Betreft: ontheffingaanvraag artikel 68 Flora- en faunawet behandelen eieren grauwe ganzen

Luttenbergstraat 2 Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon 038 499 88 99 Fax 038 425 48 88 provincie.overijssel.nl postbus@overijssel.nl RABO Zwolle 39 73 41 121 Stichting Faunabeheereenheid Overijssel mevrouw L. van Haaften Postbus 645 7400 AP DEVENTER Inlichtingen bij hr. A.G. van der Wal telefoon 038 499 76 96 fax 038 425 75 00 AG.vd.Wal@overijssel.nl Projectnummer Betreft: ontheffingaanvraag artikel 68 Flora- en faunawet behandelen eieren grauwe ganzen 1 Geachte mevrouw Van Haaften, Op 12 november 2013 hebben wij uw ontheffingaanvraag voor de Flora- en faunawet ontvangen 1. In uw aanvraag geeft u aan eieren te willen schudden, prikken of te bewerken met mais olie van grauwe ganzen in geheel Overijssel. De aangevraagde periode is van 1 maart tot en met 31 juli 2014. Hieronder leest u ons besluit op de aanvraag, en onze toelichting op dit besluit. Op de besluitvorming zijn de bepalingen van hoofdstuk 4 van de Algemene wet bestuursrecht van toepassing. Besluit Wij verlenen hierbij ontheffing 2 aan de Stichting Faunabeheereenheid Overijssel voor het schudden, prikken of bewerken met mais olie van de eieren van de grauwe ganzen in alle wildbeheereenheidgebieden (WBE s) van Overijssel. Het doel van deze ontheffing is het voorkomen van belangrijke schade aan gewassen door grauwe ganzen. De ontheffing geldt voor de periode vanaf de inwerkingtreding van dit besluit tot en met 31 juli 2014. Aan de ontheffing worden de volgende voorschriften verbonden: 1. Stichting Faunabeheereenheid Overijssel (FBE) is als ontheffinghouder verantwoordelijk voor het gebruik van de ontheffing en de naleving van de voorschriften waaronder zij is verleend. De verantwoordelijkheid van de FBE laat onverlet dat de ontheffinggebruiker strafrechtelijk kan worden vervolgd bij overtreding van deze ontheffing. 2. De FBE kan via de Wildbeheereenheid (WBE) jacht(akte)houders, schriftelijk machtigen tot gebruik van de ontheffing. De WBE handelt in deze op gezag van de FBE. 3. De FBE kan via de Terreinbeherende organisaties (TBO), medewerkers en vrijwilligers van de terreinbeherende organisaties, leden van agrarische natuurverenigingen, leden van LTO- Noord schriftelijk machtigen tot gebruik van de ontheffing. De TBO handelt in deze op gezag van de FBE. 4. De FBE dient de ontheffinggebruikende WBE en TBO nadrukkelijk te wijzen op de specifieke voorschriften ten aanzien van het gebruik, o.a. door bij afgifte van een machtiging tevens een 1 Ons kenmerknummer: 2013/0379509 2 Wij verlenen ontheffing van de verbodsbepalingen in artikel 12 van de Flora- en faunawet; Bijlagen 2 verzending

gewaarmerkte kopie van dit ontheffingbesluit te verstrekken. 5. In de machtiging dient in ieder geval te zijn opgenomen dat deze slechts geldig is wanneer een gewaarmerkte kopie van dit ontheffingbesluit daaraan gehecht is. De machtiging is maximaal geldig tot en met 31 juli 2014. 6.De FBE moet ervoor zorg dragen dat de gebruiker van de ontheffing is verplicht een kopie van de door de FBE gewaarmerkte ontheffing bij zich te houden. 7. De eieren worden vernield door te schudden, te prikken of te bewerken met mais olie. 2 Registratie en rapportage 8. De FBE moet ervoor zorg dragen dat de machtiging van de jacht(akte)houder door de WBE in het FRS gerapporteerd te worden. 9. De FBE moet ervoor zorg dragen dat de machtiging van medewerkers en vrijwilligers van de TBO, leden LTO-Noord en van agrarische natuurverenigingen door de TBO in het FRS gerapporteerd te worden. 10. De FBE moet ervoor zorg dragen dat het gebruik van de ontheffing moet door de gebruiker binnen 7 dagen afgerapporteerd worden in het Faunaregistratiesysteem (FRS): aangegeven dienen te worden de gebieden en het aantal verstoorde nesten. 11. De FBE dient uiterlijk op 1 oktober 2014 schriftelijk opgave te doen (provincie Overijssel t.a.v. het team PD-vergunningen) van hetgeen met behulp van deze ontheffing is bewerkt (aantal, locaties, data). Overige opmerkingen Van de ontheffing mag slechts gebruik worden gemaakt met toestemming van de grondgebruiker voor het betreden van de gronden. Deze ontheffing kan op grond van de criteria genoemd in artikel 80 van de Flora- en faunawet worden ingetrokken. Advies Faunafonds Op 26 februari 2014 hebben wij het advies van het bestuur van het Faunafonds op onze conceptontheffing ontvangen. 3 Het Faunafonds adviseert de ontheffing te verlenen. Het Faunafonds geeft verder aan dat de ontheffing ook in Natura 2000-gebieden gebruikt kan worden, met als randvoorwaarde dat de instandhoudingsdoelstellingen van de gebieden door het gebruik van de ontheffing niet in gevaar mogen komen. Wettelijk kader en beleid 1. De Flora- en faunawet biedt een passieve bescherming van dier- en plantensoorten. 2. Deze bescherming komt tot uitdrukking in een algemeen landelijk verbodstelsel. Op grond van de wet is het verboden beschermde inheemse diersoorten: opzettelijk te verontrusten. (art. 10) eieren van dieren, behorende tot een beschermde inheemse diersoort, te zoeken, te rapen, uit het nest te nemen, te beschadigen of te vernielen. (art. 12); De Grauwe gans (Anser anser), wordt aangemerkt als een beschermde inheemse diersoort zoals bedoeld in artikel 4 van de Wet. Ten aanzien van beheer en schadebestrijding zijn in de wet uitzonderingsbepalingen opgenomen. Beheer en schadebestrijding In de artikelen 65, 67 en 68 van de wet zijn drie instrumenten opgenomen die in verband met beheer en schadebestrijding de mogelijkheid bieden om inbreuk te maken op de in de desbetreffende artikelen opgesomde verbodsbepalingen. In de artikelen 72 tot en met 74a van 3 ons kenmerknummer: 2014/0062805

