3728 TUE Eureka covers 09:Opmaak 1 12-01-2009 12:23 Pagina 3 projectorganisatie Technische Universiteit Eindhoven hoofdsponsor Universiteit Utrecht pilot HAVO-scholen Fontys Hogescholen Wind 2 Energy Eureka!Cup Postbus 513 5600 MB Eindhoven telefoon 040 247 3127 e-mail info@eurekacup.nl Het Ministerie van Economische Zaken onderzoekt de mogelijkheden voor een windmolenpark in of bij de duurzame stad van de toekomst en zou graag informatie hebben over hoe ze dit park kunnen ontwerpen. Het ministerie vraagt daarom aan jullie om een film te maken over een mogelijk windmolen(park) die belangrijke kennis en feiten oplevert. Vragen die onder andere spelen zijn: wat is kenmerkend voor dit park? Met welke belangen moet je rekening houden bij de aanleg van het windmolenpark? Wat vinden de mensen in de buurt ervan? Eureka!Cup is een samenwerkingsproject van de Nederlandse universiteiten en Fontys Hogescholen, de Nederlandse Natuurkundige Vereniging en stichting FOM met het bedrijfsleven. Doel is om leerlingen van HAVO en VWO 1, 2 en 3 kennis te laten maken met techniek en toepassingen van natuurwetenschappen. www.eurekacup.nl Een opdracht van Eureka!Cup in samenwerking met #03.
Eureka!City De duurzame stad van de toekomst De burgemeester van Eureka!City heeft een nobel doel: zijn stad moet voorop gaan lopen in ontwikkelingen in de wereld van energie. Zo wil hij als eerste een duurzame energiecentrale bouwen, de beste hoogspanningsmasten plaatsen, energiezuinige auto s laten rijden, experimenteren met zonlicht om water te verwarmen en een groot windmolenpark in zee bouwen. Allemaal ambities die ervoor moeten zorgen dat het leven in Eureka!City gezonder, veiliger en aangenamer wordt. Eureka!City wil een voorbeeld zijn voor heel veel andere grote en kleine steden en hoopt dan ook dat jullie, als medewerkers van de bedrijven die met deze uitdagingen bezig zijn, een handje daarbij kunnen helpen. De burgemeester nodigt jullie dan ook van harte uit om eens een bezoek te brengen aan zijn stad. Op www.eurekacup.nl kun je door Eureka!City wandelen en rondkijken zoveel als je wilt. En dan kun je alvast dromen hoe de duurzame stad van de toekomst met jouw idee een stapje dichterbij komt. Een aantal vergezichten van de digitale stad Eureka!City. Vormgeving en opmaak binnenwerk: Hanneke Geurts van Kessel Studio eau, www.studioeau.nl in opdracht van Eureka!Cup 2
Wind 2 Energy Maak een film over het windmolenpark van de toekomst. Opdrachtgever Project Vooronderzoek Werkwijze De test 2 4 7 10 11 Figuur 1: Een windmolenpark op land (Bron: www.flickr.com) 1
opdrachtgever Het Ministerie van Economische Zaken is de opdrachtgever voor deze opdracht en is gevestigd in Den Haag. Het ministerie wil zorgen dat de energie die in Nederland wordt opgewekt schoon is. Ook wil het zorgen dat in de toekomst onbeperkt, schone energie kan worden opgewekt. Dat is zogenaamde duurzame energie. Er is steeds meer vraag naar deze energie in de wereld want de fossiele brandstoffen, zoals olie en steenkool, raken op. Bovendien veroorzaakt het verbranden van deze brandstoffen het broeikaseffect. Hierdoor stijgt de temperatuur op de aarde, waardoor o.a. de poolkappen smelten en de zeespiegel stijgt. Er moeten dus snel andere manieren worden bedacht om energie op te wekken! Het ministerie kan dit niet alleen en heeft de hulp nodig van veel mensen, zoals jullie, om tot nieuwe manieren te komen om nieuwe vormen van energieopwekking toe te passen. Figuur 2: Een klein gedeelte van het gebouw van het Ministerie van Economische Zaken (Bron: www.flickr.com) Figuur 3: De binnenkant van een windturbine (Bron: Studio eau) 2
3 Figuur 4: De afmetinegen van een windmolen zijn verbazingwekkend groot. (Bron: Studio eau)
