WaterWerkplaats Waterbewustzijn (+ prikkels)

Vergelijkbare documenten
WaterWerkplaats Samenwerken in de streek

Terugkoppeling 2 e ronde WaterWerkplaatsen voor professionals. 16 februari 2017

WaterWerkplaats Bodem

leeft......met water Regenwater gescheiden afvoeren

Financiële consequenties BAW: Alleen de goede dingen doen

Financiële consequenties BAW: Alleen de goede dingen doen

Vervolgstappen WaterWerkplaatsen voor professionals. 21 december 2016

Denk mee met Rijnland

Tegels uit de tuin in Amersfoort

Verdroging: tegen gaan van verdroging in het algemeen door beperken van verharding, ruimte voor infiltratie, hydrologisch neutraal ontwikkelen etc.

Informatiebijeenkomst Waterloop Bosschenhoofd. 12 september 2017

enquête Ons water Terugkoppeling uitkomsten

Nieuwsbrief Klimaat maatregelen Nieuwe Uitleg in Bakel

Slimme oplossingen voor een klimaatrobuuster watersysteem Gaat u mee op reis? ALV BPG 11 november 2016

WaterWerkplaatsen. Slimme oplossingen voor een klimaatrobuuster watersysteem. WaterWerkplaats voor bestuurders 1 november 2016

Achtergrondnotitie De toon van communicatie aan doelgroepen in relatie tot verbetering van de chemische waterkwaliteit

Gelet op artikel 2 van de Algemene subsidieverordening Noord-Holland 2011;

Ruimtelijke Adaptatie en andere ontwikkelingen. Nan Zevenhek Algemeen Bestuur waterschap De Dommel 24 november 2017

Particulieren (J/N) Transitie naar een volledig gescheiden Ja inzameling en verwerking val alle afvalwater, hemelwater en evt. grondwater.

Weg met dat vieze water! Alles wat je moet weten over afvalwater

Subsidieregeling Klimaat Actief! Steden en dorpen schuilen niet voor regen of zon

Afkoppelen: naar een

Zacht drinkwater: Minder hard, meer profijt

samen op weg naar een hitte- en waterbestendige stad

NOORDENVELD LEEFT MET WATER AFKOPPELGIDS

Ruimte om te leven met water

Water (groep) Water algemeen (45)

IGP Laarakkerse Waterleiding: nieuw perspectief

Wat doet het waterschap?

Samen Werken aan Water

Waterbewustzijn Molenhoek. Rogér Derksen

WATER IS VAN IEDEREEN

CoP Beheer & Onderhoud Symposium Klimaat en Beheer & Onderhoud: Voorbereid op de toekomst? 9 mei Bart Brugmans Waterschap Aa en Maas

Herstel natte natuurparels De Utrecht. Informatiebijeenkomst voor agrarische ondernemers

ONS VLOEIBARE GOUD. regenwater

Een duurzaam waterbeheer samen kunnen we het realiseren

Regenwater in Son en Breugel

Samenvatting leerpunten uit online-enquête werksessie

I-QUA binnen Gemeentelijke Waterbeheer. Harold Soffner, beleidsmedewerker en projectleider I-QUA Gemeente Bernheze 19 oktober 2017

Zwerfvuil in de gemeente Tiel: een analyse van het probleem

GEMEENTE BOEKEL. Onderwerp : Vaststelling heffingsmaatstaf voor het rioolrecht vanaf 1 januari 2013

Bew laar. Sloten, Oevers en Dijken op Orde Oplossen keurovertredingen. U heeft een vergunning ontvangen.

JA: BETTER YN WETTER! VERKIEZINGSPROGRAMMA PVDA FRYSLÂN WETTERSKIP MAKKELIJK LEZEN

Een slimme oplossing voor ecologisch watermanagement.

Wateroverlast in de Westelijke Langstraat

De Energiezuinige Wijk - De opdracht

Water in Eindhoven. Studiedag Lokaal waterbeleid water in balans. 28 september Water in Eindhoven - Studiedag Lokaal waterbeleid, Antwerpen

De koffie, thee en fris staan gereed; Wilt u s.v.p. de presentielijst invullen.

Functionele eisen 1. Geen (onaanvaardbaar) gezondheidsrisico. Bescherm volksgezondheid. Beperk overlast en hinder Voorkom schade.

GEEN Geen waterzuivering zonder geld. - 's-gravenhage : Ministerie van verkeer en Waterstaat ; Unie van waterschappen, p.

