nr. 906 van LYDIA PEETERS datum: 14 september 2015 aan LIESBETH HOMANS Kerkenbeleidsplannen - Stand van zaken

Transcriptie

1 SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 906 van LYDIA PEETERS datum: 14 september 2015 aan LIESBETH HOMANS VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BINNENLANDS BESTUUR, INBURGERING, WONEN, GELIJKE KANSEN EN ARMOEDEBESTRIJDING Kerkenbeleidsplannen - Stand van zaken Zowel in de beleidsnota van minister Bourgeois als in de regeringsverklaring van de Vlaamse Regering 2014 wordt de intentie geuit om werk te maken van de herbestemming en het medegebruik van leegstaand of onderbenut religieus erfgoed. De lokale kerkelijke en gemeentelijke overheden hebben van de Vlaamse overheid de opdracht gekregen om samen een globaal kerkenbeleidsplan op te maken. Het kerkenbeleidsplan kreeg een decretale grond omdat het opgenomen is als voorwaarde voor het verkrijgen van subsidies. Naargelang van het beschermd of niet-beschermd statuut, kunnen vele decreten en wetten op het onroerend kerkelijk erfgoed en eventuele subsidies van toepassing zijn. Zo moet er, om de verhoogde premie van 80 % te krijgen voor een gebouw van de eredienst, een actueel kerkenbeleidsplan zijn voor de gebouwen van de eredienst. Er werd tevens in financiële stimuli voorzien om neven- of herbestemmingsprojecten mogelijk te maken, bijvoorbeeld door een herbestemmingsstudie te subsidiëren (ook voor niet-geklasseerde gebouwen is dit mogelijk) of de werken te subsidiëren die de herbestemming mogelijk moeten maken. 1. Hoeveel steden/gemeenten hebben al een door het gemeentebestuur goedgekeurd kerkenbeleidsplan? Graag een provinciaal overzicht. 2. In hoeveel dossiers werd reeds een subsidie geweigerd wegens het ontbreken van een kerkenbeleidsplan? 3. Tegen wanneer worden alle lokale besturen verwacht een kerkenbeleidsplan te hebben? 4. Zijn er nog andere gevolgen of sancties gekoppeld aan het ontbreken van een kerkenbeleidsplan? 5. In hoeveel kerkenbeleidsplannen werd ervoor geopteerd om de bestaande situatie te bestendigen en/of het aantal aanwezige kerken integraal te behouden? 6. In hoeveel kerkenbeleidsplannen werd geopteerd om over te gaan tot een herbestemming van het religieus erfgoed en welke herbestemmingen werden gegeven? 7. Zijn er ook beschermde kerkgebouwen die een herbestemming kregen en/of waar een procedure bezig is voor herbestemming?

2 8. Voor hoeveel kerken of religieus erfgoed werd een aangepast medegebruik of nevenbestemming verleend? Graag een overzicht per provincie met opgave van de nevenbestemming. 9. Voor hoeveel religieus erfgoed werd een deklassering voorgesteld? Graag een overzicht per provincie. 10. Voor hoeveel kerken of religieus erfgoed werd onderbenutting vastgesteld? Graag een overzicht per provincie. 11. Hoeveel subsidies werden tot op heden uitgekeerd om een herbestemming te realiseren en hoeveel subsidies werden geraamd om een herbestemming te realiseren? Graag een overzicht per provincie met subsidiebedrag per project. Deze vraag werd gesteld aan de ministers Geert Bourgeois (412), Liesbeth Homans (906).

