19jun 2017/1001 Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Retouradres: Postbus 1600 3800 BP Amersfoort College van burgemeester en wethouders van de Gemeente IJsselstein Postbus 26 3400 AA IJSSELSTEIN Datum 16 JUNI 2017 Betreft aanwijzing beschermd monument Monumentnummer: 532229 Gemeente : IJsselstein Hogebiezendijk 21 te IJsselstein Smallepad 5 3811 MG Amersfoort Postbus 1600 3800 BP Amersfoort www.cultureelerfgoed.nl Contactpersoon Monumentenregistratie T 033 42 17 421 F 033 42 17 799 Onze referentie MS-2013-2344 Bijlagen besluit met bijlagen Geacht college, Hierbij stuur ik u een afschrift van mijn besluit het bovengenoemde object aan te wijzen als beschermd rijksmonument. Dit besluit is genomen op grond van artikel 3 van de Monumentenwet 1988 en het geldende beleid voor aanwijzing. Verder heb ik mij door verschillende partijen, waaronder u, laten adviseren. In het besluit zelf kunt u er meer over lezen. Terinzagelegging Ik verzoek u het besluit ter inzage te leggen en dit op de gebruikelijke wijze bekend te maken. Nog niet definitief Belanghebbenden hebben 6 weken de tijd om bezwaar te maken tegen het besluit. Gebeurt dit niet, dan is het besluit na het verstrijken van de bezwaartermijn onherroepelijk. Als wel bezwaar wordt aangetekend, is het besluit pas definitief na de volledige afhandeling van het bezwaar en het eventuele beroep. Zolang het besluit niet definitief is, blijft de voorbescherming van kracht. Dat betekent dat voor wijzigingen aan het monument een vergunning noodzakelijk is. DeFinitieve bescherming Als het besluit onherroepelijk is, wordt het monument ingeschreven in het register van beschermde rijksmonumenten. De voorbescherming gaat dan over in definitieve bescherming. Vragen steilen of reageren Meer informatie vindt u op www.cultureelerfgoed.nl, de website van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Daar vindt u ook de wettekst en de beleidsregel(s) voor de aanwijzing van beschermde monumenten. Pagina: 1
Onze referentie MS-2013-2344 U kunt ook mailen met info@cultureelerfgoed.nl of bellen met onze InfoDesk, telefoonnummer 033 42 17 456. Hoogachtend, De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, narrig de^klji ï\het Cultureel Erfgoed, drs. Cees van t Veen algemeen directeur Pagina; 2
Pagina 1 BESLUIT MS-2013-2344 KOPIE BESLUIT DATUM: 1 6 JUNI 2017 DE MINISTER VAN ONDERWIJS. CULTUUR EN WETENSCHAP. Gelet op de artikelen 3 en 4 van de Monumentenwet 1988 (Staatsblad 1988 nr. 638): Gehoord de gemeente waarin de hierna te noemen onroerende zaak is gelegen; Gehoord gedeputeerde staten van de provincie waarin de hierna te noemen onroerende zaak is gelegen, indien dit zich bevindt buiten de in artikel 20a, eerste lid. van de Wegenverkeerswet 1994 (Staatsblad 1994 nr. 475) bedoelde bebouwde kom; Gehoord de Raad voor cultuur; BESLUIT De als volgt aan te duiden onroerende zaak aan te wijzen als beschermd monument: Provincie : Utrecht Gemeente : IJsselstein Monumentnummer : 532229 PLAATSELIJKE AANDUIDING Plaats Straat Huisnummer : IJsselstein : Hogebiezendijk : 21 KADASTRALE AANDUIDING EN KADASTRALE TENAAMSTELLING Kad. Gemeente Sectie Nummer Ijsselstein H 109 Soort recht : Recht van eigendom Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
