - a v r funny /.!;uy - he ha. a record out now (LP.) n 'VI';HVI',' recoreiing:, fulln... t T'v hcarei in a lone: t'me - if you hav a tape recorei r or coulci borrow one,t'll. nd you a Tap copylet me know Johnny. I)id. ou h ar th story ahot.t til own r of a 'aloon, a popular Bar a lway hig: busine.,onl had one bartend r be. d himse f, thi. p;uy wall ed out on him. Th Bos. cail d to hmploymcnt agcnt to.cnd o er a new g:uy ri~ht away - the Ap; nt "aid hc onl had one,but could'nt recomm nd him - had ticky iin~ rs when making: chan~e at thc t TIl 1 ' - was a boot; -hound,ev ry time h rv d a urink,h" h lp ct him. lf to on to top it 01 f was a J.' IH.! Th bos. id nel h ' moer I n d om orh~ r' ~ht awa ou can r plac 11. m tomorrow. Tlu g:u. arri ho.. to J- him in th oi ic said. t dmn - ow li.t n" ou're only h r or tonig:ht ij I catch yoll finl!;erinp.: that t' 11, l' 11 take a hammer ma h e ry fing:er on your hand l N\)I'.I~. T,\ I)? th I!: 11 nocided e. Th" ho. continued ~ '1' J (' yon drink'ng: my liquor dur'n~ wotking hour, l' 11 tak the bot te&. bu,' t i t () cr our head!! GET M8? The I.!;ll.' i.1l!;ain no c! d~ci 130.. 0, 1'1.;:, 1', - (~O TU \ OiB!!! B. Johnn. Lov ~ ki nd tholl.l!:h t. to ~Iar 11' f \lb rt., 1.'roP1 u." hoth h rc. '),.. liurr K ~ t wcll. v r:. ~~ _ - ::::::::::~,...----- ;;J P.. Our B. t st to 'huck i f IH~ visi t.' ~ ou - if h does' nt - - '1'0 111'.1,1. d'jii 111 I.!, :! Tl! U bob:-, I'UI~ 11 J:-, l' 5. ' :IS ljiullu # :1:1 38 /.",m,-:!i)():] :I!l 39