Nicky Heijne Ze bedoelen het goed maar het staat er niet De taal en structuur van antwoorden op open vragen 6 november 2015
Inhoud 1 De schrijfvaardigheid van havo/vwo leerlingen 2 Toets bij aanvang universitaire studie 3 Schrijfproblemen eerstejaarsstudenten 4 Opdracht Beoordeel het antwoord 5 Feedback geven 6 Opdrachten 2
1. De schrijfvaardigheid van havo/vwo leerlingen Typ hier de footer 3
4
Toetsen de eindexamens Nederlands adequaat het vereiste taalniveau? Centrale Examens Nederlands havo en vwo toetsen alleen leesvaardigheid op het juiste niveau, niet de schrijfvaardigheid. Schoolexamens moeten niveau waarborgen Voor vwo: 4F Voor havo: 3F Voor vmbo: 2F (schrijven wel onderdeel CSE) 5
Hoe schrijft een leerling uit vwo-6 een betoog? (volgens niveaubeschrijving 4F) Geeft een complexe gedachtegang goed en helder weer. Geeft duidelijk aan wat de hoofdzaken zijn en wat ondersteunend is in het betoog. Geeft relevante argumenten voor het betoog inzichtelijk weer. 6
Wat mag geëist worden van de zinsvorming op niveau 4F? Verwijzingen in de tekst zijn correct. Lange, meervoudig samengestelde zinnen zijn foutloos en goed te begrijpen. 7
Hoe wordt de woordenschat van vwoexamenleerlingen op 4F beschreven? Er zijn geen merkbare beperkingen in het woordgebruik. Het woordgebruik is rijk en zeer gevarieerd. 8
Hoe is de grammaticale correctheid en de spelling op 4F? Er wordt consequent een hoge mate van grammaticale correctheid gehandhaafd, fouten zijn zeer zeldzaam. Alle spellingkwesties worden beheerst en er worden vrijwel geen fouten gemaakt in de spelling of de interpunctie. 9
Hoe gaat iemand op niveau 4F om met bronnen? Bij het gebruik van bronteksten wordt op correcte wijze geciteerd of geparafraseerd. 10
Herkennen we hierin de gemiddelde leerling uit vwo-6? 11
Fragment uit profielwerkstuk van leerlingen uit vwo-6 over penicilline: We zullen hebben in ons profielwerkstuk op de eerste plaats geprobeerd penicilline zelf te maken als uitvoerend onderzoek. Daarnaast hebben we via literair onderzoek het product penicilline ontmaskert en een onze ondervindingen goed en duidelijk op papier proberen te zetten, opdat iedereen die ons profielwerkstuk leest de belangrijkste dingen over penicilline weet en begrijpt. 12
Fragmenten uit een profielwerkstuk over De aard van licht en materie Eerst worden een aantal begrippen uitgelegd, waarna er over Einstein zijn theorie over de Brownse beweging wordt vertelt. Uit dit onderzoek blijkt duidelijk dat licht zowel een golf karakter als een deeltjes karakter heeft. Hoe dat tegelijkertijd voor te stellen is zeer compliceert, in de kwantum wereld verliest zo ongeveer alles zijn vanzelfsprekenlijkheid. 13
Fragmenten uit een profielwerkstuk over het verschil tussen mannen en vrouwen De vrouw leefde in het huis van haar man en leefde van het geld dat hij verdiende. Zelf had ze bijna geen bezittingen en was alles in het bezit van haar man, ook de vrouw zelf. Mannen zijn superieur in het verstaan van en werken met mechanische toestellen, kunnen ze beter abstract redeneren en coördineren mannen ook beter hun grote lichaamsbewegingen (handoog-coördinatie). 14
Hoe zit het met niveau 3F (havo)? Algemeen: Er worden geen fouten meer gemaakt bij de indeling en vormgeving van teksten, ook niet bij lange teksten. 15