de wet zijn vervolgens nadere bepalingen opgenomen die bij beheer en schadebestrijding in acht moeten worden genomen Een aanvraag om ontheffing ex artikel 68 kan verleend worden indien er geen andere bevredigende oplossing bestaat en geen afbreuk wordt gedaan aan een gunstige instandhouding van een soort en indien sprake is van schending van een belang zoals genoemd in artikel 68. Deze belangen zijn: a) het belang van de volksgezondheid en de openbare veiligheid; b) het belang van de veiligheid van het luchtverkeer; c) ter voorkoming van belangrijke schade aan gewassen, vee, bossen, bedrijfsmatige visserij en wateren of d) ter voorkoming van schade aan flora en fauna; e) met het oog op andere, bij algemene maatregel van bestuur aan te wijzen, belangen. 3 In artikel 68 lid 1 onder c staat dat ter voorkoming van belangrijke schade aan gewassen een ontheffing verleend kan worden. Een ontheffing kan verleend worden indien de aanvrager aannemelijk kan maken dat voldoende preventieve maatregelen genomen zijn en dat het effect van deze preventieve maatregelen onvoldoende is, en dat de gunstige instandhouding van een soort niet in gevaar wordt gebracht, en dat er sprake is van belangrijke schade aan gewassen. Ingevolge de Flora- en faunawet worden ontheffingen ex artikel 68 vierde lid van de wet in principe verleend aan een Faunabeheereenheid op basis van een goedgekeurd Faunabeheerplan. Provinciaal beleid De Nota beleidsregels Faunabeheer Provincie Overijssel (vastgesteld op 22 april 2008) en het Faunabeheerplan Overijssel (geldig van 22 september 2009 tot en met 21 september 2014) zijn eveneens van toepassing bij de beoordeling van de ontheffingsaanvraag. Landelijk beleid Het Beleidskader Faunabeheer van de Minister van de Minister van LNV uit 2003 en de Handreiking voor beleid ten aanzien van overzomerende ganzen, geschreven door het ministerie van LNV, daterend van september 2007 zijn eveneens van toepassing bij de beoordeling van de ontheffingsaanvraag. G-7 akkoord Naast de Flora- en faunawet en het provinciale en landelijke beleid, was ook het Akkoord uitvoering ganzenbeleid tussen IPO/provincies en de Ganzen 7 (G7-akkoord), vastgesteld op 6 december 2012, van toepassing bij de beoordeling van deze ontheffingsaanvraag. 4 Echter op 2 december 2013 is het G7-akkoord ontbonden omdat er geen overeenstemming over de wijze van uitvoering bereikt kon worden. Door het ontbinden van het G7-akkoord is er geen sprake meer van een landelijk ganzenbeleid en landelijk ganzenkader. Het ganzenbeleid wordt nu decentraal door provincies ontwikkeld. In bestuurlijk overleg tussen de provincies is afgesproken dat het G7-akkoord uitgangspunt voor beleid is, met ruimte voor provinciaal maatwerk. De informatie en de producten zoals beschreven in het G7-akkoord kunnen gebruikt worden bij ontheffingverlening. 4 Akkoord uitvoering ganzenbeleid tussen IPO/provincies en de Ganzen 7, vastgesteld op 6 december 2012, (De12Landschappen, de Federatie Particulier Grondbezit (FPG), de Landbouw- en Tuinbouworganisatie Nederland (LTO), Natuurmonumenten, Stichting Agrarisch en Particulier Natuur- en Landschapsbeheer Nederland, Staatsbosbeheer en Vogelbescherming Nederland)