3 LIESBETH HOMANS VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BINNENLANDS BESTUUR, INBURGERING, WONEN, GELIJKE KANSEN EN ARMOEDEBESTRIJDING GECOÖRDINEERD ANTWOORD op vraag nr. 906 van 4 september 2015 van LYDIA PEETERS 1. Kerken(beleids)plannen zijn vooral lokaal van belang om beleidskeuzes te onderbouwen, bijvoorbeeld de opmaak door de kerkbesturen (en de goedkeuring ervan door de gemeenteraden) van hun meerjarenplannen. Daarom moeten beslissingen van gemeenteraden over eventuele kerkenplannen niet verplicht ingestuurd worden naar de Vlaamse overheid. De toetsing gebeurt enkel op het ogenblik dat er een subsidie- of premie-aanvraag is. Ik beschik niet over systematische informatie over aantallen kerken(beleids)plannen. 2. Voor de subsidies betreffende de niet-beschermde eredienstgebouwen verwijst het decreet van 12 juli 2013 op de subsidiëring van gebouwen voor de eredienst, vrijzinnigencentra en crematoria niet naar een kerkenplan of een kerkenbeleidsplan. Er wordt wel gesproken van een langetermijnvisie voor het gebouw van de eredienst in kwestie. Bij de subsidieaanvraag moet een advies van het erkend representatief orgaan van de eredienst worden gevoegd en een advies van het college van burgemeester en schepenen of de deputatie van het betrokken gemeente- of provinciebestuur. Behalve voor studies voor herbestemming en nevenbestemming, moet uit die adviezen blijken dat het gebouw waarvoor de subsidie wordt aangevraagd een gebouw van de eredienst blijft in de langetermijnvisie op de gebouwen van die eredienst. Uit de adviezen moet ook blijken dat de investeringen waarvoor de subsidie wordt aangevraagd, passen in die langetermijnvisie. Bij 20 aanvraagdossiers voor eredienstgebouwen van de rooms-katholieke eredienst ontbreekt tot op vandaag het advies van de gemeente inzake de conformiteit van het project met de langetermijnvisie van de gemeente op de gebouwen van deze eredienst. Voor elk van deze dossiers heeft mijn administratie het advies opgevraagd. In afwachting van dit advies worden deze dossiers wel op de wachtlijst gezet maar voorlopig zonder gevolg. 2 aanvraagdossiers zijn niet weerhouden op de wachtlijst om reden van een expliciet negatief advies vanwege de gemeente. Voor beschermde monumenten is het onroerenderfgoeddecreet van 12 juli 2013 en het onroerenderfgoedbesluit van 16 mei 2014 van toepassing. Deze regelgeving is in voege getreden voor erfgoedpremiedossiers die ingediend zijn vanaf 1 januari Er werden nog ettelijke restauratiepremiedossiers voor kerken ingediend bij het agentschap Onroerend Erfgoed tot eind december Deze worden nog afgehandeld volgens de oude regelgeving. Voor hen was een kerkenbeleidsplan nog niet nodig. Voor de dossiers vanaf 1 januari 2015 is het wel noodzakelijk voor eredienstgebouwen om eerst een goedgekeurd beheersplan te hebben, vooraleer de erfgoedpremie kan toegekend worden. Op dit moment zijn er verschillende besprekingen lopende om beheersplannen op te stellen voor parochiekerken. Het is moeilijk om hieromtrent een sluitend overzicht te maken, gezien de besprekingen in diverse stadia zitten. Het agentschap Onroerend Erfgoed heeft geen zicht op de mogelijke dossiers die niet konden worden ingediend wegens enkel het ontbreken van een kerkenbeleidsplan, aangezien dit reeds in de voorafgaandelijke besprekingen wordt meegegeven, net zoals de noodzaak van een goedgekeurd beheersplan.

