Jaarrapport Stralingsbescherming LUMC en Universiteit Leiden 2013

Jaarrapport Stralingsbescherming LUMC en Universiteit Leiden 2013 Stralingsbeschermingseenheid AFDELING VEILIGHEID, GEZONDHEID EN MILIEU

Inhoudsopgave 1. Inleiding... 1 2. Organisatie stralingsbescherming... 3 2.1 Organisatiestructuur... 3 2.2 Taken van de SBE... 3 2.3 Organisatie voor de bescherming van werknemers... 5 2.4 Interne overlegorganen stralingsbescherming... 5 2.5 Vergunningstelsel... 5 2.6 Interne Toestemmingen... 5 3. Activiteiten stralingsbeschermingseenheid... 6 3.1 Samenstelling SBE... 6 3.2 Scholing en ontwikkeling... 6 3.3 Externe activiteiten/ lidmaatschap vakvereniging... 6 3.4 Uitvoerende taken SBE... 7 3.5 Controles door de SBE... 7 3.6 Inspecties... 8 3.7 Externe inspecties... 8 3.8 Extra aandachtspunten en specifieke activiteiten... 8 3.9 Advisering en begeleiding... 8 4. Onvoorziene en onbedoelde gebeurtenissen... 9 5. Radiologische werkers... 10 6. Bronnen en toestellen... 12 6.1 Radioactieve stoffen... 12 6.2 Ioniserende straling uitzendende toestellen... 13 7. Therapie met open bronnen... 15 7.1 Klinisch... 15 7.2 Poliklinisch... 16 8. Stralingsbelasting voor de omgeving... 17 8.1 Stralingsdosis op de terreingrens door externe bestraling... 17 8.2 Lozingen... 19 9. Jaarplanning... 22 9.1 Realisatie jaarplanning 2013... 22 9.2 Jaarplanning 2014... 22 Bijlagen 23 Terreingrenzen... 23 Plaatselijke stralingsdeskundigen... 24 Interne toestemmingen... 26 Overzicht ingekapselde radioactieve bronnen... 30 Overzicht radionuclidenruimten... 33 Overzicht röntgentoestellen... 36 Overzicht bestralingstoestellen... 39 Dosimetrie-uitslagen... 40 Colofon... 46

1. Inleiding Conform de verplichting uit de complexvergunning als gevolg van de Kernenergiewet (KEW), rapporteert de Algemeen Coördinerend Stralingsdeskundige (ACSD) door middel van dit jaarrapport aan de vergunninghouders, de Raad van Bestuur Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en het College van Bestuur Universiteit Leiden (LEI), én aan de overheidsinstanties die betrokken zijn bij de verlening en handhaving van deze vergunning. Dit rapport beschrijft onder andere de activiteiten van de Stralingsbeschermingseenheid in 2013 op het terrein van beleid, interne regelgeving, verlening van interne toestemmingen (IT) en het houden van toezicht en controles in het kader van de stralingsbescherming binnen het LUMC en LEI. Tevens worden overzichten gegeven van onder meer alle aanwezige ioniserende straling uitzendende toestellen en radioactieve bronnen binnen de omvang van de vigerende complexvergunning en van kengetallen voor de stralingsbelasting voor werknemers en omgeving ten gevolge van alle handelingen met radioactieve stoffen en ioniserende straling uitzendende toestellen. René G.M. Huinen Algemeen Coördinerend Stralingsdeskundige 1

2

2. Organisatie stralingsbescherming 2.1 Organisatiestructuur Het gebruik van radioactieve stoffen en ioniserende straling uitzendende toestellen vindt binnen het LUMC en LEI plaats in het kader van de Complexvergunning ingevolge de Kernenergiewet. De vigerende vergunning is op 19 juni 2001 verleend en als laatste aangepast op 20 februari in 2013 onder nummer 2013/0069-05. Centraal in de interne organisatie stralingsbescherming staat de stralingsbeschermingseenheid (SBE) voor het LUMC en LEI. De ACSD maakt deel uit van de SBE. De SBE is ingebed in de afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu (VGM) van het LUMC (directoraat HRM) en de Universiteit Leiden. De plaats in de organisatie en het functioneren van de ACSD en SBE is beschreven in het basisdocument B1: Interne organisatie stralingsbescherming LUMC en Universiteit Leiden. Het mandaat van de ACSD is door beide rechtspersonen vastgelegd in het document: Verantwoordelijkheden, taken en bevoegdheden van de algemeen coördinerend stralingsdeskundige binnen de afdeling VGM. 2.2 Taken van de SBE Het opstellen van het stralingshygiënisch beleid, het verlenen van IT s, het benoemen van PSD-ers, de coördinatie van de interne stralingsbeschermingorganisatie en het houden van toezicht op deze organisatie is door de Raad van Bestuur van het LUMC en het College van Bestuur van de Universiteit Leiden opgedragen aan de ACSD met de SBE ter ondersteuning. De SBE draagt zorg voor de inhoud van het Kernenergiewetdossier, waardoor centraal de gegevens bekend zijn over alle relevante toepassingen, werkzaamheden, locaties en aanwezige stralingsbronnen. De stralingsdeskundigen van de SBE hebben tot taak de PSD-ers gevraagd en ongevraagd te adviseren en te begeleiden. De SBE draagt voorts zorg voor de: centrale ontvangst; administratie; opslag en uitgifte van radioactieve stoffen; centrale inzameling en opslag van radioactief afval; registratie van alle blootgestelde werkers; controle en registratie van lozingen en overdracht van radioactief afval. 2.3 Organisatie voor de bescherming van werknemers Stralingsdeskundigen LEI Als lid van de SBE draagt de stralingsdeskundige (zoals beschreven in hoofdstuk 2, lid d.) (niveau 3) van de Arbo- en Milieudienst van de faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen er zorg voor dat binnen deze faculteit de handelingen met ioniserende straling plaatsvinden binnen de kaders en voorschriften van de complexvergunning en de omvang van de afgegeven Interne Toestemmingen. Hij coördineert tevens de handelingen van de plaatselijk stralingsdeskundigen binnen het betreffende faculteitsonderdeel W&N. Plaatselijk stralingsdeskundigen LUMC en LEI De plaatselijk stralingsdeskundigen (PSD) zien er namens het betreffende afdelingshoofden van LUMC en LEI op toe dat er binnen de aan hun toevertrouwde locatie(s) conform de regelgeving gestelde voorwaarden en regels wordt gewerkt. Radiologisch werkers Een ieder die handelingen met radioactieve stoffen en ioniserende straling uitzendende toestellen verricht is VRT-medewerker (Veilige Radiologische techniek). Een ieder die een jaardosis van meer dan 1 msv/jaar kan ontvangen (blootgestelde werknemer) wordt voordat de werkzaamheden aanvangen door de PSD aangemeld bij de dosimetriedienst NRG (via www.dosimetrie.nl) en de PSD zorgt voor de aanvraag van een persoonsdosismeter. 3

