Raadhuisplein 1 Correspondentieadres: 7811 AP Emmen Postbus 30001 Telefoon (0591) 68 55 55 7800 RA Emmen Aan de leden van de gemeenteraad Dienst Beleid ons kenmerk uw brief van/kenmerk bijlage(n) afdeling 07.37753 Notitie FRO behandeld door telefoon fax Emmen, F. de Jonge (0591)68 53 17 (0591)68 53 58 12 december 2007 onderwerp Interim-regeling vervallen artikel 19 WRO Geachte leden van de raad, Op 1 juli 2008 treedt naar verwachting de Wet ruimtelijke ordening in werking. Hiermee komt een einde aan de mogelijkheid tot het verlenen van vrijstelling ex. artikel 19 zoals bedoeld in de Wet op de Ruimtelijke Ordening. Dit heeft directe gevolgen voor de dagelijkse praktijk voor het verlenen van bouwvergunningen in de gemeente Emmen. Om te voorkomen dat voor relatief kleine afwijkingen van het bestemmingsplan niet op eenvoudige wijze medewerking kan worden verleend hebben wij gekeken naar een tussenoplossing. De tussenoplossing bestaat uit een facet bestemmingsplan aan- en bijgebouwen en een facet bestemmingsplan Buitengebied. Met de twee facet bestemmingsplannen kan een aanzienlijk deel van de bouwvergunningen voor de individuele burger - ook na 1 juli 2008 - toch op eenvoudige wijze worden verleend. In de notitie Interimregeling vervallen artikel 19 WRO hebben wij dit uiteengezet. De twee facet bestemmingsplannen zulllen in de loop van 2008 aan uw raad ter vaststelling worden aangeboden. Wij hopen u hiermee voldoende te hebben ingelicht. Hoogachtend, burgemeester en wethouders van Emmen, de gemeentesecretaris, de burgemeester, A.J. Mewe C. Bijl
- 2 - Notitie interimregeling vervallen artikel 19 WRO
- 3 - Ontwikkeling Afdeling Fysiek Ruimtelijke Dienst Beleid December 2007
- 4 - INHOUDSOPGAVE HOOFDSTUK 1... 5 1.1 Inleiding... 5 1.2 Aantal procedures... 5 1.3 Overgangsrecht... 5 1.4 Voorbereidingbesluit... 6 1.5 Kruimelgevallenlijst... 6 1.6 Projectbesluit... 6 HOOFDSTUK 2... 8 2.1 Tussenoplossing... 8 2.2 Facet bestemmingsplan aan- en bijgebouwen... 8 2.3 Facet bestemmingsplan Buitengebied... 8 HOOFDSTUK 3... 10 3.1 Tenslotte... 10 3.2 Conclusie... 10 BIJLAGE I: PROJECTBESLUIT... 11
- 5 - HOOFDSTUK 1 1.1 Inleiding Op 1 juli 2008 treedt naar verwachting de Wet ruimtelijke ordening in werking. Hiermee komt een einde aan de mogelijkheid tot het verlenen van vrijstelling ex. artikel 19 WRO. Dit heeft directe gevolgen voor de dagelijkse praktijk voor het verlenen van bouwvergunningen in de gemeente Emmen. De Wet op de ruimtelijke ordening kent nauwelijks ontheffingsmogelijkheden die kunnen voorzien in de huidige artikel 19 praktijk. De overgrote meerderheid van alle bouwaanvragen die nu vergund worden via vrijstelling kunnen na 1 juli 2008 niet meer worden vergund. In deze korte notitie wordt aangegeven hoe hier zo goed als mogelijk op wordt geanticipeerd zodat een aanzienlijk deel van de bouwaanvragen toch verleend zou kunnen worden en de individuele burger zo min mogelijk van de wetswijziging merkt. 1.2 Aantal procedures Per jaar voert de gemeente Emmen ca. 250 tot 300 artikel 19 vrijstellingsprocedures, waarvan ca. 75, lid 1 en lid 2 en dus ongeveer 175 tot 225 lid 3 procedures. Het gros van de artikel 19 procedures wordt gevoerd voor individuele burgers. Denk aan her- en verbouw van een woning, vervangende nieuwbouw van een woning, de uitbreiding van een bestaande woning met een aan- of uitbouw voor de nieuwe keuken of voor werken aan huis. De reden dat vrijstelling moet worden verleend is dat veel bestemmingsplannen oud zijn. Zo hanteren diverse bestemmingsplannen voor een woning een inhoudsmaat in kubieke meters. Deze maatvoering is niet meer afgestemd op de hedendaagse woonwensen. Ruimtelijke gezien is een grotere woning vaak geen enkel probleem en wordt via een relatief eenvoudige procedure vrijstelling door de gemeente verleend. Ook voorzien veel plannen niet in regeling voor aan huisgebonden beroepen. 1.3 Overgangsrecht Het overgangsrecht bepaalt dat ontwerpbesluiten die voor 1 juli 2008 ter inzage hebben gelegen, afgehandeld moeten worden via het oude recht. Met ingang van 1 juli 2008 komt met het vervallen van de Wet op de Ruimtelijke Ordening dus een abrupt einde aan de mogelijkheid om via artikel 19 medewerking te kunnen verlenen aan bouwaanvragen. Alleen ontwerp-vrijstellingsbesluiten die voor 1 juli 2008 ter inzage hebben gelegen kunnen nog worden afgehandeld. Alle andere verzoeken tot vrijstelling kunnen niet meer in behandeling worden genomen. Immers, de WRO bestaat niet meer. De laatste dag waarop ontwerpbesluiten ter inzage kunnen worden gelegd is 24 juni 2008. Dus uiterlijk 17 juni 2008 moeten de publicaties worden aangeleverd.
