Voorwaarden voor opslag, overdracht en vrijgave van radioactief afval 1

Transcriptie

1 a a a a a a a a a a a Titel: Voorwaarden voor opslag, overdracht en vrijgave van radioactief afval 1 Nummer:, versie 2 Datum invoering: Datum laatste wijziging: a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a 1. Inleiding Dit stralingsbeschermingsvoorschrift is van toepassing op radioactief afval dat ontstaat binnen de terreingrenzen van het Erasmus MC. De term radioactief afval heeft betrekking op radioactieve afvalstoffen en op afval dat radioactief besmet en/of geactiveerd is. Een radioactieve stof kan als radioactieve afvalstof aangemerkt worden, indien voor deze stof geen gebruik of product- of materiaalhergebruik is voorzien en er geen sprake is van lozing van de stof. Voorbeelden van radioactieve afvalstoffen zijn resten van radiofarmaca en ingekapselde radioactieve bronnen die niet meer worden toegepast. Onder afval dat radioactief besmet is verstaan we bijvoorbeeld, afval dat ontstaat bij handelingen met radioactieve stoffen in radionuclidenlaboratoria. Radioactief afval kan ook milieubelastende, toxische, besmettelijke of andere gevaarlijke eigenschappen bezitten. Hierover kan informatie gevonden worden in het milieuhandboek. De toezichthoudend stralingsdeskundige draagt zorg voor het adequaat inzamelen, de tijdelijke lokale opslag en het regelmatig afvoeren van radioactief afval naar de SBE. De toezichthoudend stralingsdeskundige is verantwoordelijke voor het voeren van een deugdelijke administratie over het lokaal verzamelde en afgevoerd radioactief afval. 2. Voorwaarden voor opslag van radioactief afval 2.1. Radioactief afval wordt op de afdeling gescheiden van niet-radioactief afval Maak hierbij onderscheid tussen de verschillende soorten radioactieve afvalstromen 2, namelijk: a) Kortlevend radioactief afval (alle radionucliden hebben een halveringstijd (T ½ ) korter dan 100 dagen). b) Langlevend radioactief afval (tenminste één radionuclide heeft een T ½ langer dan 100 dagen) c) Ingekapselde radioactieve bronnen d) Telpotjes en telmatjes met vloeistoffen e) Weefsels en kadavers Maak ook onderscheid tussen vast, vloeibaar waterig en vloeibaar organisch radioactief afval Afvalverpakkingen worden voorzien van een goed leesbaar, onuitwisbaar etiket Kortlevend Radioactief Afval of Langlevend Radioactief Afval. Etiketten zijn verkrijgbaar bij de SBE. Radioactief afval wordt als zodanig herkenbaar op een gepaste wijze opgeslagen in de in de schriftelijke interne toestemming vermelde bergplaats Radioactief afval wordt slechts in de radiologische ruimte opgeslagen als het omgevingsdosisequivalenttempo (H*(10)) op het oppervlak van voorzieningen om radioactief afval tijdelijk op te slaan niet meer bedraagt dan 1 µsv per uur op 0,1 meter afstand van het oppervlak van de voorziening. Hierbij mag worden gemiddeld over een werkweek. Blootstelling als gevolg van het aanwezig radioactief afval wordt opgenomen in de risicoanalyse. 1 Dit voorschrift maakt deel uit van de Regeling Stralingsbescherming Erasmus MC en vervangt het voorschrift met nummer A&Msv Technische voorwaarden voor de verschillende afvalstromen zijn vermeld in Bijlage A. 3 Bijlage B geeft aanbevelingen voor de goede opslag van radioactief afval. 1/8

