MILIEUBAROMETER: INDICATORENFICHE HINDER 1/1 Samenwerkingsovereenkomst 2008-2013 Milieubarometer: Aantal milieugerelateerde klachten Indicatorgegevens Naam Aantal milieugerelateerde klachten Definitie Aantal klachten opgesplitst per hindersector Meeteenheid Aantal klachten/jaar Situering Beleidsdomein Leefmilieu/hinder Bekommernis De milieu- en leefkwaliteit van de woonomgeving in Vlaanderen wordt steeds meer aangetast door structurele problemen zoals verstedelijking, industrialisatie en een groeiende verkeersknoop. Hierdoor stapelen verschillende vormen van milieubelasting zich op binnen het woongebied. Geluids-, trillings-, geur-, stof-, rook-, en lichthinder hebben een lokaal maar direct merkbaar effect. Binnen het verstoringsgebied kan deze hinder een schadelijke invloed hebben op het geestelijk en zelfs lichamelijk welzijn (stress, hartritmestoornissen, braakneigingen, ) van bewoners. Daarnaast kunnen sommige vormen van hinder ook leiden tot materiële aantasting van goederen. Relatie tot de SO Gemeentelijke beleidsdoelstelling Hinder is een persoonlijke beleving met zowel een objectief als subjectief karakter. Objectieve factoren zijn vaak fysische eigenschappen die gemeten kunnen worden: het geluidsniveau en -scherpte, de tonaliteit, de geurconcentratie, -intensiteit en -drempel, de lichtsterkte, de frequentie van optreden, de duur en de variabiliteit in de tijd. Hinder wordt echter vooral subjectief ervaren. Zaken waar bepaalde mensen ernstige hinder van ondervinden, wordt door anderen niet als hinderlijk of nadelig ervaren. Deze subjectieve beoordeling is vaak afhankelijk van leeftijd, geslacht, opleidingsniveau, het moment van de dag, de emissiehistorie, de betrokkenheid bij de verstoringsbron en het al of niet aangename karakter. Thema Hinder De gemeente Laakdal verbindt zich er toe een beleid te voeren dat erop gericht is om enerzijds bij gemeentelijke activiteiten zelf zo weinig mogelijk milieuhinder te veroorzaken en anderzijds maatregelen te nemen om bij haar inwoners eenzelfde gedrag te stimuleren (Actie HI.3-5, B). Met betrekking tot geluidshinder tracht de gemeente er voor te zorgen dat de totale geluidshinder afneemt. Hiervoor zal er een beleidskader geluidshinder uitgewerkt worden en sensibilisatiecampagnes ter bestrijding van geluidshinder door het uitgaansleven, burenlawaai en het verkeer uitgevoerd worden (Actie HI.9-12, B/I). Met betrekking tot geurhinder stelt de gemeente zich tot doel om deze hinder terug te Milieubarometer Gemeente Laakdal - Editie 2011 1
dringen door het opstelling van een politiereglement rond afvalverbranding en het voeren van sensibilisatiecampagnes naar de verschillende doelgroepen (Actie HI.13-14, I/B). Bij de opmaak van het GMBP 2005-2007 had de gemeente Laakdal nog niet te kampen met klachten rond lichthinder. Desalniettemin stelt de gemeente zich tot doel om maatregelen te nemen om mogelijke lichthinder veroorzaakt door verlichting in eigen beheer tegen te gaan en de lichtintensiteit van straat-, klemtoon en decoratieve verlichting tot het noodzakelijke te beperken. Daarnaast zullen burgers ook gesensibiliseerd worden rond de problematiek van lichtverontreiniging (Actie HI.18, 20, I). Relatie tot het gewestelijke beleid Met betrekking tot het thema hinder zijn o.a. volgende doelstellingen opgenomen in het milieubeleidsplan MINA-plan 3+ en het ontwerp-milieubeleidsplan 2011-2015 (MINA-plan 4): In 2010 en 2020 ligt het aantal potentieel ernstig gehinderden door geluid niet hoger dan respectievelijk 15 % en 10 % van de totale bevolking In 2020 wordt maximum 15 % van de bevolking blootgesteld aan verkeerslawaai (LAeq > 65 db(a)) overdag buiten voor de gevel van de woning Tegen 2010 en 2012 wordt het aantal gehinderden door geur teruggebracht tot resp. 15% en 12% van de bevolking en het aantal ernstig gehinderden tot resp. 3% en 0% Tegen 2010 is het aantal bronnen van structurele geurklachten verbonden aan vergunningsplichtige inrichtingen verminderd Tegen 2010 wordt nieuwe lichtvervuiling voorkomen en bestaande lichtvervuiling verminderd Data Fig. 1: Evolutie van het jaarlijks aantal klachten Milieubarometer Gemeente Laakdal - Editie 2011 2
Fig. 2: Evolutie van het jaarlijks aantal klachten opgesplitst per hindersector Fig. 3: Evolutie van het jaarlijks aantal klachten (%) opgesplitst per hindersector voor gans Vlaanderen (Bron: lne) Milieubarometer Gemeente Laakdal - Editie 2011 3
