Een veilig klimaat in onze kerk Een veilige omgeving in het kinderwerk: beleid ongewenst gedrag EVANGELISCHE KERK DE PIJLER 6 maart 2017 Opgesteld door: Esther Koning
Een veilig klimaat in onze kerk Een veilige omgeving in het kinder-/jongeren werk 1. Inleiding Grensoverschrijdend gedrag Beleid ongewenst gedrag Vanuit een Christelijke overtuiging en respect voor elkaar willen we dat iedereen in onze kerk zich veilig en prettig voelt. Daarom vinden wij het belangrijk om beleid op ongewenst gedrag te formuleren. Wettelijk gezien ligt er ook een verantwoordelijkheid om preventief beleid te voeren op tenminste het werk met minderjarigen, in verband met ongewenst gedrag. Dit beleidsvoorstel is erop gericht om gedragsregels op te stellen, een cultuur van elkaar aanspreken te bevorderen, om voldoende kennis en vaardigheden te realiseren om ongewenst gedrag te voorkomen en zodat er juist gehandeld kan worden bij een incident. De volgende onderdelen maken deel uit van het beleid ongewenst gedrag: 1. Preventie 2. Gedragsregels 3. Aanstellingsbeleid (kinderwerkers) 4. Vertrouwenspersoon 5. Protocol melding ongewenst gedrag en incidenten 6. Maatregelen en sancties Wat is ongewenst gedrag? Hieronder verstaan wij o.a. beledigingen, pesten, bedreiging, mishandeling, seksueel ongewenst gedrag en intimidatie. Een veilig klimaat in onze kerk 10/1/2016 1 Voor wie is dit beleid bedoeld? Als Christelijke gemeenschap willen we dat alle leden en bezoekers zich veilig voelen binnen onze kerkmuren en binnen onze groepen, die elders bij elkaar komen voor activiteiten die vanuit de gemeente zijn georganiseerd. De bijbel leert ons dat respect, liefde en aandacht voor onze medemens de basis vormen van ons geloof. Ondanks dat we deze basis in al onze uitingen en gedragingen proberen vorm te geven, beseffen we dat grensoverschrijdend gedrag ook binnen onze kerk kan voorkomen! De gedragsregels van dit beleid zijn voor iedereen die deelneemt aan activiteiten binnen onze gemeente. Het onderdeel aanstellingsbeleid is (vooralsnog) bedoeld voor alle medewerkers die betrokken zijn bij het werk met kinderen/jongeren. Specifiek voor KingsKids inclusief crèche, de X groepen, de kinderkampen, en andere kinderfeesten en losse georganiseerde activiteiten voor kinderen/jongeren. Voor die groepen die werken met meerderjarige jongeren is dit beleid ook van toepassing. Het verschil daarbij in handelswijze komt naar voren bij het wel of niet informeren van de ouders van meerderjarige jongeren. Dit kan alleen plaatsvinden in overleg met/ met toestemming van de meerderjarige jongere.
