Artificial Light in the environment the royal commission on environmental pollution

Vergelijkbare documenten
Bijlage 2: Informatie met betrekking tot goede praktijkvoorbeelden in Londen, het Verenigd Koninkrijk en Queensland

Licht en duisternis. Eindhoven 18 februari

MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate

Installatie van Windows 10 op laptops. Windows 10 installation on laptops

OUTDOOR HD BULLET IP CAMERA PRODUCT MANUAL

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

LONDEN MET 21 GEVARIEERDE STADSWANDELINGEN 480 PAGINAS WAARDEVOLE INFORMATIE RUIM 300 FOTOS KAARTEN EN PLATTEGRONDEN

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead

Blauw licht: the fake news en de nuttige toepassingen. Peter Bracke Cluster manager Groen Licht Vlaanderen Gent, 12 september 2017

This appendix lists all the messages that the DRS may send to a registrant's administrative contact.

Daylight saving time. Assignment

2019 SUNEXCHANGE USER GUIDE LAST UPDATED

Teksten van de liederen die gospelkoor Inspiration tijdens deze Openluchtdienst zingt.

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education

MyDHL+ Uw accountnummer(s) delen

Grammatica uitleg voor de toets van Hoofdstuk 1

Slimme openbare verlichting Tips voor Drentse provincie en gemeente

Settings for the C100BRS4 MAC Address Spoofing with cable Internet.

Interface tussen Stuurbediening en Sony autoaudio

Firewall van de Speedtouch 789wl volledig uitschakelen?

NMOZTMKUDLVDKECVLKBVESBKHWIDKPDF-WWUS Page File Size 9,952 KB 29 May, 2016

Activant Prophet 21. Prophet 21 Version 12.0 Upgrade Information

Biodiversity responses to climate and land-use change: A historical perspective Aguirre Gutierrez, J.

Product naam: MM01315

Workflow en screenshots Status4Sure

L.Net s88sd16-n aansluitingen en programmering.

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

TRAPEZIO SERIE(S) Algemene informatie General information. De armaturen in de Trapezio serie kenmerken zich door hun trapeziumvormige

De Levende Gevel. Een richting voor innovatie en de ontwikkeling van de toekomst

Lichtindruk en veiligheidsgevoel verbonden aan openbare verlichting in stad. Experimenteren in het mesopisch domein.

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education

OUTDOOR HD DOME IP CAMERA PRODUCT MANUAL GB - NL

over de rol van licht in de vogelkweek

LED OP HET LICHT OP STRAAT. Openbare verlichting voor veiligheid maar houdt ook rekening met nachtdieren

Academisch schrijven Inleiding

Hunter-CRM. Documentatie Handleiding Spamfilter

Impact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven

General info on using shopping carts with Ingenico epayments

MyDHL+ ProView activeren in MyDHL+

MyDHL+ Tarief berekenen

Example. Dutch language lesson. Dutch & German Language Education Pieter Wielick

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education

Tilburg University. Technieken van kwalitatief onderzoek 1 Verhallen, T.M.M.; Vogel, H. Published in: Tijdschrift voor Marketing

L.Net s88sd16-n aansluitingen en programmering.

Value based healthcare door een quality improvement bril

Classification of triangles

ETS 4.1 Beveiliging & ETS app concept

Tilburg University. Technieken van kwalitatief onderzoek 2 Verhallen, T.M.M.; Vogel, H.P. Published in: Tijdschrift voor Marketing

CHROMA STANDAARDREEKS

0515 DUTCH (FOREIGN LANGUAGE)

Find Neighbor Polygons in a Layer

Lichtindruk en veiligheidsgevoel in stad. Experimenteren in het mesopisch domein

Houdt u er alstublieft rekening mee dat het 5 werkdagen kan duren voordat uw taalniveau beoordeeld is.

Script. Good health starts with good food. That s true for people as much as it is for animals.

De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim

PIR DC-SWITCH. DC Passive infra-red Detector. Model No. PDS-10 GEBRUIKSAANWIJZING/INSTRUCTION MANUAL

Jaguar Land Rover investeert in FATMAP om gemakkelijker en veiliger door off-road wereld te navigeren

Luister alsjeblieft naar een opname als je de vragen beantwoordt of speel de stukken zelf!