Pagina 2 BESLUIT MS-2013-2344 Gerechtigde Alticom B.V. Straat Blankenstein 302 Woonplaats 7943 PE Meppel Kad. Gemeente :; Ijsselstein Sectie : H Nummer : 112 Soort recht :: Recht van eigendom Gerechtigde :: Alticom B.V. Straat ; Blankenstein 302 Woonplaats : 7943 PE Meppel Kad. Gemeente Ijsselstein Sectie H Nummer 17 Soort recht Recht van eigendom Gerechtigde Alticom B.V. Straat Blankenstein 302 Woonplaats 7943 PE Meppel Soort recht :: Verzoeker Gerechtigde :: RCE Straat : Postbus 1600 Woonplaats : 3800 BP AMERSFOORT Kad. Gemeente Ijsselstein Sectie H Nummer 778 Soort recht Recht van eigendom Gerechtigde Alticom B.V. Straat Blankenstein 302 Woonplaats 7943 PE Meppel OMSCHRIJVING Televisietoren, getuid met drie tui blokken. Voor de overwegingen die aan dit besluit ten grondslag liggen, wordt verwezen naar de bij dit besluit gevoegde bijlage, die geacht moet worden in dit besluit te zijn herhaald en opgenomen, alsmede naar de bovengemelde omschrijving. Een afschrift van dit besluit zal. onder gelijke dagtekening, worden verzonden aan: RIJksdIenst voor het Cultureel Erfgoed
Pagina 3 BESLUIT MS-2013-2344 - RCE Postbus 1600 3800 BP AMERSFOORT - Alticom B.V. Blankenstein 302 7943 PE MEPPEL - Provincie Utrecht - Gemeente IJsselstein Burgemeester en wethouders van de gemeente waarin het monument is gelegen, leggen dit besluit op de secretarie ter inzage. De burgemeester maakt de terinzagelegging op de gebruikelijke wijze bekend. Een belanghebbende kan tegen dit besluit binnen zes weken na de dag waarop het besluit hem is toegezonden schriftelijk bezwaar maken. De belanghebbende dient daartoe een bezwaarschrift in bij de minister van OCW. onder vermelding van "Bezwaar", ter attentie van DUO, Postbus 606, 2700 ML in Zoetermeer. Meer informatie over het maken van bezwaar vindt u op www.bezwaarschrlftenocw.nl. De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, namens deze, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, w.g. drs. Cees van t Veen algemeen directeur Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
BESLUITMOTIVERING - maakt deel uit van het besluit Betreffende Televisietoren, getuid met drie tuiblokken naam gemeente plaats straat en huisnummer nummer Gerbrandytoren IJsselstein Hsselstein Hogebiezendijk 21 532229 AANLEIDING De aanwijzing gebeurt op voorstel van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, in het kader van het aanwijzingsprogramma voor monumenten uit de periode 1959 tot en met 1965. Op 19 december 2013 is de aanwijzingsprocedure, bedoeld in de Monumentenwet 1988 (artikel 3), gestart. AANWIJZINGSBELEID Vanaf 1 januari 2013 geldt de Beleidsregel aanwijzing beschermde monumenten 2013, beleidsregel van de Minister van OCW van 15 februari 2013, Staatscourant 26 februari 2013, nr.5217 (hierna: Beleidsregel 2013). Op grond van de Beleidsregel 2013 (artikel 5, eerste lid) vindt aanwijzing als beschermd monument plaats van een monument dat is vervaardigd vanaf 1940, indien: a. het monument is opgenomen in een aanwijzingsprogramma, of b. het monument 1. vanwege zijn schoonheid, betekenis voor de wetenschap of cultuurhistorische waarde kan worden aangemerkt als een nationaal of internationaal erkend kenmerkend monument van de Nederlandse architectuur, stedenbouw, landinrichting, bouwtechniek of ruimtegebonden kunst, en 2. vergelijkbare monumentale waarde heeft als de gebouwde monumenten die behoren tot de ongeveer 100 meest waardevolle monumenten die zijn gebouwd in de periode van 1940 tot en met 1958, bedoeld in de Tijdelijke beleidsregel aanwijzing beschermde monumenten 2007 (artikel 3, onderdeel b). Op grond van de Beleidsregel 2013 (artikel 5, tweede lid) is een aanwijzingsprogramma als bedoeld in het eerste lid, onderdeel a, in elk geval het aanwijzingsprogramma voor monumenten uit de periode 1959 tot en met 1965. In dit geval is het monument opgenomen in het aanwijzingsprogramma voor monumenten uit de periode 1959 tot en met 1965.