Waar is dit beleid te vinden? Het beleid zal worden besproken met alle kinder- en jongerenwerkers, gecommuniceerd naar de hele gemeente en daarna gepubliceerd op onze site. Voor iedereen toegankelijk. 2. Preventie Preventief beleid is erop gericht om ongewenst gedrag en incidenten te voorkomen. Dat begint bij bewustwording. Als wij ons bewust zijn van de mogelijke risico s die wij lopen kunnen wij structureel deze risico s verminderen. Daarbij hebben we ondersteuning nodig van een duidelijk kader wat wij verstaan onder gewenst gedrag (huisregels) en een cultuur creëren waarbij het vanzelfsprekend is dat wij elkaar vroegtijdig aanspreken op gedrag wat daar niet in past. Tenslotte zullen wij alle maatregelen die er zijn gebruiken en toepassen om ons te helpen bewust met preventief beleid en gewenst gedrag te blijven omgaan. Onder preventieve maatregelen vallen: Risico s in kaart brengen; Het jaarlijks op de agenda zetten van gewenst gedrag; Het oefenen met alle kinderwerkers met omgaan met ongewenst gedrag en aanspreekgedrag; Het toepassen van gedragsregels en aanstellingsbeleid; Het actueel houden van de vertrouwenspersoon en het protocol melding ongewenst gedrag en incidenten; Alle informatie hierover actueel, laagdrempelig en toegankelijk houden. 3. Gedragsregels Gedragsregels kunnen we onderscheiden in twee categorieën: A. Afdwingbare gedragsregels (overtreding levert een sanctie op vanuit de raad of vanuit wettelijke maatregelen); B. Overeengekomen gedragsregels (dit hebben we met elkaar afgesproken, als na waarschuwen, blijkt dat hier niet aan gehouden wordt volgt het stoppen met het werk in de kerk). Afdwingbare gedragsregels 1. De vrijwilliger draagt zorg voor een veilige omgeving en sfeer waarbinnen de aan hem toevertrouwde personen zich veilig kunnen voelen; 2. De vrijwilliger gedraagt zich respectvol naar anderen toe zodanig dat iedereen in zijn waarde gelaten wordt; 3. De vrijwilliger maakt onderscheid tussen het contact met de aan hem toevertrouwende kinderen/ jongeren vanuit zijn taak in de Pijler en privé contact. Hierbij zijn te allen tijde de ouders op de hoogte van contact anders dan vanuit de Pijler; 4. De vrijwilliger onthoudt zich van elke vorm van misbruik van positie of kennis vanuit taken binnen de Pijler naar de aan hem toevertrouwde personen; 5. De vrijwilliger onthoudt zich van elke vorm van machtsmisbruik of seksuele intimidatie tegenover alle leden en bezoekers van de Pijler; 6. Seksuele handelingen en seksuele relaties tussen kinderwerkers en de aan ons toevertrouwde kinderen zijn niet geoorloofd en worden beschouwd als seksueel misbruik; Een veilig klimaat in onze kerk 1 10/1/2016 2
7. Het is niet toegestaan om doelbewust lichaamscontact te hebben dat (naar redelijkheid) als seksueel of erotisch kan worden ervaren; 8. Het is niet toegestaan om je op verbale wijze te uiten op een wijze die seksueel getint, discriminerend of respectloos kan worden opgevat; 9. Kinder- en jongeren werkers zullen een gepaste afstand bewaren bij de omgang met de aan hen toevertrouwde kinderen, ook bij het helpen bij toiletbezoek, douchen, bij logeeraccommodaties, op uitjes etc. 10. Het is een vrijwilliger niet toegestaan om een tegenprestatie te vragen (in geld, goederen, diensten of anderszins) voor de taken die binnen de Pijler worden verricht; 11. Indien de vrijwilliger signaleert dat iemand zich niet aan deze regels houdt, is hij verplicht actie te ondernemen. Overeengekomen gedragsregels Iedereen is belangrijk binnen onze kerk. 1. Ik accepteer en respecteer de ander zoals hij is en maak hierin geen onderscheid in de omgang. 