Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Maandag 17 mei 2010 Erfgoedconvenant Land van Rode Dames en heren, Burgemeesters, schepenen, gemeenteraadsleden van Oosterzele, Merelbeke, Melle & Sint-Lievens-Houtem Mag ik jullie eerst van harte feliciteren met de selectie van de Viersprong voor de erfgoedconvenanten van de Vlaamse overheid? Op 19 maart besliste de Vlaamse Regering om met twee van de ingediende dossiers voor een erfgoedconvenant verder te onderhandelen. Concreet wil dit zeggen dat we voor deze twee dossiers op de begroting 2010 middelen hebben voorzien en dat wij konden starten met de onderhandeling. Die onderhandeling moet uitmonden in een erfgoedconvenant. 1
Natuurlijk moet ik als minister van Cultuur ultiem de knoop doorhakken en de toekenning geven, maar laat ons eerlijk zijn: jullie hadden een uitstekend dossier. Het cultureel erfgoed in de gemeenten van de Viersprong bevat interessante aspecten zoals de pendelarbeid (in het verleden en vandaag) en daarmee verbonden: de schaduw van de stad. Jullie visie en doelstellingen waren coherent en doordacht geformuleerd, en uit jullie oprichtingsakte spreekt een geïntegreerde en eendrachtige aanpak: er is een sterk engagement van de vier gemeenten. Dat is ook de bedoeling van de erfgoedconvenanten. Ze zijn een (impliciete) aansporing voor samenwerking rond cultureel erfgoed. Niet alleen tussen gemeenten onderling, maar vooral tussen de verschillende cultureel-erfgoedactoren binnen een gemeente. Samen staan jullie sterk: door in te zetten op een gemeenschappelijk 2
verleden en op gemeenschappelijke waarden en kwaliteiten. En daardoor komt iedereen beter uit de verf. Jullie hebben ook goed de voordelen ingeschat van een samenwerking met de culturele-erfgoedcel van de stad Gent: het STAM is één van de pioniers in het cultureel-erfgoedbeleid. Een grote buur hebben, hoeft geen nadeel te zijn, integendeel. Bovendien wil ik jullie expliciet een compliment geven voor jullie initiatieven naar aanleunende domeinen zoals seniorenbeleid, sport en onderwijs. Ook zij maken deel uit van onze culturele historiek en kunnen met een sterke aanpak aantrekkelijk gemaakt worden voor alle generaties. U weet dat we met de Vlaamse overheid (zoals alle overheden) budgettair moeilijke tijden beleven. Besparingen hebben we zo breed en zo rechtvaardig mogelijk gespreid. Ook het domein Cultuur heeft moeten inbinden. Maar de Vlaamse Gemeenschap zal sowieso blijven investeren in erfgoed. Crisis of geen crisis. Daarom voorzagen we voor 3
deze nieuwe convenant 200.000 euro (199.307 euro om exact te zijn). Ook de lokale besturen investeren in deze convenant. Dat geeft de erfgoedcel de komende jaren (de convenant loopt tot 2014) heel wat marge om echt het verschil te maken. Dames en heren, Met het Viersprong-project hebben jullie de handschoen van de geschiedenis opgenomen. Want de geschiedenis is een vergeetput: als we ons niet actief inzetten voor al het potentieel erfgoed en de ontsluiting van dat erfgoed, gaat het voorgoed verloren.wereldwijd neemt de belangstelling voor cultureel erfgoed toe. Want een degelijk erfgoedbeleid versterkt het cultureel imago van een regio, creëert nieuwe inhoud, nieuwe communicatiekanalen en blaast een regio nieuw leven in. Ik denk bijvoorbeeld aan de cultuur van de Oosterzeelse stokerij en jenevers of aan de exodus van arbeiders uit Oost-Vlaanderen naar het zuiden, eind negentiende eeuw. Daarmee kan ik al een kleine tip 4
geven: met de Erfgoeddag van 2011 over Armoe troef kunnen jullie dit thema zeker goed uitspelen. Het is sowieso intrigerend hoe deze regio zich over een anderhalve eeuw van een fragiele rups tot een schitterende vlinder heeft kunnen ontpoppen. We moeten de goudklompjes uit ons verleden kunnen opdelven en opblinken. Maar wie erfgoed zegt, moet ook ontsluiting zeggen. We moeten het verleden afstoffen, niet vacuüm verpakken, om het in interactie te brengen met een zo breed mogelijk publiek, van gelijk welke gemeente of regio. Inwoners van het Land van Rode, Mochten jullie de toekenning binnenhalen, dan stijgt het aantal cultureel-erfgoedconvenants naar 20 waarvan 9 met een intergemeentelijk samenwerkingsverband. Het aantal gemeenten waarmee direct of indirect een convenant is gesloten, zou dan stijgen van 81 naar 92. Zo brengen we erfgoed over Vlaanderen steeds beter in kaart, om het te ontsluiten. 5
Het mag natuurlijk niet de bedoeling zijn om in elke gemeente een museum te creëren. Ook jullie van de Viersprong weten dat. Maar de opbouw van expertise, leren werken mét en ontsluiten van erfgoed is wel noodzakelijk. Zo kan er nagedacht worden over het samenbrengen van het cultureel erfgoed op één plaats, een museum of een depot. Zo kunnen nieuwe artistieke producten naast oude geplaatst worden. Zo ontstaat creativiteit en nieuwe inspiratie. De mogelijkheden zijn groot en uitgebreid. Daarom kijk ik met zeer veel nieuwsgierigheid en enthousiasme naar uit wat jullie hier in het Land van Rode ervan gaan maken. Ik dank u. Joke Schauvliege Minister van Leefmilieu, Natuur & Cultuur 6