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education

LED FLEXIBELE STRIP GOLD SERIE

Function checklist for the ML-350 or XL-350 with a print set. Missing loop.

EM7580 Firmware Update by Micro SD card

Lichtmeting aan LED verlichting

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur

Citation for published version (APA): Bullens, L. (2013). Having second thoughts: Consequences of decision reversibility

liniled Cast Joint liniled Gietmof liniled Castjoint

Procrustes analyse (1) Steenkamp, J.E.B.M.; van Trijp, J.C.M.; Verhallen, T.M.M.

Tilburg University. Huishoudelijk gedrag en stookgasverbruik van Raaij, Fred; Verhallen, T.M.M. Published in: Economisch Statistische Berichten

Issues in PET Drug Manufacturing Steve Zigler PETNET Solutions April 14, 2010

Reading comprehension: The Tropical Rainforest

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS

Lasers. Laserlicht. l.a.s.e.r. Een laser is een lichtbron waar heel speciaal licht uit komt.

My Inspiration I got my inspiration from a lamp that I already had made 2 years ago. The lamp is the you can see on the right.

IMPACT SERIE(S) Algemene informatie General information. De armaturen in de Impact serie kenmerken zich door robuuste maar toch elegante uitstraling.

Zakelijke correspondentie

Zakelijke correspondentie

Yes/No (if not you pay an additional EUR 75 fee to be a member in 2020

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education. Paper 4 Writing May/June hour

Duurzaam gedrag via subtiele beïnvloeding: De kracht van nudging 1 december 2017

UNIVERSITY OF CAMBRIDGE INTERNATIONAL EXAMINATIONS International General Certificate of Secondary Education

Tilburg University. Dienstenkeurmerken misbruikt Roest, Henk; Verhallen, T.M.M. Published in: Tijdschrift voor Marketing. Publication date: 1999

Travel Survey Questionnaires

een kopie van je paspoort, een kopie van je diploma voortgezet onderwijs (hoogst genoten opleiding), twee pasfoto s, naam op de achterkant

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g

Het opschorten van de handel op de Amsterdamse Effectenbeurs Kabir, M.R.

Hoe om de timing van uw Chevrolet Corvair ontsteking te optimaliseren

UNIVERSITY OF CAMBRIDGE INTERNATIONAL EXAMINATIONS International General Certificate of Secondary Education

(Big) Data in het sociaal domein

Markt- en marketingonderzoek aan Nederlandse universiteiten Verhallen, T.M.M.; Kasper, J.D.P.

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren

Naps raise productivity levels at work De voordelen van middagdutjes zijn verbeterde cognitieve vaardigheden

Tilburg University. Energiebesparing door gedragsverandering van Raaij, Fred; Verhallen, T.M.M. Published in: Psychologie. Publication date: 1982

Running Head: INVLOED VAN ASE-DETERMINANTEN OP INTENTIE CONTACT 1

Elke dag verdient een Nacht van de Nacht! Bewonersinitiatief. Alleen licht op straat, niet in de lucht, in groengebieden en boven water.

VOORSTEL TOT STATUTENWIJZIGING UNIQURE NV. Voorgesteld wordt om de artikelen 7.7.1, 8.6.1, en te wijzigen als volgt: Toelichting:

Tilburg University. Hoe psychologisch is marktonderzoek? Verhallen, T.M.M.; Poiesz, Theo. Published in: De Psycholoog. Publication date: 1988

Introductie in flowcharts

Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition)

The upside down Louisa tutorial by Dorothée: Noortjeprullemie.blogspot.be Written for Compagnie M.: m.com

Transcriptie:

Artificial Light in the environment the royal commission on environmental pollution Samenvatting Inleiding. Door overmaat van kunstmatige verlichting kunnen de meeste mensen geen sterren meer onderscheiden. Het exacte effect hiervan is nog niet helemaal duidelijk; maar dat het de gezondheid en het gedrag van mensen, flora en fauna beïnvloedt is wel duidelijk. Het heeft in ieder geval effect op broedende vogels, jagende vleermuizen en de aanmaak van melatonine (slaaphormoon) van mensen (met name blauw licht). Kunstmatige verlichting heeft een positieve bijdrage op het gebied van veiligheid, maar licht op de verkeerde plek op het verkeerde tijdstip zorgt voor lichtvervuiling. Omhoog stralend licht is onnodig, het is verspilling van geld en energie. In dit rapport wordt onderscheid gemaakt tussen esthetiek en invloed op ecosystemen. Hoofdstuk 2 A Growing Sense of Loss. Door kunstmatige verlichting is de sterrenhemel niet meer zichtbaar; vooral na WOII is de zichtbaarheid van de sterren drastisch afgenomen; met een sterkere toename sinds 1993. Lichtvervuiling is vaak het gevolg van slechte plaatsing of van slecht ontwerp. Bij goede verlichting hebben we nog altijd te maken met reflectie. De toename van lichtvervuiling komt voornamelijk door urbanisatie en aangelichte gebouwen. Er is behoeft aan donker, zo blijkt uit bewegingen als Lights Off (groep op facebook) en reisagenten die klanten mee nemen naar een donkere hemel. Er wordt inmiddels gewerkt aan dark sky parks. Deze parken zijn aantrekkelijk, maar we moeten oppassen ook in de buitenwijken te veel licht neer te zetten. Degenen die verantwoordelijk zijn voor nationale parken zijn ook verantwoordelijk voor het donkerte beleid in deze parken. Hoofdstuk 3 Social Benefits and Drawback of Outdoor Lighting Verlichting is nodig voor veiligheid. Of verlichting echt nodig is bij kruispunten van wegen is de vraag; er is zeker behoefte aan verlichting als voertuigen en voetgangers samen komen. Verlichting is s nachts vaak niet nodig en kan dan uit. Uit onderzoeken blijkt dat criminaliteit daalt als er meer licht is; maar dit kan ook voortkomen uit meer aandacht. Overheden moeten de behoefte aan licht heroverwegen. Floodlights hebben geen bijdrage aan de veiligheid. Minder, maar uniform licht heeft een hogere bijdrage aan veiligheid dan sterk verlichte plekken. De effecten op ecologie moeten worden mee genomen in verlichtingsplannen; evenals aanlichten gebouwen en toepassen van leds op gebouwen. Er is behoefte aan masterplannen op het gebied van verlichting. De CIE adviseert in de plannen ook de verticale verlichtingssterkte mee te nemen. Beter licht is niet gelijk aan meer licht.

Hoofdstuk 4 Impacts on Light Pollution on Organisms and Ecosystems. De intensiteit waarmee, spectrale verdeling waarin, lengte van en periode waarin een organisme wordt blootgesteld aan verlichting heeft invloed op de biochemie,de psyche en het gedrag. Dit geldt voor licht niet zichtbaar voor de mens (UV, infrarood). Zo bepaalt rood licht de levenscyclus van een plant en blauw licht de groeirichting. Een mot ziet veel UV licht, maar geen rood. Natuurlijk licht varieert ook in kleur en sterkte; afhankelijk van het seizoen, maanstand en dag of nacht. We weten weinig van de ongewervelde dieren, van de gewervelde weten we dat de ogen bestaan uit staafjes en kegeltjes. De staafjes werken bij (zeer) lage licht niveaus,maar zijn niet echt nauwkeurig. De piek ligt op 496 nm. Er zijn diverse kegeltjes die verschillende kleuren op kunnen pakken en scherp kunnen kijken. Uiteraard hebben nachtdieren veel staafjes en dagdieren meer kegeltjes. Licht heeft diverse effecten op dieren 1) Aantrekking. Bijvoorbeeld insecten die dan een gemakkelijke prooi vormen voor vleermuizen. Vogels worden aangetrokken en vliegen zich dood. 2) Afstoting. Kleine nachtdieren die willen voorkomen dat ze zelf prooi worden. 3) Fotoperiodiciteit, dagelijkse afwisseling van licht en donker (zie ook persbericht IDA) 4) Spectrale kwaliteit. Dit geldt voor planten maar ook voor dieren. Natuurlijk licht heeft ook effect op dieren. Veel testen zijn echter in laboratoria uitgevoerd. Testen in de natuur zijn nog zeldzaam. Licht kan positieve en negatieve effecten hebben op dieren. Het effect is echter altijd niet direct zichtbaar; zeker als het een verandering van licht betreft. Voor planten geldt dat ze vrij dicht bij de lichtbron moeten staan om beïnvloed te worden door het licht. Lichtintensiteit heeft zeker invloed op zout- en zoetwater dieren; bijv. plankton. Het kan tot minder voortplanting leiden, maar dit vindt maar 1 a 2 nachten per jaar plaats. Insecten worden aangetrokken door licht met een korte golflengte (blauw). SOX (lage druk natrium) bevat deze kleur niet; maar geel licht zorgt voor verandering in vlieggedrag en afstoting (en daarmee verwijderen van vliegen. (En daarbij behorende jagers - SH). Sommige vogels worden eerder wakker door kunstmatig licht en vissen worden door licht aangetrokken. Concluderend kunnen zeggen dat we eigenlijk weinig afweten van het effect van licht op dieren en er is behoefte aan meer onderzoek. De overheid moet hierin de lead nemen. Hoofdstuk 5. Road Lighting Technology An Opportunity and a Challenge. De economie en de bevolking groeit. Hierdoor komt er meer kunstmatige verlichting; des te belangrijker is het om stil te staan bij de nut en noodzaak van verlichting. We moeten alleen licht plaatsen waar het nodig is.