Organisatie stralingsbescherming LUMC en Universiteit Leiden 4

2.4 Interne overlegorganen stralingsbescherming Er vindt jaarlijks 6 maal een reguliere SBE-overleg (uitsluitend stralingsdeskundigen van V&M) plaats en 6 maal een overleg tussen alle leden van de SBE en de stralingsarts van het LUMC en LEI. In deze overleggen kwamen onder andere de volgende onderwerpen aan de orde: Het gezamenlijk jaarrapport 2012; Verbouwing B-laboratorium en tankruimte C0; Enkele (aanpassingen) interne toestemmingen; Brief van de arbeidsinspectie met betrekking tot het inspectiebezoek Radiotherapie; Risicoanalyse met betrekking tot Radiotherapie; Voorlichtingsbijeenkomsten Risicoanalyse met de plaatselijke stralingsdeskundigen in het kader van laboratoriumwerkzaamheden; Audits; Bijscholingscursussen, congressen en symposia; Actualisatie van zowel SBE-protocollen als afdelingsprotocollen; Harmoniseren van de bestaande voorschriften en procedures van LUMC en LEI; Evaluatie aanpassing ophalen RA-afval en ontvangsten RA-stoffen; Verhuizing van afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu (incl. SBE) naar Poortgebouw Zuid. Daarnaast heeft de SBE geparticipeerd in een drietal LUMC-commissies: Commissie Stralingshygiëne Radiologie; Commissie Stralingshygiëne OK-Centrum; Bijeenkomst voor overleg van SBE met de plaatselijk stralingsdeskundigen. 2.5 Vergunningstelsel Op 20 mei 2010 is aan de Raad van Bestuur LUMC èn het College van Bestuur LEI een gezamenlijke complexvergunning verleend onder nummer 2010/0615-06 en laatstelijk gewijzigd in 2013/0069-05. Basisvoorschriften Aan de Complexvergunning is een aantal basisvoorschriften en de daaraan gekoppelde interne richtlijnen en procedures verbonden. Deze documenten omvatten nadere voorschriften voor het werken met radioactieve stoffen en ioniserende straling uitzendende toestellen. 2.6 Interne Toestemmingen Binnen het LUMC en LEI bestaat een stelsel van Interne Toestemmingen (IT) voor alle handelingen met radioactieve stoffen en ioniserende straling uitzendende toestellen. De nieuwe gezamenlijke complexvergunning heeft niet geleid tot een wijziging in deze systematiek, hoewel er wel enkele verschillen zijn tussen beide organisaties. Bij de afgifte of revisie van IT s wordt door de SBE aandacht gevraagd voor een gedegen risicoanalyse, niet alleen wat betreft de reguliere werkzaamheden, maar ook naar de risico s bij voorziene onbedoelde gebeurtenissen. Een overzicht van alle verleende IT s is te vinden in de bijlagen. In het verslagjaar is een aantal Interne Toestemmingen gereviseerd. Voor enkele practica en voor de Apotheek zijn Interne Toestemming afgegeven voor een beperkte periode (tot enkele weken). 5

3. Activiteiten stralingsbeschermingseenheid 3.1 Samenstelling SBE De gezamenlijke SBE voor LUMC en LEI bestond in 2013 uit de volgende medewerkers: Gezamenlijke stralingsbeschermingseenheid in 2013 Naam Functie Deskundigheid Fte F.J. van Dam stralingsdeskundige N3 0,5 J.C. Gribnau stralingsdeskundige N4 0,5 G.A. de Maaker stralingsdeskundige N3 0,5 G. van Willigen stralingsdeskundige (voorzitter SBE) N3 0,1 M.F.J. Fluttert Stralingsdeskundige (AMD LEI) N3 0,2 R.G.M. Huinen ACSD N2 0,7 Drs. C.J. van der Zwan is stralingsarts voor LUMC en LEI. 3.2 Scholing en ontwikkeling Ter vergroting of bijhouden van hun deskundigheid hebben leden van de SBE deelgenomen aan bijscholing, symposia/congressen en workshops. Deelname aan bijscholing, symposia/congressen en workshops 2013 Activiteit Van der Zwan De Maaker Huinen Fluttert Voorjaarssymposium NVS, maart x x x Najaarssymposium NVS, november x x x x NVS-nascholing: Wijziging wet- en regelgeving stralingsbescherming, 31 januari x x 3.3 Externe activiteiten/ lidmaatschap vakvereniging SBE-leden zijn ook buiten het LUMC actief op hun stralingsvakgebied. Vaak als afgevaardigde namens het LUMC of LEI, soms op persoonlijke titel vanwege hun expertise. In 2012 werden de volgende activiteiten ontplooid: Huinen Lid van de Nederlandse Vereniging voor Stralingshygiëne (NVS). Lid van de NVS-afdeling Grote Vergunninghouders. Docent Boerhaave Nascholing Stralingsbescherming niveau 5 en 3. Docent (DOO) voor Verpleegkundigen Oncologie in opleiding. Docent AIO-cursus (Bedrijfsopleidingen LUMC) De Maaker Lid van de Nederlandse Vereniging voor Stralingshygiëne (NVS). Lid van de NVS-afdeling Grote Vergunninghouders. Lid van de KNCV sectie Radio- en Stralenchemie. Van Dam Docent Boerhaave Nascholing Stralingsbescherming niveau 3 Practicumdocent Boerhaavecursus Stralingsbescherming niveau 5, 4B en 3. vd Zwan 6

Lid van Werkgroep Stralingsartsen (NVS) v Willigen Docent Boerhaave Nascholing Stralingsbescherming niveau 3 Docent Stralingsbescherming bij proefdieren bij de Proefdierkundecursus 3.4 Uitvoerende taken SBE Als uitvloeisel van en als hulpmiddel bij de toezichthoudende, controlerende en coördinerende taken van de SBE, heeft deze binnen het LUMC en LEI een aantal uitvoerende en beheersmatige taken uitgevoerd. Logistiek radioactieve stoffen De SBE organiseerde en controleerde de ontvangst, registratie, opslag en distributie van radioactieve stoffen en werd in eigen beheer het radioactief afval verzameld, opgeslagen, gecontroleerd en afgevoerd. Toezicht/beheercentrale radiologische faciliteiten Toezicht werd gehouden op het gebruik van de radionuclidenlaboratoria met een hotelfunctie en een bestralingsfaciliteit voor proefdieren en toezicht op de verpleegafdeling Nucleaire Geneeskunde. Besmettingscontrolemetingen Een aantal controlemetingen werd uitgevoerd zoals oppervlaktebesmettingen in laboratoria, lekcontroles van ingekapselde bronnen en activiteitsbepalingen van de vervaltanks. Beheer ruimten en apparatuur De SBE beheerde de volgende ruimten: voorzieningen en apparatuur: Ontvangst-, uitpak- en opslagruimte voor radioactieve stoffen; Twee laboratoria op B-niveau (één kwaliteitslaboratorium en één laboratorium voor de bereiding van farmaceutische doeleinden; Eén op B-niveau dat dient als hotellaboratorium voor research; Twee opslagruimten voor radioactief afval en twee ruimten voor opvangtanks voor het afvalwater uit de radionuclidenlaboratoria en uit de verpleegafdeling Nucleaire Geneeskunde; Meetruimte met een gammateller en een vloeistof-scintillatieteller (LSC) voor controle van onder andere afvalwater, preparaten en veegproeven. 3.5 Controles door de SBE De SBE voerde onder andere de volgende controles uit: Besmettingscontroles Aangeleverde oppervlaktebesmettingen uit radionuclidenlaboratoria besmettingscontroles uit de centrale ontvangst- en opslagruimten, de ruimten voor opslag van radioactief afval en de ruimten van het hotel B-laboratorium,. De resultaten gaven dit verslagjaar geen aanleiding voor extra acties. Nacontrole op de verpleegkamers Nucleaire Geneeskunde; Lekcontroles van ingekapselde bronnen In dit verslagjaar werden geen lekke bronnen gevonden. Lozingscontroles Decaytanks werden bemonsterd en geanalyseerd Controle van containers met radioactief afval vóór afvoer door bepaling van het dosistempo op het oppervlak. Controles apparatuur en voorzieningen Jaarlijkse controle besmettingsmonitoren op hun goede werking in de radionuclidenlaboratoria. Defecte monitoren werden door de SBE vervangen. Schoonverklaringen en vrijgaven Door de SBE zijn in het verslagjaar 8 vrijgave- of schoonverklaringen uitgegeven: Controlemetingen voor aanvang van werkzaamheden in radionuclidenruimten en aan installaties. Daarbij werd aangegeven onder welke voorwaarden de werkzaamheden konden worden uitgevoerd. Bij opheffing van een radionuclidenruimte werden de ruimten formeel vrijgegeven voor ander gebruik na schoonmaak en controlemetingen. 7

