SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 82 van LYDIA PEETERS datum: 16 november 2016 aan GEERT BOURGEOIS MINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BUITENLANDS BELEID EN ONROEREND ERFGOED Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur vzw - Kerkenbeleidsplannen - Werking Voor ontvankelijk verklaarde premieaanvragen voor beschermde monumenten die bestemd zijn voor een erkende eredienst volgens de oude regelgeving, zullen enkel nog premies worden toegekend als op 1 oktober 2017 een actueel kerkenbeleidsplan aan het agentschap Onroerend Erfgoed is bezorgd. De uitvoeringsbepalingen van deze decretale wijzigingen en de andere wijzigingen ten gevolge van het kerntakenplan worden opgenomen in een wijzigingsbesluit, waarvoor in het najaar van 2016 de goedkeuringsprocedure liep. De procedure voor de opmaak van een beheersplan wordt vereenvoudigd en het verplicht in te winnen advies van het agentschap bij functiewijziging van geïnventariseerd erfgoed en bij percelen palend aan een beschermd monument wordt geschrapt. Begin 2017 zullen deze wijzigingen van kracht worden. In de beleidsbrief Onroerend Erfgoed lezen we tevens dat Het Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur vzw (CRKC) sinds 2012 een luik over onroerend erfgoed uitbouwde, naast het roerende luik. Na een periode van vijf jaar wordt nu gewerkt aan een nieuw beleidsplan. De focus van het CRKC ligt op het kerkelijke erfgoed. De ruime belangstelling voor de studiedagen van het CRKC toont de informatienood van kerkfabrieken en gemeentebesturen aan. Er wordt vooral aandacht besteed aan de opmaak van kerkenbeleidsplannen en alle mogelijke beheersvragen over kerken. De ontsluiting van de praktijkvoorbeelden over het medegebruik of de herbestemming van kerken loopt verder. In de zomer van 2016 waren meer dan vijfentachtig voorbeelden van kerken in Vlaanderen met medegebruik of herbestemming op de website van het CRKC geplaatst. Een publicatie hierover is in voorbereiding. Het CRKC is een traject over de veiligheidszorg voor kerken opgestart. Hierbij wordt vooral gewerkt aan een degelijke preventie en een goede voorbereiding op mogelijke calamiteiten. 1. Hoeveel gemeenten beschikken momenteel over een kerkenbeleidsplan? Graag een overzicht op basis van de meest recente cijfers waarover de minister beschikt. 2. Hoeveel kerkenbeleidsplannen werden tot op heden reeds bezorgd aan het agentschap Onroerend Erfgoed? Graag een overzicht per provincie. 3. Voor de dossiers vanaf 1 januari 2015 is het noodzakelijk voor sites die bouwkundig of archeologisch erfgoed bevatten, een goedgekeurd beheersplan te hebben vooraleer de erfgoedpremie kan worden toegekend. Graag een overzicht van de tot op heden goedgekeurde beheersplannen voor: a) de lokale besturen;
b) de (centrale) kerkbesturen; c) intergemeentelijke samenwerkingsverbanden; d) particulieren. 4. Voor hoeveel niet-beschermde eredienstgebouwen van de rooms-katholieke eredienst werden tot op vandaag subsidies toegekend voor een studie of een investeringsproject van herbestemming of nevenbestemming? Graag een overzicht per provincie. 5. Hoeveel subsidieaanvragen voor een studie of een investeringsproject van herbestemming of nevenbestemming van niet-beschermde eredienstgebouwen van de rooms-katholieke eredienst zijn momenteel in behandeling? Graag een overzicht. 6. Het CRKC werkt aan een nieuw beleidsplan. Wanneer zal het nieuwe beleidsplan van het CRKC worden voorgesteld? Wie wordt allemaal betrokken bij de opmaak van het beleidsplan? 7. Graag een overzicht per provincie van alle deelnemers aan de studiedagen van het CRKC. 8. Het CRKC bereidt een publicatie voor in verband met medegebruik en herbestemming van kerken. Wat is de timing aangaande deze publicatie? 9. Het CRKC is gestart met een traject over de veiligheidszorg voor kerken. Welke partners worden in dit traject betrokken en welke timing wordt vooropgesteld om dit te finaliseren?
