Welkom Trees from Traffic Met de steun van het Fonds Duurzaam Materialen- en Energiebeheer, beheerd door de Koning Boudewijnstichting.
Programma 10u00: Inleiding Schepen Jan Van der Velpen 10u20: beheer in wegbermen Krinkels 10u45: Trees from Traffic BOS+ 11u50: Installatie Bierbeek 12u00: Lunch en bezoek installatie 13u30: Einde
Programma 10u45: Trees from Traffic BOS+ Schets project Mogelijkheden en knelpunten Delphi-bevraging Beleidsaanbevelingen Discussie
Welkom Trees from Traffic
Doelstelling Kennisopbouw en sensibilisering over potenties en randvoorwaarden van houtaanleg, -beheer en oogst langs wegbermen, voor opwekking van groene energie
Methode Achtergrondinformatie Case-studie in Leuven onderzoekt potentieel in oppervlak & economische rendabiliteit Randvoorwaarden energiehout op wegbermen Samenwerking met AWV Expertendag: multidisciplinaire expertengroep buigt zich over het thema Delphi-bevraging Beleidsaanbevelingen
Methode Achtergrondinformatie Case-studie in Leuven onderzoekt potentieel in oppervlak & economische rendabiliteit Randvoorwaarden energiehout op wegbermen Samenwerking met AWV en Krinkels Expertendag: multidisciplinaire expertengroep buigt zich over het thema Delphi-bevraging Beleidsaanbevelingen
Historisch Vanaf de middeleeuwen tot midden 20ste eeuw: Houtkanten alom tegenwoordig in landschap
Historisch Nut als Afbakening percelen (voor mens en dier) Beschutting weersomstandigheden Versteveging van oevers, bermen, Bron van constructiehout Bron van brandhout
Historisch Bron van brandhout
Historisch Vanaf jaren '50 Shift naar fossiele brandstoffen (en kernenergie) Met als belangrijkste nadelen Uitstoot CO 2 Fijn stof Schaarste
Historisch Vanaf jaren '50 Shift naar fossiele brandstoffen (en kernenergie) Met als belangrijkste nadelen Uitstoot CO 2 Fijn stof Schaarste Voorzien in onze energiebehoefte wordt een van de belangrijkste uitdagingen van deze eeuw
Historisch Vanaf jaren '50 Shift naar fossiele brandstoffen (en kernenergie) Met als belangrijkste nadelen Uitstoot CO2 Fijn stof Schaarste Voorzien in onze energiebehoefte wordt een van de belangrijkste uitdagingen van deze eeuw Kan houtige biomassa een deel van de oplossing zijn?
Historisch Vanaf jaren '50 Shift naar fossiele brandstoffen (en kernenergie) Met als belangrijkste nadelen Uitstoot CO2 Fijn stof Schaarste Voorzien in onze energiebehoefte wordt een van de belangrijkste uitdagingen van deze eeuw Kan houtige biomassa een deel van de oplossing zijn?
Jespers et al. (2016). Inventaris hernieuwbare energiebronnen Vlaanderen 2005 2015. VITO i.o.v. Vlaamse Regering
94 % van de groene warmteproductie komt uit vaste biomassa 70 % van de groene warmteproductie uit hout (vnl. huishoudens)
33 % van de groene stroomproductie komt uit vaste biomassa Ongeveer 20 % van de groene stroomproductie uit hout
Jespers et al. (2016). Inventaris hernieuwbare energiebronnen Vlaanderen 2005 2015. VITO i.o.v. Vlaamse Regering
Hout als energiebron Enkele cijfers 1 MAP = 1 m³ verhakseld hout = 220 kg pellets = 1000 kwh = 100 l stookolie Let op: Kwaliteit houtsnippers Kwaliteit verbrandingsketel
Hout als energiebron Enkele cijfers 1 MAP (= 1 m³ apparent de plaquettes) = 1 m³ verhakseld hout = 220 kg pellets = 1000 kwh = 100 l stookolie Let op: Kwaliteit houtsnippers vochtgehalte homogeniteit zuiverheid Kwaliteit verbrandingsketel
Hout als energiebron Enkele cijfers 1 MAP (= 1 m³ apparent de plaquettes) = 1 m³ verhakseld hout = 220 kg pellets = 1000 kwh = 100 l stookolie Let op: Kwaliteit houtsnippers Kwaliteit verbrandingsketel
Hout als energiebron Houtige biomassa importeren is eveneens niet duurzaam (23% van de biomassa komt van buiten Europa, vnl. voor groene stroomproductie) Vlaanderen is te dicht bevolkt voor grootschalige aanplantingen Vlaanderen heeft met 65,000 km wegen veruit het dichtste wegennet van Europa => reusachtig oppervlak aan wegbermen
Wegbermen als houtbron Teelten op wegbermen Welke wegen? Rendabel?
Wegbermen als houtbron Teelten op wegbermen Welke wegen? Rendabel?