Bepaalde licht kleuren zorgen voor meer zicht met minder licht en nieuwe technologieën zorgen voor betere richting van het licht. We moeten er rekening mee houden dat we overdag een breed spectrum aan licht kunnen zien (van violet op 380 nm tot rood op 750 nm). Dit licht wordt ongeveer in gelijke hoeveelheden aangeboden. Bij heel weinig licht is het menselijk ook bijna monochromatisch (één kleur 500 nm SH); het is dan dus niet nodig om het hele spectrum aan licht te maken. Het nadeel van lage druk natrium verlichting is dat we bijna geen kleuren kunnen herkennen. Dit draagt niet bij aan het veiligheidsgevoel. Nieuwe lichtbronnen hebben een betere kleurherkenning (SON, CFL, MH1 en MH2). Leds hebben het voordeel dat ze precies gericht kunnen worden. Het is belangrijk eerst meer onderzoek te doen naar het effect van meer kleuren voordat we licht gaan plaatsen. Andere mogelijkheden. Dimmen bespaart energie en onderhoudskosten. Licht op aanvraag zorgt ervoor dat er alleen verlicht wordt wanneer het nodig is. Hoofdstuk 6 Conclusions and Recommendations. We weten niet genoeg van het effect van licht op mensen, flora en fauna Het is belangrijk om in nationale parken gewerkt wordt aan een donkere hemel Veel icht is niet beter, zorgt niet voor meer veiligheid. Goed licht wel Privé gebruik van buitenverlichting moet teruggedrongen worden. Voor grotere gebieden raden we aan masterplannen op te stellen. Voor onderzoek naar de effecten van kunstmatige verlichting zijn pilot-programma s nodig Lichtstandaarden moeten voorzien in licht met minimale intensiteit voor de benodigde voordelen en gericht op de plekken die verlicht moeten worden. Plaats alleen licht waar het nodig is en doe het alleen aan als het nodig is.

27 November 2009 The Royal Commission has today published a short report on Artificial Light in the Environment. The report addresses two issues the effect of artificial light on amenity and the possibility of nuisance being caused by badly designed or inappropriate lighting, and the possible effects of artificial light on nature and ecosystems. The impacts of artificial light on the environment are not much thought about, and many impacts have not been studied in detail. The Royal Commission therefore thought it timely to prepare a report on this issue. For the most part, our recommendations should not be difficult to implement, and indeed may well have the added benefit of saving energy and money. This issue may not have the prominence of climate change, for example, as a challenge, but is one where by eliminating unnecessary light in urban and rural areas, and by ensuring that the lighting we need is properly designed and used, we could make a significant impact. You can download the report at: http://www.rcep.org.uk/reports/sr-2009-light/sr-light.htm. If you need a hard copy please email me at joanna.foreman@rcep.org.uk or write to the above address. Yours sincerely JForeman

Jo Foreman Dissemination Manager T: 0300 068 6471