2. Ik houd rekening met de grenzen die de ander aangeeft; 3. Ik val de ander niet lastig; 4. Ik berokken een ander geen schade; 5. Ik maak op geen enkele wijze misbruik van mijn positie, functie of kennis; 6. Ik vloek, scheld en roddel niet, en maak geen grappen die als kwetsend kunnen worden ervaren; 7. Ik neem de ander serieus en doe niet mee aan pesten, uitlachen of negeren; 8. Ik gebruik geen geweld, ik bedreig de ander niet, ik neem geen enkel soort wapen mee naar de Pijler of de activiteiten van de Pijler; 9. Ik kom niet ongewenst te dichtbij en raak anderen niet tegen zijn/haar wil aan; 10. Ik stel geen ongepaste vragen, maak geen ongepaste opmerkingen of geef geen ongewenste seksueel getinte aandacht; 11. Als iemand mij lastigvalt vraag ik hem hiermee te stoppen, als dat niet helpt vraag ik hulp; 12. Ik stimuleer anderen om zich hieraan te houden en als ik ongewenst gedrag signaleer spreek ik die persoon daarop aan; 13. Ik meld ongewenst gedrag als dat nodig blijkt bij een leidinggevende of bij de oudstenraad of start het meldingsprotocol op. Een veilig klimaat in onze kerk 10/1/2016 3 4. Aanstellingsbeleid Binnen onze gemeente hebben we een cultuur van vertrouwen. We leren te vertrouwen op God en stellen ons zorgzaam en verantwoordelijk op naar onze medemensen. Hierdoor creëren we vanzelfsprekende omgangvormen vanuit vertrouwen, ook als we mensen niet zo goed kennen. Toch moeten we onderkennen dat er situaties zijn of kunnen komen met verleidingen waarbij ongewenst gedrag mogelijk is. Een aanstellingsbeleid is geen garantie dat kinderwerkers altijd de juiste keuzes zullen maken of altijd het juiste gedrag laten zien. Het draagt echter wel bij aan bewust gedrag en juiste keuzes. Zodat misstanden kunnen worden voorkomen of snel worden gesignaleerd. Het is onze verantwoordelijkheid om alles te doen wat mogelijk is om kinderen onder onze hoede veilig te laten ontwikkelen in geloof. Welke maatregelen kunnen we preventief nemen voor alle kinder- en jongerenwerkers? Een kennismakingsgesprek voor aanstelling; Eventuele referenties (van bijvoorbeeld KG leider/ CR leider o.i.d.) inwinnen (na toestemming vrijwilliger);
VOG aanvragen; De overeengekomen gedragsregels laten tekenen; Verplichten om ten minste 1x een training/ workshop gewenst gedrag bij te wonen. 5. Vertrouwenspersoon Wat is een vertrouwenspersoon? Een vertrouwenspersoon is iemand binnen de kerk waarmee je in vertrouwen kunt praten over ervaren ongewenst gedrag. De vertrouwenspersoon is een aanspreekpunt voor ouders, vrijwilligers en interne medewerkers. Wat is de rol van een vertrouwenspersoon? Een vertrouwenspersoon heeft 3 rollen: Hij/zij is een adviseur voor de melder van ongewenst gedrag, een begeleider en eerste opvang voor slachtoffers van ongewenst gedrag, en een adviseur voor de leidinggevende/ verbinder/ oudstenraad in geval van gesignaleerd ongewenst gedrag en preventie van ongewenst gedrag. Wanneer schakel je een vertrouwenspersoon in? Voor advies over wat te doen bij onveiligheid of ervaren ongewenst gedrag, voor advies over waar je melding of signalering van ongewenst gedrag naar toe kan en hoe dat moet gebeuren. Voor het bespreekbaar maken van incidenten en ongewenste situaties. Voor informatie, voorlichting en doorverwijzing en het voorkomen van ongewenst gedrag. Voor begeleiding van slachtoffer (en ouders) in Wat is de werkwijze van een vertrouwenspersoon? (samenvatting) De vertrouwenspersoon gaat in gesprek met de melder, onderzoekt de melding en vraagt door naar het gedrag binnen de ongewenste situatie. Hij/zij beoordeelt of de gebeurtenis aanleiding geeft tot bespreking tussen partijen onderling, tot het indienen van