Teelten op wegbermen Bestaande houtkanten in wegbermen Energieke houtkanten Nieuwe houtkanten aanleggen Korte omloop hout
Teelten op wegbermen Energieke Houtkanten - Inheemse boom- en struweelsoorten - Regelmatig afzetten - Om de 4-7 jaar (soortafhankelijk) - 15 ton droge stof/jaar/ha (equivalent 5150 l stookolie) - Beperkt tot dunne stroken Korte OmloopHout (KOH)
Teelten op wegbermen Energieke Houtkanten Korte OmloopHout (KOH) - Snelgroeiende soorten (wilg of populier) - Machinale oogst - Om de 3 of 5 jaar oogsten - 10-20 ton droge stof/jaar/ha - Grote oppervlaktes - 2 teeltsystemen
Teelten op wegbermen Korte omloophout productie per ha KOH equivalent liter stookolie jaarlijkse aangroei 16 ton 55 MAP 5 500 l productie bij oogst na 3 jaar 48 ton 165 MAP 16 550 l Bron: Proclam vzw Gemengde houtkanten productie per ha houtkant equivalent liter stookolie productie na 10 jaar 50 tot 150 ton 170-500 MAP 17 000-50 000 l productie na 15 jaar 75 tot 225 ton 260-700 MAP 26 000-70 000 l Bron: Proclam vzw De Vries B et al. (2008) Bermmaaisel productie maaisel per ha productie biogas equivalent stookolie minimum, jaarlijks 5,6 ton 560 m³ 549 liter maximum, jaarlijks 7 ton 700 m³ 688 liter Bron: Ovam, Enerpedia
Wegbermen als houtbron Teelten op wegbermen Waar? Rendabel?
Methode Achtergrondinformatie Case-studie in Leuven onderzoekt potentieel in oppervlak & economische rendabiliteit Randvoorwaarden energiehout op wegbermen Samenwerking met AWV en Krinkels Expertendag: multidisciplinaire expertengroep buigt zich over het thema Delphi-bevraging Beleidsaanbevelingen
Wegbermen als houtbron Waar? Case studie in district Leuven: 1. Selectie van alle snel- en gewestwegen
Wegbermen als houtbron Waar? Case studie in district Leuven: 1. Selectie van alle snel- en gewestwegen 2. Verwijderen van alle wegen die niet aan voorwaarden voldoen: Bebouwde kom Natura 2000 Te smal (< 6 m)
Wegbermen als houtbron Waar? Case studie in district Leuven: 1. Selectie van alle snel- en gewestwegen 2. Verwijderen van alle wegen die niet aan voorwaarden voldoen: Bebouwde kom Natura 2000 Te smal (smaller dan 6 m) 3. Resultaat: 69 ha
Wegbermen als houtbron Waar? Case studie in district Leuven: 1. Selectie van alle snel- en gewestwegen 2. Verwijderen van alle wegen die niet aan voorwaarden voldoen: Bebouwde kom Natura 2000 Te smal (smaller dan 6 m) 3. Resultaat: 69 ha 4. Toevoeging van aanpalende zones 1. Publieke eigendom 2. Veelal bv. grasvelden tussen verkeerswisselaars
Wegbermen als houtbron Waar? Case studie in district Leuven: 1. Selectie van alle snel- en gewestwegen 2. Verwijderen van alle wegen die niet aan voorwaarden voldoen: 3. Resultaat: 69 ha 4. Toevoeging van aanpalende zones 1. Publieke eigendom 2. Veelal bvb grasvelden tussen verkeerswisselaars 5. Resultaat: 69 ha + 120 ha
Wegbermen als houtbron Waar? Conclusie: er is inderdaad ruimte langsheen onze wegen, en vooral de (publieke) zones naast en tussen de weginfrastructuur bieden opportuniteiten voor hakhout.
Wegbermen als houtbron Rendabel? Een vergelijkende studie tussen hakhout- en maaibeheer
Wegbermen als houtbron Hakhoutbeheer Kosten Materiaal Personeel Signalisatie vervoerskost
Wegbermen als houtbron Hakhoutbeheer Kosten Materiaal Personeel Signalisatie vervoerskost Opbrengsten: Ruwweg 30 euro per ton
Wegbermen als houtbron Hakhoutbeheer Kosten Opbrengsten Resultaat Prijsvork: tussen 1 en 4 per m² per cyclus Tussen 0,11 en 0,44 per m² per jaar
Wegbermen als houtbron Maaibeheer Kosten Materiaal Personeel Signalisatie Vervoerskost Afvoeren maaisel
Wegbermen als houtbron Maaibeheer Kosten Resultaat Prijsvork Tussen 0,05 en 0,10 per m² per jaar
Wegbermen als houtbron Rendabel? Conclusie
Wegbermen als houtbron Hakhout beheer is dus zelden puur economische keuze. Maar wel Ecologisch keuze Cultuurhistorische keuze Keuze om minder energie-afhankelijk te zijn Keuze voor lokale economie Keuze voor meer bufferende werking
Methode Achtergrondinformatie Case-studie in Leuven onderzoekt potentieel in oppervlak & economische rendabiliteit Randvoorwaarden energiehout op wegbermen Samenwerking met AWV en Krinkels Expertendag: multidisciplinaire expertengroep buigt zich over het thema Delphi-bevraging Beleidsaanbevelingen
Randvoorwaarden Verkeersveiligheid bij aanleg, oogst en onderhoud Verkeerssituatie tijdens groei (zichtbaarheid) Toegankelijkheid bermen (helling, vangrails, leidingen, ) Bodemkwaliteit (vaak afgegraven) Zwerfvuil Kappen zorgt voor gechoqueerde bevolking Opslag
Methode Achtergrondinformatie Randvoorwaarden energiehout op wegbermen Samenwerking met AWV en Krinkels probleem en oplossing Case-studie in Leuven onderzoekt het potentieel wat betreft oppervlak en economische rendabiliteit Expertendag: multidisciplinaire expertengroep buigt zich over het thema Voorstelling van randvoorwaarden en potentieel Discussie Delphi-bevraging Beleidsaanbevelingen
www.bosplus.be www.facebook.com/bosplus BOS+ Geraardsbergsesteenweg 267 9090 Gontrode www.bosplus.be Bedankt voor uw aandacht