4 3. Er is hieromtrent geen termijn bepaald. 4. Neen (zie antwoord op vraag 1). 5. Zie antwoord op vraag Zie antwoord op vraag Ik verwijs hiervoor ook naar de parlementaire vraag 196 van 25 februari 2015 van Jean-Jacques De Gucht (zie Er zijn reeds vele kerkgebouwen die in het verleden een herbestemming kregen. Er bestaat hier geen sluitende lijst van, maar op de website van het CRKC worden ettelijke praktijkvoorbeelden ontsloten, zie In september 2015 stonden hier 53 voorbeelden van kerken in Vlaanderen die herbestemd werden, met telkens een woordje uitleg (dit gaat zowel over vroegere parochiekerken als kloosterkerken, beschermd en nietbeschermd). Deze lijst wordt nog steeds verder uitgebreid aan de hand van de aangereikte voorbeelden. Daarenboven staan er ook buitenlandse inspirerende voorbeelden en voorbeelden van kerken op de website die, buiten de eredienst, een mede- of nevenbestemming hebben. Het is voor het agentschap Onroerend Erfgoed niet mogelijk om een sluitende lijst te geven van alle beschermde kerken die in procedure zijn voor een herbestemming. Er worden regelmatig verkennende gesprekken gevoerd met het agentschap. Deze gespreken resulteren echter niet altijd in een effectief herbestemmingsonderzoek, laat staan een effectieve herbestemming. Veelal gaat het enkel over het aftoetsen van verschillende denkpistes voor herbestemming (of medegebruik) van kerkelijk patrimonium. De eigenlijke procedure tot desaffectatie en herbestemming is bovendien een lang proces dat verloopt via een geëigende procedure en goedkeuringen (met een rol voor bisdom en gemeente). Het agentschap Onroerend Erfgoed heeft hierin niet de trekkende of beslissende rol. 8. Zie antwoord op vraag Er zijn op dit moment geen vragen voor de opheffing van een bescherming van een kerk geregistreerd bij het agentschap Onroerend Erfgoed. 10. Los van het vraagstuk van de definitie van onderbenutting hebben mijn diensten hieromtrent geen bevraging gedaan. 11. Wat betreft de niet-beschermde eredienstgebouwen van de rooms-katholieke eredienst is er, tot op vandaag, voor 4 dossiers subsidie toegekend voor een studie of een investeringsproject van herbestemming of nevenbestemming: Antwerpen Herk-de-Stad Antwerpen Maasmechelen kerk Heilig sacrament te Berchem: haalbaarheidsstudie voor herbestemming kerk Sint-Jan de Doper te Schulen: vernieuwing verwarming en splitsen kerk in 2 ruimten om nevengebruik mogelijk te maken kerk Heilig Hart te Hoboken: haalbaarheidsstudie herbestemming herbestemmingsstudie voor meerdere kerken in het kader van het gemeentelijk parochiekerkenplan euro euro euro euro

5 Verder zijn er 5 subsidieaanvragen in behandeling voor een studie of een investeringsproject van herbestemming of nevenbestemming: Brecht Hoeselt Heers Gooik Kortessem kerk Klein Veerle te Sint-Lenaerts: aanpassingswerken voor multifunctioneel gebruik kerk Onze Lieve Vrouw Middelares: verbouwen tot bibliotheek en kerk kerk te Mettekoven: haalbaarheidsstudie voor nevenbestemming Sint-Martinuskerk te Kester: studie nevenbestemming kerk Sint-Quintinus te Guigoven: haalbaarheidsstudie neven- of herbestemming euro euro 9630 euro euro euro Wat betreft de beschermde monumenten kan het volgende meegedeeld worden. Veelal staat de eigenlijke herbestemming van een kerk los van het aanvragen (en de toekenning) van een erfgoedpremie. De erfgoedpremie dient namelijk enkel voor de restauratiewerken aan de erfgoedwaarden van het object, doch niet voor de nieuwe ingrepen die met de herbestemming te maken hebben. Het is dan ook niet mogelijk om uit de toegekende premies sluitend af te leiden welke uiteindelijk werden gebruikt voor een monument dat herbestemd werd of zal worden. Soms worden, samen met de restauratie, enkel een paar basisvoorzieningen geplaatst, zoals een polyvalente verwarming, een betere elektriciteitsvoorziening, verlichting en sanitaire voorziening. De eigenlijke beslissing tot herbestemming wordt soms in een later stadium genomen.