Datum 9 februari 2017 Onderwerp Informatiebrief bijeenkomst raadsleden ihkv Evaluatie Metropoolregio Eindhoven Geacht raadslid, Berenschot heeft de opdracht gekregen de bestuurlijke samenwerking Metropoolregio Eindhoven te evalueren. In dit verband voeren wij onder meer per subregio groepsgesprekken met vertegenwoordigers van gemeenteraden. U heeft zich aangemeld voor de bijeenkomst voor de raadsbijeenkomst inzake de evaluatie van de bestuurlijke samenwerking Metropoolregio Eindhoven (MRE). Tijdens deze bijeenkomst zult u, samen met collega-raadsleden uit Cranendonck, Heeze-Leende en Valkenswaard met ons in gesprek gaan over uw ervaringen met de Metropoolregio. In deze informatiebrief geven wij u nadere informatie over het programma, het doel van de bijeenkomst en praktische informatie. Tevens vindt u in de bijlage extra inhoudelijke informatie over het doel, de thema s en de structuur van de Metropoolregio Eindhoven en over onze evaluatie. Het programma Het programma van de bijeenkomst ziet er op hoofdlijnen als volgt uit: Aftrap en welkom door Berenschot Inleiding Berenschot (toelichting op de evaluatie, doel en opzet van de bijeenkomst) In gesprek op basis van een aantal stellingen Pauze Ronde 1: Wat gaat goed bij Metropoolregio Eindhoven? Ronde 2: Wat kan beter bij Metropoolregio Eindhoven? In gesprek: Wat zijn verbeteringen voor de toekomst? NB: we maken gebruik van een online enquête-tool. Neem uw smartphone of tablet mee!
Het doel Het doel van de bijeenkomst is om naast uitgebreid documentonderzoek in gesprek te gaan met betrokkenen. Door de gesprekken krijgen wij goed zicht op de werking van uw samenwerkingsverband in de praktijk. Dit gebeurt deels in groepsverband en deels individueel. Hierbij is het uitgangspunt dat alle gemeenten (bestuurlijk, ambtelijk en politiek) aan het woord komen. Berenschot spreekt daarom met zowel raadsleden, bestuurders als ambtelijke vertegenwoordigers van alle deelnemende gemeenten. Daarnaast spreekt Berenschot onder andere met bestuursleden, bestuurlijke trekkers en externe partners. Het gesprek met u vindt plaats aan de hand van een evaluatiekader dat u kort samengevat in bijlage 1 aantreft. Het kader is goedgekeurd door de bestuurlijke werkgroep waarin ook Raadstafel21 vertegenwoordigd is. Wij gaan derhalve met u in gesprek over de volgende thema s: De inhoudelijke prestaties van de samenwerking. Zowel in algemene zin, als naar de thema s waarop wordt samengewerkt; De organisatie en structuur van de samenwerking; De toegevoegde waarde van de samenwerking; Het draagvlak voor de samenwerking; Aandachtspunten voor de toekomst. Zowel wat betreft de inhoud als de structuur. Wij zijn zeer geïnteresseerd in uw inzichten over de meer rationele zaken (welke resultaten ziet u, welke toegevoegde waarde) maar ook zeker in zaken die meer in de belevings/relationele sfeer liggen (hoe beleeft u de samenwerking, hoe ervaart u de informatie/contacten, loopt het soepel?). We willen u uitdagen om voorafgaand aan de bijeenkomst na te denken over deze thema s. We bevragen u op uw eigen inzichten over de samenwerking. Eventueel kunt u dit ook voorbereiden met uw collega-raadsleden. Praktische informatie De raadsledenbijeenkomst waarvoor u bent uitgenodigd vindt plaats op 22 februari in het gemeentehuis van Cranendonck (Capucijnerplein 1). De bijeenkomst start om 19.30 uur en zal tot uiterlijk 22.00 uur duren. Planning en afsluiting De evaluatie van de Metropoolregio Eindhoven vindt plaats in de eerste helft van 2017. Juni 2017 wordt de eindrapportage opgeleverd. Mocht u naar aanleiding van deze uitnodiging nog vragen hebben dan kunt u contact opnemen met Laurens Vellekoop (l.vellekoop@berenschot.nl). Met vriendelijke groet, Ronald van der Mark (projectleider onderzoeksteam Berenschot) 2