Op grond van de Beleidsregel 2013 (artikel 6, tweede lid) past de Minister bij het opsteilen van een aanwijzingsprogramma voor monumenten uit de periode 1959 tot en met 1965, bedoeld in artikel 5, tweede lid, de volgende criteria toe: a. het desbetreffende monument is een evidente mijlpaal in de ontwikkeling van de architectuur, stedenbouw, landinrichting, bouwtechniek of ruimtegebonden kunst in Nederland, wat onder meer blijkt uit een vooraanstaande positie en duiding in de nationale en internationale vakliteratuur, of b. het desbetreffende monument is een essentieel toonbeeld van de cultuurhistorische of sociaalhistorische ontwikkelingen van de wederopbouwperiode in Nederland. Op grond van de Beleidsregel 2013 (artikel 7), wordt bij de aanwijzing van een monument als beschermd monument rekening gehouden met de mate waarin het monument: a. een positief behoudsperspectief heeft, zowel technisch als functioneel, en b. een positieve invloed heeft op de kwaliteit van de ruimtelijke omgeving. HOREN VAN BELANGHEBBENDEN Ter voldoening aan het bepaalde in de Monumentenwet 1988 (artikel 3, vierde lid), heeft het college van burgemeester en wethouders van de gemeente IJsselstein belanghebbenden op de hoogte gesteld van de aanwijzingsprocedure en hen in de gelegenheid gesteld zich te doen horen. Van bezwaar is niet gebleken. ADVIES GEMEENTE Burgemeester en wethouders van IJsselstein hebben bij brief d.d. 13 september 2016 positief geadviseerd ten aanzien van aanwijzing als beschermd monument. Gemeente heeft, behalve de eigenaar, ook de twee belangrijkste gebruikers van de toren, KPN Broadcast Services en Broadcast Partners, in de gelegenheid gesteld een zienswijze in te dienen. Gemeente is het met gebruikers eens dat de aanwijzing van de toren de functionaliteit van de toren niet mag belemmeren en heeft ter voorbereiding op de besluitvorming, in samenwerking met gebruikers en de Omgevingsdienst Regio Utrecht, een lijst van vergunningplichtige werkzaamheden opgesteld die met het advies is meegestuurd. Gemeente heeft op 6 september 2016 besloten een positief advies uit te brengen omtrent de aanwijzing van de Gerbrandytoren als rijksmonument, onder de uitdrukkelijke voorwaarde dat de Rijksoverheid garandeert dat het huidige gebruik van de toren geen hinder ondervindt van de rijksmonumentale status. ADVIES PROVINCIE Door Gedeputeerde staten van Utrecht is geen advies uitgebracht ten aanzien van aanwijzing als beschermd monument. ADVIES RAAD VOOR CULTUUR De Raad voor Cultuur heeft bij brief d.d. 20 juni 2016 positief geadviseerd ten aanzien van aanwijzing ais beschermd monument.