Overweging Standganzen zijn grauwe ganzen die gedurende de zomermaanden (april t/m september) in Nederland verblijven, en in wilde staat tot broeden komen. 5 Negentig procent van de grauwe ganzen broedt in de maand april op eieren. Vijf procent broedt op eieren voor 1 april en vijf procent na 30 april. 6 De ontheffingaanvraag is geïnitieerd door het voormalige G-7 akkoord. Een van de doelstellingen uit het akkoord is het terugdringen van het schadeniveau aan landbouwgewassen door overzomerende grauwe ganzen naar het schadeniveau van het jaar 2005. Daarvoor zijn verschillende middelen mogelijk zoals het verjagen van ganzen met behulp ondersteunend afschot. Een van de andere middelen is het prikken, schudden of bewerken met plantaardige olie van eieren. 7 4 In het Beleidskader Faunabeheer van de Minister van LNV uit 2003 staat dat terreinbeherende organisaties en grondeigenaren naast de mogelijkheid tot afschot de verantwoordelijkheid hebben om met behulp van alternatieve methoden (zoals het schudden van eieren en verstoren van nesten in kleine versnipperde gebieden) de populatieontwikkeling van broedende grauwe ganzen zodanig te beheren dat schade buiten de foerageergebieden binnen aanvaardbare grenzen blijft. 8 Er is een richtlijn voor provincies en faunabeheereenheden ten aanzien van overzomerende ganzen, deze heet: Handreiking voor beleid ten aanzien van overzomerende ganzen en is geschreven door het ministerie van LNV en dateert van september 2007. Het Faunabeheerplan van Overijssel sluit aan bij de Handreiking voor beleid ten aanzien van overzomerende ganzen. 9 Populatiebeheer door het schudden of bewerken met plantaardige olie van eieren past binnen het kader van het voormalige G-7 Akkoord. Het doel van het eieren schudden of bewerken met plantaardige olie is om, samen met andere middelen zoals bijvoorbeeld het verjagen met ondersteunend afschot, de populatieontwikkeling van broedende grauwe ganzen zodanig te beheren dat schade binnen aanvaardbare grenzen blijft. Uit jurisprudentie blijkt dat het beheren van de populatie van ganzen door de rechter geaccepteerd wordt, mits de achterliggende doelstelling het voorkomen van belangrijke schade aan gewassen is. 10 Personen die de eieren van grauwe ganzen gaan schudden of bewerken met plantaardige olie moeten voldoende ecologische deskundigheid hebben om de nesten van grauwe ganzen en de eieren van grauwe ganzen te kunnen herkennen. De FBE is er verantwoordelijk voor dat de TBO s en WBE s de deskundigheid tav het bewerken van eieren bij de uitvoerders waarborgt. Om te waarborgen dat slechts mensen met de juiste deskundigheid eieren gaan schudden of bewerken met plantaardige olie, zijn de uitvoerders van deze ontheffing de volgende vier groepen: jacht(akte)houders van de WBE s in Overijssel, en medewerkers en vrijwilligers van terreinbeherende organisaties, leden van LTO-Noord en leden van agrarische natuurverenigingen. Deze vier groepen worden aangestuurd door TBO s en WBE s. 5 Jeugd, van der, H. e.a., Overzomerende ganzen in Nederland: grenzen aan de groei?, SOVON-onderzoeksrapport 2006/02 6 Mondeling vernomen van de heer A. Goutbeek vogelspecialist en ecoloog bij adviesbureau Ecogroen. 7 In de ontheffingaanvraag staat, dat in meer dan 90% van de nesten eieren vernield gaan worden. Het getal van 90% is gebaseerd op het SOVON-rapport Grenzen aan de groei uit 2006. In dat rapport staat dat pas als meer dan 90% van de nesten onklaar gemaakt wordt, er een aantalsreductie van grauwe ganzen ontstaat. 8 Beleidskader Faunabeheer, Minister van LNV, 27 november 2003 9 Faunabeheerplan Overijssel 2009-2014, blz 42 10 Uitspraak Rechtbank s Gravenhage van 24 februari 2009: AWB 08/3631, 08/3633 en 08/3632

Wij hebben de aanvraag getoetst aan de Flora- en faunawet, en alle eerder genoemde landelijke en provinciale (beleids-)regels. Op 11 februari 2014 hebben wij de FBE een verzoek om aanvullende informatie gestuurd. Hierop hebben wij geen reactie gehad. 11 Belangrijke schade aan gewassen en De wetgever heeft in artikel 68 eerste lid onder c belangrijke schade aan gewassen als belang opgenomen waarvoor een ontheffing verleend kan worden. In de Nota Beleidsregels Faunabeheer staat dat de provincie voor het begrip 'belangrijke schade aan gewassen' een drempel hanteert van 250, per geval. Overzomerende ganzen kunnen belangrijke schade aan gewassen veroorzaken. In bijlage 1 staat een overzicht van de e en uitbetaalde schadebedragen zoals deze van 2005 tot en met 2012 door het Faunafonds voor overzomerende ganzen geregistreerd zijn. De drempelwaarde van 250, per geval wordt in zeventien WBE-gebieden overschreden. Op de onderstaande kaart zijn de WBE-gebieden weergegeven waar meer dan 250 Euro gewasschade door overzomerende ganzen veroorzaakt werd. 5 Figuur 1. WBE s waar tussen 2005 en 2012 belangrijke schade aan landbouwgewassen en uitbetaald is door het Faunafonds Omdat populatiebeheer van ganzen geen belang is zoals dat in de Wet genoemd wordt, moet het aannemelijk zijn dat er een directe relatie tussen de gewasschade op de landbouwpercelen en de broedlocaties van de grauwe ganzen is. Volgens de brief van de Directie Natuur aan Gedeputeerde Staten van 11 februari 2004 kunnen ganzen per keer een afstand tot 30 kilometer overbruggen om bij geschikt foerageergebied te komen. Uit de schadecijfers van de verschillende WBE s blijkt dat deze schade WBE s over de gehele provincie verspreid liggen. Omdat de vliegafstand van 30 kilometer van ganzen, is het aannemelijk dat er een directe relatie is tussen belangrijke schade aan gewassen, en het broedsel van grauwe ganzen in geheel Overijssel. 11 Ons kenmerknummer: 2014/0041016