Bijlage 1 Evaluatiekader Het onderzoek vraagt om een duidelijk en richtinggevend evaluatiekader waarlangs de samenwerking geëvalueerd wordt. Hiertoe heeft Berenschot een evaluatiekader opgesteld dat is gebaseerd op het model van Mark Moore 1. Het evaluatiekader bestaat uit 3 samenhangende domeinen, te weten: Publieke Waarde In dit domein gaat het om wat er is bereikt voor de samenleving en het gebied. Welke oplossingen voor publieke vraagstukken zijn er geboden? Wat is de kwaliteit hiervan? Wat is de verhouding tussen de resultaten en de kosten? Tevens gaat het om de waarde van het netwerk. Is er sprake Publieke waarde Legitimiteit Organisatie en structuur van bestuurlijk slagkracht? En wordt er boven de eigen grenzen en / of belangen uitgestegen? Wordt er een bijdrage geleverd aan de Brainport-regio? Organisatie en structuur In dit domein gaat het erom hoe de samenwerkingen zijn georganiseerd. Over welke organen, gremia en andere overleggen beschikt de Metropoolregio Eindhoven? Hoe functioneren deze zowel op zichzelf als binnen het netwerk? Welke resultaten boeken ze en wat kost dat aan middelen / mensen? Legitimiteit In dit domein gaat het om de rechtmatigheid van het publiek handelen. Hoe verlopen de verantwoording en het besluitvormingsproces? Ook gaat het om het draagvlak onder de belangrijke stakeholders. Is er sprake van betrokkenheid bij en draagvlak voor de keuze van thema s, taakuitvoering en / of besluiten? 1 Moore, M. (1995). Creating Public Value Strategic Management in Government. Cambridge: Harvard University Press. 3
Bij een goede balans tussen deze drie domeinen ontstaat publieke waarde op een effectieve, gelegitimeerde en efficiënte wijze. Tezamen een zeer bruikbaar kader om de Metropoolregio Eindhoven langs te evalueren. Berenschot voegt hier het volgende nog aan toe. Samenwerken aan het realiseren van publieke waarde heeft vanzelfsprekend een formele kant. Er zijn structuren, afspraken en procedures. Máár, samenwerken is ook vooral een samenspel van mensen die zich binnen structuren en procedures bewegen. Die ieder persoonlijke belangen hebben, hun eigen historie en ervaring inbrengen en eigen relaties opbouwen. En die doorslaggevend zijn voor succesvolle samenwerking. Zaak is in de evaluatie natuurlijk de formele domeinen in kaart te brengen, maar ook grip te krijgen op de informele gang van zaken. Hoe zitten bestuurders, raadsleden, ambtenaren en externe partners in de wedstrijd? Het kader van Moore is voor ons de bril (dus slechts een stukje gereedschap) waarmee wij naar het samenspel tussen de formele en informele samenwerkingspraktijk van de Metropoolregio Eindhoven kijken. Het kader van Moore biedt ons houvast om samenhangende uitspraken te doen over hoe de samenwerking werkt en in welke mate ze bijdraagt aan publieke waarde. Zo kunnen we de formele en in de informele werelden binnen de samenwerking ook goed aan elkaar verbinden. Werken de gemaakte afspraken in de praktijk zo uit als men beoogd heeft? Waarom zijn sommige aspecten van de samenwerking succesvoller dan andere? 4
Bijlage 2 Informatie Metropoolregio Eindhoven Op 25 februari 2015 is de gemeenschappelijke regeling Metropoolregio Eindhoven in werking getreden. De Metropoolregio Eindhoven is een bestuurlijk samenwerkingsverband van 21 Brabantse gemeenten. Met de Metropoolregio Eindhoven is gekozen voor een vernieuwde bestuurlijke samenwerking. De aanleiding voor de transformatie van de bestuurlijke samenwerking is dat de regiogemeenten vinden dat samenwerking in de regio nodig blijft, maar wel op een moderne manier. Uitgangspunt hiervoor is een netwerksamenwerking waarin flexibiliteit en verbinding met triple helix partners voorop staan. Met gelijkgestemden op een gelijkwaardige manier werken aan een onderwerp. De gesprekspartners richten zich op een gezamenlijk doel en brengen ieder vanuit hun eigen deskundigheid kennis en vaardigheden in. Evaluatie Metropoolregio Eindhoven Inmiddels is de Metropoolregio Eindhoven een kleine twee jaar onderweg. Bij de start van deze nieuwe bestuurlijke samenwerking is afgesproken dat het wenselijk is deze aanloopperiode te monitoren en te evalueren. Met name door