Hoe moet de havoleerling argumenteren? In de inleiding wordt helder aangegeven welk standpunt centraal staat. De argumentatie wordt bovendien logisch en gestructureerd overgebracht en in het slot worden de voornaamste punten uit het betoog beknopt weergegeven. 16
Hoe zit het met de spelling van havoleerlingen? Er worden bijna geen fouten meer in spelling en Interpunctie gemaakt. Soms komen nog fouten voor bij de tussen -n of tussen -s en bij het gebruik van trema's en koppeltekens. 17
Fragmenten uit een profielwerkstuk over de placenta Deze verandering treed op als de vrouw in de puberteit komt en treed af tijdens de menopauze van de vrouw. De manier waarop dit gebeurd, gebeurd door middel van het tegenstroomprincipe. Dit houdt in dat er van beide kanten stoffen doorgelaten worden naar de andere kant van de vliezen. 18
Fragmenten uit een profielwerkstuk over de renaissance Natuurlijk begint de renaissance niet opeens. De bevolking die nog in de middeleeuwse gang van leven zaten zo grofweg rond 1400, hadden de ontwikkelingen niet gelijk door. Filippo Brunelleschi bracht een ei mee naar de vergaderzaal en vroeg alle inzittende om het ei rechtovereind te zetten. 19
Conclusies: De schrijfvaardigheid van veel vwo-leerlingen is niet op 4F-niveau De schrijfvaardigheid van veel havo-leerlingen is niet op 3F-niveau. 20
2. Diagnostische toets schrijfvaardigheid bij aanvang universitaire studie 21
Pilot computerzaal REC M3.01 Afname Diagnostische toets schrijfvaardigheid 2014-2015 Diagnostische toets schrijfvaardigheid 22
Wat toetsen we? 23
Wat toetsen we? Zijn studenten in staat om: informatie uit een vakgerelateerde tekst in eigen woorden weer te geven? op basis van de informatie in de tekst een eigen standpunt te verwoorden en met argumenten te onderbouwen? de antwoorden in passend en correct Nederlands te verwoorden? Diagnostische toets schrijfvaardigheid 24
Waarom een Diagnostische toets schrijfvaardigheid? circa 20% FGw-studenten problemen met schrijfvaardigheid Nederlands percentage studenten per type vooropleiding AVV AVV/m NAV Totaal Buitenlandse vooropleiding 0,00% 7,69% 92,31% 13 (100%) Colloquium doctum 29,41% 23,53% 47,06% 17 (100%) Hbo-einddiploma 33,33% 33,33% 33,33% 3 (100%) Hbo-propedeuse 28,07% 21,05% 50,88% 57 (100%) Universiteit einddiploma 66,67% 33,33% 0,00% 3 (100%) Universiteit propedeuse 37,50% 12,50% 50,00% 8 (100%) VWO 43,19% 33,33% 23,47% 213 (100%) Diagnostische toets schrijfvaardigheid 25
3. Schrijfproblemen bij eerstejaarsstudenten Typ hier de footer 26
Onduidelijke samenhang In deze recensie zal ik een analytische beschrijving geven van de film Amores perros (letterlijk: hondenliefde) van de Mexicaanse cineast Alejandro Gonzalez Iñarritu. Het is opmerkelijk te zien hoeveel mensen denken dat het geluk in het geld en in materiële bezittingen te vinden is. De film Amores perros geeft een realiteit weer die in alle sociale lagen te zien is, of men nu over voldoende of onvoldoende economische middelen beschikt.
Verkeerde stijl In het laatste hoofdstuk wordt behandeld op hoeveel planeten zich daadwerkelijk leven ontwikkelt. Veel succes met je erdoorheen worstelen. Dat komt overeen met een 40 meter dikke laag over de hele wereld! 28
Verkeerde woordkeus/combinatie van woorden Iedereen die vindt dat hij erkenning verdient, zal daar hedendaags zelf voor moeten zorgen. Helaas worden in zakelijke kringen principes maar al te graag uit het raam gegooid.