Interpretatie van de gegevens Het totaal aantal klachten is de laatste 7 jaar zeer sterk toegenomen in Laakdal. Dit komt mede door het feit dat de ingediende klachten sinds 2007 meer consequent gerapporteerd worden in de computer applicatie MKROS. Hierdoor wordt onterecht de indruk gewekt dat het aantal klachten en de daarmee verbandhoudende hinder in de gemeente sterk toenam, terwijl deze enkel beter gerapporteerd worden aan de Vlaamse overheid. In de meeste gevallen gaan de klachten effectief om één of andere vorm van hinder die wettelijk gegrond is. Feit is wel dat burgers steeds mondiger en helaas vaak ook onverdraagzamer zijn geworden. Bij vele klachten gaat het immers om burengeschillen waarbij er eerst met de politie of met de milieudienst wordt contact opgenomen vooraleer er met de veroorzaker in kwestie gepraat wordt. De gemeentelijke diensten en wijkpolitie proberen dan ook binnen de mate van het mogelijke als bemiddelaar op te treden. Uit het onderzoek bleek dat over de ganse periode 2004-2010 de meeste klachten bodem-gerelateerd waren. Hierbij gaat het voornamelijk om klachten rond sluikstorten en zwerfvuil, lekkage uit olie en benzinetanks en echte bodemverontreiniging. Ook hier tracht de gemeente haar inwoners enerzijds te sensibiliseren en anderzijds daders te beboeten. Met betrekking tot geluidshinder wordt er door de politie op gelet dat het gemeentelijk politiereglement met betrekking tot maximale geluidsproductie gevolgd wordt en wordt er regelmatig gesensibiliseerd rond het thema om geluidshinder zoveel mogelijk te voorkomen. Daarnaast wordt er getracht om het zwaar verkeer afkomstig van de industriezones op de grens van de gemeente met Geel en Meerhout, zo veel mogelijk uit de dorpskernen te houden. Dit blijkt niet altijd even gemakkelijk te zijn. Bovendien kan het gemeentebeleid weliswaar de mate van geluidshinder beïnvloeden, maar wordt deze meestal in haar opzet beperkt door bv. verkeersstromen die niet onder de gemeentelijke bevoegdheid vallen. Ook rond geurhinder en in het bijzonder sluikstoken wordt er regelmatig gesensibiliseerd in de gemeentelijke infobladen en afvalkranten. Daarnaast werden er wettelijke bepalingen opgelegd in de politiecodex rond het verbranden van afval. In de periode 2004-2010 ontving de gemeente 11 klachten ten gevolge van hinder veroorzaakt door fauna en flora. Hierbij ging het o.a. om klachten met betrekking tot insectenplagen, overhangende bomen en takken, zwerfkatten en onkruiden en distels. Het gemeentebestuur nam en neemt hiervoor volgende acties: het zwerfkattenproject: burgers krijgen kooien ter beschikking om zwerfkatten te vangen en vervolgens naar het administratief centrum te brengen. De katten worden opgehaald, gesteriliseerd en opnieuw teruggebracht door de mensen van het dierenasiel. De burgers worden gevraagd om de gesteriliseerde kat opnieuw uit te zetten op dezelfde locatie. Indien ze dit niet doen, wordt de kat uitgezet door de gemeentelijke diensten. Insectenplagen: de milieu- en groendienst zoeken steeds naar een milieuvriendelijke oplossing. De eikenprocessierups wordt preventief behandeld door eikenbladeren te besproeien met een biologisch bestrijdingsmiddel. De rupsen eten van de besmette bladeren en sterven vervolgens voor ze de irriterende fase bereiken. Verder zorgen de gemeentelijke diensten voor het wegbranden van volwassen rupsen op bomen op openbaar terrein. in het geval van overhangende takken en distels wordt de betreffende burger aangemaand om deze te verwijderen. In de periode 2004-2010 ontving de milieudienst geen enkele klacht rond lichthinder. Desalniettemin Milieubarometer Gemeente Laakdal - Editie 2011 4
stelde de gemeente zich tot doel om enerzijds zelf zo weinig mogelijk lichthinder te veroorzaken en anderzijds burgers te sensibiliseren rond de problematiek van lichtverontreiniging. Hiertoe werd er o.a. een rationalisatie van de openbare verlichting uitgevoerd in 2008, waarbij het regime van de openbare straatverlichting aangepast werd en beter afgestemd op de werkelijk lichtnoden. Verder neemt de gemeente ook jaarlijks deel aan de Nacht van de Duisternis. In samenwerking met de buurtgemeenten Westerlo, Olen en Herselt worden een aantal activiteiten georganiseerd voor de burgers, waarbij de problematiek van lichthinder voor mens en natuur centraal staat. Ten slotte werden er ook wettelijke bepalingen rond lichthinder opgenomen in de politiecodex. Ten slotte dient er opgemerkt te worden dat het aantal klachten rond de verschillende hindersectoren niet altijd even representatief is voor de werkelijke hinder. Zoals eerder al opgemerkt is de ervaring van hinder grotendeels subjectief en afhankelijk van verschillende factoren (o.a. leeftijd, opleiding, karakter, ). Daarnaast is het erg moeilijk om een causaal verband tussen het gemeentelijk beleid en het aantal klachten aan te tonen. Desondanks is het de taak van de gemeente om te trachten het aantal hinderklachten in de toekomst te verminderen. Om dit te bereiken, dient de gemeente te blijven sensibiliseren over o.a. bodem- en luchtgerelateerde hinder, geluids- en lichthinder, Anderzijds worden burgers ook opgeroepen om zo weinig mogelijk overlast te bezorgen aan en zoveel mogelijk rekening te houden met buurtbewoners. Administratief Naam Contactgegevens Datum 29 september 2011 Evelyn Celis (duurzaamheidsambtenaar) Evelyn Celis, duurzaamheidsambtenaar Administratief Centrum, Kerkstraat 21, 2430 Laakdal 013/35 90 18, www.laakdal.be, milieu@laakdal.be Milieubarometer Gemeente Laakdal - Editie 2011 5