3.6 Inspecties Interne inspecties Naast de contacten die de SBE heeft met de PSD-ers en de betrokken afdelingshoofden, hield de SBE periodieke en ad hoc inspecties. Bij oplevering van nieuwe of vernieuwde radionuclidenruimten (zoals de B-laboratoria in C0) werden deze door de SBE geïnspecteerd op bouw, afwerking en inrichting vóórdat deze als zodanig in gebruik mochten worden genomen. 3.7 Externe inspecties Inspectie SZW In augustus 2013 bezocht de Inspectie SZW het LUMC in het kader van het inspectieproject Radiotherapie. Hierbij werd bekeken op welke wijze de afdeling invulling geeft aan haar stralingsbeschermingstaken en werden werklocaties bezocht om te controleren of daadwerkelijke aan wet- en regelgeving werd voldaan. Er was onder andere extra aandacht voor de risicoanalyses. Naar aanleiding van de inspectie werd een aanscherping van de risicoanalyse geëist. Acties SBE Naar aanleiding van onder andere de bevindingen van de Inspectie SZW werd in 2013 door de SBE aan de volgende onderwerpen extra aandacht gegeven: Uitvoering werd gegeven aan de planning om voorlichting en instructie te geven voor de PSD-ers om de risicoanalyse voor te bereiden en/of uit te werken. Hierbij werd onderscheid gemaakt tussen laboratoria en röntgen- en therapietoepassingen. Begeleiding en adviezen zijn gegeven aan de aanscherping en actualisatie van de risicoanalyse van afdeling Radiotherapie. 3.8 Extra aandachtspunten en specifieke activiteiten Uitvoerende taken Bestralingsapparaat Het (bloed)bestralingsapparaat, met een 137 Cs-bron, is verplaatst. De SBE was betrokken bij het bepalen van de locatie en de CBRN-beveiliging Interne protocollen Mede ingegeven door de aanpassingen van de websites werden enkele bestaande SBE-protocollen onder de loep genomen en herschreven dan wel overgedragen aan andere afdelingen. Daarnaast zijn enkele andere protocollen aangepast zoals voor het interne transport van de HASS-bron. 3.9 Advisering en begeleiding De leden van de SBE hebben gevraagd en ongevraagd advies gegeven met betrekking tot een aantal stralingshygiënische onderwerpen. Bij grotere verbouwingsprojecten werden naast advisering ook de uitvoering van de werkzaamheden begeleid door het geven van aanwijzingen en het doen van controlemetingen. In dit verslagjaar vroeg onder andere het volgende onderwerp bijzondere aandacht: Vrijgave en de afvoer van de uitstraaltanks van P0-123 van de research radionuclidenlaboratoria. Vanwege de verbouwing van het B-laboratorium (C0-80 en -81) ten behoeve van voornamelijk de bereiding door Nucleaire Geneeskunde van spuiten en van kwaliteitscontrole, zijn de aangrenzende vertrekken eveneens aangepast en de functies verbeterd. 8

4. Onvoorziene en onbedoelde gebeurtenissen Onvoorziene en onbedoelde gebeurtenissen zijn gebeurtenissen (incidenten) die buiten de risicoanalyse vallen. Deze worden dus niet verwacht (onvoorzien) uitgaande van de normale (voorziene) handelingen en werkzaamheden. Badge achtergelaten in een bestralingsbunker van Radiotherapie Een badge van één van de medewerkers (laborant) werkzaam bij de versneller van Afdeling Radiotherapie, gaf een uitslag van ca. 28 msv. De laborant heeft bij een totale lichaamsbestraling (TBI) van een patiënt haar pennenmapje inclusief badge gedurende de gehele bestralingsfractie in de bestralingsbunker laten liggen. De bestraling betrof een enkele TBI fractie waarbij aan de patiënt een dosis van 9 Gy is gegeven op 4 meter afstand. De dosisuitslag is met toestemming van Inspectie SZW door de dosimetriedienst van NRG in NDRIS gecorrigeerd. Incidenten afdeling Radiologie De afdeling Radiologie beschrijft in het IncidentManagementSysteem (IMS) van het LUMC ook patiëntgerelateerde incidenten. Op basis van de rubricering van de incidenten en indeling naar de faalfactoren kan stuurinformatie worden samengesteld. Op basis van de stuurinformatie wordt zichtbaar waar de afdeling verbeteringen kan aanbrengen. In de tabel is een samenvatting gegeven van de patiëntgerelateerde incidenten. De oorzaken van de incidenten zijn onder te verdelen in organisatorische, technische, patiëntgerelateerde en menselijke faalfactoren. Fouten die zijn gemaakt met ioniserende straling uitzendende apparatuur kan een effectieve dosis hebben veroorzaakt variërend van ca. 0,5 10 msv. Hoewel onbedoeld zijn de incidenten niet onvoorzien en zijn meegenomen in de risicoanalyse. Aantal Effect/ gevolg 14 Dosis te hoog voor soort onderzoek 9 Onterecht straling toegediend 2 Radiofarmaca gemorst/ gespild 1 Preventie van straling niet goed 2 Dosis vanwege vertraging van de uitvoering mogelijk te laag voor juiste interpretatie 28 Totaal 9

5. Radiologische werkers Categorie-indeling/ externe stralingsdosis Op grond van de aan hun werkzaamheden gerelateerde te verwachten maximale te ontvangen dosis en risicoanalyses, werden de radiologisch werkers (hier 1 VRT-werkers genoemd) in drie categorieën ingedeeld: Blootgestelde werkers, Categorie A: VRT-werkers die een kans hebben om jaarlijks een effectieve dosis van meer dan 30% van de dosislimiet te ontvangen. (6-20 msv/jaar) Blootgestelde werkers, Categorie B: VRT-werkers die een kans hebben om jaarlijks een effectieve dosis van meer dan 1 msv te ontvangen, maar minder dan 30% van de dosislimiet (< 6 msv/jaar). Categorie C-werkers, VRT-werkers die werkzaamheden met radioactieve stoffen en/of met röntgenapparatuur uitvoeren maar onder alle omstandigheden jaarlijks een maximale effectieve dosis van minder dan 1 msv kunnen ontvangen. Door middel van persoonsdosismeters werd controle uitgeoefend op de stralingsbelasting van blootgestelde werknemers (categorie A en B). De PSD-ers hielden met de NRG-website het register bij van de categorie-a- en B-werkers bij (tabel blootgestelde werkers). De SBE houdt toezicht op nieuwe aan- en afmeldingen en het gebruik van het register. In de bijlagen is een overzicht gegeven van de dosisuitslagen van 2013 waarbij onderscheid is gemaakt tussen de afdelingen. Een klein aantal van de blootgestelde werknemers heeft een dosis-uitslag van meer dan 20 msv. Omdat deze blootgestelde werknemers adequate (persoonlijke) beschermingsmiddelen toepassen (loodschermen, -schorten en -kragen), kan op de gemeten Hp(10) een correctiefactor worden toegepast van minimaal een factor 5 (de zogenoemde Minimale Beschermingsfactor Loodschort). Hierdoor is bij deze blootgestelde werknemers geen overschrijding van de effectieve jaardosislimiet geweest. Onderstaande tabel geeft de categorie-indeling, het aantal blootgestelde werkers per soort werkzaamheden. In de grafiek is de trend van de cumulatieve jaardosis weergegeven van alle LUMC-afdelingen). 2013 Soort Afdeling Categorie Werkzaamheden Aantal personen Collectieve jaardosis Hp(10) (msv) Gemiddeld (msv) Maximum Hp(10) (msv) Radiologie A Interventie-radiologie 13 161,06 12,38 36,71 B Overige radiologie 130 65,36 0,50 10,03 Toestellen Overige Röntgenkamers Mondziekten, Kaak- en Aangezichts-chirurgie A A A A B Hartkatheterisatie Urologie Longziekten Scopie MDL-ziekten Anatomie 61 20 9 37 3 184,03 2,69 0,00 1,27 0,00 3,02 21,38 0,13 1,28 0,00 0,00 0,03 0,37 0,00 0,00 B Tandheelkunde 18 0,00 0,00 0,00 OK-centrum - Orthopedie - Traumatologie - Vaatchirurgie - Neurochirurgie B Chirurgen + Operatie-assistenten 30 5,79 0,19 2,98 1 VRT = Veilige Radiologische Techniek 10