2 2.5. Radioactief afval wordt zo regelmatig als redelijkerwijs mogelijk overgedragen aan de SBE. Afvalvaten voor radioactief afval worden niet langer dan 6 maanden op de afdeling gebruikt en worden na het verstrijken van deze periode overgedragen aan de SBE. 3. Voorwaarden voor vrijgave 3.1. Voormalig radioactief afval kan worden vrijgegeven indien de activiteitsconcentratie van alle radionucliden die zich in het afval bevinden lager blijft dan de vrijgavewaarde, zoals vermeld in bijlage 3, onderdeel B, tabel A deel 1 van het Besluit basisveiligheidsnormen stralingsbescherming of bijlage 3.2, tabel A, van de Regeling basisveiligheidsnormen stralingsbescherming en de gewogen sommatie van alle nucliden in de afvalverpakking kleiner is dan 1. Voor veelgebruikte radionucliden zijn deze waarden overgenomen in Bijlage C van dit voorschrift Vrijgegeven voormalig radioactief afval mag alleen als niet radioactief afval worden afgevoerd nadat alle labels en etiketten die verwijzen naar (vroeger aanwezige) radioactieve stoffen zijn verwijderd. De labels mogen niet herkenbaar in het conventioneel afval terechtkomen. Symbolen kunnen worden bedekt met verf. Het bekrassen of beschrijven van etiketten labels en symbolen is niet voldoende Verpakkingen van open radioactieve stoffen kunnen, na controle op radioactieve besmettingen en eventuele decontaminatie, en na verwijdering van aanduidingen die verwijzen naar (vroeger aanwezige) radioactieve stoffen, worden afgevoerd als conventioneel afval Het is niet toegestaan loodcontainers in verpakkingen voor radioactief afval te deponeren. Loodcontainers kunnen, na verwijdering van besmettingen en van aanduidingen die verwijzen naar (vroeger aanwezige) radioactieve stoffen, volgens de geldende voorschriften door de afdeling worden afgevoerd. 4. Voorwaarden voor overdracht van radioactief afval aan de SBE 4.1. Radioactief afval wordt uitsluitend overgedragen aan de SBE, niet aan andere afdelingen Bij intern vervoer van radioactief afval zijn de volgende twee voorschriften van toepassingen: voorwaarden voor intern vervoer en extern transport van radioactieve (afval)stoffen en ingekapselde bronnen Gedragsregels voor het intern vervoer van radioactieve (afval)stoffen en ingekapselde bronnen binnen het Erasmus MC De massa van een verpakking met radioactief afval bedraagt maximaal 23 kg Verpakkingen die aan de SBE worden overgedragen zijn aan de buitenzijde schoon en droog. Met veegtesten is aangetoond dat de verpakking aan de buitenzijde niet besmet is met radioactieve stoffen (zie stralingsbeschermingsvoorschrift controle op radioactieve besmettingen ). Het omgevingsdosisequivalenttempo is, volgens de wetgeving ADR, kleiner dan: a) 2 msv per uur op het oppervlak van de verpakking b) 0,1 msv per uur op 1 meter afstand van het oppervlak van de verpakking Indien van toepassing kunnen eventueel andere eisen worden gevonden in de Europese overeenkomst voor het internationale vervoer van gevaarlijke goederen over de weg Radioactieve afvalstoffen die worden overgedragen aan de SBE gaan vergezeld van een volledig ingevuld begeleidingsformulier (Bijlage D). Gebruik één formulier per verpakkingseenheid. Bij ontbreken hiervan zal het afval niet in ontvangst worden genomen. Als de aangeboden activiteitsconcentratie van kortlevende radionucliden per verpakkingseenheid groter is dan de in 2/8

3 Bijlage C, kolom 3 aangegeven waarde dan wordt, altijd een verpakking bestemd voor COVRA gekozen Radioactief afval kan wekelijks op donderdagmiddag tussen 13:30 uur en 15:30 uur aan de SBE worden overgedragen (ruimte EE052). Hier kunnen ook nieuwe, lege verpakkingen worden opgehaald. Afwijkingen van dit schema zal aan de toezichthoudend stralingsdeskundigen worden doorgegeven. 5. Voorwaarden voor overdracht van radioactief afval in combinatie met andere gevaren van dat afval 5.1. Aanwezige gevaarlijke chemische stoffen in het aangeboden radioactief afval worden gecodeerd volgens de Europese Afvalstoffenlijst EURAL (zie bijlage A). De van toepassing zijnde gevaarsymbolen met de bijbehorende verklarende tekst worden omcirkeld op het begeleidingsformulier. Voor meer informatie wordt verwezen naar de afvalstoffenwijzer en de richtlijn gevaarlijke stoffen. Deze zijn te vinden in het Kwaliteit Management Systeem of via Service Portal Voor al het overig radioactief afval wordt het juiste gevaarsymbool voor andere gevaarlijke stoffen omcirkeld op het begeleidingsformulier (Bijlage D) Als radioactief afval besmet is met genetisch gemodificeerde organismen (GGO) en/of pathogene micro-organismen (ML-I en ML-II) wordt contact opgenomen met de biologische veiligheidsfunctionarissen (BVF) én de SBE. 6. Voorwaarden voor administratie van radioactief afval 6.1. Van ieder afvalvat is op elk moment bekend welke radionucliden erin zitten en wat hiervan de activiteitsconcentratie is. Ook eventuele andere gevaarlijke eigenschappen zijn bekend. Er wordt administratie bijgehouden over het aanwezig radioactief afval volgens het stralingsbeschermingsvoorschrift "Lokale administratie van stralingsbeschermingsgegevens " overdracht van afval en besmettingscontroles van afgevoerde afvalverpakkingen worden in het SIT-dossier geregistreerd. Augustus 2018 ing. C.J.J. Eggels-Hofman, Algemeen coördinerend stralingsdeskundige 3/8