- 6-1.4 Voorbereidingbesluit Als het bestemmingsplan ouder is dan 10 jaar is voordat er een artikel 19, lid 1 vrijstelling kan worden verleend eveneens een voorbereidingsbesluit nodig. Deze besluiten kunnen voor het laatst in de gemeenteraad van mei 2008 worden genomen. Anders is er geen tijd meer voor de tijdige ter inzagelegging van de voorbereidingsbesluiten. In verband met de aanlevertermijnen voor de raadsstukken komt dus feitelijk eind maart 2008 al een einde aan de vrijstellingen artikel 19, lid 1 praktijk. Met het vervallen van de vrijstelling artikel 19, lid 1 zal het aantal voorbereidingsbesluiten drastisch afnemen. Het voorbereidingsbesluit heeft na 1 juli 2008 alleen betekenis om ongewenste ruimtelijke ontwikkelingen te kunnen keren. Maar dan moet er wel binnen één jaar een nieuw bestemmingsplan ter inzage zijn gelegd. Immers, het voorbereidingsbesluit geldt voor één jaar. 1.5 Kruimelgevallenlijst De Wet ruimtelijke ordening zoals deze geldt vanaf 1 juli 2008 voorziet wel in een buitenplanse ontheffingsmogelijk voor die gevallen die zijn opgenomen in het nieuwe Besluit op de ruimtelijke ordening (Bro). Het gaat om de zogenaamde kruimelgevallenlijst. Deze nieuwe kruimelgevallenlijst zoals opgenomen in het ontwerp Bro - is veel beperkter dan de huidige kruimelgevallenlijst artikel 19 lid 3. Zo is de mogelijkheid tot het verlenen van vrijstelling ten aanzien van het gebruik geheel komen te vervallen. Deze mogelijkheid wordt in Emmen juist veel gebruikt om medewerking lees vrijstelling - te kunnen verlenen voor aan huisgebonden beroepen. Voor die gevallen die wel onder de nieuwe kruimelgevallenlijst vallen moet een procedure worden gevoerd cf. art. 3.4 Algemene wet bestuursrecht (Awb). Zowel het ontwerp-ontheffingsbesluit als de ontwerpbouwvergunning moeten gelijktijdig ter inzage liggen. Dit is nu niet het geval. Afd. 3.4 Awb houdt in dat er direct beroep ingesteld kan worden tegen de ontheffing en bouwvergunning. Immers, besluiten die worden voorbereid met afd. 3.4 Awb kennen geen bezwaarfase meer. Er is in die gevallen dan ook geen rol meer weggelegd voor de Commissie voor advies van de bezwaarschriften. 1.6 Projectbesluit De Wet ruimtelijke ordening kent wel het zogenaamde projectbesluit. Het is absoluut een misverstand dat het projectbesluit even in de plaats komt van de huidige vrijstelling artikel ex. 19 WRO. Dit is niet het geval. Het projectbesluit is de eerste stap om te komen tot een nieuw bestemmingsplan. Binnen 1 jaar nadat een projectbesluit is genomen moet er een ontwerpbestemmingsplan ter inzage te zijn gelegd of moet er een beheerverordening voor het gebied zijn genomen. Voor een projectbesluit is geen voorbereidingsbesluit vereist. In bijlage I wordt nader ingegaan op het projectbesluit.
- 7 - Het is volstrekt onmogelijk om als gemeente ca. 300 extra bestemmingsplannen per jaar te maken en deze ook tijdig lees binnen 1 jaar nadat het projectbesluit is genomen tijdig ter inzage te leggen. Er is dus gekeken naar een tussenoplossing.