2013 Soort Afdeling Categorie Werkzaamheden Aantal personen Collectieve jaardosis Hp(10) (msv) Gemiddeld (msv) Maximum Hp(10) (msv) - Thoraxchirurgie Bestraling Oncolo- A Lineaire versnellers 19 0,07 0,00 0,04 gie B Brachy-therapie 90 1,03 0,01 0,42 Stoffen/ bronnen Nucl. Geneeskunde diagnostiek A B NuGe Molim Nucleaire Geneeskunde NuGe/Bereiding 6 24 0,03 1,19 0,00 0,05 0,03 0,61 7 0,06 0,01 0,05 Verpleegafd NuGe B Verpleegkundigen 33 0,11 0,00 0,08 Laboratoria B B-laboratorium 6 0,00 0,00 0,00 VGM B SBE 5 0,00 0,00 0,00 SOM 511 422,69 Periodieke keuring A-medewerkers In 2013 werd een periodieke keuring uitgevoerd waarvoor 114 categorie A-medewerkers werden uitgenodigd voor het invullen van een vragenlijst. De verdeling collectieve jaardosis categorie-a medewerkers was: 98 < 6 msv, 11 > 6 msv en 5 >20 msv. Van de 114 personen hebben 57 medewerkers (50%) een volledig ingevuld formulier teruggestuurd. 5 Medewerkers hebben een formulier zonder persoonsgegevens geretourneerd. Op basis van de jaardosisgegevens van de huidige groep categorie A-medewerkers bestaat er een discrepantie tussen de categorie-indeling en de jaardosis. De hoge waarden (> 6mSv) zijn te vinden, zoals te verwachten viel, bij de interventieradiologen en cardiologen. De overige (98) medewerkers zijn dus naar alle waarschijnlijk niet juist ingedeeld in deze categorie. Er wordt gestreefd om te komen tot een betere categorie-verdeling van de radiologisch werkers in het LUMC. Als basis hiervoor dient een risico-analyse van de stralingstoepassing te worden uitgevoerd op de diverse afdelingen. Aan de hand van deze risicoanalyses kunnen de medewerkers ingedeeld worden in de juiste categorie. Hieraan zal in de komende jaren extra aandacht worden geschonken. 11

6. Bronnen en toestellen 6.1 Radioactieve stoffen Inkoop LUMC In de tabel is de totale inkoop weergegeven in RE s-ingestie. Inkoop radioactieve stoffen LUMC 2010 2011 2012 2013 Categorie Nuclide RE ing nuclide RE ing categorie RE ing nuclide RE ing categorie RE ing nuclide RE ing categorie RE ing nuclide RE ing categorie Generatoren 99 Mo 81 Rb 3597 0,67 3598 5173 0,16 5173 3297 0,21 3297 0 0,22 0,22 Brachy Therapie 192 Ir 106 Ru 125 I 1695 0,58 486 2182 1645 0,58 701 2347 1627 0,68 682 2310 1590 0,47 777 2367 Nucleaire Geneesk. Diagnostiek 67 Ga 111 In 123 I 18 F 99m Tc-spuiten 0,19 2,02 6,33 0,57 9,11 0,50 5,04 5,63 1,04 12,21 0,47 2,89 5,56 0,74 10,33 19,99 0,023 2,25 5,59 0,37 34,45 42,68 Nucleaire Geneesk. Therapie 131 I 89 Sr 90 Y 186 Re 153 Sm 6180-11 0,11 15,90 6207 6870 - - 9,58 5,02 6885 8663 0,00 27,51 0,00 22,02 8713 6041 0,00 39,4 0,00 0,00 6080 Research 3 H 14 C 125 I 35 S 32 P 33 P 45 Ca 51 Cr 111 In 0,08 0,01 17,0 0,74 13,09 0,02 0,16 0,61 0,00 31,66 0,04 0,01 7,98 0,44 7,46 0,05 0,15 0,74 0,00 16,87 0,08 0,002 7,78 0,27 6,2 0,00 0,00 0,45 0,00 14,78 0,05 0,01 6,66 0,46 7,28 0,00 0,00 0,20 0,59 15,25 Diagn. kits 125 I 57 Co 4,01-4,01 1,46-1,46 1,4 0,0 1,4 1,46 0,00 1,46 Onderwijs 131 I 22 Na 14,7 14,7 23,5 23,5 15,76 15,76 23,44 0,375 23,82 Totaal 14371 Totaal 8530 12

Opslag / Gebruik Open bronnen Alle zendingen werden in de centrale kluisruimte van de SBE opgeslagen en bij voorkeur in werkhoeveelheden aan de diverse gebruikers overgedragen. Ingekapselde bronnen Zo mogelijk werden alle niet in gebruik zijnde ingekapselde bronnen, zowel ten behoeve van therapie als voor ijkdoeleinden, opgeslagen in de centrale kluisruimte van de SBE. De 192 Ir-bron die gebruikt wordt voor de brachytherapie blijft permanent in de daartoe bestemde container van het HDR-toestel. Vanwege het veelvuldig gebruik blijft dit toestel op de afdeling in een beveiligde, daartoe bestemde en als zodanig herkenbare ruimte. Deze bron wordt 3 maal per jaar vervangen. Ook het bloedbestralingsapparaat met een 137 Cs-bron staat permanent opgesteld op de betreffende afdeling in een als zodanig herkenbare en afsluitbare ruimte. Inkoop / Opslag / Gebruik LEI Open bronnen Radioactieve stoffen worden gebruikt in de Gorlaeus Laboratoria en de Sylvius Laboratoria. Alle zendingen werden direct bij het betreffend laboratorium afgegeven en opgeslagen in een bergplaats in het radionuclidenlaboratorium waar de stof wordt gebruikt. LEI Totaal in 2013 ingekochte radionucliden in MBq (Re ing) Laboratoria jaar 32 P 33 P 35 S 14 C 125 I 3 H 51 Cr 2010 370 0 0 242 0 27,8 0 Sylvius Laboratoria 2011 280 0 0 18,5 0 9,25 0 2012 2013 300 (0,72) 400 (0,96) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 9,25 (0,017) 0 2010 185 218 471 0 242 111 0 Gorlaeus Laboratoria 2011 205 19 241 0 263 84 0 2012 2013 222 (0,53) 222 (0,53) 0 0 113 (0,021) 85 (0,016 0 0 310 (4,65) 126 (1,89) 76 (0,001) 364 (0,007) 37 (0,001) 0 Ingekapselde bronnen In de Gorlaeus Laboratoria en Sylvius Laboratoria zijn enkele kleine ijkbronnen aanwezig. Een overzicht van alle ingekapselde bronnen en radionuclidenruimten wordt gegeven in de bijlagen. 6.2 Ioniserende straling uitzendende toestellen LUMC Röntgentoestellen (zie ook bijlagen): Diagnostiek-röntgentoestellen in het LUMC worden gebruikt in daartoe bestemde geclassificeerde ruimten (met 2 mm lood afgeschermd). Het merendeel van de toestellen is gestationeerd op de afdeling Radiologie en op de direct daarnaast gelegen afdelingen Hartkatheterisatie, Scopie Maag-Darm- Leverziekten en Longziekten. Vaste röntgenopstellingen zijn daarnaast te vinden op de afdelingen Urologie, Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie, Pathologie, de planningsafdeling Radiotherapie en de afdeling Spoedeisende Hulp. Binnen het OK-centrum wordt uitsluitend gebruik gemaakt van 13

