Smart Industry biedt kansen voor een renaissance van de Nederlandse (maak) industrie. Door ICT en internet slim te gebruiken, blijven ondernemers hun internationale concurrenten voor en breiden hun markt uit met nieuwe producten, diensten en verdienmodellen. Om de complexe uitdagingen aan te kunnen is innige samenwerking tussen de maakindustrie, ICT-bedrijven en designers nodig. Meer dan elders heeft Zuid-Holland de potentie daarvoor en meer dan elders is intensivering van samenwerking nodig om van potentie naar producten te komen. Een provinciaal programma daagt regionale ondernemers uit deze handschoen op te pakken. Wat is Smart Industry? Smart Industry is samen te vatten als de digitalisering van het bedrijfsleven. ICT en internet maken nieuwe producten, nieuwe productiemethoden en nieuwe verdienmodellen mogelijk die de industrie radicaal kunnen veranderen. De producten kunnen per persoon worden aangepast. Ze zijn aan het internet verbonden en leveren allerlei data. De data kunnen waardevolle informatie opleveren zodat de industrie naast producten ook diensten kan gaan verkopen. De productie is flexibel en volledig geautomatiseerd, met een hoge opbrengst en korte time-to-market. En de verkoop gaat volgens nieuwe verdienmodellen, bijvoorbeeld zonder tussenhandel of volgens een pay-per-use model. Deze droom, die deels al werkelijkheid is, is alleen te realiseren door een vervlechting van maakindustrie, ICT- en dienstensector die maatwerkoplossingen biedt. De netwerkeconomie van smart industries bestaat uit telkens wisselende combinaties van bedrijven, kennisinstellingen en regio s die in nauwe samenwerking steeds nieuwe producten in de markt zetten. Dat vergt verregaande digitalisering en verweving van apparatuur en organisaties. Niet alleen het internet of things maar ook het network of companies.
De essentiële aspecten van Smart Industry volgens het rapport Smart Industry, Dutch Industry Fit for the Future De praktijk wijst uit dat ondernemers die snel, effectief en creatief smart toepassen in hun bedrijfsvoering een duurzame toekomst voor hun bedrijf creëren, de concurrentie een stap voorblijven en, nationaal en internationaal, profiteren van omzet en marktgroei. Smart Industry is niet nieuw Smart Industry bestaat al. Auto s worden op afstand uitgelezen. En adaptive robots en 3D printing zijn realiteit. Bedrijven als Bol.com die via internet producten verkopen drukken de traditionele detailhandel uit de markt. Anderen creëren nieuwe waarde door beschikbare data slim te combineren. Het succes van www.buienradar.nl is hier een goed voorbeeld van. Iedere ondernemer moet zich afvragen hoe zijn business er over drie jaar uitziet. Of over drie maanden. Landelijke agenda vertaald in een provinciaal programma Veel bedrijven in Nederland benutten de voordelen van Smart Industry nog onvoldoende. Daarom heeft Ineke Dezentjé Hamming, na de Hannover Messe in april van dit jaar, opdracht gekregen van de minister van Economische Zaken Henk Kamp (VVD) om een landelijke actieagenda op te stellen. Dat bedrijven nog te weinig profiteren van de verworvenheden van Smart Industry geldt zeker ook. Om Smart Industry ook in de provincie concreet handen en voeten te geven hebben de afgelopen periode zes organisaties 1 in de regio Zuid-Holland samen gewerkt aan het opstellen van een provinciaal programma voor Smart Industry; dit in intensief overleg met regionale ondernemers en regionale kennisinstellingen. Het programma bevat 14 concrete actieplannen op het gebied van scholing, nieuwe producten, advisering en kennisuitwisseling. Onderdeel van de actieplannen zijn fieldlabs over actuele thema s zoals 3D-printing, automatisering in de tuinbouw en digitalisering in de zorg. Het verbinden van diverse thema s en sectoren vormt de kern van Smart Industry. 1 Gemeente Delft, Holland Instrumentation, InnovationQuarter, Kamer van Koophandel, TNO en TU Delft
Goede uitgangspositie voor Zuid-Holland Zuid-Holland heeft groot innovatiepotentieel en kent de hoogste concentratie aan bedrijven in de ICT, hightech- en instrumentatiesector en vooraanstaande kennisinstituten als de universiteiten van Delft, Leiden en Rotterdam; TNO en Deltares en vele andere. Zo is met 14.000 bedrijven de sector HighTech Systemen en Materialen groter in aantal dan in elke andere provincies. Een vijftiental grote of sterk groeiende OEM s trekt de kar in de bedrijvigheid en vormt de kopgroep van minimaal honderd OEM s. En dan is er de booming ICT-sector en de creatieve industrie met internationale naam en faam. Alle ingrediënten zijn dus aanwezig om optimaal te profiteren van de mogelijkheden die Smart Industry biedt. In Zuid-Holland is een grote concentratie van maakbedrijven in HTSM. Hetzelfde geldt in grote lijnen voor ICT-bedrijven en voor de creatieve dienstensector. En toch zien we dat Zuid-Holland op het gebied van innovatie, werkgelegenheid en economische groei in de breedte onderpresteert. Er wordt bijvoorbeeld veel geëxporteerd, maar kansen dicht bij huis worden niet benut. Belangrijkste oorzaak is een gebrek aan samenwerking en verbinding. Dit belemmert ook de verdere ontwikkeling van Smart Industry. Voor echte vooruitgang moeten maakbedrijven, ICT-leveranciers en industrieel ontwerpers intensief samenwerken. Dit vraagt op korte termijn om concrete acties waarbij alle betrokkenen de handen stevig ineen slaan.