4 Bijlage A: Technische voorwaarden voor radioactief afval A.1 VAST AFVAL Het vaste afval bevat geen: - ingekapselde radioactieve bronnen. - explosieve stoffen. - telvloeistoffen. - loden verpakkingscontainers. Voor kortlevend vast radioactief afval mogen uitsluitend AVR-vaten worden gebruikt, of als het aangegeven staat in het milieuhandboek, ZAVIN-vaten met een eenmalige sluiting. Voor langlevend vast radioactief afval mogen uitsluitend verpakkingen worden gebruikt die door de COVRA zijn geleverd aan de SBE. A.2 VLOEIBAAR AFVAL - Polyacrylamide-gelen en alle andere gelen zijn geen vloeistoffen. - Verpakkingen bevatten geen etiketten, tissues, dweilen, luiers e.d. en de vloeistof is overpompbaar. De vloeistof bevat maximaal 5 gewicht % aan vaste bestanddelen. - Vloeistoffen die pathogene bacteriën, virussen of schimmels bevatten worden gesteriliseerd (bijv. met Halamid). - De zuurgraad van de vloeistof is 5 ph 9. Anorganisch vloeibaar afval Anorganisch of waterig vloeibare afvalstoffen zijn waterige vloeistoffen waarvan het chemisch zuurstofgebruik kleiner is dan 5 g/l, de extraheerbare organische koolwaterstof kleiner is dan 0,2 mg/l en waarvan de hoeveelheid mono-cyclische aromatische koolwaterstoffen kleiner is dan 1 mg/l. Organisch vloeibaar afval Organisch vloeibare afvalstoffen zijn organische en/of anorganische vloeistoffen die niet voldoen aan de voorwaarden voor anorganisch vloeibaar afval. A.3 TELPOTJES EN TELMATJES MET VLOEISTOFFEN Telpotjes en telmatjes met telvloeistoffen worden gescheiden van elkaar ingezameld. Dit afval wordt verzameld in de door de SBE uitgereikte zwarte afvalvaten voor chemisch afval. Verpakkingen met restanten van ongebruikte telvloeistoffen zijn geen radioactief afval en worden niet door de SBE ingenomen. Dit afval wordt, met inachtneming van de milieuvoorschriften, door de afdeling zelf afgevoerd. A.4 WEEFSEL / KADAVERS Dit afval bestaat uit kadavers, weefselrestanten, excrementen etc. Het afval wordt in diepgevroren toestand (-20 C), verpakt en 'gesealed' in niet-chloorhoudend, doorzichtig kunststof materiaal zoals polyethyleen te worden verpakt en worden in een NIET gesloten 30 liter ZAVIN-vat overgedragen aan de SBE. 4/8

5 - Het afval bevat geen metalen delen zoals injectienaalden, klemmen en resten van meetapparatuur of glas. - Het afval bevat geen ingekapselde radioactieve bronnen. - Kadaverafval bevat geen genetisch gemodificeerde organismen. Tabel 1 EURAL-code voor enkele typen radioactief afval Afvalsoort EURAL-code Omschrijving van de code volgens EURAL absorbentia, filtermateriaal (inclusief niet elders Vast afval genoemde oliefilters), poetsdoeken en beschermende kleding Waterig vloeibaar afval Chemicaliën die uit gevaarlijke stoffen bestaan of deze bevatten Telvloeistoffen Chemicaliën die uit gevaarlijke stoffen bestaan of deze bevatten andere organische te bepalen in vloeistoffen overleg met de SBE N.B.: Eventuele andere gevaarlijke eigenschappen van het radioactief afval kunnen leiden tot een andere indeling volgen Europese afvalstoffenlijst EURAL. 5/8