Figuur 5: Windmolens die energie opwekken (Bron: Ministerie van Economische Zaken) Project We moeten zuiniger zijn met energie en proberen het milieu zo min mogelijk te vervuilen. Daarvoor zijn we zoek naar een vorm van energie die niet opraakt. We kunnen dit doen door energie op te wekken op een manier die niet schadelijk is voor het milieu en op een manier die altijd kan bestaan. Een goed en modern voorbeeld is het opwekken van energie met windmolens op land. De wind zorgt ervoor dat de molens gaan draaien en door de draaiing van de molens wordt er elektriciteit opgewekt. Er komen dus geen vervuilende stoffen in de lucht en zo lang de wind blijft waaien, is de energie beschikbaar. Het Ministerie van Economische Zaken wil graag een windmolenpark laten bouwen in of bij Eureka!City. Dit windmolenpark zal op het land worden gebouwd, dus niet in de zee. Het ministerie gaat ervan uit dat er in de toekomst ongeveer 100.000 mensen in Eureka!City gaan wonen. Het weet verder dat er mensen tegen de aanleg van een windmolenpark zijn. Het ministerie zou graag deze mensen overtuigen dat een windmolenpark van veel toegevoegde waarde kan zijn voor de stad. 4
Jullie opdracht Het ministerie schakelt jullie als filmproducenten in om een film te maken over een mogelijk windmolenpark bij Eureka!City en vooral te bekijken wat de voordelen van een windmolenpark zijn. Bij het maken van deze film zal duidelijk worden dat er een groot aantal interessante aspecten is verbonden aan het bouwen van een windmolenpark en dat windmolens een goede vorm van energieopwekking kunnen zijn. De film dient ook voornamelijk om mensen van jullie leeftijd enthousiast te maken over windenergie. Jullie dienen dus een aantal zaken te onderzoeken die te maken hebben met windmolens en de meningen die mensen hierover hebben. Deze onderzoeken moeten terug te zien zijn in de film. Figuur 6: Dit krantenartikel is ook na te lezen op www.eurekacup.nl (Bron: ANP) 5
Inhoud van de film Een korte toelichting over het windmolenpark dat jullie graag neer zouden zetten; Wie zijn er blij met de aanleg van een windmolenpark en wie niet en waarom dit zo is; Een uitleg met goede argumenten waarom het goed is dat er een windmolenpark in of bij Eureka!City wordt gebouwd. Bedenk goed dat de film gemaakt wordt om mensen enthousiast te maken. Jullie zijn verder helemaal vrij om te kiezen hoe je alles verwerkt; er mag natuurlijk zoveel in de film komen als jullie willen. Eisen aan de film Het ministerie verwacht dat de film aan de volgende eisen voldoet: de film moet opvallen en dient daarom origineel en creatief te zijn; de film moet gericht zijn aan de jeugd van de middelbare school. Zij moeten duidelijk te horen en te zien krijgen welke voordelen windenergie kan bieden. Figuur 7: Een windmolenpark op land (Bron: www.flickr.com) 6
Vooronderzoek Deelonderzoeken Voordat het echte filmen begint, is het belangrijk om eerst een goed vooronderzoek te doen. Het Ministerie van Economische Zaken wil dan ook graag dat je voor jezelf een logboek bijhoudt waarin je minimaal de volgende deelonderzoeken verwerkt. Een goed voorstel voor de werkwijze van deze deelonderzoeken vind je in het volgende hoofdstuk. Deelonderzoek 1: Windmolens Het ministerie wil graag een fotoreportage van minimaal drie voorbeelden van windmolens en twee voorbeelden van windmolenparken in Nederland. Probeer zo verschillend mogelijke windmolens te vinden en per voorbeeld te ontdekken hoeveel mensen er energie krijgen van de windmolen(s) op de foto s. Deelonderzoek 2: Onderzoek Deelonderzoek 2a: Analyse van films Het ministerie verwacht dat je meer informatie gaat zoeken over hoe je een film kunt maken om mensen enthousiast te maken voor een onderwerp. Hiervoor kun je twee bronnen gebruiken, namelijk: minimaal acht filmpjes van het internet waarop mensen enthousiast worden gemaakt voor een onderwerp; Hoofdstuk 1 uit het boekje Maak je eigen film. Dit is te downloaden op de website van de Eureka!Cup onder: Leerlingen - Opdrachten - Wind 2 Energy; Schrijf van iedere film de volgende eigenschappen op; de vorm van de film; het soort shots dat het meest wordt gebruikt; de gespreksvorm die wordt gebruikt. 7