Ongrammaticale zinnen Er ontstaat een grote explosie waar veel straling bij vrijkomt en tot ver in de kosmos gezien kan worden. Dit is een vraag wat ik zal proberen te beantwoorden. De media heeft invloed op de kijker. 30
Spelfouten Cook s sympathie ging uit naar de tweede stelling Dat geld alleen voor de neutrale informatie. Er moet onderzocht worden welke stof in bier hier voor zorgt. 31
Interpunctiefouten Janssen heeft een experiment gedaan met 65 vrijwilligers, bestaande uit 33 vrouwen en 32 mannen. Waarbij ze werden ingedeeld in stressneutraal geheugen, stressemotioneel geheugen, een controlegroep neutraal geheugen en een controlegroep emotioneel geheugen. 32
4. Opdracht Beoordeel het antwoord Typ hier de footer 33
Voorbeeld van een opdracht Parafraseeropdracht Elke Brems stelt in haar artikel Enkele notities over literaire kritiek en het internet dat de website Boekgrrls zich in een drietal spanningsvelden bevindt (r. 27). Geef deze drie spanningsvelden in eigen woorden weer (100 woorden). Diagnostische toets schrijfvaardigheid 34
Beoordeel het antwoord in tweetallen Volgens Elke Brems verandert de literaire kritiek door de deprofessionalisering wat betreft de inhoud en de argumentatie. Door het fenomeen internetkritiek worden de meeste boeken uitvoerig beschreven en samengevat zonder stil te staan bij de interpretatie en de evaluatie. Er is hierdoor nauwelijks ruimte voor de eigen interpretatie en beoordeling van iedere lezer. Wel wordt er veel aandacht aan besteedt aan argumenten die nauwelijks betrekking hebben op het boek zelf. Door deze nieuwe ontwikkeling, wordt de klassieke literaire kritiek in een doof potje gestopt. Het literaire kritiek op het internet functioneert heel anders dan de klassieke literaire kritiek. Hierdoor, blijft deze vorm van kritiek nodig, of die nu een plekje gaat krijgen op het internet of verder gaat in zijn papieren vorm. Diagnostische toets schrijfvaardigheid 35
Samenhang: gebrek aan structuurmarkeerders en onduidelijke verwijzingen Volgens Elke Brems verandert de literaire kritiek door de deprofessionalisering wat betreft de inhoud en de argumentatie. Door het fenomeen internetkritiek worden de meeste boeken uitvoerig beschreven en samengevat zonder stil te staan bij de interpretatie en de evaluatie. Er is hierdoor nauwelijks ruimte voor de eigen interpretatie en beoordeling van iedere lezer. Wel wordt er veel aandacht aan besteedt aan argumenten die nauwelijks betrekking hebben op het boek zelf. Door deze nieuwe ontwikkeling, wordt de klassieke literaire kritiek in een doof potje gestopt. Het literaire kritiek op het internet functioneert heel anders dan de klassieke literaire kritiek. Hierdoor, blijft deze vorm van kritiek nodig, of die nu een plekje gaat krijgen op het internet of verder gaat in zijn papieren vorm. Diagnostische toets schrijfvaardigheid 36
Personificatie en foutieve samentrekking Door het fenomeen internetkritiek worden de meeste boeken uitvoerig beschreven en samengevat zonder stil te staan bij de interpretatie en de evaluatie. (passief <> actief) Typ hier de footer 37
Onzorgvuldig woordgebruik + -d/-t-fout Wel wordt er veel aandacht aan besteedt aan argumenten die nauwelijks betrekking hebben op het boek zelf. Typ hier de footer 38
Verkeerd woordgebruik en verkeerd kommagebruik Door deze nieuwe ontwikkeling, wordt de klassieke literaire kritiek in een doof potje gestopt. Het literaire kritiek op het internet functioneert heel anders dan de klassieke literaire kritiek. Hierdoor, blijft deze vorm van kritiek nodig, of die nu een plekje gaat krijgen op het internet of verder gaat in zijn papieren vorm. Typ hier de footer 39
5. Feedback Typ hier de footer 40
Hier komt de footer tekst 41
Feedback is effectief, mits deze.. Constructief is Begrijpelijk is Ruimte laat voor verbetering Aandacht impliceert Hier komt de footer tekst 42
Problemen bij feedback Te veel leerlingen Te weinig tijd 44
Mogelijke oplossingen Peer feedback Selectieve feedback Codesystemen Digitale feedback met prefab knoppen 45