het andere type samenwerking in vergelijking met het SRE. Daarnaast liggen er strategische opgaven die van groot belang zijn voor de ontwikkeling van de regio en zijn er bepaalde verwachtingen van gemeenten en regionale partners. Het is daarom van belang zicht te krijgen op het functioneren van de bestuurlijke samenwerking voor de periode februari 2015 tot 1 januari 2017. Hiertoe dient de evaluatie van de Metropoolregio Eindhoven. Door de bestuurlijke werkgroep zijn voor de evaluatie van de Metropoolregio Eindhoven de volgende onderzoeksvragen geformuleerd: In hoeverre worden de uitgangspunten die bij de start van de Metropoolregio Eindhoven zijn geformuleerd, waargemaakt? Sluiten deze ambities nog steeds aan bij de behoeften van de gemeenten? Hoe functioneert de Metropoolregio Eindhoven als samenwerkingsverband? Is dit (nog steeds) het juiste bestuurlijk arrangement voor de uitdaging waar we voor staan? Doel en eerste resultaten Metropoolregio Eindhoven De 21 gemeenten van de Metropoolregio Eindhoven hebben de gezamenlijke ambitie om de Brainportregio te versterken. Centrale thema s zijn economie, mobiliteit en ruimte. In de Regionale Agenda van de Metropoolregio Eindhoven worden zes regionale opgaven benoemd: economische strategie, strategie ruimte, strategie mobiliteit, arbeidsmarkt, bedrijventerreinen & detailhandel en wonen. Voor de samenwerking op deze thema s zijn werkplaatsen georganiseerd. Onderstaand geven wij een korte toelichting op deze werkplaatsen. Werkplaats Economische Strategie De belangrijkste taak van de werkplaats Economische Strategie is het verbinden van de economische agenda van de gemeenten en subregio s met de regionale Brainport-agenda, door het organiseren van ontmoeting- en afstemmingsmomenten, het delen van kennis en zo komen tot nieuwe ideeën. Met het Stimuleringsfonds worden projecten ondersteund die de economie in de regio versterken. De focus ligt op innovatie en nieuwe bedrijvigheid. 5
Werkplaats Bedrijventerreinen en Detailhandel Centraal staat de versterking van de concurrentiepositie van de regio door een goede balans te realiseren tussen vraag en aanbod van locaties van bedrijven en detailhandel. Maar ook de kwaliteit van bedrijventerreinen en detailhandel is hierbij essentieel. De werkplaats vormt de verbindende schakel tussen de provincie en de verschillende subregio s. In 2015 is de regionale Detailhandelsvisie vastgesteld. Werkplaats Arbeidsmarkt De focus van de Werkplaats Arbeidsmarkt ligt op een optimale aansluiting van onze lokale arbeidsmarkt op de economische Brainport strategie. Ook Brainport Development en de beide Arbeidsmarktregio s Eindhoven en Helmond vervullen een rol in dit speelveld. De Werkplaats Arbeidsmarkt richt zich vanuit gemeentelijk perspectief op de strategische veranderingen in de arbeidsmarkt de komende 10 jaar. Een concreet resultaat is de aandacht die is ontstaan voor het thema logistiek. De werkplaats heeft het initiatief genomen om in de regio gezamenlijk een Human Capital Agenda Logistiek op te stellen en een Logistiek Platform op te richten. Werkplaats Strategie Ruimte De werkplaats levert een Regionale Ruimtelijke Strategie op. De Regionale Ruimtelijke Strategie is de samenwerkingsagenda van de partners in de regio, en is de basis voor gezamenlijke afspraken en gezamenlijk handelen. Het is de regionale visie op de ruimtelijke ontwikkeling en laat de gezamenlijke ambitie van de 21 gemeenten zien. De Regionale Ruimtelijke Strategie wordt straks op een aantal manieren actief gebruikt, namelijk: Voor afstemming en kennisuitwisseling tussen gemeenten/subregio s en andere partijen; Als kader voor lokale omgevingsvisies en als input voor de provinciale Omgevingsvisie; Om verbanden te leggen tussen regionale (gebieds)ontwikkelingen; Om bij te dragen (al dan niet rechtstreeks) aan projecten of overleggen op bovenregionale schaal; Voor het behartigen van de belangen van de regio. Werkplaats Mobiliteit en Innovatie Na de