mobiele toestellen. Alle operatiekamers zijn daartoe met minimaal 1 mm lood afgeschermd (bij mobiele röntgentoestellen, 2 mm bij vaste opstellingen). Daarnaast zijn in het Onderzoeksgebouw (gebouw 2) enkele röntgentoestellen in gebruik bij de afdeling Anatomie en Boerhaave-stralingscursussen. De afdeling Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie heeft een aantal Röntgentoestellen in gebruik. De afdeling Toxicogenetica heeft een ingekast röntgentoestel in gebruik voor de bestraling van celculturen. Het Proefdiercentrum (PDC) heeft een orthovoltapparaat van 320 kv, dat staat in een speciaal daartoe ontworpen betonnen bunker. Ten behoeve van botdichtheidsmetingen heeft het proefdiercentrum (E0) een DEXA-scan in gebruik en een Micro-CT-scan voor researchdoeleinden. Deeltjesversnellers De afdeling Radiotherapie heeft de beschikking over vijf lineaire versnellers ten behoeve van de bestraling van patiënten. De toestellen bevinden zich op de begane grond in een cluster van betonnen bunkers. LEI Röntgentoestellen: In het Huygens Laboratorium en de Gorlaeus Laboratoria worden röntgendiffractieapparaten gebruikt. In de Gorlaeus Laboratoria staat een röntgentoestel van 225 kv voor bestralingen. Een overzicht van alle toestellen wordt gegeven in de bijlagen van dit jaarrapport. 14

7. Therapie met open bronnen 7.1 Klinisch Alle patiënten die in 2013 zijn opgenomen op de LUMC-verpleegafdeling Nucleaire Geneeskunde (openbronnen-therapie) werden behandeld met 131 I voor aandoeningen van de schildklier, zoals hyperthyreoïdie en schildklierkanker. De minimale verblijfsduur is conform de 'Aanbevelingen voor het werken met therapeutische doses radionucliden - 2005'. Daarnaast vinden er incidenteel 131 I-behandelingen met mibg plaats. Deze patiënten krijgen een activiteit van 7400 MBq toegediend en blijven vervolgens minimaal vier dagen opgenomen. Dit verslagjaar is er één mibg-therapieën uitgevoerd. Bij ontslag worden schriftelijke leefregels meegegeven met betrekking tot de omgang met huisgenoten, collega's en bezoekers. Deze regels zijn afhankelijk van de restactiviteit en de woon-werksituatie van de patiënt. Indien op medische gronden ontslag gewenst is boven de richtnormen (20 μsv/h.m 2 ), wordt vooraf overlegd met een stralingsdeskundige van de SBE. In dit verslagjaar is één patiënt vanwege een sociale indicatie onder strikte condities na 7 ligdagen boven de richtnorm van 20 μsv/h.m 2 ontslagen. Klinische behandeling met 131 I 2010 2011 2012 2013 Behandeling aantal aantal aantal aantal gemiddeld toegediend (MBq) Gemiddeld bij ontslag (MBq) Hyperthyreoidie 27 32 17 11 689 305 Schildklierkanker 39 44 58 40 5751 273 mibg 2 0 1 0 0 0 Ontslag > 20 μsv/h (op 1 m) 131 I 2010 2011 2012 2013 Activiteit (MBq) Lig- Activiteit (MBq) Lig- Activiteit (MBq) Lig- Activiteit (MBq) toegediend ontslag dagen toegediend ontslag dagen toegediend ontslag dagen toegediend ontslag Ligdagen Geen buitengewone ontslagen 7560 900 7 7400 1080 7 5550 3700 480 500 3 2 15

7.2 Poliklinisch Behandeling van hyperthyreoïdie met 200 MBq 131 I wordt in het algemeen poliklinisch uitgevoerd. De beslissing om poliklinisch te behandelen wordt genomen nadat tijdens een voorafgaande poliklinisch bezoek leefregels en huiselijke omstandigheden met de patiënt zijn besproken. Een beperkt aantal patiënten wordt jaarlijks behandeld met 90 Y/ 186 Re of 153 Sm-lexidronam. Poliklinische behandelingen Behandeling 2010 2011 2012 2013 aantal aantal aantal aantal Hyperthyreoidie 200 MBq 131 I 20 9 7 7 Proefdosis 40 Mbq 131 I 6 8 3 0 Proefdosis 185 Mbq 131 I 33 29 47 38 Palliatief 89 Sr-chloride 0 0 0 0 153 Sm-Lexidronam 8 3 10 0 90 Y-Synovectomie 6 1 7 9 186 Re-Synovectomie 1 1 0 0 16

8. Stralingsbelasting voor de omgeving Op grond van de belastingspaden zijn de effecten op het milieu ten gevolge van de toepassingen van ioniserende straling in het LUMC en de Universiteit Leiden onder te verdelen in: externe bestraling; lozing in water en lucht; uitstralen; overdragen aan COVRA. 8.1 Stralingsdosis op de terreingrens door externe bestraling LUMC Situering relevante stralingsbronnen Ten opzichte van het vorige jaarrapport is er in de situering van de relevante stralingsbronnen in de bestaande LUMC-gebouwen geen wijziging opgetreden. Er wordt volstaan met een beknopte opsomming: Therapie met radioactieve stoffen De verpleegkamers waar patiënten worden behandeld met 131 I en 90 Y, zijn gelegen op de achtste etage van de verpleegtoren in zone C8-Q van gebouw 1. Brachytherapie met 192 Ir wordt gegeven in de voormalige orthovoltbunker in zone K0 van gebouw 1. Lineaire versnellers Op de begane grond (zone K0-gebouw 1) zijn 5 lineaire versnellers in gebruik. Bloedbestraling In het laboratoriumgebouw 1 bevindt zich op de derde etage (E3) een toestel om bloedproducten te bestralen met ca. 60 TBq 137 Cs Externe stralingsbelasting Voor de aanvraag voor de wijziging van de complexvergunning (verleend op 12 december 2005, kenmerk 2005/97597) is het rapport Stralingsbelasting op de terreingrens LUMC aangepast aan de nieuwe situatie. Op basis van de in dit rapport berekende maximale theoretische werklast op de diverse locaties kan worden geconcludeerd dat de multifunctionele individuele dosis (MID) op elk punt aan de terreingrens kleiner is dan 10 μsv/jaar, conform de voorwaarden in de verleende complexvergunning. In 2013 is naast Gebouw 1 van het LUMC een nieuw gebouw gereed gekomen met onder andere onderwijsdoeleinden en een hotel- en restaurantfunctie. Dit nieuwe gebouw valt niet binnen de terreingrenzen van het LUMC. Overzicht LUMC-terrein Gebouw 2 Lab. gebouw 1 parkeren Gebouw 1 Poortgebouw 17