Waterschap Peel en Maasvallei wil hoge ambities behalen met SureCase

Van Waterplan naar Watervisie

Individuele Behandeling van Afvalwater IBA. Luc Bal, afkoppelingsdeskundige

Water Natuurlijk: Voor toekomstgericht waterbeheer in Vallei en Veluwe

Natuurlijk comfortabel -Visie op de afvalwaterketen in de regio Vallei en Veluwe-

Terugkoppeling + Voorstel voor vervolg 1

MET EEN REGENTON REDDEN WE HET NIET

Gemeente Meerssen. Algemene informatie en tips over het beperken en/of voorkomen van wateroverlast door extreme buien

3 landen 3 voorbeelden

1/28/2019. Nettie Aarnink. Voorbeelden Building with Nature. Voorbeelden Building with Nature. Voorbeelden Building with Nature

Bouwlokalen INFRA. Het riool in Veghel. Veghel in cijfers en beeld (1) Veghel in cijfers en beeld (2) Veghel in cijfers en beeld (3)

WAT WIJ WILLEN MET WATER

Soortenbeleid in beekdalen: dwingend keurslijf of handig hulpmiddel?

Drainage. Horizontaal en Verticaal. Ontdek de mogelijkheden van regenwater. Regenwater. Woningbouw. Regenwater.

Water in gemeentelijke verkiezingsprogramma s

Van idee naar subsidiabel projectplan

Stadspanel-onderzoek naar zorg en ondersteuning in de gemeente Assen

Waterschap Brabantse Delta

Stichting Duurzaam Lopikerwaard

Bruggen bouwen met water voor nu en later

Samenwerking rondom Bodem De praktijk in Noord-Brabant

Verkiezingsprogramma. Water Natuurlijk Rijn en IJssel

Werkboekje bij de digibordles Noord-Holland werkt aan water

NOT a 12 september 2013 Water Bij elke ruimtelijke ontwikkeling is het opstellen van een waterparagraaf verplicht gesteld, mede in relatie

Oosterhout Nieuwe Energie Voorbereiding oprichting coöperatie

ONTWERPEN MET AANDACHT VOOR GROENBLAUWE NETWERKEN

Presentatie Waterschap De Dommel bij: Volkstuindersvereniging Bladel c.a. Door: Toon Kemps

(Water)bewustzijn & participatie

SW Knipselkrant september 2014 t.e.m. oktober 2014

Presentatie Platform Wonen

Communicatieplan publiekscampagne dementievriendelijk Teylingen

I-Qua. Harold Soffner, Beleidsmedewerker Gemeente Bernheze

Een groen thuis Gezonde natuurlijke omgeving. 'thuis buurten bruisen Zelfvoorzienende wijken met zorg voor elkaar en omgeving

Pilots zoetwatervoorziening: van concept naar uitvoering

Vincent-stripverhaal MAKEN VOELEN SAMENWERKEN KIJKEN. Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs

INFRATECH 2017 BAM INFRA. Verwonderen, verbinden, verdiepen

Voorstellen. Waterschap Hollandse Delta. John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie

Rioolheffing als instrument om duurzaamheidsdoelen te realiseren

WATER? NATUURLIJK! Verkiezingsprogramma Water Natuurlijk. Hollands Noorderkwartier

Hoeveel miljoenen m3 liters regenwater meer komen nu in de rivier 2008 ten opzichte van 2002

Presentatie van gebiedsavond Peilbesluit Zegveld Gebiedsavond De Haak 29 oktober 2018

IBA Jaarverslag 2011 Individuele Behandeling Afvalwater (IBA)

Riolerings- en wegeniswerken Gontrode Heirweg/ Vijverwegel/ Varingstraat

Formulier ten behoeve van het indienen van schriftelijke vragen als bedoeld in artikel 37 van het Reglement van Orde Verenigde Vergadering Delfland

Water in Balans. Publieksbijeenkomst 5 juni Stand van zaken oplossingsrichting wateroverlast Meerssen

Voor een schoon, transparant, duurzaam en solidair Delfland

Sparen zonder kosten

in Flevoland Heeft u er last van of wilt u het gebruiken?