een klacht, of tot melding van een incident. De vertrouwenspersoon schat in en bespreekt de benodigde begeleiding hierbij. Eventueel verwijst hij/zij de melder door naar andere (hulp) instanties. De vertrouwenspersoon kan begeleiding bieden bij het doen van aangifte indien nodig of gewenst. De vertrouwenspersoon biedt aan, en onderzoekt of verdere opvang of nazorg nodig is en wie daarvan op de hoogte/ bij betrokken moeten zijn. De vertrouwenspersoon legt alle adviezen en ondernomen acties vast en maakt gespreksverslagen. De vertrouwenspersoon heeft de bevoegdheid om derde instanties als hulpverleners in de maatschappelijke sector in te schakelen als medische ondersteuning of slachtofferhulp noodzakelijk is. Indien mogelijk verwijst hij/zij naar de huisarts e.d. Wat is het onderscheid tussen interne vertrouwenspersoon en externe vertrouwenspersoon? Een interne vertrouwenspersoon is een lid van onze gemeente die de werkwijze en de situaties binnen onze kerk goed kent. Hij/zij kan als intermediair dienen om situaties te bespreken tussen klager en beklaagde. Hierbij wordt beoogd dat verdere escalatie van een incident wordt voorkomen en problemen over ongewenste situaties worden opgelost. Een veilig klimaat in onze kerk 1 10/1/2016 4
Een externe vertrouwenspersoon is een Christen buiten onze gemeente die ingeschakeld wordt als er sprake is van belangenverstrengeling binnen onze kerk of als er een hiërarchische verhouding is tussen de interne vertrouwenspersoon en de incident veroorzaker. Dit kan het geval zijn als een leidinggevende of bijvoorbeeld een familielid van een leidinggevende wordt beschuldigd van ongewenst gedrag. Beide vertrouwenspersonen rapporteren in een jaarverslag aan de oudstenraad voor welke activiteiten zij zijn ingeschakeld. Hierbij hanteren zij wel hun geheimhoudingsplicht over de inhoud van de besproken zaken. Zij zijn wettelijk verplicht om direct melding te doen van gedrag die als overtreding van de wet of als misbruik kan worden opgevat. Als minderjarige kinderen zelf de vertrouwenspersoon benaderen wordt de geheimhoudingsplicht gehandhaafd, maar aan de ouders wordt wel een melding gedaan. Het kind zal toestemming moeten geven om over de inhoud van de melding mededeling te kunnen doen. Hierbij staat de veiligheid van het minderjarige kind altijd voorop. Hoe wordt een vertrouwenspersoon benoemd? De oudstenraad benoemt een man en een vrouw als interne vertrouwenspersonen. Deze worden voor tenminste 5 jaar benoemd. Zij hebben een opleiding tot vertrouwenspersoon gevolgd en zijn ervaren in het pastorale/maatschappelijke werkvlak. Zij zijn geen kinderwerkers binnen de gemeente in de periode van benoeming tot vertrouwenspersoon en zij hebben draagvlak binnen de gemeente. Zij zijn geen familie van elkaar en werken niet in dezelfde taak/ bedieningsgroep, zij staan niet in een hiërarchische verhouding tot elkaar. Zij kunnen goed samenwerken. 6. Protocol ongewenst gedrag en incidenten Dit protocol is breder opgesteld dan alleen de melding van ongewenst gedrag. Het regelt ook de melding van incidenten. Het is mogelijk dat incidenten niet op dezelfde wijze als ongewenst gedrag worden afgehandeld. Wat zijn incidenten? Naast ongewenst gedrag onderscheiden we een aantal (niet limitatieve) incidenten waarvan de Pijler stelt dat deze gemeld en aangepakt moeten worden: Een veilig klimaat in onze kerk 10/1/2016 o Alle vormen van geweld; o Diefstal; o Het meenemen van voorwerpen die als wapens kunnen worden gebruikt naar activiteiten van de Pijler; o Vernielingen; o Ongevallen; o Het bezit van alle soorten van drugs. Hoe gaan we om met een melding? Binnen de Pijler gebruiken we een vastgesteld meldingsformulier (Bijlage II) die de procedure van melding op een structurele wijze vastgelegd waardoor verder onderzoek of afwikkeling mogelijk wordt gemaakt. Op dit formulier leggen we de volgende informatie vast: Wat betreft het? (ongewenst gedrag, incident, wettelijk verplichte melding) Wie betreft het? (alle betrokkenen) Waar gebeurde het? Hoe is het gebeurd? Waarom is het gebeurd (motief) 5