LEI Situering relevante stralingsbronnen Huygens Laboratoria Vier röntgendiffractietoestellen (3 in gebruik, 1 opgeslagen: 2 x 60 + 1 x 15 kev) en een kleine röntgenbron bepalen de theoretische stralingsbelasting van < 1 nsv/uur aan de terreingrens van het Huygens Laboratorium. Gorlaeus Laboratoria De 3 röntgendiffractieapparaten (~ 60kV) en het röntgentoestel (225 kv) bepalen theoretisch de externe stralingsbelasting. Afstand tot terreingrens > 50 meter. De externe stralingsbelasting ligt beneden het secundaire niveau. Overzicht Gorlaeus en Huygens Laboratoria Overzicht Sylvius Laboratoria 18

8.2 Lozingen LUMC Lozingen radioactieve stoffen via het riool Alle lozingen vanuit laboratoria uit gebouw 1 èn van patiënten die therapeutisch met radioactieve stoffen zijn behandeld, werden opgevangen in opvangtanks. Door de navolging van het interne verbod op lozing van restactiviteit op de vuilwaterafvoer van het laboratorium, zijn er nauwelijks meetbare hoeveelheden van de daar gebruikte radionucliden gevonden. De capaciteit van de tanks ten behoeve van de verpleegafdeling Nucleaire Geneeskunde is zodanig, dat de door de patiënten uitgescheiden activiteit nagenoeg volledig kan vervallen voordat het op het riool wordt geloosd. Lozing van kortlevende nucliden door patiënten na een diagnostische toediening is in de huidige vergunning vrijgesteld. Door diagnostiekpatiënten wordt jaarlijks maximaal 20 Re ing 99m Tc geloosd. De vergunde lozingslimiet bedraagt 200 Re ing. Voor lozing op het riool geldt hiervoor een correctiefactor (R W ) van 0,001. De voor het LUMC berekende MLW bedroeg in 2013: 20 x 0,001 = 0,2 Re ing. Conform MR-AGIS komt een gewogen lozing van 100 Re ing op het openbare riool overeen met het zogenoemde secundaire risiconiveau (SN). Voor het LUMC geldt daarom: MLW << W SN. LUMC - Lozing op riool (Re ing ) Jaar periode 3 H 35 S 32 P 51 Cr 125 I 131 I Totaal 2010 1 e kw 2 e kw 3 e kw 4 e kw 8,4 10-6 < - - 1,3 10-5 < - - < < - - < 3,4 10-5 - - 2,3 10-2 6,3 10-3 - - < < < < 2,3 10-2 6,3 10-3 < < totaal 8,4 10-6 1,3 10-5 < 3,4 10-5 2,9 10-2 < 2,9 10-2 2011 1 e kw 2 e kw 3 e kw 4 e kw Door ontmanteling van enkele radionuclidenlaboratoria, is de lozing via tanks en riolering nog verder afgenomen. Er zijn dit verslagjaar geen meetbare hoeveelheden geloosd. totaal 2012 Er zijn dit verslagjaar geen meetbare hoeveelheden geloosd. totaal < < < < < < < 2013 Er zijn dit verslagjaar geen meetbare hoeveelheden geloosd. totaal < < < < < < < < = geen meetbare activiteit 19

Emissie van radioactieve stoffen in de lucht Luchtlozing van 125 I en 35 S vormt relatief de grootste belasting voor het milieu. De lozing van 81m Kr is nihil vanwege de halveringstijd van 13 s. Het belangrijkste uitblaaspunt voor 125 I bevindt zich op 75 meter van de terreingrens. Het lozingspunt voor 35 S ligt op meer dan 25 meter afstand van de terreingrens. Op grond van de verspreidingskansen en de ingekochte hoeveel radioactiviteit bedroeg voor het LUMC de maximaal mogelijke lozing (MLL) in dit verslagjaar 0,1 Re inh. De aan het LUMC vergunde lozingslimiet bedraagt 20 RE inh Conform MR-AGIS komt een gewogen lozing van 2 Re inh in lucht (lozingspunt 25 m vanaf terreingrens) overeen met het zogenoemde secundaire risiconiveau (SN). Voor het LUMC geldt derhalve: MLL << L SN. Uitstralen en overdragen aan COVRA Wekelijks werd het radioactief afval van de LUMC-laboratoria verzameld en opgeslagen in een daartoe ingericht depot (C0). Het depot in zone P werd sinds 2012 niet meer gebruikt en is in 2013 opgeheven. Vast afval van nucliden met T½ < 5d bleef in de afgesloten container waarin het was aangeboden, gedurende 3 maanden opgeslagen en werd vervolgens na controle afgevoerd via de afdeling Afvalbeheer van het LUMC. Vast afval van nucliden met 5d < T½ < 15d en afval met 15d < T½ < 60d èn een laagspecifieke activiteit bleef in de afgesloten containers, het zogenoemde RALA-vat (RadioActief LaboratoriumAfval), gedurende één jaar opgeslagen en werd vervolgens na controle afgevoerd. Indien het afval aan bepaalde voorwaarden voldeed kon het na uitstralen in deze vaten als bedrijfsafval worden afgevoerd. Al het andere radioactief afval uit deze categorie werd, na uitstralen, afgevoerd als specifiek ziekenhuisafval. De afvalscheiding vond plaats op de laboratoria, zodat de vaten na de opslagperiode niet meer geopend hoefden te worden. Het vloeibaar afval werd maximaal 2 jaar opgeslagen in containers van 10 liter, waarna het werd aangeboden aan Afvalbeheer LUMC of direct werd geloosd op het riool. Radioactief afval (m 3 ) Soort afval 2011 2012 2013 Vast Covra 5 bronnen - - Vast decay - 10,25 8.6 kadavers 12,75-0.025 Vloeibaar Covra 0,06 - - Vloeibaar decay 1,91 2,56 2,01 Telmatjes/potjes 0,5 0,5 0,45 Totaal volume: 15,22 13,31 11,09 LEI Lozingen radioactieve stoffen via riool Voor de theoretische benadering van de waterlozingen is de berekening gebruikt op basis van de inkoop over 2013 en de metingen van het afvalwater in de verzamelvaten. De berekeningen zijn volgens MR AGIS. Maximaal theoretisch te lozen aantal W max (RE ing) LEI Locatie Sylvius Laboratoria Gorlaeus Laboratoria jaar W max (RE ing) 2011 0,01 2012 0,07 2013 0,001 2011 0,04 2012 0,04 2013 0,03 20

Emissie van radioactieve stoffen in de lucht Voor de theoretische benadering van de luchtlozing is de berekening gebaseerd op de inkoop over 2013. De berekeningen zijn volgens MR AGIS. Maximaal theoretisch te lozen aantal L max (RE inh ) LEI Locatie Sylvius Laboratoria Gorlaeus Laboratoria jaar L max (RE inh) 2011 1,38 2012 0,33 2013 0,001 2011 2,17 2012 0,16 2013 0,03 Voor toetsing aan het secundair niveau (L sn = 1) mag op L max een correctiefactor worden toegepast worden, vanwege de afstand van de lozingspunten tot de terreingrenzen. Voor het Sylviuslaboratorium is de corr.factor 0,1 Voor de Gorlaeuslaboratoria is de corr.factor 0,01 Uitstralen en overdragen aan COVRA De universiteit kent 2 soorten afvalstromen van radioactieve stoffen: radioactief afval dat wordt uitgestraald en vervolgens wordt afgevoerd als gevaarlijk en/of bedrijfsafval; radioactief afval dat wordt afgevoerd naar de COVRA. Universiteit Leiden Uitgestraald radioactief afval Type Isotoop Fase Status Waar? Volume (liters) Gewicht (kg) 2011 2012 2013 2011 2012 2013 30L metaal 35L PE 35L PE 30L metaal 20L PE 20L PE 30L metaal 30L metaal 125 J S Vast VLIKO 210 245 300 42 63 70 35 S S Vast VLIKO 70 175 140 10 10 8 32-33 P S Vast VLIKO 420 1080 140 84 504 8 3 H/ 14 C S Vast VLIKO 420 0 450 161 0 210 32-33 P AL H2O Riool 0 0 0 0 0 0 35 S AL H2O Riool 20 140 60 20 140 60 3 H/ 14 C AL H2O Riool 270 360 270 279 360 270 125 J AL H2O Riool 0 930 30 0 930 30 Totaal 1410 2930 1390 596 2007 656 S = Solid (luiers, tissues, handschoenen etc.) PE = PolyEthyleen OL = Organisch Liquid (Telpotjes met telvloeistof) AL = Anorganisch Liquid (Waterig afval als buffers) 21