Preventieve maatregelen De Grauwe gans is een provinciale schadesoort waarvoor Gedeputeerde Staten reeds een vrijstelling verleend hebben voor het opzettelijk verontrusten. 12 Dit is gebeurd op grond van artikel 65 lid 1b van de Flora- en faunawet. Uit cijfers van het Faunafonds blijkt dat in Overijssel de schade door overzomerende grauwe ganzen de afgelopen jaren sterk is toegenomen. (bron: Faunafonds) 2010 2011 2012 Grauwe gans 66.837 92.847 97.666 6 In de bijlage I staat een overzicht van de e en uitbetaalde schadebedragen zoals deze van 2005 tot en met 2012 door het Faunafonds voor overzomerende ganzen geregistreerd zijn. Deze cijfers maken duidelijk dat de schade over de gehele provincie verspreid is. Voor zesentwintig WBE s in Overijssel is voor de duur van het Faunabeheerplan (tot 21 september 2014) een ontheffing verleend om in de zomerperiode (van 1 april tot 1 oktober) grauwe ganzen te verjagen ondersteund door afschot. Figuur 2. WBE s waar voor de duur van het Faunabeheerplan (tot 1 oktober 2014) een ontheffing verleend is voor het schieten van overzomerende grauwe ganzen (in rood). In de zomerperiode van 2013 (van 1 juli tot 1 oktober) is voor de gehele provincie Overijssel een ontheffing verleend om op agrarische cultuurgronden grauwe ganzen te schieten. In de afgelopen beheerperiode is gebleken dat de inzet van voldoende preventieve maatregelen niet tot het gewenste verjagingseffect hebben bijgedragen. 13 Er bestaan veel methoden om groepen foeragerende ganzen te verjagen. Met enige regelmaat worden nieuwe methoden bedacht. Een uitgebreide lijst van preventieve maatregelen wordt beschreven in het Handboek Faunaschade van het Faunafonds. Ganzen wennen snel aan deze 12 Verordening beheer en schadebestrijding dieren in Overijssel, 15 oktober 2008 13 Rapportage gebruik ontheffingen overzomerende gans 2007, Faunabeheereenheid Overijssel, 14-1-2008

