Sinds de invoering van het zogenaamde three strikes you re out beginsel bij de handhaving van veiligheids- en overlastvoorschriften verbonden aan exploitatievergunningen op grond van de Verordening op het Binnenwater, zijn aan Waternet diverse vragen gesteld over dit beginsel. De meest voorkomende vragen hebben wij gebundeld in een zogenaamde Q&A (Questions & Answers). Questions &Answers 1) Objectivering overlast Het three strikes out beleid wordt onder meer toegepast in geval van overtreding van voorschriften gericht op voorkoming van overlast door snelheid en/of geluid. Naast middelvoorschriften kennen de exploitatievergunningen ook meer algemene normen, zoals het verbod op het veroorzaken van overlast of hinder op het water. Kunt u nader specificeren wanneer sprake is van overlast? Bij overlast moet vooral gedacht worden aan hinder door lawaai (bijvoorbeeld door versterkte muziek of stemgeluid (geschreeuw, dronkenmansgelach e.d.)) en hinder door golfslag als gevolg van te hard varen. Het is niet goed mogelijk om nu reeds aan te geven wanneer sprake zal zijn van overlast en dus van een overtreding. Dat zal van geval tot geval beoordeeld moeten worden. Onze toezichthouders zijn goed in staat om te beoordelen of in een concreet geval overlast wordt veroorzaakt. Zo ja, dan volgt een strike. Van u wordt verwacht dat u het nodige doet om overlast te voorkomen, bijvoorbeeld door uw gasten goed te informeren en waar nodig corrigerend op te treden. 2) Gedeeltelijke intrekking Als ten aanzien van één vaartuig een overtreding van de relevante vergunningvoorschriften wordt geconstateerd, en deze vergunning ziet op meerdere vaartuigen, wordt dan de hele vergunning bij een 3 e strike ingetrokken? Nee, in beginsel zal de vergunning in dat geval gedeeltelijk worden ingetrokken, namelijk alleen voor zover de vergunning ziet op het vaartuig waarmee de derde overtreding is begaan. Voor alle duidelijkheid: dit wil niet zeggen dat met elk vaartuig twee overtredingen moeten zijn geconstateerd alvorens de vergunning gedeeltelijk wordt ingetrokken. Overtredingen met verschillende vaartuigen die onder dezelfde vergunning vallen worden bij elkaar opgeteld. 3) Tijdstip waarop intrekking ingaat Indien een exploitatievergunning bij een derde strike tijdelijk wordt ingetrokken, wanneer gaat de intrekking dan in? U mag er vanuit gaan dat de intrekking op zijn vroegst zal ingaan op de eerste dag nadat de zes weken bezwaartermijn is verstreken (zes weken na bekendmaking van het intrekkingsbesluit door toezending). Dat geeft u de gelegenheid om desgewenst tegen dit besluit bezwaar te maken en tevens een schorsingsverzoek bij de bestuursrechter in te dienen. Het bezwaar als zodanig heeft geen schorsende werking. Indien tijdens de bezwaartermijn tevens een schorsingsverzoek bij de rechter
wordt ingediend, zal Waternet in de regel vrijwillig schorsen tot de uitspraak van de voorzieningenrechter. 4) Overtreding maximum vaarsnelheid Ziet het three strikes out beleid ook op overtreding van de geldende maximum vaarsnelheid? Nee, het beleid ziet alleen op overtreding van aan de exploitatievergunning verbonden voorschriften en voorwaarden met betrekking tot veiligheid en overlast (snelheid en geluid). De maximum vaarsnelheid is vastgesteld bij een verkeersbesluit en is niet als voorschrift aan de exploitatievergunningen verbonden. Let wel: Indien overschrijding van de maximum vaarsnelheid tevens in overlast resulteert (bijvoorbeeld door golfslag), is het three strikes out beleid wél van toepassing. Bij constatering van overschrijding van de maximum vaarsnelheid zal overigens altijd een boete worden opgelegd aan de schipper van het vaartuig vanwege overtreding van het verkeersbesluit. 5) Duur van de intrekking / evenredigheid Op grond van het three strikes out beleid kan een exploitatievergunning tijdelijk worden ingetrokken voor een duur van één tot vier weken (in geval van excessen eventueel langer). Is een dergelijke (lange) intrekking niet onevenredig aan de aard en ernst van de overtredingen? De duur van de intrekking is afhankelijk van de aard en ernst van de geconstateerde overtredingen. Bij drie veiligheidsovertredingen binnen twee jaar zal de vergunning in beginsel voor de duur van vier weken worden ingetrokken. Bij overlast gerelateerde overtredingen of een combinatie van beide zal de duur van de intrekking in beginsel variëren tussen één week tot drie weken. Deze duur achten wij proportioneel in verhouding tot de aard en ernst van de overtredingen. Het gaat immers om de veiligheid op het water, zowel van passagiers / gebruikers van het vaartuig in kwestie als van andere watergebruikers. Ook hechten wij groot belang aan het voorkomen dan wel zo veel mogelijk verminderen van overlast op het water. Anders komt de leefbaarheid in het geding. Hierbij is bovendien van belang dat pas daadwerkelijk zal worden gehandhaafd bij de derde overtreding. Van u wordt verwacht dat u het nodige doet om te verzekeren dat de aan de exploitatievergunning verbonden voorschriften en voorwaarden nauwgezet worden nageleefd. 6) Ne bis in idem Kan de rederij een strike krijgen terwijl de schipper ook al een boete heeft gekregen voor dezelfde gedraging? In het strafrecht geldt het zogenaamde ne bis in idem beginsel (artikel 68 Wetboek van strafrecht). Dat wil zeggen dat iemand niet twee keer kan worden gestraft voor hetzelfde strafbare feit. De tijdelijke intrekking van een vergunning is geen strafrechtelijke sanctie, maar een bestuursrechtelijke sanctie. In beginsel kan dezelfde overtreding zowel strafrechtelijk als bestuursrechtelijk worden gehandhaafd. Wanneer een schipper van een passagiersvaartuig te hard vaart en hiermee tegelijkertijd overlast veroorzaakt, kan de schipper worden beboet terwijl zijn werkgever c.q. opdrachtgever een strike kan krijgen. Hierbij is geen sprake van ne bis in idem omdat sprake is van twee verschillende overtreders en twee verschillende sancties.