Naar een provinciaal programma Het provinciaal programma voor Smart Industry geeft invulling aan deze acties. Ondernemers in de provincie worden opgeroepen om actief deel te nemen aan de actieplannen. Zo wordt samen met kennisinstellingen, overheden en andere relevante partijen op een constructieve manier gewerkt aan meer succes voor Zuid-Holland op het gebied van Smart Industry. Zuid- Hollandse ondernemers en onderzoekers zien vijf uitdagingen voor Smart Industry De actieplannen zijn ingedeeld volgens de indeling van het landelijke Team Smart Industry Het MKB programma van TNO biedt de volgende mogelijkheden. Voor details zie tno.nl/mkb New Business New Knowledge New Skills Supporting Policies TNO a Te weinig kennis van 3D-printen Data niet durven delen Te weinig kennis van Smart Industry Smart Champions te onbekend Ondernemer ontmoet onderzoeker Ondernemer ontmoet onderzoeker Innovatiecafe s Smart Catalyst Innovatiecafe s Fieldlab 3D-printen Fieldlab Smart Production of Fresh Food Fieldlab Diagnose in één oogopslag Future Fieldlab..? Workshop Best Practices Educatie in proeftuin Workshop Best Practices Te weinig ketenintegratie Opleiding(en) Smart Industry Workshop Best Practices Keurmerk ICT-bedrijven en start-ups Overheid als eerste klant Kaasstolp Nieuwe regels voor nieuwe materialen Campagne Sterke Starters TC, BIA, consult, PPS, TC, BIA BIA Challenge, TC, consult TNO bedrijven, techn. zoekt ondernemer Programma voor Smart Industry, met actieplannen die in een landelijk programma passen. De fieldlabs pakken alle vijf issues aan en hebben daarbinnen het aangegeven focuspunt.
We lichten er een paar plannen uit. Onderzoeker ontmoet ondernemer is een programma dat sinds dit jaar wordt georganiseerd door Holland Instrumentation en waarin op lokale schaal deze groepen bij elkaar worden gebracht en elkaar informeren via een dynamisch programma in een ontspannen sfeer. Dit heeft al geleid tot eerste samenwerkingen. De gemeente Delft heeft net aangegeven een pilot te gaan draaien van Smart Catalyst, waarin individuele MKB s een smart advies krijgen na een gedegen analyse van hun bedrijf. De Kamer van Koophandel intensiveert haar lopende programma op dit gebied met innovatiecafe s en workshops best practices. De TU Delft bouwt aan een modulaire opleiding Smart Industry die ook toegankelijk is voor ondernemers en hun werknemers. TNO stelt zijn MKB-programma open voor Smart Industry en draait volop mee in een aantal fieldlabs, waar InnovationQuarter zich volop voor zal inzetten. Fieldlab In een fieldlab komen mensen bij elkaar om samen te werken aan smart innovatie op een goed omschreven deelgebied zoals 3D-printen, optische medische apparatuur of voedselproductie. Die mensen, dat zijn ondernemers en hun werknemers, onderzoekers, opleiders en leerlingen van basisschool tot universiteit. In een dynamische setting worden in steeds wisselende samenstelling concrete projecten aangepakt om tot innovatieve producten te komen, nieuwe business modellen te bedenken en uit te proberen, en kennis te ontwikkelen op onderliggende technologiegebieden. In de tabel zijn drie voorbeelden genoemd die spelen. Dat programma kan worden aangevuld vanuit de vele initiatieven in de provincie.
Uitnodiging Doe mee! Deze plannen hebben alleen zin en effect als ondernemers hun karretjes aanhaken. Hierbij dan ook een hartelijke uitnodiging aan ondernemers om deze plannen zo uit te werken en uit te voeren dat de economie er werkelijk van kan groeien. Lees meer op www.slimgemaakt.nl en schrijf in op één of meer actieplannen. Delft, 30 september 2014 Anton Duisterwinkel (Holland Instrumentation, InnovationQuarter, TNO), Paul d Hond (Kamer van Koophandel), Olaf Koops (TNO), Christine De Lille (TU Delft), Jasper de Wit (Gemeente Delft) PARTNERS COLOFON Ontwerp en realisatie: Walvis en Mosmans, Den Haag Tekst-editen: André Hengeveld, Leiden