9. Jaarplanning 9.1 Realisatie jaarplanning 2013 Harmonisatie Ook in dit verslagjaar is in het periodiek afstemmingsoverleg (nu SBE-overleg) aandacht geweest voor verdere harmonisatie van interne richtlijnen en procedures bij LUMC en LEI. Verhuizing Voorbereidingen zijn getroffen vanwege de verhuizing van C0 (gebouw 1) naar Poortgebouw Zuid. Enkele ruimten zijn hiervoor opnieuw ingericht. Overleg PSD-ers Naast de ad-hoc contacten met de PSD-ers zijn door de SBE PSD-bijeenkomsten belegd. Voorlichting is gegeven hoe te komen tot een risicoanalyse voor radionuclidenlaboratoria. Ruimten De uitstraal- en tankruimte en de B-laboratoria zijn na de verbouwing opnieuw ingericht. Interne Toestemmingen Aanvang is gemaakt in samenwerking met Divisie 3 voor de voorbereidingen van de aanschaf van de mobiele CT-scanner op het OK-centrum. Nieuwe Interne Toestemmingen zijn afgegeven voor onder andere practica, Apotheek, Radiotherapie en Nucleaire Geneeskunde. Melding zijn gedaan van vervangen en geretourneerde HASS-bronnen. De risicoanalyse voor Radiotherapie (oogschildjes) in het kader van de inspectie door Inspectie SZW is uitgevoerd. 9.2 Jaarplanning 2014 In het voorjaar van 2014 zal nog één 1 bijeenkomst voor PSD-ers voor medische stralingstoepassingen worden georganiseerd om voorlichting te geven over risicoanalyse. De leidraad Risicoanalyse stralingstoepassingen is uitgewerkt tot een format en zal worden gebruikt om de risicoanalyses voor radionuclidenlaboratoria en medische stralingstoepassingen vorm te geven De indeling van A- en B-werkers zal naar aanleiding van de risicoanalyses verder worden aanpast. Er zullen risicoanalyses worden gemaakt voor de installatie van een PET-CT-scanner in de tank-ruimte. Verder zal hiervoor aan de betrokken partijen adviezen worden gegeven.er zullen risicoanalyses worden gemaakt, adviezen worden gegeven en een Interne Toestemming worden afgegeven voor de installatie van een mobiele CT-scanner op het OK-centrum. Geven van advies met betrekking tot nieuwbouw Beta Campus LEI. In het najaar worden alle radionuclidenlaboratoria (research) en de ruimten met medische stralingstoepassingen bezocht voor een audit. Het stralingsongevallenprotocol zal worden geactualiseerd en aangepast aan de software. Protocollen (website; Albinusnet/iProva) zullen verder worden geactualiseerd. Aanvragen van een nieuwe complexvergunning. C-werkers worden opgenomen in het webbased NRG-dosimetrie-syteem. De decay-tanks zullen deels worden verwijderd in verband met de plaatsing van twee PET-CT apparaten. Hierdoor zal de hoeveelheid activiteit die zal worden geloosd in het milieu, licht stijgen. Beoordeeld wordt of deze lozing onder het Secundair Niveau (SN) zal blijven en binnen de vergunningsvoorwaarden. 22

Bijlagen Terreingrenzen Huygens Gorlaeus Sylvius LUMC Overzicht terreingrenzen LUMC, Gorlaeus Laboratoria, Huygens laboratorium en Sylvius Laboratoria 23

Plaatselijke stralingsdeskundigen LUMC Plaatselijke stralingsdeskundigen per 31 december 2013 Toepassing Afdeling/sectie Locatie Plaatselijke stralingsdeskundige Open bronnen Anatomie S03 G.C.M. van der Zon Boerhaave/IRS onderwijs T002 C. Vreeken CKCL L02 F.P.H.T.M. Romijn Hotellaboratorium Research T06 G.A. de Maaker Humane Genetica S03 A. van der Zee Immunohematologie/Bloedtransfusie L01, L03, E03 T.H.J.M. Pool Kindergen./Gynaecologie+Verlosk. L03 M.W. Schilham Klinische Genetica R06 A. van der Zee Med. Microbiologie/Parasitologie L04, S06 J.B. van Voorden Moleculaire Celbiologie T05 G.C.M. van der Zon Nucleaire Geneeskunde (diagnostiek) C00, C02 J.A.K. Blokland Nucleaire Geneeskunde (verpleegafd) C08 R.G.M. Huinen PDC E0 F. van Leeuwen PDC S09 F. van Dam Radiologie C2 E0 J.A.K. Blokland Researchlaboratoria D4 + Radiologie D04 I. Biemond Researchlaboratoria D5 + Hematologie D05 mw. W. Honders Toxicogenetica T03 C. Vreeken VGM - SBE C00 G.A. de Maaker Ingekapselde bronnen Immunohematologie (bloedbestraling) E03 T.H.J.M. Pool Klinische oncologie (brachytherapie) K00 M. Ketelaars Klinische Farmacologie (EC-detector) L01 J. den Hartigh VGM - SBE C00 G.A. de Maaker Röntgentoestellen voor diagnostiek Anatomie T90 A.A.H. van Immerseel Boerhaave/IRS onderwijs T002 C. Vreeken Bronchoscopie / Longziekten C04, B02 L.N.A. Willems Hartcatheterisatie / Hartbewaking C04, C09 mw. E. Nagtegaal Klinische oncologie (simulatoren) K01 W.P.A. Jansen Mondziekten en Kaakchirurgie J02 J.P.R. v. Merkesteyn Nucleaire Geneeskunde (diagnostiek) C02 J.A.K. Blokland OK-centrum J04 P.A. van Luijt Pathologie P00 D. Zweers 24

Scopie MDL-ziekten C04 R.A. Veenendaal Urologie J03 R.C.M. Pelger Bestralingstoestellen Klinische Oncologie (lin.versnellers) K00 W.P.A. Jansen Toxicogenetica T03 C. Vreeken PDC S09 F. van Dam LEI Plaatselijke stralingsdeskundigen per 31 december 2013 Toepassing Gebouw Plaatselijke stralingsdeskundige Open bronnen Gorlaeus Laboratoria M.F.L. Fluttert J. den Dulk L. Heitman R.B. Tijdens Sylvius Laboratoria M. Arentshorst G.P.H. van Heusden M.F.L. Fluttert Röntgentoestellen Gorlaeus Laboratoria M. Kuil R.B. Tijdens W. Fu Huygens Laboratorium D. Boltje 25