GEERT BOURGEOIS MINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BUITENLANDS BELEID EN ONROEREND ERFGOED ANTWOORD op vraag nr. 82 van 16 november 2016 van LYDIA PEETERS 1. Op dit moment is het niet mogelijk om een sluitend overzicht te bezorgen van de kerkenbeleidsplannen die zijn goedgekeurd door de betrokken bisschop en het betrokken gemeentebestuur. Ook het agentschap Binnenlands Bestuur heeft hier geen overzicht van, aangezien er geen verplichting is om deze aan dit agentschap te bezorgen. Enkel wanneer men een erfgoedpremie aanvraagt bij het agentschap Onroerend Erfgoed voor een beschermd gebouw voor de eredienst, moet er vanaf 2017 een goedgekeurd kerkenbeleidsplan voor de betrokken gemeente aan het agentschap Onroerend Erfgoed worden bezorgd. Voor de overeenkomstig de oude regelgeving nog ingediende restauratiedossiers van kerken die op de wachtlijst staan, moet er vanaf 2017 ook een goedgekeurd kerkenbeleidsplan worden bezorgd aan dit agentschap. Het Centrum Voor Religieuze Kunst en Cultuur (CRKC) heeft een bevraging gedaan bij de vijf bisdommen en de betrokken gemeenten. Volgens hun enquête zijn er in Vlaanderen 72 kerkenbeleidsplannen goedgekeurd, zowel door de betrokken bisschop als door het betrokken gemeentebestuur: - Bisdom Antwerpen: 11 - Bisdom Limburg: 22 - Bisdom Gent: 4 - Bisdom Brugge: 10 - Aartsbisdom Mechelen-Brussel vicariaat Vlaams-Brabant: 27. 2. Op 24 november 2016 zijn elf kerkenbeleidsplannen bezorgd aan het agentschap Onroerend Erfgoed: - provincie Antwerpen: 0 - provincie Limburg: 4 - provincie Oost-Vlaanderen: 4 - provincie Vlaams-Brabant: 3 - provincie West-Vlaanderen: 0 Deze aantallen zijn lager dan de aantallen goedgekeurde kerkenbeleidsplannen volgens de enquête van het CRKC, omdat momenteel nog geen verplichting bestaat om kerkenbeleidsplannen in te dienen bij het agentschap Onroerend Erfgoed. Deze verplichting wordt wel ingevoerd vanaf 1 januari 2017 voor de erfgoedpremiedossiers én voor de restauratiedossiers op de wachtlijst. 3. Sinds 1 januari 2015 en tot 24 november 2016 zijn er 90 beheersplannen goedgekeurd door het agentschap Onroerend Erfgoed. Hiervan zijn er 34 gemaakt in opdracht van lokale besturen (inclusief autonome gemeentebedrijven), acht in opdracht van (centrale) kerkbesturen (inclusief voor woningen in eigendom van een kerkfabriek), een in opdracht van een intergemeentelijke samenwerkingsverband en negentien in opdracht van particulieren. Rechtspersoonlijkheden zoals vzw s, cvba s, bvba s en NV s werden in deze categorie niet meegerekend.
4. De volgende subsidieaanvragen zijn goedgekeurd voor de studie of een investeringsproject van herbestemming of nevenbestemming van een nietbeschermde eredienstgebouw van de rooms-katholieke eredienst: - provincie Antwerpen: 3 - provincie Limburg: 5 - provincie Oost-Vlaanderen: 2 - provincie Vlaams-Brabant: 2 - provincie West-Vlaanderen: 4 5. De volgende subsidieaanvragen zijn momenteel in behandeling voor studie of investeringsproject van herbestemming of nevenbestemming van een nietbeschermde eredienstgebouwen van de rooms-katholieke eredienst: - provincie Antwerpen: 1 - provincie Limburg: 4 - provincie Oost-Vlaanderen: 1 - provincie Vlaams-Brabant: 0 - provincie West-Vlaanderen: 2 6. Het beleidsplan 2017-2021 voor het CRKC is in voorbereiding en betreft de werking inzake het religieus onroerend erfgoed voor de periode 2017-2021. Voor de andere aspecten van de werking van het CRKC (religieus cultureel en immaterieel erfgoed) zal eind 2017 een beleidsplan worden ingediend in het kader van het cultureel erfgoeddecreet. Het beleidsplan religieus onroerend erfgoed van het CRKC wordt de komende weken verder besproken met het agentschap Onroerend Erfgoed en mijn kabinet. 