gemeenteraadsverkiezingen was er onvoldoende politiek draagvlak voor de ruit. Daarmee waren in principe ook de middelen die waren gereserveerd bij Provincie en Rijk weg. De Werkplaats Mobiliteit en Innovatie is met andere partners een lobby gestart in Den Haag om de middelen voor een betere bereikbaarheid te behouden. Deze lobby is succesvol geweest: de middelen die waren gereserveerd voor de Ruit zijn behouden: het Rijk investeert 180 miljoen in de bereikbaarheid in Zuid-Nederland. Vervolgens is door de samenwerkende partners erg hard gewerkt en is binnen een paar maanden een bidbook Bereikbaarheid Zuid-Nederland opgeleverd. De samenwerking heeft er toe geleid dat door de minister en de provincie middelen zijn gereserveerd voor lang gekoesterde regionale wensen. Daarbij wordt rekening gehouden met (toekomstige) innovaties op het gebied van slimme mobiliteit, waarbij voertuigen met elkaar en met de weg communiceren om zo onder meer de doorstroming te bevorderen. De werkplaats Mobiliteit en Innovatie is tevens agendacommissie voor het portefeuillehoudersoverleg Mobiliteit en Innovatie. Daarnaast wordt 6
jaarlijks een Regionaal Uitvoeringsprogramma (RUP) gemaakt. Het RUP bevat maatregelen gericht op infrastructuur en gedrag (zoals projecten voor verkeersveiligheid op scholen). De Provincie stelt hiervoor in 2017 ruim 4,4 miljoen euro beschikbaar. Werkplaats Wonen De werkplaats Wonen zorgt voor de afstemming tussen de woningbouwplannen in de regio qua aantallen, fasering in de tijd en zeker ook qua type woningen. Er wordt met gemeenten onderling, maar ook met deskundige vertegenwoordigers van woningcorporaties, projectontwikkelaars, makelaars, bouwbedrijven, kennisinstellingen, provincie, Woonbond en zorgorganisaties samengewerkt. Ook wordt periodiek het regionaal Woningmarktonderzoek gecoördineerd, dat de woonbehoeften van inwoners in de regio onderzoekt. Tevens wordt gezorgd voor verbinding tussen de partijen die de huisvesting van bijzondere doelgroepen als arbeidsmigranten, vergunninghouders en (fysiek en geestelijk) zorgbehoevenden faciliteren. Structuur Metropoolregio Eindhoven De bestuurlijke samenwerking Metropoolregio Eindhoven heeft de vorm van een openbaar lichaam. Een openbaar lichaam kent een wettelijk verplichte structuur met Algemeen Bestuur, Dagelijks Bestuur en een Voorzitter. In het algemeen bestuur zijn alle deelnemende gemeenten vertegenwoordigd. Het dagelijks bestuur bestaat uit de burgemeesters van Best, Eindhoven en Helmond. Voorzitter is de burgemeester van Eindhoven. Door het bestuur worden de formele besluiten genomen die nodig zijn voor het functioneren van de Metropoolregio Eindhoven. De samenwerking is verankerd in een gemeenschappelijke regeling en een Statuut overlegorganen Metropoolregio Eindhoven. Binnen de samenwerking vervult het Regionaal Platform een centrale rol. Alle leden van de 21 colleges van B&W zijn lid van het Regionaal Platform. Samen richten zij zich op het beleggen en realiseren van de regionale opgaven. Het platform kan adviseren aan het bestuur, maar neemt geen formele besluiten. Het Dagelijks Bestuur van de Metropoolregio Eindhoven is procesverantwoordelijk voor het overleg in het Regionaal Platform. Het Regionaal Platform kan afhankelijk van een opgave en het type vraag bestuurlijke werkplaatsen en gesprekstafels instellen. In de werkplaatsen en gesprekstafels vindt afstemming en uitwerking van concrete beleidsthema s plaats. In de werkplaats gaat het om het doen, het ontwikkelen. Een gesprekstafel richt zich op kennisdeling en het afstemmen van voornamelijk lokale en subregionale vragen. De Raadstafel21 is ingesteld voor het versterken van de verbinding tussen de Metropoolregio Eindhoven en de verschillende gemeenteraden. Per gemeenteraad neemt een afvaardiging deel aan deze Raadstafel21. Daarnaast organiseert de Metropoolregio Eindhoven twee maal per jaar een bijeenkomst voor raadsleden. Centraal bij deze bijeenkomsten staat de ontwikkeling van de regio. 7