Waarmee is het gebeurd? (indien van toepassing) Wie registreert? (de leidinggevende, de vertrouwenspersoon) Wie wordt er op de hoogte gesteld van de melding? (ouders, leidinggevende, verbinder, oudstenraad, politie, of hulpverlener) Welke aanpak/ vervolg wordt er aan de melding gegeven? Daarnaast beschrijven we in dit protocol hoe registraties worden bewaard en wie er toegang heeft tot deze registraties. Tenslotte is het van belang om de bewaartermijn te bepalen én de meldings/ verjaringstermijn van meldingen vast te stellen. Hoe gaan we om met de registratie van meldingen? Alle registraties worden door de vertrouwenspersoon opgeborgen op een afgesloten plaats. De vertrouwenspersoon rapporteert jaarlijks via een jaarverslag over de verrichte werkzaamheden en de aard van de meldingen. Alle meldingen die niet tot een officiële klacht of aangifte bij de politie hebben geleid worden 2 jaar bewaard en daarna door de vertrouwenspersoon vernietigd. Indien er meerdere incidenten of meldingen van dezelfde strekking of op dezelfde plaats of door dezelfde persoon binnen 2 jaar worden gedaan meldt de vertrouwenspersoon deze trend zo snel mogelijk met een advies aan de oudstenraad. Hierbij wordt vertrouwelijkheid in acht genomen. Alle bezoekers van de Pijler, of van activiteiten van de Pijler, kunnen gebruik maken van deze regeling tot maximaal 1 jaar na datum van het incident. Niemand heeft toegang tot de gespreksverslagen, of meldingsformulieren die opgesteld zijn door de vertrouwenspersoon, met uitzondering van wettelijke instanties als politie of advocaat indien zij inzage verzoeken. 7. Maatregelen en sancties De maatregelen en sanctie binnen de Pijler staan geheel los van de maatregelen die kunnen voortvloeien uit een strafproces of een juridisch proces die een mogelijk slachtoffer kan inzetten tegen een mogelijke dader van ongewenst gedrag of incident. Maatregelen en sancties kunnen alleen worden genomen na nader onderzoek in gesprek met (beide) betrokkenen. Ouders van minderjarige kinderen worden te allen tijde eerst op de hoogte gebracht van de feiten voordat maatregelen of sancties toegepast worden. Op alle ernstige meldingen die bij de vertrouwenspersoon binnenkomen wordt direct actie ondernomen. De vertrouwenspersoon moet het onderscheidend vermogen hebben en de verantwoordelijkheid nemen, om maatregelen mogelijk te maken indien dat noodzakelijk is. Wie neemt maatregelen of legt sancties op? Bedieningsgroepleider: Bij een vorm van incident of ongewenst gedrag waarbij zich éénmalig en in een vroeg stadium een nogop-te-lossen probleem voordoet kan de bedieningsgroepleider maatregelen nemen ter voorkomen van herhaling van het gedrag of incident: Een waarschuwing naar betrokkene; Een (tijdelijke) uitsluiting van een activiteit van betrokkene; De verplichting om in gesprek te gaan met betrokkenen om de situatie te bespreken, excuses aan te bieden o.i.d.; Een veilig klimaat in onze kerk 1 10/1/2016 6