preventieve maatregelen, wanneer blijkt dat hier geen werkelijk gevaar van uitgaat. Verjaging is met name zinvol in combinatie met afschot. 14 Volgens de Faunabeheereenheid zijn als preventieve maatregel om schade aan gewassen te voorkomen, zowel visuele als akoestische middelen ingezet (linten, poppen, vlaggen, menselijke verjaging en verjaging met een hond). Bovendien moeten agrariërs om in aanmerking te komen voor een financiële schadevergoeding door het Faunafonds ook preventieve maatregelen getroffen hebben. Conclusie Gelet op het hierboven beschreven gewenningseffect en, de jaarlijkse toename in gewasschade, is het noodzakelijk om naast de werende en/of verjagende methoden, ook het schudden, prikken of bewerken met mais olie van eieren van overzomerende grauwe ganzen als middel toe te passen om schade aan gewassen te voorkomen. 7 Gunstige staat van instandhouding De Grauwe gans is geen soort die op de Rode Lijst vermeld wordt, en wordt daarmee niet aangemerkt als een kwetsbare soort die in haar voortbestaan bedreigd wordt. De grauwe gans is een van oorsprong Nederlandse broedvogel, die in de eerste helft van de 20e eeuw is uitgestorven als gevolg van overbejaging en ontginning van moerassen. In de jaren zeventig is de soort met succes geherintroduceerd, terwijl tegelijkertijd ook spontane vestiging van wilde vogels plaatsvond. Sinds het eerste broedgeval in 1961 is de populatie in Nederland met gemiddeld 20% per jaar gegroeid, en daarmee is de soort een van de snelst in aantal toenemende broedvogels van Nederland. Inmiddels is de Grauwe gans een algemene soort geworden in de meeste gebieden met veel gras en water. 15 Aantal 2005 en in 2013 In 2005 is het aantal grauwe ganzen die het gehele jaar 16 in de provincies Zeeland, Zuid- Holland, Gelderland, Overijssel en Limburg verblijven, volledig geteld. Dit zijn de belangrijkste provincies voor deze soort en het tellingsmateriaal mag als zeer volledig worden beschouwd. 17 Uit tellingen in 2005 bleek dat er van 2.134 broedparen van de Grauwe gans in Overijssel waren. 18 Ganzenpopulaties bestaan echter niet alleen uit broedende vogels en hun jongen, maar ook nog uit een groep niet-broedende vogels. Doordat ganzen pas na twee jaar geslachtsrijp zijn, en concurreren om voedsel- en nestplaatsen, doen ze tussen het tweede en zesde levensjaar een eerste broedpoging. Het totaal aantal ganzen komt daardoor hoger uit dan het aantal broedparen. Uit tellingen in 2005 19 bleek dat er 850 niet-broedvogels aanwezig waren. Het omgerekende aantal grauwe standganzen (broedganzen, jongen én niet broedende 20 21 ganzen) in Overijssel, kwam in juli 2005 uit op ongeveer 13.654 stuks. 14 Handreiking voor beleid ten aanzien van overzomerende ganzen, ministerie van LNV, september 2007 15 Dijk van A.J., ea, Broedvogels in Nederland 2005, SOVON- Monitoringsrapport 2007/1 16 Ook wel standganzen of overzomeraars genoemd. 17 Jeugd van der, H., e.a., Overzomerende Ganzen in Nederland: grenzen aan de groei?, SOVONonderzoeksrapport 2006/02 18 Voslamber, B., Aantal broedende ganzen in de provincie Overijssel in 2005, SOVON-informatierapport 2005-16; 19 Voslamber, B., Aantal broedende ganzen in de provincie Overijssel in 2005, SOVON-informatierapport 2005-16; én Hendriksma, P., Resultaten zomerganzentelling Overijssel 20-7-2013 20 Een broedpaar bestaat uit twee ganzen, gemiddeld heeft een gans op 20 juli nog 4 jongen, en er werden in 2005 850 niet broedende ganzen geteld. De aantalsberekening is dan als volgt: (2x2134)x2+850=13.645 ganzen 21 Voslamber, B., Aantal broedende ganzen in de provincie Overijssel in 2005, SOVON-informatierapport 2005-16; én Faunabeheereenheid Overijssel, Resultaten zomerganzentelling Overijssel 20-7-2013

Op 20 juli 2013 is er een provinciebrede telling van de zomerganzen in Overijssel geweest (volgens het telprotocol van SOVON). Het totaal aantal getelde Grauwe ganzen was 23.762 stuks. 22 We kunnen concluderen dat het aantal grauwe ganzen dat het gehele jaar in Overijssel verblijft de laatste decennia sterk gegroeid is. Sinds 2005 is het aantal grauwe ganzen (standganzen) bijna verdubbeld. 8 Doel van het voormalige G-7 akkoord is het terugdringen van de gewasschade door overzomerende ganzen tot het niveau van 2005. Volgens de planning van het voormalige G-7 akkoord worden de aantallen overzomerende ganzen gemonitord. In 2013 werd in juli een nulmeting van de zomerpopulatie van ganzen gedaan. Doel van de aangevraagde maatregel is dus om bij te dragen aan het verlagen van de populatie naar het aantal grauwe ganzen zoals die in 2005 voorkwamen. Bij die aantallen komt de gunstige staat van instandhouding in Overijssel niet in gevaar. Deze ontheffing wordt voor een jaar verleend. Zelfs indien in dit jaar in alle nesten alle eieren behandeld worden, wat hoogst onwaarschijnlijk is, dan leidt dit niet tot een populatieniveau grauwe ganzen lager dan dat in 2005. Met het verlenen van deze ontheffing wordt geen afbreuk gedaan aan de gunstige staat van instandhouding van deze soorten. 23 Nota beleidsregel, Faunabeheerplan In de Nota Beleidsregels Faunabeheer Provincie Overijssel staat dat voor overzomerende ganzen het beleid is gericht op het zodanig beperkt houden van populaties dat belangrijke landbouwschade wordt voorkomen. Op basis van het Faunabeheerplan kunnen ontheffingen ex artikel 68 Flora- en faunawet worden verleend. Volgens de wet wordt een ontheffing slechts verleend aan een faunabeheereenheid op basis van een faunabeheerplan (art 68 lid 4). Hoofdstuk 6.3 van het Faunabeheerplan heeft betrekking op overzomerende ganzen. In het Faunabeheerplan van Overijssel staat dat: het landelijk Beleidskader Faunabeheer is bepalend voor de faunabeheereenheid bij uitvoering van maatregelen in het kader van het beheer van de overzomerende ganzenpopulatie en schadebestrijding. En dat de faunabeheereenheid zich aansluit bij de Handreiking voor beleid ten aanzien van overzomerende ganzen van het Ministerie van LNV. 24 Tot slot stelt het Faunabeheerplan (blz 44) dat op basis van de plaatselijke situatie en de mogelijkheden en onmogelijkheden er per deelgebied gekeken kan worden wat er gerealiseerd kan worden binnen de randvoorwaarden per gebied en voor het totale werkgebied. De effectiviteit en mogelijkheid tot reductie is waarschijnlijk per gebied verschillend. Het leidend doel hierbij is beheer en schadebestrijding met het oog op beperken en/of voorkomen van belangenrijke schade door middel van een stop op de populatiegroei en een reductie van de populatie. 22 Faunabeheereenheid Overijssel, Resultaten zomerganzentelling Overijssel 20-7-2013 23 Faunabeheerplan Overijssel 2009-2014, én, Jeugd, van der, H. e.a., Overzomerende ganzen in Nederland: grenzen aan de groei?, SOVON-onderzoeksrapport 2006/02 24 Faunabeheerplan Overijssel 2009-2014, p. 42

