33 TECHNO LOGIE - CAMPUS DE NAYER Workshops voor leerlingen Bouwmaterialen onder druk 34 Het onzichtbare leven op mijn bord 35 Knutselen met DNA 36 Crime Scene Investigation en chemoluminescentie 37 Polarisatie van licht 38 Ok Google...? 39 Logica: wiskunde, puzzels en Artificiële Intelligentie 40 3Dprint the future! 41 GIS in vogelvlucht 42 Escape Room engineering and science edition 43 KU Leuven Jan De Nayerlaan 5 tel. + 32 15 30 66 56
34 TECHNOLOGIECAMPUS DE NAYER WORKSHOPS VOOR LEERLINGEN BOUWMATERIALEN ONDER DRUK Bouwkunde Sluit aan bij: Sterkteleer Leefwereld: Bouwkundige constructies Laat je leerlingen kennismaken met het gedrag van bouw - materialen door middel van het uitvoeren van buig- en druk - proeven. De leerlingen gaan onder andere een betonnen balk tot bezwijken toe belasten en het scheur gedrag analyseren. Ze doen dit door zelf de buigpers aan te sturen, doorbuigingen op te meten, aan scheurdetectie te doen en het patroon van de scheuren aan te duiden. Leerlingen uit aso wetenschappelijke richtingen Leerlingen uit tso richtingen wetenschappelijke richtingen (IW, bouw,...) Sluit aan bij: 15 leerlingen Overzicht met data en beschik bare work shops zichtbaar op www.iiw.kuleuven.be/denayer/ 3 u. Jan De Nayerlaan 5, Gratis Dennie Jansen en Inge Deygers
TECHNOLOGIECAMPUS DE NAYER WORKSHOPS VOOR LEERLINGEN 35 HET ONZICHTBARE LEVEN OP MIJN BORD De leerlingen gaan zelf na of en hoeveel micro-orga - nismen er in voedings stalen aanwezig zijn. Dit gebeurt door de bacteriën te isoleren uit het voedingsstaal en seriële verdun ningen uit te platen zodat kwantifi catie mogelijk is. Daarnaast worden ook omgevings - stalen (vb. gsm) geana ly seerd. De kolonievormende eenheden kunnen (op eigen initiatief) na 48 uren incubatie geteld worden en vergeleken worden met de geldende voedselveiligheids normen. Chemie biochemie Sluit aan bij: biologie: microbiologie Leefwereld: voedselveiligheid, levensmiddelencontrole Leerlingen uit aso uit wetenschap pelijke richtingen. Leerlingen uit tso uit richtingen biotechnologie of aanverwante richtingen Vereiste voorkennis: Wat zijn bacteriën? Maximale groepsgrootte: 12 leerlingen Overzicht met data en beschikbare workshops zichtbaar op www.iiw.kuleuven.be/denayer/ 2 u. Jan De Nayerlaan 5, Voorbereiding Er wordt een labotekst bezorgd die de leerlingen moeten voorbereiden. Volgende voedingsstalen mogen meegenomen worden voor analyse: aardappelsla, gesneden groeten Gratis Hans Rediers en Christel Verreth
36 TECHNOLOGIECAMPUS DE NAYER WORKSHOPS VOOR LEERLINGEN KNUTSELEN MET DNA Chemie biochemie Sluit aan bij: biologie, microbiologie, genetica Leefwereld: biotechnologie, genetisch gemodificeerde organismen Laat de wereld van DNA en genetische modificatie echt tot leven komen met deze work shop. De leerlingen zullen plasmide DNA isoleren uit bacteriën en zullen dit DNA knippen met restrictieenzymen. De DNA-fragmenten worden vervolgens geana ly seerd met agarosegel electroforese. Leerlingen uit aso uit wetenschappelijke richtingen (6e jaars) Leerlingen uit tso uit richtingen biotechnologie of aanverwante richtingen (6e jaars) Vereiste voorkennis: Wat is DNA? Wat zijn bacteriën? Maximale groepsgrootte: 12 leerlingen Overzicht met data en beschikbare workshops zichtbaar op www.iiw.kuleuven.be/denayer/ 4.30 u. (2.30 u. in de voormiddag, gel runnen tijdens de lunch, 1 u. in de namiddag) Jan De Nayerlaan 5, Gratis Hans Rediers en Christel Verreth