7. Het CRKC organiseert verschillende studiedagen en informatieavonden en dit zowel in eigen beheer als in samenwerking met andere partners. De studiedagen Zorgen voor morgen vonden in 2016 plaats op 26 april in Drongen en op 28 april in Heverlee, met telkens hetzelfde programma. Het was de bedoeling om op de eerste datum vooral kerkbesturen en gemeentebesturen uit Oost- en West- Vlaanderen te bereiken en op de tweede datum vooral deze uit Vlaams-Brabant, Limburg en Antwerpen. De verdeling van de deelnemers over de provincies voor de studiedagen van 2016 is als volgt: DRONGEN - Antwerpen: 12 - Limburg: 1 - Oost-Vlaanderen: 74 - West-Vlaanderen: 42 - Vlaams-Brabant: 10 - Brussels Hoofdstedelijk Gewest: 6 HEVERLEE - Antwerpen: 42 - Limburg: 20 - Oost-Vlaanderen: 2 - West-Vlaanderen: 0 - Vlaams-Brabant: 41 - Brussels Hoofdstedelijk Gewest: 10 - Namen: 1 Op 22 november 2016 vond in Heverlee de studiedag In Paradisum plaats over funerair erfgoed. De deelnemers waren als volgt verdeeld over de provincies:
- Oost-Vlaanderen: 14 - Antwerpen: 15 - Vlaams-Brabant: 36 - West-Vlaanderen: 13 - Limburg: 9 - Brussels Hoofdstedelijk Gewest: 11 Tenslotte organiseert het CRKC een sensibiliseringscampagne over Veiligheidszorg met een aantal studieavonden in de verschillende bisdommen. In het Vicariaat Vlaams- Brabant vonden drie studieavonden plaats. In het totaal werden hiermee een 100-tal kerkfabrieken bereikt, uit Vlaams-Brabant en Antwerpen. In het bisdom Hasselt vinden deze studieavonden plaats op 6 en 9 februari 2017. 8. De publicatie zal een selectie bieden van interessante voorbeelden van de diverse vormen van gebruik van parochiekerken. Dit gaat zowel over valorisatie (met hoofdfunctie van eredienst, maar waarbij de kerk kan ingezet worden voor culturele en sociale activiteiten), medegebruik (waarbij naast de katholieke eredienst, de parochiekerk ook gebruikt door andere christelijke erediensten), nevenbestemming (naast gebruik door de katholieke eredienst wordt aan de kerk op permanente basis een ander profaan gebruik toegekend, hetzij door dezelfde ruimte in de tijd te delen, hetzij door de ruimte in aparte segmenten in te delen) en tenslotte herbestemming (de kerk wordt niet meer gebruikt voor de eredienst en krijgt een andere bestemming). Deze publicatie is gepland in 2017 en kadert in het nieuwe beleidsplan. 9. De volgende partners zijn structureel betrokken in het traject veiligheidszorg: - de vijf Vlaamse bisdommen; - de klankbordgroep Veiligheidszorg waarin de volgende instanties zetelen: het agentschap Onroerend Erfgoed, Monumentenwacht Vlaanderen, FARO, de brandweer van Leuven, de gerechtelijke Federale Politie en de preventieadviseur van de kathedraal van Antwerpen; - de Stuurgroep Onroerend Religieus Erfgoed van het CRKC die instaat voor doorstroming van informatie van en naar de overheid (het agentschap Onroerend erfgoed en het Agentschap Binnenlands Bestuur). Het traject is opgezet in overleg met het agentschap Onroerend Erfgoed om de beheerders van kerken meer instrumenten in handen te geven voor de veiligheidszorg voor hun kerkgebouw. Het doel is om de kerken via een betere veiligheidszorg ook meer open te stellen buiten de misvieringen om. Een eerste stap hierin betreft de analyse van de veiligheidsproblematiek van het kerkgebouw en het opstellen van een calamiteitenplan. Kerkbesturen kunnen er voor kiezen om dit traject in eigen beheer af te leggen en kunnen hiervoor gebruik maken van het stappenplan dat door het CRKC opgesteld is en dat ter beschikking wordt gesteld via de website (http://crkc.be/veiligheidszorg). Kerkbesturen die dit wensen kunnen echter ook een beroep doen op een medewerker van het CRKC om de veiligheidsanalyse en het proces om te komen tot een calamiteitenplan te begeleiden. Deze dienstverlening is betalend. De voorbereidende fase studiewerk, opstellen stappenplan enz. is afgerond en de website is uitgebreid met een luik veiligheidszorg waarop alle relevante informatie is verzameld. De uitvoering is een continu proces dat ook in de volgende jaren zal worden voortgezet, in functie van de vragen van kerkbesturen naar begeleiding.