7) Functioneel daderschap (schipper versus vergunninghouder) Kan de exploitatievergunning van de rederij tijdelijk worden ingetrokken terwijl de schipper de overtreding heeft begaan? Bijvoorbeeld als de schipper te hard vaart en daardoor tevens overlast veroorzaakt? Ja, de rederij is verantwoordelijk voor door haar ingeschakelde schippers of zij nu in loondienst zijn of anderszins. Met andere woorden: de overtreding wordt toegerekend aan de rederij in haar hoedanigheid van vergunninghouder (zogenaamd functioneel daderschap ). Het is dus raadzaam de schipper (en ander personeel) goed te informeren over de vergunning en de hieraan verbonden voorschriften en voorwaarden. 8) Onbemande verhuur Kan een rederij in geval van onbemande verhuur ook worden geconfronteerd met tijdelijke intrekking van de exploitatievergunning in geval de huurder(s) de vergunning overtreden? Ja, dit is niet uitgesloten. Een en ander hangt af van de concrete omstandigheden van het geval. Indien de rederij haar huurder(s) voorafgaand aan vertrek volledig en duidelijk heeft geïnstrueerd over de vergunningseisen (do s& dont s), bijvoorbeeld door middel van schriftelijke instructies, zal een eventuele overtreding waarschijnlijk niet aan de rederij kunnen worden toegerekend. Het is derhalve raadzaam om de nodige aandacht te besteden aan goede instructies aan de huurder(s) en waar nodig in te grijpen, bijvoorbeeld wanneer een huurder (of een andere opvarende) met een ghetto blaster o.i.d. aan boord gaat. 9) Verjaring Geldt de verjaringstermijn van twee jaar ook indien twee jaar zijn verstreken na de eerste overtreding, maar geen bestuurlijke maatregel is opgelegd? Op grond van het three strikes out beleid zal een besluit tot tijdelijke intrekking slechts worden genomen indien binnen twee jaar na de eerste overtreding nog twee overtredingen worden begaan van vergunningvoorschriften met betrekking tot veiligheid of overlast. Na afloop van deze termijn van twee jaar, begint de rederij met een schone lei. Nadat een besluit tot tijdelijke intrekking is genomen, begint de rederij ook met een schone lei. Overigens ontvangt de rederij geen bericht van verjaring als bedoeld in het three strikes out beleid. U wordt immers geacht er zorg voor te dragen dat de aan u verleende exploitatievergunning te allen tijde wordt nageleefd. Desgewenst kunt u uiteraard zelf deze termijn bewaken.
10) Rechtsbescherming Waarom kan er geen bezwaar worden gemaakt tegen een waarschuwingsbrief (1e strike) of een voornemen tot intrekking (2e strike)? Op grond van de Algemene wet bestuursrecht kunnen belanghebbenden bezwaar maken tegen een besluit van de overheid. Het gaat hierbij kort gezegd om schriftelijke beslissingen van de overheid die op rechtsgevolg zijn gericht. Tegen een besluit tot (tijdelijke) intrekking van een exploitatievergunning (3 e strike) kan door de vergunninghouder bezwaar worden gemaakt omdat dit tot gevolg heeft dat de vergunning tijdelijk niet meer geldt. Een waarschuwing en een voornemen tot intrekking zijn niet op rechtsgevolg gericht. Overigens kan de rechtmatigheid van de 1 e en 2 e strike wel ter discussie worden gesteld in het bezwaar tegen de 3 e strike.
11) Schadevergoeding bij onrechtmatigheid Indien een intrekking onrechtmatig wordt geoordeeld, wordt de eventueel geleden schade dan vergoed? In geval de bestuursrechter mocht oordelen dat het besluit tot tijdelijke intrekking van een exploitatievergunning onrechtmatig is en de vergunninghouder heeft als gevolg van de intrekking schade geleden, dan bestaat in beginsel een verplichting om die schade te vergoeden.