TECHNOLOGIECAMPUS DE NAYER WORKSHOPS VOOR LEERLINGEN 37 CRIME SCENE INVESTIGATION EN CHEMOLUMINESCENTIE In deze workshop worden leer - lingen voor één dag forensisch onderzoekers die ingeschakeld worden om het moordwapen, moordenaar en de moordlocatie te ontdekken. Omdat op de plaats delict bloedsporen vaak onzicht - baar zijn voor het blote oog moeten de leerlingen gebruik maken van de chemische stofffen Luminol en Fluorescein. Luminol en Fluorescein zijn de belangrijkste hulpmiddelen die forensische onder zoekers ter beschikking hebben om dergelijk sporen weer zichtbaar te maken. Beide chemische stoffen hebben chemo luminescerende eigen - schappen. Dit betekent dat er energie vrijkomt in de vorm van licht wanneer deze chemische stoffen onder welbepaalde om - standig heden een reactie aangaan met specifieke bestanddelen in de bloedsporen. Chemie biochemie Sluit aan bij: chemie: redox reacties Leefwereld: misdaadbestrijding, CSI Leerlingen uit aso uit wetenschappelijke richtingen. Leerlingen uit tso uit richtingen chemie, biotechnologie of aanverwante richtingen Vereiste voorkennis: basisprincipes van redoxreacties Maximale groepsgrootte: 12 leerlingen Overzicht met data en beschikbare workshops zichtbaar op www.iiw.kuleuven.be/denayer/ 2 u. Jan De Nayerlaan 5, Voorbereiding Er wordt vooraf een labotekst bezorgd ter voorbereiding Gratis Nico Lambert en Pieter Van Aken
38 TECHNOLOGIECAMPUS DE NAYER WORKSHOPS VOOR LEERLINGEN POLARISATIE VAN LICHT om is de hemel overdag blauw en bij zonsondergang rood? Hoe kan je testen dat je een goede zonnebril hebt? Wat is het verschil tussen een polaroid en een gewone zonnebril? Het antwoord op al deze vragen: Polarisatie. Polarisatie is een moeilijk concept omdat de zintuigen van de mens er niet gevoelig voor zijn. Wij zien geen verschil tussen gepolariseerd en ongepolariseerd licht en wij kunnen de richting van de elek - trische veldvector niet waarnemen. In deze tweedelige sessie maken de leerlingen kennis met polari - satie. In het eerste deel komen volgende onder werpen aan bod: Wat is lineair gepolariseerd licht?, Hoe werkt een polarisatiefilter? en Hoe ontstaat gepolariseerd licht? Daarna gaan de leerlingen zelf aan de slag en voeren zij proeven uit rond De wet van Malus, dubbelbrekende kristallen, absorptie door een zonnebrilglas, foto-elastisch effecten en chromatische polarisatie. Fysica Sluit aan bij: fysica: golven en trillingen Leefwereld: polarisatiefilters bij zonnebrillen en fotografie Leerlingen uit aso en tso uit wiskundige, technologische of wetenschappelijke richtingen Vereiste voorkennis: basiskennis voortplanting van elektromagnetische golven Maximale groepsgrootte: 16 leerlingen Overzicht met data en beschikbare workshops zichtbaar op www.iiw.kuleuven.be/denayer/ 1.30 u. Jan De Nayerlaan 5, Gratis Joris Verheyden en Els Koppen