- 8 - HOOFDSTUK 2 2.1 Tussenoplossing De gemeente werkt hard aan het actualiseren van alle bestemmingsplannen. Voordat alle bestemmingsplannen zijn geactualiseerd zijn we enige jaren verder. Er is daarom gekeken naar een tussenoplossing. De tussenoplossing bestaat uit een facet bestemmingsplan aan- en bijgebouwen en een facet bestemmingsplan Buitengebied. 2.2 Facet bestemmingsplan aan- en bijgebouwen De afdeling FRO werkt aan een facet bestemmingsplan aan- en bijgebouwen. Op basis van de regels van dit plan wordt voor die gebieden die in dit plan zijn opgenomen voorzien in een nieuwe ruime bestemmingsplanregeling. Met deze nieuwe regeling kan in het gros van de gevallen direct medewerking lees zonder ontheffingsprocedure - worden verleend aan een bouwaanvraag. Het ontwerp facetbestemmingsplan moet dan wel voor 1 juli 2008 als ontwerp ter inzage liggen. Het facet bestemmingsplan is dusdanig opgezet dat het ook meteen de onderlegger vormt voor de nieuwe bestemmingsplannen. Het facet bestemmingsplan zal op termijn dus opgaan in de geactualiseerde bestemmingsplannen. Het facetplan dient dus uitsluitend als overbrugging. Bij de keuze van de gebieden die in het plan zijn opgenomen is rekening gehouden met de planning actualisering bestemmingsplannen. Plannen die al geactualiseerd zijn of waarvan de planning is dat deze in 2008 als ontwerp gereed zijn, zijn niet in het facet plan opgenomen. 2.3 Facet bestemmingsplan Buitengebied In 2008 wordt gestart met de eerste fase om te komen tot een nieuw bestemmingsplan Buitengebied. Het buitengebied en een deel van de landschapsgerelateerde linten (zie notitie Bouwen in de linten) zijn niet opgenomen in het genoemd facet bestemmingsplan aan- en bijgebouwen. Ook hiervoor zal dus een tussenoplossing moeten worden gevonden. De Wet ruimtelijke ordening behoudt de mogelijkheid van de zogenaamde binnenplanse ontheffing. De tussenoplossing bestaat daar uit dat via een facet bestemmingsplan een binnenplanse ontheffing aan het bestemmingsplan wordt toegevoegd. B&W kunnen dan ontheffing verlenen van bijvoorbeeld de maatvoering in kubieke meters en bepalen dat er een woning van bijvoorbeeld 250 vierkante meter mag worden gebouwd. Deze maat wordt nu ook door de gemeente gehanteerd bij vrijstelling. Afdeling 3.4 Awb is niet van toepassing verklaard op de binnenplanse vrijstelling. Dit betekent dat er bezwaar tegen de ontheffing mogelijk is. In deze gevallen is er nog wel een rol voor de Commissie voor advies van de bezwaarschriften.
- 9 -
- 10 - HOOFDSTUK 3 3.1 Tenslotte Vanaf 1 juli 2008 kan een ieder een zelfstandig verzoek tot het nemen van een projectbesluit of het vaststellen van een nieuw bestemmingsplan indienen het zogenaamd burgerinitiatief. De gemeente zal op elk verzoek een besluit moeten nemen. Tegen elk besluit zowel positief als negatief staat bezwaar en beroep open! De afwijzing zal gemotiveerd moeten worden vanuit (on)gewenste ruimtelijke ontwikkeling. Ook wordt met ingang van 1 juli 2008 de Woningwet aangepast. Dit betekent dat elke bouwaanvraag die in strijd is met het bestemmingsplan moet worden gezien als een verzoek om ontheffing of als een verzoek om een projectbesluit. De gemeente moet hierop een besluit nemen. Tegen een afwijzing staat bezwaar en beroep open. 3.2 Conclusie De twee facet bestemmingsplannen worden opgesteld om te anticiperen op de Wet ruimtelijke ordening. Door de twee facet bestemmingsplannen moet de individuele burger zo weinig mogelijk merken van de wetswijziging.
- 11 - BIJLAGE I: PROJECTBESLUIT Op zowel het projectbesluit als de bouwvergunning is art. 3.4 Awb van toepassing. Dit betekent dat het ontwerp-projectbesluit en de ontwerpbouwvergunning gelijktijdig ter inzage moeten worden gelegd. Voor beroep gelden ze als één besluit. Omdat bij toepassing afd. 3.4 Awb de bezwaarfase is komen te vervallen is er geen rol meer voor de Commissie voor Advies van de Bezwaarschriften. Dit geldt overigens voor alle buitenplanse ontheffingen. - De gemeenteraad is het bevoegd gezag voor het projectbesluit. De raad kan de bevoegdheid delegeren aan het college - Er moet binnen een jaar één ontwerpbestemmingsplan ter inzage liggen of er moet beheersverordening zijn opgesteld. De raad is het bevoegd gezag voor Beheersverordening. - Bouwleges mogen niet eerder worden geïnd nadat het bestemmingsplan door de raad is vastgesteld (dus meer dan een jaar later) - Het projectbesluit kan leiden tot planschade en het nadien vast te stellen bestemmingsplan ook weer - De wettelijke digitale verplichting geldt ook voor het projectbesluit - Op het projectbesluit is de grondexploitatiewet van toepassing. Er moet dus of een exploitatieovereenkomst zijn en als deze er niet is moet er een exploitatieplan zijn opgesteld. Het exploitatieplan moet door de raad worden vastgesteld en jaarlijks herzien. Indien er een verhaalovereenkomst of een exploitatieplan is mogen er geen enkele kosten meer worden verhaald. Ook het verhaal van planschade is dan niet meer mogelijk. Kortom, een projectbesluit is in de dagelijkse praktijk niet geschikt om op ruime schaal te worden toegepast en is dan ook zeker geen vervanging voor de vrijstelling ex. artikel 19 WRO. Slechts in zéér specifieke gevallen biedt het een mogelijkheid om een nieuwe ontwikkelingen mogelijk te maken.