Peer feedback Leerlingen kijken elkaars werk na met behulp van heel heldere lijsten met criteria. Leerlingen bespreken samen elkaars werk praten over mogelijke verbeteringen. Leerlingen reviseren hun tekst en leveren deze in bij de docent. De lijsten met criteria scherpen de aandacht voor de eisen waaraan een tekst moet voldoen. Hier komt de footer tekst 46
Onderzoek van Christine van Beuningen van de UvA uit 2009: De rode pen werkt! De belangrijkste implicatie van dit onderzoek is dat correctieve feedback een effectief pedagogisch middel is dat met recht thuishoort in de praktijk van het taalonderwijs. Hier komt de footer tekst 47
Koningslied Hier komt de footer tekst 48
Correctieve feedback direct indirect vormen gefocust ongefocust
Directe correctieve feedback De beoordelaar markeert de fout en noteert de verbetering of geeft commentaar. De larven vervellen larven vervellen Bij fouten waarbij de leerling geen regels kan toepassen is deze vorm van feedback nuttig, bijvoorbeeld bij uitzonderingen of uitdrukkingen. 50
Indirecte correctieve feedback De docent markeert alleen de fout, eventueel via een code, maar geeft niet de verbetering. De leerling moet zelf de fout verbeteren. De ( larve ) vervelen S (...) = woordvormfout S = spelfout Deze vorm van feedback kan activerend en dus heel effectief zijn als de eis tot revisie wordt gesteld. Hier komt de footer tekst 51
Gefocuste feedback De docent let alleen op bepaalde, vooraf aangegeven zaken, zoals spelling, interpunctie of ordening van argumentatie. Deze vorm van feedback kan nuttig zijn als deelonderwerpen worden geoefend. Hier komt de footer tekst 52
Ongefocuste correctieve feedback De docent let op alle fouten. Deze vorm van feedback blijkt vooral effectief te zijn, hoe ontmoedigend het ook kan lijken. Hier komt de footer tekst 53
Als er te weinig tijd is voor feedback bij alle leerlingen of voor peer feedback: Scan fragmenten uit de werkstukken of de proefwerken. Kopieer deze en laat leerlingen in duo s deze fragmenten beoordelen. Projecteer vervolgens de fragmenten en bespreek ze klassikaal Hier komt de footer tekst 54
Geef feedback Op antwoorden (waarom inhoudelijk wel of niet correct) Op structuur/samenhang Op formulering en spelling TIP GEBRUIK CORRECTIECODES Typ hier de footer 55
VOORBEELD CORRECTIECODES Typ hier de footer 56
Soort fout 1 Werkwoordsvorm Voorbeeld: Het gebeurd nooit dat ik een fout maak. 1 2 Spelling (ook spatiegebruik) Voorbeeld: Hij zette de auto onmiddelijk op de hand rem! 2 3 Interpunctie (leestekens) Voorbeeld: Ik geloof, dat ik het begin te snappen. 3 4 Hoofdlettergebruik Voorbeeld: Ik vind franse kaas heel smerig. 4 5 Woordvolgorde Voorbeeld: Echter heeft hij zijn paraplu vergeten. 5 6 Woordkeus Voorbeeld: Hoi meneer de Graaf, 6 7 Voegwoord Voorbeeld: Ik kan wel komen mits ik een lekke band heb. 7 8 Verwijzing Voorbeeld: Ik heb met een meisje gedanst die in Venlo woont. 8 9 Lidwoord Voorbeeld: Hij heeft de examen goed gemaakt. 9 10 Herhaling Voorbeeld: Ik ga mee omdat ik daar namelijk zin in heb. 10 11 Zinsvorming (begin een nieuwe zin) Voorbeeld: Vandaag heb ik een heel lange dag op school ik kan wel morgen met u afspreken. 11 12 Alinea-indeling (begin een nieuwe alinea) 12 Typ hier de footer 57
Digitale feedback Voordelen: Beoordelaar is duidelijk Beoordelaar is consistent Plaats- en tijdonafhankelijk Ruimte voor eigen invulling feedback http://revise.ly/nl/ Hier komt de footer tekst 58
Nog even terug naar taalbeleid Alle vakdocenten zouden feedback op taalgebruik moeten geven. Die handeling mag niet te ingewikkeld zijn of te veel tijd kosten. Zo lang Revisely nog niet schoolbreed wordt gebruikt zou een eenvoudige lijst met codes behulpzaam zijn. Hier komt de footer tekst 59
De meeste taalfouten zijn slordigheidsfouten; leerlingen gebruiken spreektaal als schrijftaal Leerlingen kennen de regels van de werkwoorden, maar passen ze niet toe Leerlingen overzien hun eigen zinnen niet Taalfouten toptien van Helge Bonset http://basistaal.slo.nl/spellen/r_spelling21.p df/ Hier komt de footer tekst 60
Typ hier de footer 61