TECHNOLOGIECAMPUS DE NAYER WORKSHOPS VOOR LEERLINGEN 39 NIEUW OK GOOGLE...? Zoekmachines zijn niet meer weg te denken uit het heden daagse internet. Voor de meeste gebruikers lijkt het dan ook vanzelfsprekend dat Google in staat is om zelfs over de meest obscure zoekterm in een oogwenk relevante informatie tevoorschijn te toveren. Maar dat is het natuurlijk niet: achter de schermen maakt deze software gebruik van geavan ceerde techno - logie en algoritmes, die het resultaat zijn van decennia aan weten - schappelijk onderzoek. In deze workshop maak je kennis met de voornaamste concepten en ideeën uit de geschiedenis van zoek - machines. Hierbij komt de achter liggende theorie aan bod, en krijg je ook de kans om zelf dingen uit te proberen. Vandaag de dag werken onder - zoekers en ingenieurs nog steeds aan nieuwe technologie om het online zoekproces te verbeteren. Een ambitieus streefdoel hierbij is de ontwik keling van het Semantisch Web: een opvolger van het heden - daagse internet, die veel juister en gerichter te doorzoeken valt. Ook met deze state-of-the-art ontwikkelingen maak je hands-on kennis. ICT Sluit aan bij: informatica en wiskunde Leefwereld: zoekmachines op internet Leerlingen uit ASO en TSO uit wiskundige, technologische of wetenschappelijke richtingen Maximale groepsgrootte: 24 leerlingen Overzicht met data en beschik bare workshops zichtbaar op www.iiw.kuleuven.be/denayer / Deze workshop bestaat in een lange (halve dag) en een korte (1u.30) variant, waarin er meer of minder wordt ingegaan op de geschiedenis van zoekmachines. Campus De Nayer Jan De Nayerlaan 5, gratis Joost Vennekens
40 TECHNOLOGIECAMPUS DE NAYER WORKSHOPS VOOR LEERLINGEN NIEUW LOGICA: WISKUNDE, PUZZELS EN ARTIFICIËLE INTELLIGENTIE Gedurende 2000 jaar is logica de analyse van de wetten van het denken deen droog onderwerp geweest voor filosofen en wiskundigen. Sinds de jaren 1960, is men logica ook beginnen gebruiken binnen Artificiële Intelligentie, om hiermee software systemen zelf te laten nadenken. Hedendaagse AI systemen kunnen bijvoorbeeld een logische beschrijving van de spelregels van sudoku gebruiken om deze puzzel op te lossen. Dezelfde technologie wordt ook gebruikt om automatisch lessen roosters op te stellen, dienst - roosters in te plannen of producten te configureren. In deze workshop maak je kennis met een op logica gebaseerd AI-systeem dat aan KU Leuven ontwikkeld werd. Je leert dit systeem gebruiken om eenvoudige puzzeltjes (zoals sudoku) op te lossen, en maakt kennis met meer geavan ceerde toepassingen uit onze onder zoeksprojecten. ICT Sluit aan bij: informatica en wiskunde Leerlingen uit ASO en TSO uit wiskundige, technologische of wetenschappelijke richtingen Maximale groepsgrootte: 24 leerlingen Overzicht met data en beschik - bare workshops zichtbaar op www.iiw.kuleuven.be/denayer/ halve dag Campus De Nayer Jan De Nayerlaan 5 gratis Joost Vennekens
TECHNOLOGIECAMPUS DE NAYER WORKSHOPS VOOR LEERLINGEN 41 NIEUW 3DPRINT THE FUTURE! Toegepaste wiskunde, Mechanica, Computer - modellering Leefwereld: Ontwerp van mechanisch belaste componenten 3D-printing (of met een wetenschappelijkere term Additive Manufacturing) geraakt stilaan zeer sterk ingeburgerd in de ingenieurswereld. Vandaag wordt deze technologie ingezet voor de effectieve productie van structurele en functionele onder - delen. In sectoren waar lichtgewicht van groot belang is, gebruiken 3D-geprinte onderdelen omdat de ontwerpvrijheid voor componenten zeer hoog is waardoor een grote gewichts - besparing mogelijk is. Het is belangrijk dat er een doordachte ontwerpmethodologie wordt gevolgd die optimaal gebuik maakt van de beschikbare ruimte. Het doel van deze workshop is leerlingen kennis te laten maken met geavanceerde computer - gestuurde technieken die deze ontwerpmethodologie ondersteunen en eigenhandig ondervinden hoe dit soort componenten van de toekomst via 3Dprinting gerealiseerd worden. Het beste model van de leerlingen wordt geproduceerd en getest. Leerlingen uit ASO en TSO uit wiskundige, technologische of wetenschappelijke richtingen Overzicht met data en beschik - bare workshops zichtbaar op www.iiw.kuleuven.be/denayer/ 3 u. Campus De Nayer Jan De Nayerlaan 5 gratis David Moens en Eleonora Ferraris
42 TECHNOLOGIECAMPUS DE NAYER WORKSHOPS VOOR LEERLINGEN NIEUW GIS IN VOGELVLUCHT Deze workshop neemt de leerlingen mee in de wondere wereld van Geografische Informatie Systemen (GIS). Vanuit een vogelperspectief analyseren we de wereld onder ons. Heel wat gegevens zijn op de één of andere manier gebonden aan een plek op de wereldbol, ze hebben m.a.w. een ruimtelijke component. Een GIS biedt de mogelijkheid om verschillende informatiebronnen op basis van hun van locatie te analyseren. De workshop start met een exploratie van www.geopunt.be, het geoportaal van de Vlaamse overheid, wat geografische informatie toegankelijk maakt voor een breed publiek. Vervolgens gaan de leerlingen zelf aan de slag met QGIS (www.qgis.org), een open source GIS pakket. De leerlingen voeren ruimtelijke analyses uit vertrekkende vanuit hun eigen woon- en schoolomgeving. Geografische Informatie Systemen (GIS) Sluit aan bij: Wetenschappen, Aardrijkskunde, ICT vaardigheden Leefwereld: eigen leef - omgeving, digitale kaarten Leerlingen aso en tso uit wetenschappelijke richtingen Maximale groepsgrootte: 20 leerlingen Overzicht met data en beschik - bare workshops zichtbaar op www.iiw.kuleuven.be/denayer/ 3 u. Campus De Nayer Jan De Nayerlaan 5 gratis Wendy Busschots
TECHNOLOGIECAMPUS DE NAYER WORKSHOPS VOOR LEERLINGEN 43 NIEUW ESCAPE ROOM ENGINEERING AND SCIENCE EDITION Enkele leerlingen zitten s middags opgesloten in het leslokaal van Professor De Soete. Om uit het lokaal te ontsnappen moeten de leerlingen weten - schappelijke proefjes, opdrachten en berekeningen maken. Ze moeten snel zijn want over exact een uur is de middagpauze van Professor De Soete gedaan en worden ze betrapt. Onder begeleiding van een docent moeten de leerlingen verschillende opdrachten uitvoeren die overheen verschillende wetenschappelijke disciplines gaan. Elke geslaagde opdracht brengt hen dichter bij de laatste code om te ontsnappen uit het lokaal. Na 1 uur stopt de tijd en wordt duidelijk of ze de opdrachten van de lokalen al dan niet tot een goed einde hebben gebracht. Vervolgens wordt er in een korte sessie uitgelegd welke proeven ze nu uitgevoerd hebben en in welke discipline deze proef gesitueerd wordt. Diverse thema s (fysica, engineering, wiskunde,...) Leerlingen uit aso wetenschappelijke richtingen Leerlingen uit tso richtingen wetenschappelijke richtingen Maximale groepsgrootte: 15 leerlingen Overzicht met data en beschik - bare workshops zichtbaar op www.iiw.kuleuven.be/denayer/ 2 u. Campus De Nayer Jan De Nayerlaan 5 gratis