Een uitsluiting van de omgang met een betrokkene; Een melding naar de Verbinder; Verbinder: Bij een vorm van incident of ongewenst gedrag waarbij zich een herhaling voordoet van een nog-op-telossen probleem kan de Verbinder maatregelen en sancties nemen of opleggen: Het uit de taak zetten van de betrokken vrijwilliger die het gedrag/ incident veroorzaakt; Een melding naar de oudstenraad; Oudstenraad: Bij een zich herhalend probleem, of als eerdere maatregelen de situatie niet hebben verbeterd/ opgelost en in alle ernstige situaties waarbij gesprekken en andere maatregelen geen passende maatregel zijn kan de oudstenraad sancties opleggen: Een betrokken gast van de Pijler kan de toegang tot onze gebouwen en of activiteiten worden ontzegd; Een lid kan onder een tuchtmaatregel worden geplaatst of het lidmaatschap kan worden opgezegd; Een medewerker in dienst kan via de wettelijke weg een officiële waarschuwing ontvangen, uit zijn/haar functie worden gezet of worden ontslagen; Meldingen aan politie of andere officiële instanties verlopen altijd met kennisgeving aan de oudstenraad. De vertrouwenspersoon kan geen maatregelen nemen of sancties opleggen, hij/zij adviseert bedieningsgroepleiders, verbinders en oudstenraad over de ernst van de situatie zonder de vertrouwelijkheid te schaden, tenzij met toestemming van de melder/ het slachtoffer. Datum publicatie: 6 maart 2017 Een veilig klimaat in onze kerk 10/1/2016 7
Bijlage I Het aanvragen van een Verklaring Omtrent Gedrag Verklaring Omtrent het Gedrag is een verklaring van het ministerie van Justitie dat betrokkene geen veroordeling heeft voor een strafbaar feit. Dit garandeert geen goed gedrag voor de toekomst, maar voorkomt alleen dat we mensen die eerder een misstap hebben begaan onze kinderen toevertrouwen of de leiding van de gemeente toevertrouwen. Indien zich er een incident voordoet met een kinderwerker waarvoor geen VOG is afgegeven of waarbij wij geen preventief beleid hebben toegepast kan de Pijler aansprakelijk worden gesteld voor geleden schade. Uiteraard heeft het aanvragen van een VOG ook een preventieve waarde bij het starten van een taak binnen de gemeente. Voor wie is het aanvragen van een VOG verplicht? Voor iedereen die in zijn taak binnen de Pijler (betaalde medewerkers én vrijwilligers) de verantwoordelijkheid heeft over (minderjarige) kinderen en jongeren. Hieronder vallen ook invalkrachten, kampbegeleiders, leidinggevenden etc. Voor wie is het aanvragen van een VOG wenselijk? Voor iedereen die een voorbeeldfunctie vervuld in de Pijler. Hieronder verstaan we de oudstenraad, de verbinders, betaalde medewerkers en de bg leiders. Misschien de KG leiders? Wie betaalt de VOG? Het aanvragen van een VOG kost ongeveer 36,= per stuk. Voor vrijwilligersorganisaties met kinderwerkers is dit, onder voorwaarden, gratis. Voor de functies waarbij geen verantwoordelijkheid voor kinderen/jongeren wordt gedragen moet de Pijler dit betalen. Hoe vraag je een VOG aan? Een VOG wordt door de werkgever digitaal aangevraagd bij Justitie, komt per mail binnen bij de medewerker/vrijwilliger die het formulier invult en digitaal terugstuurt. De VOG wordt door Justitie naar de betrokken medewerker/vrijwilliger opgestuurd. Deze geeft een kopie af aan de werkgever. Hoe lang is een VOG geldig? Een VOG is een momentopname. Het is verstandig om de aanvraag na ca. 5 jaar te herhalen, maar dat is een grens die we zelf moeten vaststellen. Dit beleid is vastgesteld door de oudstenraad van De Pijler op 31 oktober 2016. Van belang voor dit moment is dat we een beleid hebben en dit kunnen gaan communiceren. BG leiders KingsKids X groepen, en Kinderkampen zullen hier hun rol in gaan nemen. Dit beleidsvoorstel is integraal afgestemd met de bg pastoraat kinderen en jongeren tot 24 jaar. Verdere implementatie van dit beleid zal in 2017 plaatsvinden. Een veilig klimaat in onze kerk 1 10/1/2016 8