Op dit moment wordt ons faunabeleid geactualiseerd. Dit mede met oog op het nieuwe Faunabeheerplan dat in september 2014 gerealiseerd moet zijn. Natura 2000 gebieden In de Wildbeheereenheidgebieden waarvoor de ontheffing aangevraagd is, liggen beschermde gebieden. Dit zijn de zogenaamde vogelrichtlijn- en habitatrichtlijngebieden die in het kader van de Natura 2000 regeling aangewezen zijn. Er dient getoetst te worden of in de vogelrichtlijn- en habitatrichtlijngebieden, de activiteiten die uit de ontheffing voortvloeien, de natuurlijke habitats en de habitats van soorten kunnen verslechteren of een significant verstorend effect kunnen hebben op de soorten waarvoor het gebied is aangewezen. 9 Binnen de Natura-2000 gebieden kan een beoordeling van de vergunningplicht in het kader van de Natuurbeschermingswet door Gedeputeerde Staten noodzakelijk zijn, voordat er eieren van grauwe ganzen bewerkt gaan worden. Het is namelijk mogelijk dat door het prikken, schudden of bewerken met mais olie van eieren van grauwe ganzen kwalificerende soorten worden verstoord of effecten op habitats zijn. Het is mogelijk dat naast deze ontheffing ex artikel 68 van de Flora- en faunawet, een vergunning op basis van artikel 19 d van de Natuurbeschermingswet (1998) noodzakelijk is. De Faunabeheereenheid (FBE) is de houder van de ontheffing. Het is de verantwoordelijkheid van de FBE om, voordat een ontheffing aan een Wildbeheereenheid (WBE) doorgeschreven wordt, te beoordelen of het gebied waar eieren bewerkt gaat worden, in een Natura 2000 gebied ligt. Het is de verantwoordelijkheid van de FBE om met behulp van een verstorings- of verslechteringstoets of passende beoordeling aan te tonen wat de effecten op de instandhoudingsdoelstellingen van het Natura 2000-gebied zijn. Indien effecten niet uit te sluiten zijn, dient de FBE een aanvraag voor een vergunning krachtens artikel 19d van de Natuurbeschermingswet '98 naar Gedeputeerde Staten te sturen. Conclusie Wij zijn van mening dat de gevraagde ontheffing voor het prikken, schudden of het bewerken met mais olie van eieren van grauwe ganzen kan worden verleend voor alle WBE-gebieden in Overijssel. De ontheffing kan voor alle gebieden verleend worden omdat belangrijke en mogelijke belangrijke schade door overzomerende grauwe ganzen aan gewassen duidelijk is aangetoond, de wettelijk vereiste preventieve maatregelen voldoende uitgenut zijn en niet effectief genoeg gebleken zijn. Bovendien loopt de gunstige staat van instandhouding van de overzomerende grauwe ganzen geen gevaar.

Afschriften Afschriften van dit besluit worden verzonden aan het ministerie van EZ, aan de Faunabescherming, de Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging, en naar het Faunafonds in Dordrecht. Met vriendelijke groet, namens Gedeputeerde Staten van Overijssel, Lars Wuijster, teamleider Vergunningverlening 10

11 Bezwaar Binnen 6 weken ingaand op de dag na de datum van verzending van het bijgaand besluit, kunt u daartegen een bezwaarschrift indienen bij Gedeputeerde Staten van Overijssel, team Juridische Zaken, Postbus 10078, 8000 GB Zwolle (telefoon 038 499 9305). U kunt het bezwaarschrift desgewenst ook per fax verzenden. Het faxnummer van het Team Juridische Zaken is: 038-425 48 02. Het bezwaarschrift dient te worden ondertekend en bevat ten minste: a. de naam en het adres van de indiener; b. de dagtekening; c. een omschrijving van het besluit waartegen het bezwaar is gericht; d. de gronden van het bezwaar. U kunt het bezwaarschrift ook per elektronisch formulier verzenden. Dit formulier kunt u vinden op www.provincie.overijssel.nl/bezwaarschriften. Voor de behandeling van een bezwaarschrift bij de provincie Overijssel is geen griffierecht verschuldigd. Voor inlichtingen over de bezwaarschriftprocedure kunt u zich wenden tot de provinciaal medewerker die bij het besluit is vermeld. Indien onverwijlde spoed dat vereist is het mogelijk een voorlopige voorziening te vragen bij de Voorzieningenrechter van de Sector Bestuursrecht Rechtbank Overijssel (telefoon 038 888 44 44). In dat geval is griffierecht verschuldigd. Voorwaarde is dat u een bezwaarschrift heeft ingediend.

