Inhoud 1. Inleiding 2 2. Wet openbaarheid van bestuur (Wob) 2 3. Getallen 2 4. Onderwerpen 3 5. Wob-misbruik 4 6. Conclusies 5 1
1. Inleiding Over de Wet openbaarheid van bestuur is veel te doen. Sla de krant open en er is berichtgeving over verzoeken op grond van deze wet, in het kort ook wel de Wob genoemd. Eigenlijke verzoeken, oneigenlijke verzoeken, omvangrijke verzoeken, verzoeken vanaf Aruba of de Filipijnen en ook dwangsommen. Veel dwangsommen. Onlangs werd bijvoorbeeld bekend dat een Wob-verzoeker maar liefst zo n drie ton aan dwangsommen toekwam van een ministerie. Ook de gemeente Terschelling krijgt Wob-verzoeken. In dit jaarverslag over het jaar 2015 wordt aandacht besteedt aan de wet Wob en de getallen die bij dit onderwerp horen. 2. Wet openbaarheid van bestuur Artikel 101 van de Grondwet bepaalt dat de overheid bij de uitvoering van haar taak openbaarheid volgens regels bij wet te stellen betracht. Deze te stellen regels zijn onder meer te vinden in de Wet openbaarheid van bestuur (hierna: de Wob). Openbaarheid Het uitgangspunt van de Wob is dat bij bestuursorganen berustende informatie over een bestuurlijke aangelegenheid openbaar is. In de Wob is daarom bepaald dat een ieder recht heeft op informatie van bestuursorganen (passieve openbaarheid). Daarnaast bepaalt de Wob dat bestuursorganen in het belang van een goede en democratische bestuursvoering ook uit eigen bewering informatie verschaffen (actieve openbaarheid). Beperking openbaarheid In sommige gevallen moet de openbaarheid wijken voor een ander belang. In de Wob zijn daarom een limitatief aantal uitzonderingsgronden opgenomen in de artikelen 10 en 11. Ook zijn er andere wetten waarin bepalingen opgenomen zijn over openbaarheid. Een tot de verbeelding sprekend voorbeeld is bijvoorbeeld de Gemeentewet die artikelen bevat die het mogelijk maken dat ten aanzien van bepaalde stukken geheimhouding wordt opgelegd. Verder zijn daar de Archiefwet of de Wet bescherming persoonsgegevens. 3. Getallen Hoeveelheid Wob-verzoeken: Jaartal 2013 2014 2015 Aantal Wobverzoeken 50 46 47 1 Omdat er over de afgelopen jaren nog niet eerder een jaarverslag voor de Wob-zaken is opgemaakt, worden hier ook de hoeveelheid verzoeken over de afgelopen 3 jaar weergegeven. Duidelijk blijkt dat de hoeveelheid Wob-verzoeken min of meer gelijk lijkt te blijven. Gemiddeld gaat het om 47,6 verzoeken per jaar. 1 Alle Wob-verzoeken die bij de gemeente Terschelling zijn ingekomen in dit jaar. 2
2016 Voor het jaar 2016 zijn er tot en met eind maart 14 Wob-verzoeken ontvangen. Als deze trend doorzet zouden we voor 2016 uitkomen op 56 Wob-verzoeken. Nieuwe wetgeving Nieuw is dat er in 2015 ook 2 verzoeken op grond van de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) zijn ingekomen en in 2016 een verzoek op grond van de nieuwe Wet hergebruik overheidsinformatie 2 (Who). 4. Onderwerpen De onderwerpen van de Wob-verzoeken over 2015: * Wet Woz en OZB: 5 3 * Vuurwerkverboden: 1 * Drugsafval: 1 * Gaswinning Terschelling: 1 * Persoonsgebonden budget: 4 * ICT voorzieningen Wadden: 1 * Wet werk en bijstand: 1 * Milieuvergunningen: 2 * Wet Bibob: 1 * Wob-verzoeken: 3 4 * Fietsenhandhaving: 1 * Stadsverlichting Terschelling: 1 * Sportvelden: 1 * Haven: 1 * Oude Duinweg 7: 1 * Honden (bijtincidenten, inbeslagname e.d.) 13 5 * Hennepplantages: 1 * Geldmarktleningen gemeente Terschelling: 1 * Reclame exploitatie buitenlucht: 1 * Aanstellingsbesluiten ambtenaren: 1 * Aanbestedingen 1 * WSW regelingen 1 * Opvangplaatsen 1 * Functioneringsgesprekken: 1 * Opvang vluchtelingen: 2 * Omgevingsvergunningen: 1 Let op! Bij het optellen van de hoeveelheid Wob-verzoeken zal een verschil optreden met de hoeveelheid in de tabel omdat sommige Wob-verzoeken op meerdere onderwerpen zagen in 1 verzoek. 