Reactie dienst Stadsbeheer op HMC-rapport "Een sprong voorwaarts" aan de hand van de samenvatting van de aanbevelingen

Toelichting Watertoets

Transcriptie:

WaterWerkplaats Waterbewustzijn (+ prikkels) Sessieleiding: Sander Groenen Dick Boland Organisatie: Fabiënne van Grunsven Illustrator: Kees Ariëns Deelnemers: Gertie van Lieshout Paul van Dijk Erik van Kronenborg Freya Macke Lucy Bathgate Anneth van Bruchem Jan Kerkhof Peer Busink Bart Stokkermans Hans Houbraken Peter van Beers Ron Lavrijssen Imagro Waterschap De Dommel Imagro Visualiser Waterschap De Dommel Waterschap De Dommel Waterschap De Dommel Gemeente s-hertogenbosch Gemeente Tilburg Betrokken inwoner Liempde Voorzitter Dommelvallei Vereniging Natuur en Milieu Hilvarenbeek en omstreken ZLTO Agrarisch ondernemer Agrarisch ondernemer Gemeente Heeze-Leende

1. Bewustzijn vergroten Hoe kunnen we het waterbewustzijn vergroten? Voorlichting aan bewoners (zoals website gemeente Schiedam) d.m.v. beleid Hoe komt het dat.. Wist je dat.. Risico s van maatregelen vooraf goed duiden bij alle belanghebbenden. Eerste stap/initiatief ligt bij gemeente/waterschap/provincie, naderhand ook IVM, ZLTO en onderwijs (schoolpakketten) betrekken. Waterbewustzijn als onderdeel van omgevingsbewustzijn (samenwerking). Het energie- en afvalvraagstuk is altijd negatief gedragen, nu wordt krijgt het een steeds maatschappelijkere houding. Van individueel naar omgevingsprobleem / collectief probleem. Vertel ook de risico s, niet alleen de mooie verhalen.

2. Zichtbaarheid van water Hoe maken we water (in bebouwd gebied) zichtbaarder? Water in de stad is vaak weggestopt. Het wordt pas weer zichtbaar in het buitengebied (overlast). - Regentonnen in de tuin. - Ontkluizen van water - Onderhoudsvrije/-arme watertuinen stimuleren - Speelbeken - Kunstwerk trechter (peilglas) dat water opvangt. - Beek zichtbaar buis - Filmpjes maken van riooloverstorten (mensen uit buitengebied laten vertellen) - Goede voorbeelden laten zien cultuurverandering nodig bij gemeenten - Zichtbaar maken door te vergelijken (hoeveel kubieke meter is dat nu?) - Tuincentra s betrekken bij maatregelen voor inwoners

3. Omgeving betrekken Hoe kunnen we de omgeving meer betrekken bij water? 1. Door een grote gezamenlijke PR-campagne op te zetten. Brabant Water (drinkwater), waterschappen (watersysteem) en gemeenten (riolering) samen aan de slag. Met o.a. het doel om inwoners een eigen bijdrage te laten betalen (in diensten of financieel) om meer ruimte voor groen te creëren en te sparen voor in tijd van nood (calamiteitenpotje). Een platform voor inwoners opzetten. Met elkaar nadenken wat we kunnen doen. Kostenprikkel? 2. Heffingssituatie aanpakken. Er is een disbalans tussen belasten en lusten van het watersysteem. We moeten een compensatiepotje hebben (buffer). De grondeigenaren hoeven hier niet voor te betalen (zij lopen tenslotte het risico) inwoner betaalt. 3. Prijs van water moet omhoog. X aantal liters per huishouden is gratis daarna kost het geld. Dit vergroot bewustwording van verbruik.

4. Handelingsperspectief bieden Hoe kunnen we handelingsperspectief bieden voor afkoppelen? Door middel van een programmatische aanpak voor een zonnepanelen-effect. Door te laten afkoppelen, gebruiken we rioolcapaciteit efficiënter, voorkomen we wateroverlast (piekbelasting lager), hoeven we minder schoon water te zuiveren en kunnen we verdroging tegengaan. De eerste stap die we moeten zetten is kennis over gedragsbeïnvloeding toepasbaar maken voor afkoppelen en het afkoppelen bij nieuwbouw verplicht stellen. Tips voor juiste aanpak: - We moeten koplopers in beweging krijgen om de markt actief te krijgen. Technieken (regentonnen) in de bouwmarkt. - Goed gedrag moet beloond worden liefst met een duurzaam cadeau. - Draai pilots en deel kennis, gespecificeerd naar doelgroep. - Centrale regie om maximale zonnepanelen-effect te krijgen haalt het weg bij algemeen belang en maakt er individueel voordeel van.

Foto s