BIJLAGEN

BIJLAGEN BIJLAGE I. Schade meldingen en e bedragen, gewas Faunafonds Faunaschade door overzomerende ganzen in Overijssel; zomerperiode 1 april t/m 30 september gesorteerd per WBE (voor zover deze WBE is gelegen in Overijssel) meldingsjaar WBEnaam ds diersoort gegevens 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Achterveld, 't bedrag 469 bedrag 247 bedrag 58 bedrag 30 bedrag 58 Achterveld, 't bedrag 585 Achterveld, 't bedrag 277 Beneden de Linde 7100 gans 7101 kolgans bedrag 4.520 6.931 7.819 10.543 288 572 1.272 bedrag 4.520 6.307 7.428 9.792 263 543 1.197 bedrag 3.415 12.057 8.639 11.483 6.201 6.855 8.270 2.544 bedrag 3.415 11.915 7.960 10.828 5.613 5.886 7.882 2.394 7103 rietgans bedrag 82 707 1.762 143 286 bedrag 82 657 1.674 130 272 bedrag 427 121 422 bedrag 419 121 397 bedrag 44 129 151 0 0 bedrag 38 27 30 0 0 7151 boerengans e.d. Beneden de Linde bedrag 3.415 16.697 16.277 21.064 17.215 7.563 9.309 4.238 Beneden de Linde bedrag 3.415 16.517 14.924 19.930 15.824 6.400 8.697 3.988 IJssellanden De 7100 gans bedrag 296 0 0 0 bedrag 281 0 0 0 7101 kolgans bedrag 427 756 0 27 243 2.131 349 bedrag 427 631 0 0 126 2.047 324 bedrag 1.560 1.102 686 3.008 10.191 13.685 13.694 bedrag 1.560 765 451 1.859 7.619 11.681 12.848 7103 rietgans 7104 kleine rietgans bedrag 18 0 bedrag 13 0 bedrag 40 0 97 186 86 379

7106 rotgans bedrag 15 0 32 137 67 351 bedrag 76 19 0 0 0 bedrag 92 129 477 1.114 1.079 451 bedrag 87 0 0 0 148 0 IJssellanden De bedrag 2.375 1.898-815 3.609 11.828 17.000 14.873 IJssellanden De bedrag 2.355 1.411-451 1.891 7.895 13.943 13.523 IJsselstreek Wijhe 7100 gans bedrag 1.835 0 bedrag 1.742 0 7101 kolgans 5.341 9.711 894 463 594 87 4.504 9.225 836 387 532 87 bedrag 8.377 10.188 7.121 12.213 11.493 20.771 21.187 12.699 bedrag 7.118 8.931 6.247 10.658 9.800 18.065 17.129 9.598 7103 rietgans bedrag 86 88 225 bedrag 62 88 212 bedrag 198 1.284 25 127 0 0 0 bedrag 1.359 88 596 799 2.267 716 78 bedrag 1.175 0 0 0 480 0 0 7151 boerengans e.d. bedrag 16 474 53 45 0 0 0 IJsselstreek Wijhe bedrag 11.571 10.474 12.548 23.908 13.436 24.102 22.550 12.909 IJsselstreek Wijhe bedrag 10.035 8.931 10.813 19.971 10.848 18.932 17.661 9.685 IJsselvallei 7100 gans bedrag 7.789 0 0 bedrag 7.399 0 0 7101 kolgans bedrag 38 22 bedrag 38 22 bedrag 4.062 7.499 17.054 15.398 10.089 7.963 8.396 6.771 bedrag 3.903 6.468 15.534 14.360 8.505 7.324 7.862 2.143 3 3 bedrag 242 281 46 248 108 80 24 48 0 0 0 0 0 0 0 bedrag 32 142 25 50 48 0 0 0 10 7151 boerengans e.d. bedrag 44 33 24 0 0 IJsselvallei bedrag 12.093 7.780 17.185 15.711 10.363 8.068 8.492 6.867 IJsselvallei bedrag 11.302 6.468 15.575 14.360 8.505 7.324 7.884 2.153 Kampen, Jachtvereniging 7100 gans bedrag 3.852 0

7101 kolgans 7103 rietgans 7151 boerengans e.d. bedrag 3.660 0 bedrag 609 1.814 139 494 944 495 bedrag 602 1.714 139 382 869 412 bedrag 3.939 11.829 5.275 7.871 6.741 6.112 9.022 10.705 bedrag 3.807 10.065 4.175 6.017 5.529 4.820 6.198 6.266 bedrag 55 bedrag 55 bedrag 110 1.433 546 2.259 1.555 413 2.245 324 bedrag 107 1.296 396 1.946 1.041 208 1.497 0 bedrag 130 14 75 192 0 0 0 bedrag 29 36 216 0 0 bedrag 128 1.254 0 Kampen, Jachtvereniging bedrag 8.695 15.076 5.960 10.144 8.400 7.055 12.531 12.994 Kampen, Jachtvereniging bedrag 8.231 13.075 4.710 7.963 6.570 5.410 8.564 6.678 Koerkamp, De 7101 kolgans bedrag 913 0 0 0 0 0 0 0 0 Koerkamp, De bedrag 913 - - - Koerkamp, De bedrag - - - - Lemelerberg e.o. bedrag 423 1.860 1.610 bedrag 47 bedrag 98 Lemelerberg e.o. bedrag 470 1.958 Lemelerberg e.o. bedrag - 1.610 Lutterzand-Singraven 429 184 bedrag 13 Lutterzand-Singraven bedrag - 442 Lutterzand-Singraven bedrag - 184 Noord-Westhoek, De 7100 gans bedrag 1.560 0 0 0 0 0 bedrag 1.482 0 0 0 0 0 7101 kolgans bedrag 2.381 1.658 2.745 875 3.688 1.692 2.973 4.962