2 Wet is in werking getreden 18 juli 2015. Meer informatie te vinden via: www.wetten.nl. 3 Bijna allemaal van 1 verzoeker afkomstig. 4 Het opvragen van hoeveelheden Wob-verzoeken en hoeveel dwangsommen er verbeurd zijn door deze gemeente. 5 Allen afkomstig van 1 verzoeker. 3
Wijze van afhandelen 2015 Inhoudelijk afgehandelde Wob-verzoeken: 32 Ingetrokken Wob-verzoeken: 3 Buiten behandeling gelaten: 8 Doorgestuurd: 4 Afgehandeld 32 Ingetrokken 3 Buiten behandeling 8 Doorgestuurd 4 5. Wob-misbruik Zoals in de Inleiding al aangegeven, vindt men in de media vaak berichten over de Wob en dan met name over de zogenaamde oneigenlijke Wob-verzoeken of het Wob-misbruik. Er is een verschil te maken tussen oneigenlijke Wob-verzoeken en eigenlijke Wobverzoeken. In oneigenlijke Wob-verzoeken wordt veelal informatie opgevraagd zonder (duidelijk of begrijpelijk) doel en lijkt het de verzoeker er alleen om te gaan dwangsommen te innen bij niet tijdig beslissen op het verzoek. De beoordeling of een Wob-verzoek oneigenlijk is, is veelal subjectief hoewel er veel overeenkomsten zijn in de verschijningsvormen van de oneigenlijke verzoeken. De gemeente Terschelling heeft over 2015 33 oneigenlijke Wob-verzoeken gekregen. Dit betreft 70% van het totaal aantal Wob-verzoeken. Als voorbeeld van een oneigenlijk of onoprecht Wob-verzoek kan worden genoemd het verzoek om het aanstellingsbesluit van de ambtenaar die de meeste bezwaarschriften afhandelt binnen deze gemeente of het verzoek waarbij gevraagd wordt naar de aantallen losliggende stoeptegels in de gemeente. Bij een eigenlijk Wob-verzoek is het de verzoeker daadwerkelijk te doen om de openbaarmaking van informatie die bij het bestuursorgaan berust. Meestal gaat het de oprechte verzoekers erom dat zij persoonlijk de informatie verkrijgen en niet zozeer dat dit openbaar wordt gemaakt. Als voorbeeld van een eigenlijk of oprecht Wob-verzoek kan worden genoemd het verzoek van een letselschadeadvocaat om informatie over de steigers in de haven teneinde een schadeclaim goed te kunnen voorbereiden. 4
6. Conclusies Over het jaar 2015 worden de volgende conclusies getrokken: 1. Het aantal Wob-verzoeken per jaar lijkt vrij stabiel en ligt gemiddeld over de laatste 3 jaar op afgerond 47,6 verzoeken per jaar. 2. Gemiddeld genomen is 70% van die verzoeken oneigenlijk. 3. De hoeveelheid onderwerpen waar informatie over wordt opgevraagd is zeer divers. 4. Naast Wob-verzoeken zullen we in de komende jaren meer te maken gaan krijgen met aanverwante wetgeving zoals de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) en de Wet hergebruik overheidsinformatie (Who). In het jaarverslag Wob 2016 zal ook worden weergegeven: JZ * hoeveel Wob-verzoeken binnen de daarvoor gestelde termijn zijn afgehandeld, * hoeveel ingebrekestellingen wegens niet tijdig beslissen zijn ontvangen, * hoeveel dwangsommen zijn verbeurd, * hoeveel tijd gemiddeld de afhandeling van 1 Wob-verzoek kost. 5