6 Bijlage B: Aanbeveling voor lokale opslag van radioactief afval B.1 Opslag De plaats van opslag van het radioactieve afval wordt zodanig gekozen dat: - Wordt voldaan aan voorwaarde de kans op omstoten van opslagverpakkingen minimaal is (niet in, of dichtbij looproutes); - optimaal gebruik wordt gemaakt van bouwkundige situaties, zoals nevenruimten of (scheidings)wanden; - de luchtventilatie niet wordt gehinderd (vooral van belang bij vluchtige radionucliden of radionucliden in vluchtige verbindingen); - de afstand (kwadratenwet) tot de meest gebruikte werkplekken (tijd) zo groot mogelijk is. B.2 Afscherming Afscherming -stralers Voor laagenergetische -straling (E max < 250 kev) vormen de wanden van de afvalverpakkingen voldoende afscherming. Hoogenergetisch bèta-straling ( 32 P, 90 Sr/ 90 Y e.d.) worden afgeschermd met tenminste 10 mm kunststof. In de handel zijn verschillende typen perspex karretjes verkrijgbaar waarin een vat voor vloeibaar of vast afval kan worden geplaatst. Indien meerdere verpakkingen worden opgeslagen, kunnen perspex platen worden gebruikt, waarachter de verpakkingen worden opgesteld. Bij zeer sterke bèta-bronnen wordt rekening gehouden met de remstraling en kan extra ijzer- of lood-afscherming noodzakelijk zijn. Afscherming -stralers Bij afscherming van -emitters wordt per situatie bekeken hoe de afscherming moet worden uitgevoerd. Voor de afscherming van 125 I wordt bij voorkeur loodperspex gebruikt. Voor harde gamma-stralers wordt lood als afschermingsmateriaal gebruikt. Bij loodafschermingen mag geen direct huidcontact mogelijk zijn met het lood. Het lood is bijvoorbeeld geverfd of omhuld door een perspex laag of plastic coating. B.3 Aanvullende maatregelen voor de opslag van vloeibaar afval Verpakkingen voor vloeibaar radioactief afval dienen tijdens de tijdelijke opslag in een bak te zijn geplaatst waarin eventuele lekvloeistof wordt opgevangen. In de lekbak moet tenminste de inhoud van het grootste vat plus de inhoud van 10 % van de overige verpakkingen kunnen worden opgevangen. B.4 Afsluiten van verpakkingen Hersluitbare verpakkingen worden afgesloten zodra de handelingen niet meer vereisen dat het vat is geopend. Niet-hersluitbare verpakkingen dienen, zolang deze in gebruik zijn, zo goed als mogelijk afgedekt te worden, om verspreiding van de inhoud tegen te gaan. Met uitzondering van ZAVIN-vaten met kadavers worden volle verpakkingen zo spoedig mogelijk op de afdeling gesloten. Verpakkingen moeten op de juiste wijze gesloten zijn anders wordt het vat niet in ontvangst genomen door de SBE. 6/8

7 Bijlage C: Activiteitsconcentraties voor vrijgave of ter bepaling van de benodigde afvalverpakking Tabel 1 Activiteitsconcentraties voor enkele veelgebruikte radionucliden voor de vrijgave of ter bepaling van de benodigde afvalverpakking. Radionuclide Vrijgavewaarde 4 geldig voor elke verpakking [Bq/gram] Maximale aan de SBE aan te leveren activiteitsconcentratie in een niet COVRA-verpakking [Bq/gram] 3 H 100 nt 14 C 1 nt 22 Na 0,1 nt 32 P E6 33 P E6 35 S 100 1E3 36 Cl 1 nt 45 Ca 100 1E3 51 Cr 100 1E5 57 Co 1 nt 60 Co 0,1 nt 67 Ga* 100 1E6 68 Ga E6 68 Ge 10 nt 81 Rb* E6 89 Sr E2 90 Sr 1 nt 90 Y E6 99m Tc 100 1E6 99 Mo 10 1E6 111 In 10 1E6 114m In 10 3E2 125 I 100 5E2 131 I 10 1E6 166 Ho 100 nt 166m Ho 0,1 nt 177 Lu 100 # 177m Lu* 0,1 0,3 nt = niet toegestaan, omdat het hier langlevende radioactief afval betreft dat altijd naar COVRA wordt afgevoerd # = is hier niet van toepassing. De activiteitsconcentratie van 177m Lu is bepalend Deze bijlage kan worden gewijzigd zonder dat dit leidt tot een versie-aanpassing van het voorschrift. 4 Waarden voor de activiteitsconcentratie uit Tabel A deel 1 van het Besluit basisveiligheidsnormen stralingsbescherming en de Regeling basisveiligheidsnormen stralingsbescherming (aangegeven met een *). 7/8

8 Bijlage D: Voorbeeld begeleidingsformulier radioactief afval 8/8