7103 rietgans 7104 kleine rietgans bedrag 2.381 1.658 2.425 750 3.486 1.692 2.744 4.414 bedrag 3.635 7.917 7.297 6.650 14.955 21.054 42.914 56.290 bedrag 1.289 7.167 6.630 5.775 13.918 18.590 33.616 51.561 bedrag 634 bedrag 634 269 16 244 16 bedrag 100 155 482 919 142 0 0 0 0 bedrag 587 122 77 47 82 62 164 261 0 0 0 0 0 0 0 Noord-Westhoek, De bedrag 8.163 9.697 10.219 7.572 18.880 23.559 47.604 61.671 Noord-Westhoek, De bedrag 5.152 8.825 9.055 6.525 17.404 20.526 36.994 55.991 Oldematen, D' 7100 gans bedrag 2.215 0 bedrag 2.104 0 7101 kolgans 515 2.118 4.547 7.104 5.462 385 478 1.948 4.309 6.749 4.077 0 2.403 4.060 4.717 10.990 7.881 5.676 9.121 2.228 3.946 4.457 10.350 7.526 5.096 936 bedrag 514 4.041 bedrag 476 2.155 622 64 86 0 0 0 0 0 bedrag 455 643 289 1.150 2.219 0 0 0 0 7151 boerengans e.d. bedrag 24 Oldematen, D' bedrag 2.215 3.432 6.178 5.794 20.285 15.360 12.288 11.749 Oldematen, D' bedrag 2.104 3.182 5.894 4.457 16.814 14.275 9.173 936 Reestgebied, Het 7100 gans Reestgebied, Het bedrag - Reestgebied, Het bedrag - Salland Midden bedrag 311 bedrag 679 bedrag 235 Salland Midden bedrag 1.225 Salland Midden bedrag - Steenwijkerwold en omgeving 7100 gans

7101 kolgans bedrag 615 bedrag 615 bedrag 1.053 1.521 1.502 bedrag 921 1.021 1.252 Steenwijkerwold en omgeving bedrag 1.668-1.521 1.502 Steenwijkerwold en omgeving bedrag 1.536-1.021 1.252 Stroomgebied Voorsterbeek 7101 kolgans bedrag 488 bedrag 349 bedrag 403 389 0 bedrag 403 278 0 7151 boerengans e.d. bedrag 97 Stroomgebied Voorsterbeek bedrag 403 974 - Stroomgebied Voorsterbeek bedrag 403 627 - Vriezenveen e.o. 337 2.490 87 0 Vriezenveen e.o. bedrag - 337 2.490 Vriezenveen e.o. bedrag - 87 - Weerribben, De 7100 gans 0 0 7101 kolgans bedrag 4.962 8.502 151 10.000 17.074 6.112 bedrag 4.936 8.502 101 9.500 16.112 5.813 bedrag 4.962 26.185 9.810 28.297 14.233 11.056 12.997 10.879 bedrag 4.936 25.650 8.938 26.690 13.456 2.540 11.118 9.741 7103 rietgans bedrag 10.000 bedrag 9.500 bedrag 1.101 390 193 bedrag 791 0 185 bedrag 177 295 0 6 514 0 0 0 0 bedrag 260 266 370 196 384 0 0 0 0 Weerribben, De bedrag 9.924 34.947 10.404 48.962 32.408 11.648 13.895 17.184 Weerribben, De bedrag 9.872 34.152 9.039 45.690 30.359 2.540 11.118 15.739 West-Twente 7100 gans 7101 kolgans bedrag 651 148 bedrag 619 73 bedrag 551 1.521 1.231 bedrag 301 1.445 806 40

7151 boerengans e.d. 40 bedrag 6 5 0 bedrag 1.067 28 0 West-Twente bedrag - 557 3.239 1.452 West-Twente bedrag - 301 2.064 919 Zuider Vechtlanden 7100 gans 7101 kolgans bedrag 230 bedrag 174 804 610 0 0 7151 boerengans e.d. bedrag 114 Zuider Vechtlanden bedrag - 1.148 Zuider Vechtlanden bedrag - 784 Zuid-Oost Twente 1.588 1.338 Zuid-Oost Twente bedrag - 1.588 Zuid-Oost Twente bedrag - 1.338 Totaal bedrag 58.451 102.582 79.919 133.970 126.990 111.939 147.830 151.917 Totaal bedrag 52.466 94.097 70.794 119.347 109.639 84.230 116.462 113.996

BIJLAGEN BIJLAGE II