Deelonderzoek 2b: Meningen Onderzoek vijf redenen waarom mensen wél graag en vijf redenen waarom mensen niet graag een windmolenpark bij Eureka!City zouden hebben. Leg ook uit waarom dit zo is. Probeer verschillende manieren te gebruiken om aan deze informatie te komen. Deelonderzoek 2c: Windmolenpark Het ministerie is benieuwd hoeveel windmolens er komen te staan in of bij Eureka!City. Zoek uit hoeveel windmolens er ongeveer nodig zijn om de stad van energie te voorzien. Deelonderzoek 3: Filmen! Je hebt nu al een groot gedeelte vooronderzoek verricht. Het is tijd om te besluiten hoe je de film gaat maken. Bedenk de volgende onderdelen en schrijf deze op in je logboek, bekijk hierbij goed hoofdstuk 1,2 en 3 uit het boekje Maak je eigen film : In welke vorm wil je de film maken; Welke taken er zijn bij het filmen en verdeel de taken over de mensen in je groep; Maak een filmscript en een storyboard. Maak vervolgens jouw film over het windmolenpark en maak hierbij gebruik van hoofdstuk 4, 5 en 6 uit het boekje Maak je eigen film. Houd goed rekening met de inhoud die het ministerie in de film wil hebben en de eisen aan de film. Gebruik de testresultaten van deelonderzoek 1 en 2 goed! 8
Werkwijze Team Dit project voeren jullie uit in een team van vier of vijf klasgenoten. Jullie docent is jullie begeleider, bij hem of haar kunnen jullie altijd met vragen terecht. Plan van aanpak Voor elk deelonderzoek is het goed dat jullie een plan van aanpak maken. Dit is maximaal een A4 tje waar overzichtelijk de volgende dingen op staan: de naam van het project; voor welk onderdeel dit het plan van aanpak is; welke werkzaamheden jullie gaan uitvoeren; hoe jullie de taken verdelen; wanneer de werkzaamheden uitgevoerd gaan worden en hoelang je hierover gaat doen; welke materialen er nodig zijn; wanneer jullie als team overleggen en waarover dat zal gaan; de tijdsplanning. Tijdsplanning De planning van het project over een periode van 5 of 6 weken ziet er als volgt uit: Figuur 8: Een drijvende windmolen op zee (bron: www.hydro.com) Week 1: Maken van het plan van aanpak voor deelonderzoek 1. Uitvoeren van het plan van aanpak van deelonderzoek 1. Week 2: Maken van het plan van aanpak voor deelonderzoek 2. Uitvoeren van het plan van aanpak van deelonderzoek 2. Week 3: Maken van het plan van aanpak voor deelonderzoek 3. Uitvoeren van het plan van aanpak van deelonderzoek 3. 9
Week 4: Maken van het plan van aanpak voor het maken van het uiteindelijke product. Uitvoeren van het plan van aanpak voor het maken van het uiteindelijke product. Week 5 en eventueel week 6: Uitvoeren van het plan van aanpak van het maken van het uiteindelijke product. Afronden van het project en voltooien van het rapport. Materialen Voor het maken van jullie film hebben jullie verschillende materialen nodig. Probeer deze zoveel mogelijk zelf te regelen. Voor materialen waar jullie zelf niet of moeilijk aan kunnen komen, kunnen jullie altijd je docent om hulp vragen. Informatiebronnen Voor delen van het vooronderzoek zullen jullie informatie van andere bronnen nodig hebben. Dit kunnen bijvoorbeeld de bibliotheek en het internet zijn. Op internet is www.eurekacup.nl een goede plek om te beginnen met zoeken. Daar vind je een aantal stukjes theorie en handige links die betrekking hebben op jullie project. Je kunt natuurlijk ook zelf zoeken naar nuttige internetpagina s. Logboek Het is goed om een logboek bij te houden. Hierin staat alles wat jullie voor dit project onderzocht of gemaakt hebben. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de uitwerkingen van de verschillende deelopdrachten, het storyboard, het filmscript, problemen die jullie tijdens het filmen zijn tegengekomen en hoe die zijn opgelost. Door dit logboek te maken kun je eventuele vragen van het ministerie makkelijker beantwoorden. 10