Interne toestemmingen LUMC Schriftelijke Interne Toestemmingen per 31 december 2013 Afdeling Toepassing IT-nummer Radiologie Hartziekten Longziekten Maag/Darm/- Leverziekten Urologie Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie Bestraling en Klinische Oncologie Aanschaf en beheer van röntgentoestellen door Radiologie t.b.v. radiologische verrichtingen Gebruik van röntgentoestellen op de afdeling Radiologie t.b.v. radiologische verrichtingen Gebruik van röntgentoestellen op de sectie Hartcatheterisatie van de afdeling Hartziekten Gebruik van röntgentoestellen op de sectie Hartbewaking van de afdeling Hartziekten Gebruik van röntgentoestellen op de sectie Bronchoscopie van de afdeling Longziekten Gebruik van röntgentoestellen op de sectie Endoscopie van de afdeling Maag-/darm-/leverziekten Gebruik van röntgentoestellen op de polikliniek van de afdeling Urologie Aanschaf, beheer en gebruik van röntgentoestellen op de subafdeling Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie t.b.v. tandheelkundig onderzoek Aanschaf, beheer en gebruik van röntgentoestellen op de Bestralingsafdeling t.b.v. voorbereiding op bestraling Aanschaf, beheer en gebruik van lineaire versnellers op de Bestralingsafdeling t.b.v. therapeutische bestraling Gebruik van 106 Ru-schildjes t.b.v. oogbestraling Toepassing van radioactieve bronnen t.b.v. afterloadingtechnieken Gebruik van 125 I-zaadjes t.b.v. prostaatbestraling 0 001c. RöA 1 001c. RöG 1 006d. RöG 1 007c. RöG 1 009c. RöG 1 010c. RöG 1 011c. RöG 1 012c. RöG 1 013d. RöG 6 001c. ThT 7 001b. ThB 7 002c. ThB 7 003b. ThB OK-centrum Gebruik van röntgentoestellen in het OK-Centrum t.b.v. radiologische verrichtingen (algemeen toezicht) Gebruik van röntgentoestellen in het OK-Centrum door de afdeling Orthopedie Gebruik van röntgentoestellen in het OK-Centrum door de afdeling Urologie Gebruik van röntgentoestellen in het OK-Centrum door de afdeling Heelkunde Gebruik van röntgentoestellen in het OK-Centrum door de afdeling Neurochirurgie Gebruik van röntgentoestellen in het OK-Centrum door de afdeling Longziekten Gebruik van röntgentoestellen in het OK-Centrum door de afdeling Anesthesiologie 1 003c. RöG 1 019a. RöG 1 020a. RöG 1 021a. RöG 1 022a. RöG 1 023a. RöG 1 024a. RöG 26

LUMC Schriftelijke Interne Toestemmingen per 31 december 2013 Afdeling Toepassing IT-nummer Research Inwendige Geneeskunde Hematologie Centraal Klinisch Chemisch Lab Immunohematologie en bloedtransfusie Pathologie Gebruik van radioactieve stoffen t.b.v. research door de afdelingen Endocrinologie, Maag-/Darm-/Leverziekten, Hartziekten, Reumatologie en Nierziekten Gebruik van radioactieve stoffen t.b.v. research door de afdelingen Infectieziekten en Klinische Oncologie Gebruik van radioactieve stoffen t.b.v. research door de afdeling Hematologie Gebruik van radioactieve stoffen t.b.v. patiëntendiagnostiek door de CKCL-afdeling Bindingsanalyse Gebruik van radioactieve stoffen t.b.v. research door de afdeling Immunohematologie en Bloedtransfusie Gebruik van een bloedbestralingsapparaat door de afdeling Immunohematologie en Bloedtransfusie Beheer en gebruik van een röntgentoestel op de afdeling Pathologie t.b.v. pathologisch onderzoek Gebruik van radioactieve stoffen t.b.v. research door de afdeling Pathologie 2 001b. RaS 2 002b. RaS 2 008b. RaS 2 005d. RaS 2 004b. RaS 3 001b. RaB 1 014c. RöG 2 003b. RaS (ingetrokken) Medische Microbiologie Parasitologie en Gebruik van radioactieve stoffen t.b.v. research door de afdelingen Medische Microbiologie en Parasitologie 2 007b. RaS Kindergeneeskunde Gebruik van radioactieve stoffen t.b.v. research door de afdeling Kindergeneeskunde 2 006c. RaS Moleculaire Celbiologie Gebruik van radioactieve stoffen t.b.v. research door de afdeling Moleculaire Celbiologie 2 009b. RaS Humane Genetica Gebruik van radioactieve stoffen t.b.v. research door de afdeling Humane Genetica 2 010b. RaS Klinische Genetica Gebruik van radioactieve stoffen t.b.v. research door de afdeling Klinische Genetica 2 011b. RaS Toxicogenetica Gebruik van radioactieve stoffen t.b.v. research door de afdeling Toxicogenetica 2 012b. RaS Beheer en gebruik van een röntgentoestel op de afdeling Toxicogenetica t.b.v. celbestralingen 1 016b. RöG PDC Gebruik Orthovolttoestel t.b.v. research door het PDC 1 025a. RöG Gebruik Dexa-toestel t.b.v. research door het PDC 1 026a. RöG Beheer van radionuclidenlaboratoria t.b.v. research in het PDC 2 014b. RaS Anatomie Gebruik röntgentoestellen t.b.v. onderwijs 1 017b. RöG Boerhaave Nascholing Gebruik röntgentoestellen t.b.v. onderwijs 1 018b. RöG Gebruik radioactieve stoffen t.b.v. onderwijs 2 020a. RaS 27

LUMC Schriftelijke Interne Toestemmingen per 31 december 2013 Afdeling Toepassing IT-nummer VGM - SBE Nucleaire Geneeskunde Ontvangst, opslag en uitgifte radioactieve stoffen en ingekapselde bronnen. Opslag, beheer en afvoer radioactieve afvalstoffen in het LUMC Gebruik van radiofarmaca t.b.v. nucleairgeneeskundig onderzoek Beheer en gebruik van een röntgentoestel op de sectie Nucleaire Geneeskunde t.b.v. botdichtheidsmetingen Toepassing van 90 Y-Zevalin t.b.v. nucleair-geneeskundige therapie 2 018a. RaS 4 001b. NGD 1 015d. RöG 5 001b. NGTh Poliklinische schildklierbehandeling met 131 I (NaI)-capsules 5 002b. NGTh Klinische schildklierbehandeling met 131 I (NaI) 5 003b. NGTh Poliklinische behandeling met 32 P (Orthofosfaat) 5 004b. NGTh Poliklinische behandeling met 89 Sr - chloride 5 005b. NGTh Radiosynovectomie 5 006c. NGTh Klinische mibg-behandeling met 131 I 5 007b. NGTh Poliklinische behandeling met 153 Sm - lexidronam (EDTMP) Toepassing van 90Y-microsferen (Sirtex) t.b.v. nucleairgeneeskundige therapie Gebruik 188 W/ 188 Re-generator t.b.v. research 5 008b. NGTh 5 009a. NGTh 2 013a. RaS 28

LEI Schriftelijke Interne Toestemmingen per 31 december 2013 Afdeling Ruimte Toepassing IT-nummer Gorlaeus Laboratoria L.05.33 Voorraadkamer GL05.33 L.05.35 RA-afvaldepot GL05.35 L.05.31 B-lab GL05.31 L.05.29 Nevenruimte GL05.29 L 02 32 D-lab GL02.32 L 04.15 Stralings-lab/ Röntgentoestel GL04.15 K 51 RA-afvaldepot GK 51 HB 002 C-lab GHB 002 HB 003 gelimiteerd C-lab GHB 002 HB 565 Stralings-lab/ Röntgentoestel GHB 565 HB 841 C-lab GHB 841 HB 842 C-lab GHB 842 HB 924 A Stralings-lab/ Röntgentoestel GHB 924a Sylvius Laboratoria 4.5.34 C-laboratorium SYL 4.5.34 4.5.33 C-laboratorium SYL 4.5.33 0.4.03 Kluis SYL 0.4.03 4.5.31B Nevenruimte SYL 4.5.31B 29