De Gerbrandytoren is grotendeels gaaf bewaard gebleven en nog als zodanig in gebruik. De zeldzaamheid kan volgens de raad in de waardering explicieter beschreven worden, met name in relatie tot de andere, al dan niet inmiddels afgebroken, televisietorens. WAARDERING I Cultuurhistorische waarde: belang van het object/complex De televisietoren heeft een duidelijk verband met de bestuurlijke/beleidsmatige ontwikkeling van het nationale televisiebeleid. De toren staat symbool voor de technische ontwikkelingen van de televisie uitzendmogelijkheden uit de wederopbouwperiode en symboliseert ook de doorbraak en de betekenis van het medium televisie in de Nederlandse maatschappij. Bij de bouw van de toren is glijbeton toegepast, wat in die tijd een relatief nieuwe techniek was. Ook was het type, televisiezendmast, geheel nieuw en karakteristiek voor deze periode. De innovatieve waarde van de toren moet worden gezien in samenhang met de overige torens, maar niet individueel. De toren is een herinnering aan het vroege televisietijdperk in ons land. II Architectuur- en kunsthistorische waarde: (bijzonder) belang van het object/complex De televisietoren is van belang voor de geschiedenis van de architectuur vanwege de toepassing van glijbeton en als voorbeeld van een innovatief gebouwtype. De toren is van belang als onderdeel van het oeuvre van architect Auer in relatie tot de Rijksgebouwendienst. Vanwege de grote zichtbaarheid van de toren zijn de esthetische kwaliteiten van het ontwerp een beiangrijk aspect geweest in het ontwerpproces. III Situationele en ensemblewaarde De zendmast heeft iconische beeldwaarde en is een belangrijk landmark. Van belang is de geografische ligging centraal in het land en als hart van het netwerk van televisiezendmasten in het land. Tevens in relatie tot het hier al bestaande, vooroorlogse, knooppunt van zendvoorzieningen. IV Gaafheid en herkenbaarheid: belang van het object/complex De televisietoren is nagenoeg oorspronkelijk en vervult nog zijn oorspronkelijke functie. Hoewel de toren iets minder vrij staat in zijn omgeving ter hoogte van het maaiveld is de visuele gaafheid nog aanwezig. Onderdelen zonder monumentale waarden: Aan alle technische voorzieningen en apparatuur ten behoeve van de zendfuncties, dataopslag enz. worden geen monumentale waarden toegekend. Het merendeel hiervan staat los en vormt daarom geen bestanddeel van het gebouw.
OVERWEGINGEN Aan de overwegingen van de Monumentenwet 1988 ligt onder meer ten grondslag het meer betrekken van lagere overheden bij het behoud van monumenten. In de Memorie van Toelichting wordt het grote belang gememoreerd dat in de huidige wet wordt gehecht aan de inbreng van vooral de gemeente over de aanwijzing. Hoewel op rijksniveau over het al dan niet beschermen wordt beslist, komt aan de adviezen van de lagere overheden een invloedrijke plaats toe. Slechts op zwaarwegende gronden zal de minister van die adviezen kunnen afwijken. In dit geval bestaat daartoe geen aanleiding. De gemeente stelt in haar advies de uitdrukkelijke voorwaarde dat de Rijksoverheid garandeert dat het huidige gebruik van de toren geen hinder ondervindt van de rijksmonumentale status. Hierin kan de Minister van OCW geen toezegging doen namens de Rijksoverheid als geheel. De bescherming van een rijksmonument is gericht op het zoveel mogelijk behouden van monumentale waarden. Dit wordt in de eerste plaats bereikt door het stimuleren van het plegen van regulier onderhoud. Indien er verdergaande ingrepen aan het rijksmonument moeten worden gedaan, dan is hiervoor mogelijk een vergunning nodig. De gemeente is hiervoor het bevoegd gezag. Zij bepaalt de procedure en verleent de vergunning. De gemeente heeft daartoe de genoemde lijst van vergunningplichtige ingrepen opgesteld. Afhankelijk van de soort ingreep adviseert de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). Wat betreft de advisering door de RCE zijn de waarden op grond waarvan geadviseerd wordt onder het kopje 'waardering' hiervoor zo expliciet mogelijk gemaakt. Een van de aspecten van deze waarden is juist het huidige gebruik, zijnde de oorspronkelijke functie van de toren. Het continueren hiervan zal daarom altijd betrokken worden bij de advisering. Door de technische voorzieningen en de apparatuur ten behoeve van de zendfuncties, dataopslag en dergelijke geen monumentale waarden toe te kennen, is voor het veranderen hiervan geen advies van de RCE nodig. CONCLUSIE Geconcludeerd kan worden dat de in dit besluit aangegeven waarden bescherming op grond van de Monumentenwet 1988 rechtvaardigen. De bijgevoegde kaart maakt deel uit van dit besluit.
fjiyxx^ A<ï; 999999 A 00000 begrenzing rijksmonument rijksmonumentnummer kadastraal perceel perceelnummer Scale 1: 2.500 printdatum: 9-12-2013