De test Film De opdrachtgever verwacht als eindresultaat een film, zie daarvoor de projectomschrijving. Deze wordt vertoond in jullie klas en wie weet ook op de Eureka!Day. Succes! Filmpresentatie Als jullie de beste film van de klas hebben, zal deze tijdens de finaledag aan de opdrachtgever, het Ministerie van Economische Zaken, en het publiek vertoond worden. De film zal dan worden beoordeeld door een jury, waarin onder andere iemand van het Ministerie en iemand van de Eureka!Cup plaats zullen nemen. Zij kijken bij het jureren naar de volgende punten: De argumenten die worden gebruikt om mensen enthousiast te maken over windenergie; Originaliteit en creativiteit; De technische kwaliteit van de film, en indien dat van toepassing is de kwaliteit van het acteerwerk en/of de voice-over; In hoeverre alle inhoud die gevraagd was aan bod is gekomen. De best beoordeelde film wint de Eureka!Cup in dit project en gaat door naar de finale. De films zullen na de finaledag op internet worden gepubliceerd. Figuur 9 (Bron: ANP) 11
Testcriteria Om de films goed te kunnen beoordelen en te kunnen vergelijken, dienen ze aan een aantal testcriteria te voldoen. Deze staan hier beneden weergegeven: De film mag nooit meer dan 5 minuten duren; De film moet minimaal twee weken voor de finaledag, dus uiterlijk op dinsdag 12 mei 2009, worden aangeleverd in.avi of.mpeg. Jullie docent heeft uitgebreide informatie over hoe de film moet worden aangeleverd. 12
Eureka!Cup Watt s Going On? 2009 Toen James Watt in 1769 de stoommachine uitvond, had hij nooit kunnen weten hoe de wereld hierdoor zou gaan veranderen. Al die machines die het leven van de mens makkelijker maken hebben iets gemeen: ze zetten energie om naar een andere vorm. In een auto zet je verbrandingsenergie van Benzine om in bewegingsenergie, een zonnecel zet energie uit licht om in elektrische energie en een waterkoker kan die elektrische energie weer gebruiken om er warmte van te maken. Energie kun je niet zien, maar is er in vele vormen. Een wereld zonder energie is onmogelijk: energie is er altijd al geweest, en zal ook nooit verdwijnen. Energie mag er dan wel altijd zijn: het is een grote uitdaging om deze op een goede manier te kunnen gebruiken. Want hoe zet je elektrische energie het beste om in licht? Hoe kun je energie transporteren naar de plek waar je het nodig hebt? En hoe zorg je ervoor dat een vrachtwagen die van een berg afrolt niet tevéél bewegingsenergie krijgt? Bovendien helpt het begrip energie om vanalles te kunnen verklaren. Bijvoorbeeld waarom je op een röntgenfoto je botten ziet, welke snelheid een balletje krijgt dat van een berg afrolt en waarom het toch zo moeilijk is om water te splitsen in waterstof en zuurstof. En dan rest er nog een belangrijke vraag: waar moeten we de warmte, de bewegingsenergie en de elektrische energie die we nodig hebben vandaan halen wanneer we in de toekomst geen fossiele brandstoffen meer hebben? Zonder technische kennis zouden we de wereld zoals die nu is nooit gekend hebben. Op school krijg je vakken als natuurkunde, scheikunde, techniek en biologie. Je ervaart dan hoe belangrijk energie is in ons leven. Maar ook waarom sommige mensen met een bril op beter kunnen zien, waarom een boot niet zinkt of waaruit afwasmiddel bestaat. Wat je nu op school leert, zie je terug in heel veel vakgebieden die technisch zijn, en meestal ook een maatschappelijke kant hebben. Je leert in die vakgebieden op een verantwoorde manier problemen uit de natuur en techniek op te lossen. Vaak zijn deze oplossingen de basis voor nieuwe uitvindingen en ontwikkelingen. Niet alleen op het gebied van energie, maar in bijna alles wat je om je heen ziet. De Eureka!Cup is een project dat je op een andere en leuke manier kennis wil laten maken met techniek en toepassingen van natuurwetenschappen. We willen laten zien hoe belangrijk en hoe leuk het is om met technische uitdagingen bezig te zijn. In de derde klas zul je een profiel gaan kiezen. We hopen dat dit project je helpt met nadenken hierover, zodat jij een goede keuze voor jezelf kunt maken. We wensen je veel succes en een leuke en leerzame Eureka!Cup. 13